فهرست مطالب

مدیریت و پژوهش های دفاعی - پیاپی 81 (تابستان 1395)

نشریه مدیریت و پژوهش های دفاعی
پیاپی 81 (تابستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/06/11
  • تعداد عناوین: 6
|
  • علمی ترویجی
  • علی اکبر رستمی، محمد مهدی اسماعیلی صفحه 1
    یکی از مهم ترین عوامل فتنه گری در جهان اسلام ظهور اندیشه سلفی گری تکفیری است. این جریان به عنوان یک نظام اعتقادی مذهبی مطلق گرا باکار ویژه و عقبه اعتقادی- هویتی خاصی که دارد، با دوقطبی کردن جهان اسلام می تواند ضمن مخدوش کردن وحدت اسلامی با ایجاد منازعه مذهبی، ثبات و تعادل جوامع اسلامی را برهم زده و از این طریق امنیت کشورهای اسلامی را با چالش مواجه کند، گرچه بحران به وجود آمده از گسترش داعش با سرمنشا آمریکایی و همکاری دولت های مرتجع منطقه و باهدف تامین امنیت رژیم صهیونیستی و مقابله با انقلاب اسلامی است. هدف این پژوهش، تدوین و ارائه راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با جریان های تکفیری است که در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران قرارگرفته و تهدیدگر امنیت و منافع ملی است. در این پژوهش ابتدا ادبیات نظری تحقیق و سپس با استفاده از روش پیمایش، مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها به شیوه (SWOT) راهبردهای مقابله با جریان های سلفی تکفیری توسط جمهوری اسلامی ایران ارائه شده و سپس راهبردهای ارائه شده با استفاده از روش ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی (QSPM) اولویت بندی شده است. بر اساس نتایج به دست آمده وضعیت جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با جریان های تکفیری در حالت تهاجمی قرار دارد و باید راهبردهای مناسب در جهت تقویت نقاط قوت برای استفاده حداکثری از فرصت ها و کم کردن نقاط ضعف داخلی و مقابله با تهدیدهای ناشی از فعالیت جریان های سلفی تکفیری تدوین و اجرا گردد. در نتیجه 31 راهبرد تدوین و با ترکیب آنها تعداد 19 راهبرد اولویت بندی و در نهایت 11 راهبرد که نمره جذابیت بالاتر از متوسط داشتند، تعیین شدند.
    کلیدواژگان: راهبرد، تکفیری، تهدیدات، محیط امنیتی
  • فضل الله نوذری صفحه 41
    در تحقیق حاضر تحت عنوان «احصاء عوامل موثر در تدوین آئین رزم گردان پیاده در عملیات آفندی شبانه»با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی و به صورت کاربردی، با استفاده از روش جمع آوری داده ها به صورت کتابخانه ای نسبت به انجام مطالعات نظری و همچنین با انجام تحقیقات میدانی در تیپ تکاور امام سجاد(ع) نیروی زمینی سپاه، تلاش شده است تا در راستای هدف و ارائه پاسخ به سئوال تحقیق مبنی بر چیستی عوامل موثر در تدوین آئین رزم گردان پیاده نزسا در عملیات آفندی شبانه برای مقابله با تهاجم زمینی آمریکا در محیط جنگ ناهمگون، ضمن تبیین عوامل فوق، نسبت به تعیین میزان تاثیر هر یک از عوامل مزبور در تدوین آئین رزم گردان پیاده نیز پرداخته شده است. بنابراین در این تحقیق پس از انجام مطالعات نظری به احصاء مولفه ها و عوامل موثر در تدوین آئین رزم گردان پیاده در قالب مدل مفهومی اقدام گردیده و در ادامه و در راستای انجام تحقیقات میدانی و تهیه پرسش نامه، ضمن مشاوره با برخی از افراد خبره و صاحب نظر، نسبت به انجام اصلاحات شکلی و محتوایی پرسش نامه و کاهش برخی از عوامل کم اثر یا غیر موثر در تدوین آئین رزم اقدام و در نهایت پرسش نامه در قالب 77 سئوال بسته و یک سئوال باز جهت توزیع بین افراد جامعه نمونه آماری و اخذ نظر آنان تنظیم و طراحی گردیده است. در ادامه پرسش نامه به صورت تمام شمار بین 51 نفر از افراد خبره و صاحب نظر در قالب جامعه نمونه آماری مشتمل بر؛ اساتید و مربیان شاغل در دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه، فرماندهان و مدیران شاغل در ستاد فرماندهی نزسا، اساتید و مربیان شاغل در مجتمع دانشگاهی امیرالمومنین(ع) و فرماندهان شاغل در تیپ امام سجاد (ع) تا سطح فرمانده گروهان پیاده توزیع و سپس نظر آنان جمع آوری گردید. پس از گردآوری پرسش نامه ها و بررسی و استخراج پاسخ جامعه نمونه آماری، به تجزیه و تحلیل داده ها به صورت کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا و همچنین با بهره گیری از نرم افزار ExcelوSPSS و به صورت کمی با استفاده از روش های علمی آماری جداول توصیفی و نمودارهای استنباطی برای توصیف و تجزیه و تحلیل هر یک از عوامل موثر در تدوین آئین رزم گردان پیاده در قالب جداول و نمودارهای توزیع درصد فراوانی و آزمون خی 2، برای اطمینان از معنی داری پاسخ جامعه نمونه آماری پرداخته شده است و سپس اقدام به تبیین، استاندارد سازی و نرمال سازی عوامل موثر در تدوین آئین رزم گردان پیاده بر حسب میانگین و نمره وزن موزون آن ها گردیده است. در نهایت و در راستای پاسخ به سئوال تحقیق و در قالب نتیجه گیری، عوامل موثر در تدوین آئین رزم گردان پیاده نزسا به ترتیب میانگین و میزان نمره وزن موزون آن ها مشتمل بر؛ ساختار و سازمان، تاکتیک و شیوه های رزمی، ماموریت و وظایف، نحوه فرماندهی و کنترل، سلاح و تجهیزات تبیین و ارائه شده است.
    کلیدواژگان: آئین رزم، گردان پیاده نزسا، عملیات آفندی شبانه، جنگ ناهمگون
  • احد کریم خانی صفحه 73
    بحران سوریه یکی از پیچیده ترین حوادث تاثیرگذار در نظام بین الملل طی سال های اخیر بوده است. در این بحران بازیگران مختلفی با اهداف و انگیزه های متفاوت به ایفای نقش پرداخته اند. از میان این بازیگران، آمریکا و ایران به عنوان دو بازیگر مهم و تاثیرگذار، واکنش ها و مواضع مختلفی را نسبت بحران سوریه اتخاذ کرده اند. بررسی نقش آمریکا در بحران سوریه و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، هدف مقاله می باشد. بنابراین این مقاله تلاش نموده است ضمن بررسی موضوع، با روش توصیفی – تحلیلی، ریشه ها و زمینه های شکل گیری بحران سوریه، نقش و رویکرد ایالات متحده در قبال این بحران با عنایت به محیط شناسی سوریه و آمریکا و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران را به ویژه از دو جنبه سیاسی و نظامی توضیح دهد. نگاه کلان، عمقی و آکادمیک به کم و کیف و ماهیت بحران سوریه، تبیین رویکردها و همچنین اقدامات دولت ایالات متحده با نگاهی به مبانی شکل دهنده سیاست خارجی آمریکا در قبال بحران سوریه که به گسترش بیش از پیش بحران مذکور انجامیده است، شناسایی آثار و پیامدهای حضور آمریکا در تحولات مربوط به سوریه که مستقیم یا غیر مستقیم بر سیاست خارجی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به عنوان متحد راهبردی سوریه اثرگذار بوده است و در کنار اینها ارائه مکانیسم هایی جهت مقابله با تاثیرات ناگوار ناشی از مداخله آمریکا در بحران سوریه بر ایران از جمله موضوعات بسیار مهمی است که ضرورت انجام پژوهش حاضر را دو چندان نموده است.
    کلیدواژگان: بحران سوریه، امنیت سیاسی، امنیت نظامی، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
  • محمد ازگلی، پژمان پورجباری صفحه 111
    آینده ‏پژوهی دفاعی، دانش و معرفت پاسداری و ساخت آینده، به شیوه ای آگاهانه، فعال و پیش‏دستانه است تا در بستری امن، اهداف و آرمان‏های یک ملت محقق شود. بر همین اساس شناخت صحیح و جامع روش ها و فنون آینده پژوهی و گزینش مطلوب آنها برای پاسداری از آینده، در اولویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. مقاله حاضر تلاش دارد تا با تبیین روش شناسی های آینده پژوهی، مناسب ترین روش شناسی موجود (و نه روش) را با رویکرد دفاعی توصیه نماید. بدین منظور با روش تحلیلی به این پرسش پاسخ داده می شود که روش شناسی مناسب آینده پژوهی دفاعی در میان روش شناسی های هفت گانه موجود؛ روش شناسی چهاربعدی پوپر با 33 روش است و سپس این روش شناسی براساس قابلیت ها، ماهیت، افق زمانی، میزان کاربرد، مراحل، تعامل، نوع خروجی ها و ترکیب روش ها با رویکرد دفاعی بررسی می شود. نتیجه این که آینده پژوهان دفاعی سپاه پاسداران با بهره گیری از داده های گسترده و متنوع این روش شناسی و نتایج اشاره شده در این مقاله، به میزان قابل توجهی قادر خواهند بود تا سازمان دفاعی خود را در جهت ساخت و پاسداری آینده، یاری رسانند.
    کلیدواژگان: روش شناسی، آینده پژوهی، رویکرد دفاعی
  • پیمان علی نژاد صفحه 135
    آموزش یگانی، یکی از سطوح آموزش در نیروهای مسلح بوده که منجر به افزایش مهارت افراد می شود و تاثیر مستقیمی بر آمادگی رزم نیروها دارد. در این راستا، توجه به آموزش یگانی اهمیت خاصی دارد. از طرفی، اتخاذ تدابیر لازم برای ارزشیابی مستمر از نحوه اجرای سیاست ها، برنامه ها وشیوه های اجرای تربیت و آموزش در مجموعه عناصر نظام آموزشی و عملی کردن آن تدابیر، برای سنجش میزان اثربخشی و تحقق هدف های آموزشی، امری لازم و ضروری بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است.از این رو، این پژوهش جهت بررسی مولفه های اثر گذار آموزش یگانی در نیروهای مسلح شکل گرفت. این تحقیق از نوع کاربردی و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که در آن 34 مولفه اثرگذار در اجرای آموزش یگانی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از نتایج به دست آمده موثر ترین مولفه ها در اجرای آموزش یگانی به قرار زیر شناسایی و در پایان، الگوی بهینه اجرای آموزش یگانی ارائه گردید: توجه به هدف آموزش یگانی، وجود اراده همگانی در بین فرماندهان، ساختار و سازمان، تجهیزات کمک آموزشی تخصصی (شبیه سازها و...)، خودکفا بودن یگان ازنظر مربی، تناسب، قابل اجرا بودن و محتوای برنامه تفصیلی، کیفیت تدریس مربیان، کیفیت متون آموزشی، وجود فضای کارگاه آموزشی، وجود شاخص های سنجش مهارت، تکمیل بودن تجهیزات تخصصی یگان.
    کلیدواژگان: آموزش یگانی، اثربخشی، ارزشیابی آموزشی، مهارت های حرفه ای، نیروهای مسلح
  • محمد بیگلری، حمید طاهریان صفحه 161
    پژوهش حاضر با هدف سنجش تاثیر عوامل موثر بر جذب و به کارگیری نخبگان بسیج دانشجویی برای عضویت و استخدام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صورت گرفت. این پژوهش با توجه به هدف و ماهیت آن یک تحقیق کاربردی و میدانی و از نظر نوع روش، تحقیق پیمایشی می باشد. جامعه آماری 4500 نفر و نمونه آماری 261 نفر از فعالان بسیج دانشجویی دانشگاه های شهر تهران می باشد که با استفاده از پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفتند و یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. در بررسی مساله اصلی پژوهش، تعیین عوامل موثر بر جذب نخبگان بسیج دانشجویی به عضویت در سپاه است. در پاسخ به سوال اصلی تحقیق و براساس یافته ها، متغیرهای مسائل اعتقادی و معنوی، انگیزه های درونی و انقلابی، منزلت اجتماعی، امتیازات قانونی، آسان بودن جذب و مراحل پذیرش، مشارکت در تصمیم سازی ها، ادامه و گسترش فعالیت های علمی- آموزشی و پژوهشی توسط نخبگان بسیج دانشجویی در سپاه بیشترین تاثیر را در جذب نخبگان داشته است. با توجه به نتایج تحقیق مشخص گردید که نخبگان بسیج دانشجویی به سپاه به عنوان نهادی انقلابی و محلی برای تحقق آرمان های انقلاب اسلامی می نگرند و مهم ترین عامل در جذب نخبگان بسیج دانشجویی به سپاه آرمان گرایی و انگیزه اعتقادی و انقلابی بوده و امکان رشد و تعالی شغلی و تحصیلی و پژوهشی عوامل تاثیرگذار بعدی در جذب نخبگان بسیج دانشجویی به عضویت در سپاه می باشند.
    کلیدواژگان: گزینش، استخدام، نخبگان، بسیج دانشجویی، عضویت، سپاه، بسیج