فهرست مطالب

فصلنامه متن پژوهی ادبی
پیاپی 21 (پاییز 1383)

  • 206 صفحه، بهای روی جلد: 2,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1383/08/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • ابیات عربی نامه های عین القضاه همدانی
    سعید واعظ صفحه 1
    عین القضاه همدانی در نامه شصت و پنجم از نامه های خود در بحث از واجب و مستحب و حرام... گوید: و بعضی - کارها- بود که نه واجب ضروری بود، اما کردنش به نسبت با مقصود، او به از نا کردن بود. چون اشعار تازی بسیار یاد گرفتن، چه اگر اشعار یاد نگیرد، از نامه نوشتن به تازی باز نماند. اما آن به بود که یاد گیرد تا مکتوبات او موشح بود به اشعار عربی ، و این قسم را در زبان شرع مستحب خوانند یا مندوب . همدانی خود به این مستحب عمل نموده ، و نامه های او مناسب حال و مقال مشحون از اشعار زیبا و لطیف عربی است . نگارنده این سطور در این مقاله با بضاعت مزجاه خود به ترجمه و تعیین منابع و مستندات اشعار عربی نامه های عین القضاه پرداخته و امیدوار است خوانندگان فاضل هر سهو و زلی که مشاهده نمایند با عین رضا و نظر خطا پوشی ملاحظه فرمایند و از تذکار دریغ ننمایند.
    کلیدواژگان: ابیات عربی، عین القضات
  • حقیقت علم و اتحاد عاقل به معقول از دیدگاه ملاصدرا و دیگر متفکران اسلامی
    محمدحسین بیات صفحه 28
    نویسنده مقاله، در این جستار با استفاده از کتب معتبر حکیمان و عارفان نام آور، کوشیده تا حقیقت علم و اتحاد عاقل به معقول را بنماید. این بحث در چهار بند زیر مورد بررسی و کاوش قرار گرفت : 1- تعریف و بیان چیستی علم ؛ 2- چیستی ادراکات بشری ؛ 3– بیان مقصود از اتحاد عاقل به معقول ؛ 4- بیان چگونگی تذکر و یادآوری بعد از ذهول و نسیان . در همه ابحاث ، نخست به دیدگاه ملاصدرا اشارت شده سپس با دیدگاه دگر حکمیان و متفکران - - به خصوصی دیدگاه ابن سینا و علامه طباطبائی - مقایسه گردیده و سرانجام نتیجه گیری نهایی به عمل آمده است. دو نکته برجسته در بحث اتحاد عاقل به معقول ، در این جستار به چشم می خورد: الف) بیان اشکال اساسی صدرالدین شیرازی به ابن سینا؛ اب) - - نقل اشکال معروف علامه طباطبائی به ملاصدرا در شیوه استدلال وی در این باب، و نتیجه گیری نهایی .
    کلیدواژگان: علم، عالم، معلوم، عقل، عاقل، معقول، اتحاد، وحدت، وجود، ماهیت، تقابل، جوهر، عرض، نفس، خیال، حس
  • مستند کردن نوشته ها در علوم انسانی «معرفی شیوه بین المللی (MLA)
    مریم شریف نسب صفحه 69
    اطلاع رسانی در دنیایی که هر آن رو به سوی پیشرفت و تکامل اطلاعاتی دارد، کار بسیار حساس و ظریفی است. تهیه و تدوین اطلاعات علمی-پژوهشی در زمینه های گوناگون و ارائه آن به مخاطبان خاص یا عام دارای قواعد مشخصی است که رعایت کردن آنها، عمل تفهیم و تفاهم و درک و دریافت را ساده تر می کند. متون علمی-پژوهشی اساسا یا از روش «استنادی» بهره می برند یا از روش «استدلالی» (و اغلب از تلفیق هر دو روش). روش استدلالی (reasoning method) مبتنی بر استدلال و استنتاج منطقی است و قضاوت نهایی درباره درستی یا نادرستی مطالب و نتایج عموما به عهده مخاطب گذاشته می شود. روش استنادی (Citation method) - که مورد بحث این مقاله است - آن است که محقق متن خود را به اطلاعات یک یا چند متن، شخص، گروه و غیره یا نقل قول از آنها مستند کند. نقل قول یا استشهاد از نوشته های دیگران، اغلب به چند دلیل اساسی صورت می گیرد: تایید مطالب و نتایج دیگران؛ رد کردن مطالب یا انتقاد از آنان؛ تصحیح و تکمیل مطالب:... امانتداری علمی ایجاب می کند به هنگام استفاده از مطالب دیگران به هر شکل (مستقیم، غیر مستقیم، گزارشگونه،...) و با هر هدف که انجام شده باشد، به منبع آن ارجاع داده شود. ارجاع دادن به منابع معتبر و دست اول علمی، در عین حالی ، اعتبار و وجهه علمی - تحقیقی هر پژوهش را افزایش می دهد و منابع دیگری را درباره موضوع مورد نظر به خواننده معرفی می کند.
    کلیدواژگان: روش استدلالی، روش استنادی، امانتداری علمی
  • نمایشی از سکوت در ادب فارسی
    ملیحه جعفری لنگرودی صفحه 95
    اشعار خاقانی شروانی تجلی گاه آیین مسیح است. او که در دامان مادری ترسایی و در منطقه ای مسیحی نشین می زیسته، در عین اعتقاد و پایبندی به دین مبین اسلام، اصطلاحات و اعتقادات مسیحیت را در شعر خود پرورانده و به تصویر کشیده است. اصولا سرشت پاک و اهورایی مریم (س) آنچنان است که همواره دستاویز سخن سنجان در متون نظم و نثر فارسی قرار گرفته و می گیرد و همگان برآنند مریم با پاکی و اخلاصی در راه حق گام برمی دارد و حق همواره با اوست. بدیهی است حقیقت همچون خورشیدی پرفروغ تجلی می یابد و پنهان نمی ماند. پاکی و صفا در درون مریم موج میزند و او را اقیانوسی زلال و مصفا می سازد: پاکی و صفایی که وی را مادر پیامبر و الگوی زنان عالم می گرداند. فعل مریم به اثبات نیاز ندارد و او در سخن را در برابر هر کس نثار نمی سازد. پس به امر خدای بزرگ سکوت می کند و استاد خاقانی، سکوت سرشار از اطاعت مریم به حق را می سراید. وی در پردازش این مضمون بی نظیر است.
    کلیدواژگان: روزه، سکوت، مسیحیت، نذر
  • برخورد اقبال با فرهنگ آلمان (یک مطالعه و بررسی درباره ارتباط و تبادل فرهنگ ها(
    فریده جزایری موسوی صفحه 120
    بررسی اندیشه های محمد اقبال لاهوری در رابطه بافرهنگ آلمان از طریق آثار نثر و نظم وی بوسیله روش تحقیقی ارتباط و تبادل بین فرهنگ ها، در تجزیه و تحلیلی، نقد و بررسی فرهنگ های بیگانه و بخصوصی فرهنگ مدرن اروپا، علل پیشرفت و یا رکود تمدنها به دانشجویان و محققان کمک موثری میکند. تاثیر نقطه نظرات اندیشمندان نوگرای آلمانی براقبال به گونه ای بود که وی نه تنها به نقد و بررسی جهان مدرن پرداخت، بلکه توانست فرهنگ شرقی و بخصوصی جامعه اسلامی را مورد ارزیابی قرار دهد. اقبال فلسفه را زیربنای تفکر جامعه بشری میداند که تاثیرش را بر سایر علوم می گذارد، هرچند که در جهان مدرن اروپا فلسفه بیشتر تحت تاثیر پیشرفت علوم دیگر مانند علوم طبیعی، ریاضی و فیزیک قرار گرفت و از اینرو تحولی عظیمی در تاریخ تمدن بشری بوجود آورد. در این سیر و تحول، فلسفه مدرن اروپا از تعالیم افلاطونی و نیز تعالیم مذهبی از طرف کلیسا فاصله گرفت. در مقابل فلسفه اسلامی همچنان تحت تاثیر فلسفه افلاطون قرار دارد و همچنین در بعد مذهبی بیشتر از عرفان و تصوف تاثیر گرفته است.
    کلیدواژگان: فرهنگ آلمان، برخورد اقبال
  • سمبل «مار» در متون کلاسیک ادبیات فارسی
    ناهوکو اواراتی صفحه 147
    مار یکی از مقوله های مهم در اسطوره شناسی و ادبیات است. روان شناسان نیز برای این جانور اهمیت زیادی قایلند. امروزه در اصطلاح فارسی می گویند: «از مار به اژدها پناه بردن» و «مار خوش خط و خالی». در این اصطلاح ها «مار» نماد بدی و بالا و فریب است و یا در جمله «فلانی مثل مار می ماند.»، «مار» نشانه مودی گری و بد جنسی می باشد. حالا سوال من این است: آیا «مار» از ابتداء سمبل جنبه های منفی بوده، یا اینکه نماد «مار» به مرور زمان تغییر ماهیت داده به دستمان رسیده است؟ فرقی سمبل های «مار» و «اژدها» چگونه است؟ این مقاله کوششی است برای آشکار کردن تاریخچه سمبل «مار» و مفهوم ان در ادبیات کلاسیک فارسی.
    کلیدواژگان: سمبل (نماد)، تمثیلی، استعاره، تشبیه، اسطوره، افسانه
  • رساله وحدتیه و رساله تنبیهیه
    داوود اسپرهم صفحه 161
    او با کلمه ی «حضرت مولانا » یاد می شود: « در این مرتبه حضرت مولانا به لسان حال و حقیقت محمدیه عبارت می فرماید.» جز این چیز دیگری دکر نشده است . پس از بررسی مکرر متن و جستجوی فراوان و عجالتا« گمان نگارنده در مورد این جلال الدین، یکی از اشخاص زیر است : الف- مولانا جلال الدینی بلخی و خداوندگار مثنوی : با اینکه او لقب »مولوی « و »مولانا « دارد اما چند نکته انتساب این اثر بدو را تضعیف می کند. نخست انکه در مجموعه ی اثار مولانا هیچ کجا به وجود چنین رساله ای اشاره نشده است . دیگر اینکه سبک نگارش رساله شباهتی به سایر اثار نثر خداوندگار ندارد و آثاری نظیر فیه مافیه و مجالس سبعه . مهمتر از همه محتوای رساله است که صبغه ای عرفانی - - کلامی دارد و حکایت از نوعی عرفان مکتبی و مدرسی ونظری می کند. نظیر تقریرات محی الدین و شاگردان و شارحانش . و این، آن چیزی است که از حوصله ی جان شیفته و بی قراری چون مولانا بدور است .
    کلیدواژگان: رساله تنبیهیه، رساله وحدتیه
  • اطناب و ایجاز در ترجمه های انگلیسی قرآن
    سالار منافی اناری صفحه 174
    هدف روش جدید متداول در ترجمه ارائه متنی است که معنی قابل فهم و سبک معمولی داشته باشد. بسیاری از نظریه پردازان ترجمه بر این عقیده اند که مترجم باید تلاش کند ترجمه ای ارائه دهد که از نظر معنی واضح و قابل فهم ، از نظر سبک معمولی، و از نظر زبان طبیعی باشد. برای رسیدن به این هدف، مترجم مجاز و گاهی مجبور است طبق معیارهای زبان مقصد تعدیل هایی مانند اطناب و ایجاز در ترجمه انجام دهد. اما باید دانست که در ترجمه یک متن شدیدا حساس دینی مانند قرآن درستی معنی ارائه شده در ترجمه از اهمیت نخستین برخوردار است، زیرا معیار اصلی در ارزشیابی ترجمه میزان مطابقت آن با متن اصلی می باشد. بنابراین، هیچ مترجمی مجاز نیست نه درستی معنی را فدای مفهوم بودن و طبیعی بودن ترجمه بکند، و نه با ارائه ترجمه ای ناسلیس و غیر طبیعی معنی را نامفهوم و یا دگرگون سازد. آنچه مطلوب است ارائه ترجمه ای است که زبان آن طبیعی و معنی آن قابل فهم و مطابق با متن اصلی باشد.
    کلیدواژگان: تعدیل، اطناب، ایجاز، نازل شده از جانب خدا، عین کلام خدا
|
  • Arabic Verses of Eynolqozzat-e Hamedani's Letters
    Saeed Vaez Page 1
    In his 65'h letter, 'Eynolgozzat-e Hamedani discusses the terms "Vajeb" , "Mostahab" , and "Haram" as follows: "There are certain conducts , which are not Vajeb (=necessary), however performing them would be preferable, such as learning Arbic poetry, for , if one doesnt , one will not be able to write letters in Arabic" . Following his own principle, Hamedani's letters are filled with a large number of beautiful Arabic poems. ornamented with subtleties. This type of verses will be discussed in the presint pape .
  • The Truth of Science and the Unity of the Wise and Wisdom From Molla-Sadra's Point of Wiew and other Islamic Scholars
    Mohammad Hoseyn Bayat Page 28
    It is the mam objective of this paper to present the truth of science and the unity of the wise and wisdom on the basis of the books written by scholars. The present paper is comprised of four parts, namely definition of the nature of science, the nature of human perception, wise and description of the true meaning of"unity of the the wisdom", and finally, the manner of recollection following amnesia. With regard to each and every part of the discussion, viewpoints of Molla-Sadra will be introduced and then it will be compared with those of other scholars such as Ebn-e Sina so that final conclusions can be arrived at .
  • Referencing in Humanities: An Introduction to MLA
    Maryam Sharif Nasab Page 69
    Information technology ts a very subtle and complicated phenomenon in today's world where great progress is increasingly made in scientific research . The present paper is intended to introduce MLA as an international method of referencing together with its subdivisions, namely reasoning method and citation method.
  • Manifestation of "Silence" in the Persian Literature
    Malihe Jafari Langerudi Page 95
    The present paper is indended to probe into Khaghani Shervani's works, which mastly deal with christianity. Though a Muslim, khaghani whose mother was a christian refers to Saint M;ary's Silence" in most ofhis poems in the best manner. It is the objective of this paper to investigate the whys and hows Saint Mary's "Silence" by the will of God .
  • Eqbal's Viewpoints on German Culture: An Survey of the Relationship Between, and Exchange of Cultures
    Farideh Jazayeri Musavi Page 120
    Studying Eqbal's viewpoints with regard to German culture, through his works both prose and verse, can help students and researchers study, analyze, and criticize foreign cultures especially modem European cultures as well as rise and fall of civilizations. The present paper is aiming to show the effect of cultures on one another and determine their similarities and differences through comparing symbols, allegories, and metaphors .
  • "Snake", as a Symbd in the Persian Classical Literature
    Nahoko Tavarati Page 147
    "Snake" is a significant entity in mythology and also m Literature . Psychologists attach great importance to "Snake". Today, such expressions as" "or" indicative of deceitfulness and "are disaster. It also refers to treachery as in expressions Like "He is a snake" in Farsi.
  • Vahdatiyye and Tanbihiyye Essays
    Davoud Esparham Page 161
    In the beginning of the Vahdatiyye Essay, the author has been introduced as "Mowlana Jalal ed-din 'Aleyorrahme va 'A 'Iaollahol-Maqama" . In the Tanbihiyye Essay the author has been introduced as "Hazrat-e Mowlana". The present paper intends to investigate the name "Mowlana" to discover the referent of the two "Mowlana"s .
  • Expansion and Reduction In English Translations of the Quran
    Salar Manafi Anari Page 174
    The modern dominant approach to translation is that which aims at intelligibility of the meaning and normality of the style in the translated text. Many translation theorists maintain that a translator should attempt to produce a target text which is clear and understandable in meaning, normal in style , and natural in language. To attain this goal , one is allowed and sometimes obliged , to make some adjustments such as expansion and reduction in the process of transfer according to the linguistic norms of the receptor language . However, in translating a highly sensitive religious text like the Quran, the accuracy of the meaning conveyed in the translated text is of primary importance, since it is the source text which is considered as the main criterion in evaluating the translation . Therefore, no translator is allowed to sacrifice accuracy of the meaning for the sake of intelligibility and naturalness in the translation, nor is it legitimate to make the meaning unintelligible or distorted by producing a target text which is awkward andunnatural . What on should do is to produce a translation natural in language, intelligible and accurate in meaning.
    Keywords: adjustment, expansion, Reduction, divinely revealed, the very Word of Allah