مجله اقتصادی
سال یازدهم شماره 3 (خرداد و تیر 1390)

نحوه انتخاب سهم در بازار بورس اوراق بهادار یکی از مسائل مهم سرمایه گذاران در این بازارها می باشد. از یک سو، اگر سرمایه گذاران در انتخاب سهم به طور منطقی تصمیم گیری نمایند می توانند به بازدهی بالاتر از میانگین دست یابند. از سوی دیگر، استفاده از روش های صحیح و علمی در انتخاب سهم از سوی سهامداران به کاهش نوسان ها و در نتیجه توسعه و رونق بازار بورس منجر خواهد شد. پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی- پیمایشی و از شاخه میدانی است. در این تحقیق عوامل موثر بر تحلیل بنیادی سهام در بورس منطقه ای اصفهان با 3 فرضیه اصلی و 15 فرضیه فرعی مورد بررسی قرار گرفته است. برای جمع آوری داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش یک نمونه آماری 128 نفری متشکل از سهامدارانی که در بورس منطقه ای اصفهان حضور داشته اند به طور اتفاقی انتخاب و بین آنها پرسشنامه توزیع گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که متغیرهای مورد بررسی در سطح اقتصاد در ارزیابی و انتخاب سهم سهامداران بورس منطقه ای اصفهان تاثیر بسزایی ندارند، اما تمام متغیرهای مورد بررسی در سطح صنعت مورد توجه سهامداران بوده و بین متغیرهای در نظر گرفته شده در سطح شرکت نیز موقعیت رقابتی، تجزیه و تحلیل مالی و تجزیه و تحلیل سودآوری مورد توجه بوده اما متغیرهای کیفیت مدیریت و کارایی عملیات شرکت چندان در تصمیم سهامداران تاثیرگذار نیستند.

شناسایی شاخص های مهم برای سطح بازده مورد انتظار سهام یکی از مسائل مهم در علوم مالی نوین است. ثروت سهامداران به دو عامل ریسک و بازده بستگی دارد. تعیین بازده آتی به طور دقیق امکان پذیر نمی باشد، بنابراین سهامداران هنگام سرمایه گذاری ریسک پذیرند و برای حداکثر کردن منافع خود به دنبال پیش بینی بازده سهام هستند. بیشتر سرمایه گذران بالفعل و بالقوه در تجزیه و تحلیل مالی وپیش بینی جریان های نقدی ورودی آتی به واحد تجاری و به تبع آن پیش بینی بازده سرمایه گذاری از اطلاعات حسابداری استفاده می نمایند. محققان بر مجموعه ای از شاخص ها در شرایط گوناگون و از دیدگاه های مختلف مطالعاتی انجام داده اند، اما هیچ توافق کلی در رابطه با الگویی که تمام شاخص ها را در بر بگیرد وجود ندارد. هدف از این مقاله، ارائه مجموعه کاملی از شاخص های نسبتا ثابت برای پیش بینی بازده سهام می باشد. در این مقاله با استفاده از مطالعات گذشته مجموعه ای شامل 60 شاخص که در دو گروه خرد و کلان دسته بندی شده اند ارائه می شود. همچنین، چند مدل پیش بینی بازده سهام که در پژوهش های مختلف بکار رفته معرفی می گردد.

امروزه بورس اوراق بهادار یکی از ارکان تامین منابع مالی در بازار سرمایه کشورها می باشد. فعالیت و سابقه این بازار در ایران به 43 سال قبل باز می گردد، علیرغم این سابقه به دلیل مشکلات ساختاری، ناآگاهی مردم و محدود بودن فعالیت های بورس در داخل کشور تاکنون از جایگاه مناسبی در کشور و عرصه اقتصادی و مالی برخوردار نشده است. در این مقاله برای اولین بار به تجزیه و تحلیل SWOT بورس ایران پرداخته شده است. در این راستا نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید بازار بورس ایران از طریق دلفی و پرسشنامه جمع آوری گردید و در نهایت از طریق ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی (IFEM) و خارجی (EFEM)، SWOT و QSPM به تجزیه و تحلیل داده ها و تدوین استراتژی توسعه قوانین حمایتی از سرمایه گذاری از میان استراتژی های تنوع برای بهبود عملکرد این بازار پیشنهاد گردید.

مالیات به عنوان یکی از ابزارهای سیاستگذاری مالی به دولت امکان کنترل فعالیت های اقتصادی را می دهد. نظام مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات های غیرمستقیم است که به دلیل ویژگی های خاص آن مانند کارایی و درآمدزایی بالا ماهیت خودتنظیمی و شفافیت آن محبوبیت یافته و طی چند دهه اخیر در بسیاری از کشور ها اجرا شده است. در ایران نیز از سال ها پیش اجرای این نظام مالیاتی محل مناقشه بوده است، اما سرانجام در اردیبهشت سال 1387 قانون مالیات بر ارزش افزوده تصویب و ابلاغ شد و با تاخیری چشمگیر به اجرا درآمد. باید توجه کرد که اجرای هر سیاستی در کنار مزایای آن دارای تبعات منفی کوتاه مدت و بلندمدت می باشد که میزان این تبعات به نحوه اجرای سیاست، میزان آگاهی و همراهی مردم و عواملی از این قبیل بستگی دارد. مالیات بر ارزش افزوده نیز از این قاعده مستثنی نبوده و لذا ایجاد زمینه هایی در جهت به حداقل رساندن تبعات منفی و ایجاد شفافیت بیشتر در این زمینه ضروری به نظر می رسد. در این راستا، نظام مالیات بر ارزش افزوده تشریح شده و آثار مختلف آن بر اقتصاد به اختصار مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت نیز با ذکر تجربه چند کشور راهکارهای مورد استفاده آنها برای کاهش تبعات اجرای مالیات بر ارزش افزوده بیان شده است.

مالیات ها به عنوان یک منبع درآمد قابل اطمینان همواره مورد توجه دولتمردان بوده است، اما از آنجایی که این ابزار پراهمیت دولت اختلالاتی در اقتصاد ایجاد می کنند اقتصاددانان به فکر افتادند که پایه های مالیاتی جدیدی را معرفی کنند که کمترین عدم کارایی را در سیستم اقتصادی ایجاد نماید. بین انواع مالیات ها مالیات های سبز از چنین ویژگی برخوردارند. با بررسی ادبیات نظری اقتصاد محیط زیست، کالاهای عمومی و مالیات سبز می توانند به عنوان ابزارهای اقتصادی در جهت کاهش مصرف حامل های انرژی و حفظ محیط زیست شناخته شود و همچنین از لحاظ کارایی اقتصادی در قالب یک ابزار مناسب مالی برای اقتصاد ایران پیشنهاد می گردد.

یکی از مباحث عمده در مالیه بین الملل، اتخاذ رژیم ارزی و تعیین نرخ ارز مناسب می باشد. هر رژیم ارزی محدودیت های خود را دارد و محدودیت هایی را بر سیاست های اقتصاد کلان وارد می کند. به علاوه، نظام ارزی بخشی از نظام مالی و نظام مالی بخشی از نظام اقتصادی است و سیاست های هر حوزه، حوزه دیگر را متاثر می سازد و تصور اینکه نظامی ارزی منتزع از نظام مالی و اقتصادی کشور ایجاد کرد از پایه درست است. با این حال از دیرباز نرخ ارز نه به عنوان ابزاری برای توازن بازرگانی خارجی یا اقتصاد ملی بلکه به عنوان ابزاری برای تعادل بودجه مورد توجه واقع شده است. عموما سیاست های مالی بر سیاست های ارزی و پولی کشور سلطه داشته است. بیش از 55 درصد درآمدهای دولت از محل صدور نفت تامین می شوند که با توجه به نرخ ارز از دلار به ریال تبدیل می شود. بنابراین، تعیین نرخ ارز (سیاست های ارزی) تاثیر غیرقابل انکاری بر بودجه دولت دارد و دولت هرگز نتوانسته به تعیین آن به عنوان موضوع مالیه بین الملل بنگرد. به عبارت دیگر، مادامی که بخش اصلی منابع و مصارف ارزی کشور در اختیار دولت قرار دارد تعیین نرخ ارز نقش مهمی در اتخاذ سیاست های مالی دولت ایفا خواهد نمود. به نظر می رسد در سند چشم انداز 20 ساله کشور جهت گیری تلویحی جهت حرکت نظام ارزی ایران به سمت نظام شناور درج شده و تحقق آن منوط به ایجاد زمینه های مورد نیاز آن است که با باز شدن بیشتر اقتصاد کشور، توسعه صادرات غیرنفتی، تقویت جریان های سرمایه گذاری خارجی به داخل، کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی و...است. با این حال تا زمانی که درآمدهای نفتی عمده منبع درآمد ارزی کشور را تشکیل داده و بخش دولتی مهم ترین عرضه کننده و تقاضا کننده ارز در بازار داخلی محسوب می شود، ایمن نگهداشتن اقتصاد ملی از تبعات و پیامدهای نوسان قیمت نفت و خارج نگهداشتن بخشی از درآمدهای نفتی از چرخه هزینه های دولت- که در حقیقت همان ایده اصلی تاسیس حساب ذخیره ارزی است- بهترین راهکار برای ایجاد زمینه های شناورتر کردن بازار ارز در داخل و استقلال بیشتر سیاست های ارزی از سیاست های مالی دولت محسوب می شود.

مدیریت مالیه عمومی از جمله اجزاء مهم و تاثیرگذار در فرایند توسعه یک کشور محسوب می گردد. اصلاحات اثربخش در مدیریت مالیه عمومی (مشتمل بر نظارت های کلان، اولویت بندی، پاسخگویی و کارایی در مدیریت منابع عمومی و ارائه خدمات) نیل به اهداف سیاستگذاری کلان و اهداف توسعه را تسهیل می نمایند. از سوی دیگر، ضرورت وجود سیستم های کارای مدیریت مالیه عمومی از این حیث حائز اهمیت می باشند که یکی از پیش شرط ها و قیود استفاده از کمک های فنی و ظرفیت های بین المللی کشورها می باشند. هدف این گزارش، بررسی نحوه رفع چالش ها در معرفی و تبیین اصلاحات پیشرفته مدیریت مالی دولت در کشورهای جنوب شرقی اروپا می باشد. این گزارش همچنین پیشرفت های انجام شده در حوزه اصلاحات مالی طی 15 سال گذشته را تشریح می کند. نتیجه این مطالعه بر این اساس مطرح گردیده که استراتژی های اصلاح مدیریت مالی دولت می بایست واقع بینانه و از اهداف شفاف و افق زمانی مناسب برخوردار باشد. از میان استراتژی های پیشرفته موجود، بودجه ریزی میان مدت به دلیل برخورداری از کمترین چالش نسبت به بودجه ریزی عملیاتی مورد اولویت قرار گرفته شده است. همچنین مطرح شده است که تمرکز کشورها در ارتباط با بودجه ریزی عملیاتی می بایست صرفا به بخش هایی معطوف باشد که از قابلیت و تناسب بیشتری برخوردار می باشند که از آن جمله می توان به بخش های بهداشت و آموزش اشاره کرد. گزارش مذکور برگرفته از مطالعات انجام شده توسط ایوندتندبرگ از مشاوران ارشد صندوق بین المللی پول در خصوص سازوکارهای اصلاحی مدیریت مالی دولت حوزه کشورهای اروپای شرقی می باشد. این بررسی می تواند به عنوان مطالعه پژوهشی در اصلاح نظام مالی ایران، مورد توجه کارشناسان و متخصصان مالیه عمومی کشور قرار گیرد.

منبع اصلی انرژی که اقتصاد جهانی برمبنای آن شکل گرفته است، سوخت های فسیلی است که علاوه بر محدود بودن این منابع، محیط زیست را نیز آلوده می سازد. استفاده از این منابع منجر به انتشار گازهای گلخانه ای و به تبع آن گرم شدن زمین و تخریب محیط زیست می گردد. از این رو، یافتن راهی جهت جلوگیری از گرم شدن زمین و حفظ محیط زیست بسیار مهم است. در این بین مالیات ها می توانند به عنوان ابزاری موثر در کاهش تخریب محیط زیست مورد استفاده قرار گیرند. اقتصاددانی بنام پیگو برای نخستین بار استفاده از مالیات را برای مقابله با انتشار آلودگی پیشنهاد نمود. براساس نظریه پیگو افرادی که محیط زیست را آلوده می نمایند می بایست مقدار خسارتی را که در اثر انتشار آلودگی به محیط زیست وارد می نماید را جبران کند. مالیات پیگویی که در ادبیات محیط زیست به مالیات سبز معروف است، در کشورهای مختلف به صورت های متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف اصلی استفاده از این مالیات ها، کاهش استفاده از منابع فسیلی ناپایدار و روی آوردن به استفاده از منابع تجدید پذیر انرژی و انرژی های پاک است. از دیگر اهداف این مالیات ها می توان به کاهش تولید مواد آلاینده طبیعت همچون زباله ها و پساب ها اشاره نمود. در این گزارش تجربیات برخی از کشورها در استفاده از مالیات سبز و سایر روش های کاربردی جهت حفظ محیط زیست مورد بررسی قرار می گیرد.

دومین جلسه از 10 جلسه ای که به موضوع تامین مالی اختصاص داده شده است در خصوص صندوق های سرمایه گذاری مشترک می باشد بر این اساس ابتدا اظهارات جناب آقای صفاری مدیرعامل شرکت ارزش آفرینان سرمایه و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طبابایی ارائه می گردد و سپس آقای محسنی معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس اوراق بهادار مطالب خود را مطرح خواهند کرد و در ادامه اظهارات آقای امیری مدیرعامل شرکت کارگزاری بورس ایران و آقای قراگوزلو مدیر سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری مشترک بورسیران ارائه خواهد شد و در پایان پرسش های حضار و پاسخ های ارائه شده مطرح می گردد.