فهرست مطالب

آموزش مهندسی ایران - پیاپی 60 (زمستان 1392)

فصلنامه آموزش مهندسی ایران
پیاپی 60 (زمستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/12/05
  • تعداد عناوین: 9
|
  • حسین معماریان* صفحات 1-26
    چکیده: در چند دهه گذشته پروژه کارشناسی مهندسی در ایران به صورت یک درس سه واحدی و بیشتر متکی بر انجام دادن یک پروژه عملی بوده است. در اغلب برنامه های مصوب رشته های مهندسی کشور پروژه کارشناسی به خوبی تعریف نشده است و لذا، برداشتهای متفاوتی از آن در مراکز آموزشی مختلف صورت می گیرد. در آمریکای شمالی پروژه کارشناسی معمولا بر طراحی یک محصول (کالا، فرایند، سیستم یا برنامه) توسط گروهی از دانشجویان متمرکز است. گر چه ساختار این درس در مراکز آموزشی مختلف تا حد زیادی با هم تفاوت دارد، ولی تقریبا هدف اصلی همه آنها فراهم آوردن یک تجربه واقعی طراحی مهندسی برای دانشجویان است. از هدفهای دیگر این درس می توان توسعه مهارتهای ارتباطی و کار تیمی، بالا بردن اعتماد به نفس دانشجویان و بهبود ارتباط دانشگاه با صنعت را نام برد. در این مقاله به دنبال مرور نحوه ارائه کنونی پروژه کارشناسی مهندسی در ایران و درس طراحی پایانی در آمریکای شمالی، الگویی برای بازنگری و ارتقای کیفیت این درس در کشور ارائه شده است.
    کلیدواژگان: پروژه کارشناسی مهندسی، طراحی مهندسی، درس طراحی پایانی، کار تیمی، ایران
  • محمد امینی*، حمید رحیمی صفحات 27-45
    دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، همانند سایر نهادهای آموزشی و تربیتی، به موازات اهداف و کارکردهای رسمی و صریح خود دارای آثار و کارکردهای ضمنی نیز هستند که تاثیراتی چشمگیر بر یادگیری و رشد شخصیتی و رفتاری یادگیرندگان دارد. از این تاثیرات و کارکردها با عنوان برنامه درسی پنهان نام برده می-شود. هدف این تحقیق بررسی و تبیین جایگاه عناصر و مولفه های برنامه های درسی پنهان در دانشکده مهندسی دانشگاه کاشان بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان مهندسی مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 92-1391 در دانشگاه کاشان بود (1622=N) که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه، تعداد 99 نفر از آنها به-عنوان گروه نمونه انتخاب و بررسی شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که برنامه درسی پنهان در قالب شش مولفه بررسی شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 80/0 برآورد شد. یافته های به دست آمده از پژوهش نشان داد که از میان متغیرهای برنامه درسی پنهان مولفه های روش های تدریس، شیوه های ارزشیابی، قوانین و مقررات و تعاملات استادان و دانشجویان عواملی هستند که از نظر دانشجویان مهندسی کارکردی موثر در محیطهای آموزشی آنها دارد و طبعا عملکرد تحصیلی و نوع نگرش آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین، نتایج پژوهش بیانگر آن بود که میان دیدگاه های دانشجویان بر حسب جنسیت و رشته تحصیلی در خصوص نقش و جایگاه مولفه های برنامه درسی پنهان تفاوت معنادار آماری وجود دارد. از این منظر، لازم است که در طراحی و اجرای برنامه های آموزشی رشته های مهندسی ملاحظات مرتبط با برنامه درسی پنهان مورد توجه جدی قرار بگیرد.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، برنامه درسی پنهان، کارکردهای ضمنی، دانشجویان، دانشگاه
  • محمد آزادی تبار*، عباس هاشمی زاده صفحات 47-69
    در این مقاله آموزش رشته مهندسی نفت در دوره کارشناسی و زمینه های پژوهشی فعال مهندسی نفت در دانشکده های مختلف مهندسی نفت آسیا و استرالیا بررسی و ضمن مقایسه با وضعیت آموزشی این رشته در ایران، راهکارهایی به منظور تقویت آموزش این رشته مهم و حیاتی در کشور ارائه شده است. دو دانشگاه از آسیا و دو دانشگاه از استرالیا که دارای برنامه آموزشی مهندسی نفت هستند، انتخاب شده اند. در هر مورد سعی شده است اطلاعاتی درباره دانشکده، اهداف دانشکده و برنامه درسی دوره کارشناسی مهندسی نفت در اختیار قرار گیرد. در این مقاله تعریف دقیقی از وظایف اخلاقی و حرفه ای مهندس نفت و نیز توانایی هایی که باید در یک دانشجوی دوره کارشناسی ایجاد شود، ارائه شده است. جمع بندی برنامه آموزشی مهندسی نفت در این دانشگاه ها نشان می دهد که تقسیم بندی کار ها و تخصصی کردن گروه ها یکی از راهکار های اساسی در پایه ریزی ساختار تحقیقات است. از طرفی، تنگاتنگ شدن پیوند های میان علم، فناوری، اقتصاد، جامعه و همچنین، خلاقیت و پویایی علوم و فناوری، اتخاذ رویکرد های نوین مدیریتی را ضروری ساخته است. با توجه به اینکه در کشور ایران دانشجویان مهندسی نفت در طول دوران تحصیل، دانش مدیریت و اقتصاد را نمی آموزند، اضافه کردن این دروس به سرفصل درسی رشته مهندسی نفت ضروری به نظر می رسد. ضعیف و محدود بودن ارتباط بین دانشگاه و صنعت در آموزش رشته مهندسی نفت و نیز فاصله داشتن سرفصل و محتوی برخی دروس با نیازهای صنعتی، موارد دیگری از نقاط ضعف دانشگاه های کشور در مقایسه با موارد مشابه در دانشگاه های خارجی است که توجه بیشتر متولیان برنامه ریزی درسی در دانشگاه را می طلبد.
    کلیدواژگان: آموزش مهندسی، مهندسی نفت، برنامه آموزشی، زمینه های تحقیقاتی مهندسی نفت، دانشگاه های آسیا و استرالیا
  • مهدی محمدی*، زینب پیروی نژاد صفحات 71-90
    چکیده: هدف کلی از این پژوهش بررسی رابطه بین جو آموزشی و انگیزش درونی دانشجویان رشته های مهندسی برای تحصیل، با تعهد عاطفی آنان در دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان 258 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه انگیزش درونی چویی و همکاران (2009) و پرسشنامه محقق ساخته جو آموزشی با الهام از پرسشنامه جو سازمانی هالپین و کرافت (1962) و زیر مقیاس تعهد عاطفی از پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر (1990) بود که پس از محاسبه روایی و پایایی، بین نمونه ها توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام به گام و همزمان استفاده شد. نتایج نشان داد که: 1. متغیر جو آموزشی پیش بینی کننده قوی تر تعهد عاطفی دانشجویان است؛ 2. ابعاد علاقه، فشار و ارزش از انگیزش درونی برای تحصیل، قوی ترین پیش بینی کنندگان تعهد عاطفی دانشجویان بر حسب جنسیت، رشته های تحصیلی و محل سکونت آنان است؛ 3. بعد انسجام اجتماعی دانشجو استاد از جو آموزشی، قوی ترین پیش بینی کننده تعهد عاطفی دانشجویان بر حسب جنسیت، رشته های تحصیلی و محل سکونت آنان است.
    کلیدواژگان: جو آموزشی، انگیزش درونی، تعهد عاطفی، محل تحصیل، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز
  • امیر شهسواری*، محمد یمنی دوزی سرخابی، محمود ابوالقاسمی صفحات 91-116
    با ظهور عصر اطلاعات و اقتصاد دانش بنیان، تحولات محیطی به شکلی رقم خورده است که دانشگاه ها با مطالبه شفافیت، پاسخگویی و انعطاف پذیری مواجه شده اند. برای پاسخگویی به تقاضاهای جدید، به انواع جدیدی از منابع و روش های جدیدی از مدیریت نیاز است که یکی از آنها «مدیریت سرمایه فکری دانشگاه» است که چارچوبی برای شناسایی، پایش، اقدام و ارزیابی سرمایه های فکری دانشگاه فراهم می سازد. اگر چه در پژوهشهای بسیاری درباره گزارش دهی سرمایه فکری بررسی شده است، اما معدود پژوهشهایی وجود دارد که در آنها شناختی یکپارچه از مدیریت سرمایه های فکری دانشگاه ارائه شده باشد؛ بنابر این، هدف از پژوهش حاضر دست یافتن به این مهم بوده است. در این خصوص، پس از بررسی الگوهای مختلف مدیریت سرمایه فکری، الگویی برای مدیریت سرمایه های فکری دانشگاه پیشنهاد شده و در ادامه، این الگو برای بررسی وضعیت موجود مدیریت سرمایه های فکری در یکی از برترین دانشگاه های ایران (دانشگاه صنعتی شریف) به کار برده شده است. روش پژوهش توصیفی پیمایشی و جامعه آماری شامل 300 نفر از اعضای هیئت علمی و 19 نفر از مدیران دانشگاه صنعتی شریف بود.. برای اعضای هیئت علمی نمونه گیری طبقه ای شامل 103 نفر و برای مدیران، سرشماری و شامل 10 نفر بوده است. ابزار اندازه گیری شامل دو پرسشنامه محقق ساخته بود که پایایی و روایی آن بررسی و تایید شد. داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و t دو گروه مستقل تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که اعضای هیئت علمی و مدیران معتقدند هر یک از فرایندهای چرخه مدیریت سرمایه فکری؛ یعنی شناسایی، پایش، اقدام و ارزیابی سرمایه فکری و بنابراین، وضعیت کلی مدیریت سرمایه فکری در دانشگاه صنعتی شریف پایین تر از حد متوسط است.
    کلیدواژگان: سرمایه فکری دانشگاه، مدیریت سرمایه فکری دانشگاه، چرخه مدیریت سرمایه فکری دانشگاه
  • مجتبی حقیقی یزدی*، جعفر اسکندری جم صفحات 117-134
    چکیده: در این پژوهش قابلیتهای یک نرم افزار مدلسازی اجزای محدود با عنوان کامسول بررسی شده است. در این خصوص، یک مثال پرکاربرد در زمینه مهندسی مکانیک ارائه و با استفاده از این نرم افزار تحلیل شده است.
    این نرم افزار دارای ماژولهای گوناگونی برای حل مسائل مهندسی است و این امکان را فراهم می آورد که چند ماژول به طور همزمان برای مدلسازی مسائل به کار برده شود و در نتیجه، تحلیل مسائل مهندسی شامل فیزیکهای چندگانه ساده تر صورت گیرد. در این پژوهش ماژولهای مکانیک سازه ای و معادلات دیفرانسیل جزئی در نرم افزار، برای بررسی مثال یاد شده استفاده می شود. تحلیل مسئله مورد نظر که شامل بررسی رفتار لوله پلیمری انتقال گاز است، نشان می دهد که چگونه این نرم افزار در تحلیل عددی مسائل مهندسی شامل فیزیکهای چندگانه کوپل شده سودمند است. نتایج رضایتبخش حاصل از این مسئله علمی صنعتی پرکاربرد، قابلیت این نرم افزار را در مدلسازی و همچنین، تحلیل عددی مسائل با روش اجزاء محدود برای مهندسان، پژوهشگران و دانشجویان بیش از پیش روشن می سازد.
    کلیدواژگان: بسته نرم افزاری، مدلسازی اجزاء محدود، مسائل مهندسی، فیزیکهای چندگانه
  • سید رضا طباطبایی*، امیرحسین سرداری زاده صفحات 135-173
    چکیده: این مقاله گزارشی درباره زمینه های پژوهشی استادان دانشکده مهندسی مکانیک در دانشگاه های برتر ایران و جهان است. به نظر می رسد که پژوهشگران با اطلاع از این زمینه ها می توانند موضوعات پژوهشی خود را با آگاهی بیشتری انتخاب کنند و همچنین، از نتایج پژوهش و عملکرد گروه های پژوهشی موجود در این دانشگاه ها نیز استفاده کنند. برای دستیابی به این هدف، بر اساس رده بندی ارائه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در سال 1390 شمسی، هشت دانشگاه برتر ایران تعیین شده اند و بر اساس رده بندی QS هشت دانشگاه برتر جهان در رشته مهندسی مکانیک در سال 2012 میلادی انتخاب شده اند. در نهایت، پس از جست و جو در سامانه هر دانشگاه و بررسی اطلاعات 758 استاد، موضوعات پژوهشی مطرح شده 595 عضو هیئت علمی دانشکده های مکانیک استخراج، دسته-بندی و مقایسه شده اند. همچنین، گروه مکانیک و زمینه های پژوهشی آن به همراه برخی از پژوهشها در چهار دانشگاه برتر ام.آی.تی، استنفورد، کمبریج و برکلی با جزئیات بیشتر بررسی شده است. در نهایت، تحلیل وضعیت پژوهشی دانشگاه های برتر ایران و جهان از نظر نویسندگان مقاله و خط مشی آینده ارائه شده است.
    کلیدواژگان: موضوعات پژوهشی مهندسی مکانیک، استادان مهندسی مکانیک، دانشگاه های برتر ایران و جهان
  • گزارش دهمین نشست سالانه اجلاس علم و فناوری در جامعه کیوتو، ژاپن
    صفحه 177
  • تقویم کنفرانسها
    صفحه 181
|
  • M. Memarian* Pages 1-26
    In the past few decades, the final project of the undergraduate engineering programs of Iran has been a mainly practical, three unit course. In most of the approved engineering programs of Iran, the final project is not well defined and thus different institutions offer it differently. In North America, the final project is mainly based on designing an artifact, (goods, processes, systems or programs), by a group of students. Although the structure of this course is not similar in different institutions, but the aim of almost all of them is to provide a practical design experience for the engineering students. Another objective of this course is developing the communication and teamwork skills in students, promoting their self confidence, and improving the link between academia and industry. This paper presents the current status of this course in Iranian universities, and compares it with the capstone design course in North America. This is followed by a proposal for revaluating the structure of this course and promoting it in Iranian engineering programs.
    Keywords: Undergraduate final project, engineering design, capstone design course, Iran
  • M. Amini*, H. Rahimi Pages 27-45
    In addition to explicit and pre-intended goals educational systems such as universities and higher education institutions have implicit functions which influence the learning and personality and psychological development of their learners. These functions and effects are referred to as hidden curriculum. The purpose of the present research is to examine and explain different and varied effects of hidden curriculum among engineering students of Kashan University. The target population of this research was all of the engineering students in Kashan University (N=1622) 99 of whom were selected. The data was collected using a researcher – made questionnaire. The estimated Cronbachs Alpha was 0.80. Findings indicated that four variables of the hidden curriculum, namely teaching methods, evaluation procedures, rules and regulations and interaction of faculties and students have highest mean. Also, there was significant difference among students in terms of sex and academic fields. Consequently engineering instructions of students must consider all of the implicit and unexpected outcomes.
    Keywords: Curriculum, hidden curriculum, implicit functions, teaching methods, evaluation procedures
  • M. Azadi Tabar*, A. Hashemizadeh Pages 47-69
    In this research, petroleum engineering education in Bachelor of Science level (BSc) and research areas of petroleum engineering faculty of different universities in Asia and Australia have been investigated and then it has been compared with Iranian program in order to improve education in the vital and important industries of country. Two universities in Asia and two universities in Australia have been selected. In any case we tried to give information about college, aim and curriculum. This article gives exact definition of ethical and professional function and ability that college should create in a student of petroleum engineering B.Sc. As a conclusion, classification of functions and creating professional groups are two basic techniques in design of research structure. Due to links between science, technology, and economy, it is necessary to take a modern approach in managerial behavior. Therefore awareness of petroleum engineering students of Iran about management skills and economical concepts may be vital for the future of oil and gas industries. Thus adding these to the syllables of petroleum engineering seems to be necessary.
    Keywords: Engineering education, petroleum engineering, research areas of petroleum engineering, Asian, Australian universities
  • M. Mohammadi*, Z. Peyravi, Nejad Pages 71-90
    The main purpose of this research was to investigate the relationship between educational climate and intrinsic motivation to study with engineering student's affective commitment in Shiraz University. Statistical population is whole of bachelor students of engineering college in Shiraz University. By stratified-random sampling method, 258 students were selected. Research instruments were Intrinsic motivation questionnaire (Chooi, 2009) and educational climate questionnaire and affective commitment subscale from organizational commitment questionnaire (Alen-Mayer, 1990). After computing their validity and reliability of instruments, they were distributed among samples. Multiple regressions were used for data analysis. The results showed: 1) Educational climate variable was stronger anticipant for the affective commitment of students. 2) Dimensions of interest, tension and value from intrinsic motivation to study were strongest anticipants for their affective commitment based on gender, field and residence. 3) Dimension of "Social Integration between Student-Faculty" from educational climate were strongest anticipant for their's affective commitment based on gender, field and residence.
    Keywords: Intrinsic motivation to study, college climate, affective commitment, Shiraz University
  • A. Shahsavari*, M. Yamani, M. Aboalghasemi Pages 91-116
    With the advent of the information age and knowledge based economy, environmental changes have occurred in a way that universities are facing demands for transparency, accountability and flexibility. Answering these new demands requires new types of resources and new methods of management. In this regard, one of the new suitable tools is university intellectual capital management (ICM), which provides a framework for identification, monitoring, action and evaluation of the university intellectual capital (IC). Although considerable amount of research has studied the IC in general, there are few works which have attained an integrated cognition of university ICM. This study attempted to achieve this. Goal in this regard, after reviewing the various models of intellectual capital management, a model for university intellectual capital management is proposed and then employed in one of the top universities in Iran (Sharif University of Technology). The method used is descriptive through a survey. The society of study includes 300 faculties and 19 managers of Sharif University of Technology. The sample of study includes 103 faculties and 10 managers. Measuring instrument consisting of two questionnaires whose reliability and validity have been reviewed and approved. Data is analyzed by tests of one sample ‘t’ test and two sample ‘t’ test. The results show that faculties and administrators believe, that each of the ICM cycle processes (identification, monitoring, action and evaluation) and so the overall condition of ICM in Sharif university of technology is lower than average.
    Keywords: University intellectual capital, management of university intellectual capital, cycle of university intellectual capital
  • M. Haghighi Yazdi*, J. Eskandari Jam Pages 117-134
    In this paper, the capabilities of a finite element software package, known as COMSOL Multiphysics, are investigated. An applicable example in the field of mechanical engineering is presented and analyzed using this software package. COMSOL Multiphysics has various modules for solving different engineering problems. The software provides the capability of simultaneous using of several modules for analyzing the problems; and therefore facilitates multiphysics modeling of engineering problems. In this study, the two modules of structural mechanics and partial differential equations are employed to analyze the problem. The analysis of this problem, which includes the investigation of the behavior of a polymer pipe used for transferring gas, shows how the software could be useful in the numerical analysis of engineering problems involving coupled multi-physics. The obtained satisfactory results of this scientific industrial problem solution elaborate the capabilities of the software in modeling as well as numerical analysis using finite element method for engineers, researchers, and students.
    Keywords: Software package, finite element modeling, engineering problems, multiphysics
  • R. Tabatabaei Fakhr*, A. H. Sardarizadeh Pages 135-173
    This paper is a report on the research areas of mechanical engineering professors at the top universities of Iran and the world. Although there is a close correlation between academic achievement and progress of science, there is little direct knowledge of the technology that goes into it. It seems that knowing these areas can help researchers to choose their themes with greater awareness and use the results of the research groups at these universities. In order to achieve this goal, based on the classification presented in the Islamic World Science Citation Center (ISC) in 1390 Shamsi (2001), the Iran's top eight universities are determined and based on the classification presented in the QS world university ranking, the world's top eight universities in mechanical engineering in 2012 A.D., are selected. Finally, after searching each university website and reviewing the information of 758 professors in general, research topics of 595 faculty of mechanical engineering department are extracted, classified and compared.
    Keywords: Research topics, mechanical engineering, professors of mechanical engineering, top universities, Iran, world