فهرست مطالب
پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات
سال بیستم شماره 1 (پیاپی 43، پاییز و زمستان 1383)
- 120 صفحه، بهای روی جلد: 15,000ريال
- تاریخ انتشار: 1383/08/18
- تعداد عناوین: 8
-
صفحات 1-12
هدف تحقیق حاضر آن است که مشخص کند اعضای هیئت علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی در دانشگاه های دولتی ایران، از چه مجاری و منابعی برای رفع نیازهای اطلاعاتی خود استفاده می کنند. با استفاده از آزمون تحلیل واریانس و رتبه بندی دانکن، روش «مطالعه انفرادی» (با میانگین 74/2) در رتبه اول بود و به عنوان متداول ترین روش کسب اطلاعات در میان گروه های مورد مطالعه مشخص شد و منابع کتابی (با میانگین 71/2) و اینترنتی (با میانگین 37/2) به ترتیب به عنوان بیشترین منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی مورد استفاده گروه های مورد مطالعه معرفی شدند. نبود شرایط کافی برای شرکت اساتید و دانشجویان در سمینارهای داخلی و خارجی، متمرکز بودن اکثر سازمان ها و نهادهای بازرگانی در شهر تهران، مجهز نبودن اکثر دانشگاه های مورد مطالعه به آخرین دستاوردها و فناوری های الکترونیکی و نبود مرکزی در نقش آموزشگر بازیابی اطلاعات برای جامعه مورد پژوهش، عمده ترین مشکلات جامعه مورد مطالعه در دستیابی به منابع اطلاعاتی عنوان شده اند.
کلیدواژگان: روش های دسترسی، مدیریت بازرگانی، منابع اطلاعاتی، دانشگاه های دولتی، اعضای هیئت علمی، دانشجویان کارشناسی ارشد -
صفحات 13-28خدمات تحویل مدرک در ایران با استفاده از یک پرسشنامه شامل هشت سؤال بسته و دو سؤال باز که به مراکز امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک ایران ارسال گردید، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این پژوهش، 5/57 درصد از کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی داخلی از خدمات تحویل مدرک خارج از کشور استفاده می نمایند و 5/97 درصد این مراکز هم در زمینه خدمات تحویل مدرک داخل کشور فعالیت می نمایند. 8/58 درصد از کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی داخلی استفاده کننده از خدمات تحویل مدرک خارج از کشور، از مرکز تهیه مدرک کتابخانه بریتانیا استفاده می نمایند. مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران هم با تهیه اطلاعات برای 39 درصد از کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی داخلی، بیشترین خدمات را در بین مراکز داخلی تحویل مدرک، ارائه می نماید. هنوز 7/42 درصد از کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی داخلی از پست برای جابه جایی مدارک استفاده می نمایند. از میان منابع اطلاعاتی مورد استفاده در خدمات تحویل مدرک، مقالات مجلات 3/61 درصد از درخواست ها را به خود اختصاص می دهند و بالاخره تنگناها و پیشنهادهای این مراکز در زمینه ارائه خدمات تحویل مدرک، مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.
کلیدواژگان: خدمات تحویل مدرک، امانت بین کتابخانه ای، تنگناها و پیشنهادها، ایران -
صفحات 29-49پیچیدگی، تنوع وحجم انبوه اطلاعات جغرافیایی ازیک سو و توانایی های رایانه درعرصه اطلاعات ازسوی دیگر، فلسفه وجودی سیستم های اطلاعات جغرافیایی(جی آی اس) را تبیین می کند.
ازآنجاکه بخش عمده اطلاعات علوم زمین موجود در پایگاه های مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، شامل اطلاعات مکانی وتشریحی است، مناسب ورود به سیستم های اطلاعات جغرافیایی می باشد و می توان این اطلاعات را آماده استفاده در این سیستم ها نمود. پژوهش حاضر با این دیدگاه و با هدف بررسی کاربرد جی آی اس در ساماندهی مدارک علوم زمین موجود در مرکز انجام شده است. در راستای رسیدن به این هدف، پس ازگردآوری کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز مرتبط با علوم زمین از پایگاه های مرکز،کار تفکیک،کنترل، دسته بندی وکدگذاری آن ها برای ورود به سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. به منظور ایجاد پایگاهی از اطلاعات فوق، با مجموعه داده ها، لایه های اطلاعاتی مربوطه تشکیل شد و به منظور نمایش، تشریح و انجام تحلیل های لازم بر روی داده ها، مورد استفاده واقع گردید.
بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده های مورد نیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن داده ها ونیز امکان استفاده از داده های موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم می گردد. همچنین زمینه ای برای شناساندن و معرفی قابلیت ها و پتانسیل های متعدد و در عین حال، تشخیص خلا های مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد. نهایتا به منظور تعمیم کاربرد این سیستم در ارتباط با دیگر اطلاعات موجود در پایگاه های مرکز (که به نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط اند)، مدلی از فرایند انجام این طرح ارائه شده است.
کلیدواژگان: سیستم اطلاعات جغرافیایی (جی آی اس)، پایگاه های اطلاعاتی، اطلاعات نویسی، اطلاعات مکانی -
صفحات 51-58افزایش روز افزون منابع اطلاعاتی در اینترنت و مشکلات فنی و غیرفنی موتورهای کاوش باعث شده حجم زیادی از این اطلاعات از دید کاربران پنهان بماند و به عنوان وب نامرئی مورد بحث بسیاری از متخصصان اطلاع رسانی قرار گیرد. امروزه گرایش بسیاری از کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی و محققان به دیجیتالی کردن منابع و قراردادن آن ها در محیط اینترنت می باشد. بعلاوه، بسیاری از این منابع تک نسخه هستند و چنانچه دسترسی مطلوب به منابع ذخیره شده در اینترنت ممکن نباشد بسیاری از میراث های علمی، پژوهشی، فکری و فرهنگی بشر به هیچ وجه مورد استفاده حال و آینده قرار نخواهد گرفت. در این میان کتابداران و اطلاع رسانان نیز با افزایش آگاهی کاربران از وجود وب نامرئی و شیوه های دستیابی و اطلاع یابی کاربران در باب این اطلاعات، می توانند نقش مهمی را در کاستن سطح اطلاعات نامرئی بر عهده بگیرند. دراین مقاله تلاش شده است مفهوم وب پنهان چه از دید فنی و چه از دید کاربرمدار باز شود و در پایان نیز نقش کتابداران و اطلاع رسانان و راه های دستیابی به این اطلاعات بیان شوند.
کلیدواژگان: وب نامرئی، وب پنهان، وب تاریک، وب عمیق، موتورهای کاوش -
صفحات 59-65توجه به فناوری اطلاعات در دهه آخر قرن بیستم را مبتنی بر توسعه عملی زمینه های فناوری در آزمایشگاه های پژوهشی و تا حدودی دانشگاه های توسعه یافته دانسته اند، در حالی که در آغاز هزاره جدید، فناوری اطلاعات به نحوی گسترده راهکارهای عملی خود را در زمینه های زندگی اجتماعی مانند دولت الکترونیکی، سلامت و بهداشت الکترونیکی، و آموزش الکترونیکی جستجو کرده و این امر به مرور ساختار حاکمیتی دولت ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
دسترسی به اطلاعات مراقبت های پزشکی نیز، یک حق ابتدایی و اساسی عامه مردم است. فراهم آوری امکانات و منابع انسانی کافی به همراه تجهیزات مناسب الکترونیکی در همه جا و بویژه نقاط دور دست و محروم، کاری دشوار و پرهزینه می باشد. با بهره جویی از فناوری مخابراتی و اطلاعاتی، افراد جامعه قادر خواهند بود از دسترسی یکسان به خدمات بهداشتی و پزشکی الکترونیکی به منظور حفظ سلامت خویش بهره مند شوند و فرایند مراقبت های بهداشتی و درمانی خود را به نحو مناسب تری اداره کنند. کاربرد اساسی دیگر این روند، کمک به پیشگیری و کنترل بیماری های واگیردار، راهنمایی منابع انسانی متخصص در درمان، و تسریع در فرایند ارائه خدمات بهداشتی و پزشکی است (المدرسی، 1382).
بر این مبنا، بهره جویی از ساختار دولت الکترونیکی نیاز به برنامه های دقیق در حوزه نرم افزاری مانند تجارت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، و پزشکی الکترونیکی دارد. در این مقاله، به دیدگاه جهانی در خصوص پزشکی الکترونیکی پرداخته شده و سپس برنامه های مقدماتی این حوزه در کشور مورد بررسی قرار گرفته است.
کلیدواژگان: بهداشت الکترونیکی، پزشکی الکترونیکی، تکفاب، جامعه اطلاعاتی ایران -
صفحات 67-95پژوهشگران نظام های نمایه سازی و بازیابی، به منظور بهبود نتایج [جستجو]، همواره از گنجاندن اطلاعات بافتاری بیشتر، پشتیبانی کرده اند. افزایش شمار پایگاه های اطلاعاتی متن کامل و پیشرفت های به دست آمده در ظرفیت ذخیره سازی رایانه ای، تحلیل متن را با بهره گیری از دانش زبان شناسی و فرا- زبان شناسی امکان پذیر ساخته است. از میانه دهه 1980، پژوهشگران توجه و گرایش بیشتری به بافتار پیدا کرده اند، و تحلیل گفتمان نقش مهم تری یافته است. هدف پژوهش توصیف شده در این مقاله، بررسی این مسئله است که آیا متغیرهای گفتمان، بر الگوریتم های نوین بازیابی و رده بندی اطلاعات اثر می گذارند یا نه. به منظور ارزیابی این فرضیه، چارچوبی عملی برای تحلیل اطلاعات در محیطی خودکار پیشنهاد شده است. در این محیط، ان گرام ها[4] (فیلترکردن) و کی مینز (میانگین عددkا) و الگوریتم های رده بندی و چن با زیرمجموعه هایی از مدارک، برپایه متغیرهای گفتمانی «گونه»، «سیاق»، «اصطلاح شناسی حوزه» و «ساختار مدرک» مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه الگوریتم های زیرمجموعه های مختلف، با ساختار اطلاعات «سرعنوان های موضوعی پزشکی» (مش) مقایسه شد. این نتایج نشان می دهد که ان گرام ها وابستگی واضحی به متغیرهای گفتمان ندارند؛ هرچند که الگوریتم رده بندی کی مینز چنین وابستگی را، البته فقط در «اصطلاح شناسی حوزه» و «ساختار مدرک» نشان می دهد، و سرانجام این که «الگوریتم چن» وابستگی مشخصی به همه متغیرهای گفتمان دارد. از این اطلاعات می توان برای طراحی بهتر الگوریتم های رده بندی که باید متغیرهای گفتمان را مورد توجه قرار دهند، استفاده کرد. نتایج فرعی دیگری نیز از این پژوهش حاصل شده است که در مقاله ارائه می گردد.
کلیدواژگان: الگوی گفتمان، تحلیل بافتار، زبان شناسی رایانه ای، روش های تحلیل متن، فیلتر کردن، ان، گرام ها، کی، مینز، هم، عبارت سازی -
صفحات 97-114آنچه در پیش رو دارید، خلاصه ای است از فعالیت ها، برنامه ها و تحقیقات مرتبط با سواد اطلاعاتی که در قار ه های مختلف جهان صورت پذیرفته است. این اطلاعات مبتنی بر مشاهدات فردی و بررسی متون است و منتخبی از بررسی ها را ارائه می دهد. بخش اعظم برنامه های مندرج در این مقاله بویژه در حوزه آموزش عالی در سال های اخیر آغاز شده اند و اثرات و پیامدهای آن ها به طور منظم مورد ارزیابی قرار نگرفته است. از این مرور مختصر می توان دریافت که نیاز به جامعه باسواد اطلاعاتی، در سراسر جهان احساس می شود.
کلیدواژگان: سواد اطلاعاتی، سواد سنتی، فناوری اطلاعات، عصر اطلاعات -
چکیده مقالات به انگلیسیصفحه 115
-
Pages 1-12
The present paper intends to identify the channels and resources employed by the MBA students and faculty members at the state universities to fulfill their information needs. Using variance analysis and Duncan’s ranking, “individual study” came on tops (with an average of 2.74) as the most common form of information acquisition method in the population studied. Bibliographic resources (with 2.71) and Internet (2.38) came second and third. Lack of adequate resources available to both students and faculty members to attend national and international seminars, concentration of the bulk of business organizations and institutions in metropolitan Tehran, unavailability of the latest ICT facilities in most universities studied, and absence of any information retrieval learning center for the population studied, are stated as the most prominent problems facing the said population for accessing the information.
-
Pages 13-28Iranian document delivery services were surveyed using a questionnaire consisting of 8 closed and two open questions, circulated to interlibrary loan and document delivery centers in Iran. 57.5% of the libraries and information centers queried use document delivery services outside Iran. 97.5% of the population studied are also active in document delivery services in Iran. 58.8% use British Library Document Supply Center for their foreign document delivery requirements. Iranian Scientific Information and Documentation Center stands out as providing most services among Iranian document delivery centers. It provides information to 39% of libraries and information centers in Iran. 42.7% of Iranian libraries and information centers still employ the postal service for their document deliveries. Of the information resources used in document delivery services, journal article reprints constitutes 61.3% of the requests. The paper assesses the bottlenecks perceived and suggestions offered by these centers in the area of document delivery.
-
Pages 29-49The sheer complexity, diversity and volume of geographical information as well as the growing capabilities of information technology, is the raison d’etre of geographical information systems (GIS). Given the fact that the bulk of geo-science information held by IRANDOC databases is descriptive and terrestrial, they suitably lend themselves for use in geographical information systems. The present study had been undertaken with express purpose of reviewing the applicability of GIS in cataloging of geo-science documents held by IRANDOC. Towards this end, all related descriptive and terrestrial geo-science data were extracted from IRANDOC databases and were sorted, controlled, classified and encoded for being fed into a GIS. In order to construct a GIS database, these data were formed into information layers that were subsequently used for necessary representation, description and analysis. Thus in addition of providing accurate and swift access to a large volume of data, the descriptive and terrestrial data could be visualized and represented in form of cartographies, tables and charts. In addition to updating and editing function, access to available data could be tailored to the various user requirements. The system not only provides a tool for spotting numerous capabilities and potentials but for identifying research gaps in various geographical regions. A process model outlining the extension of GIS application with respect to other IRANDOC databases dealing with terrestrial data has been offered.
-
Pages 51-58Increasing growth of information sources on the internet, coupled with the technical and non-technical drawbacks of search engines, has caused a massive amount of such resources to be kept hidden from users. The phenomenon, referred to as invisible web, is a subject of debate by many information scientists. Presently many libraries, information centers and even researchers tend to digitize resources and put them on the Net. Many of these are one of the kind and in the absence of a suitable access to internet resources, many of human scientific, research, intellectual and cultural heritage would be lost to both present and future generations. Librarians and information officers could play an important role in pushing down the level of information invisibility through boosting user awareness about invisible web and various techniques for accessing and seeking such information. The present paper has endeavored to unlock the concept of invisible web from both a technical and user-oriented perspective. In the conclusion, the role of librarians and information officers for promoting various modes of accessing such information are discussed.
-
Pages 59-65Focus on ICT in the last decade of the twentieth century is considered to be concentrated on practical ICT development in research labs and to some extent, well developed universities. Meanwhile, at the threshold of the new millennia, information technology has broadly permeated its applications throughout various facets of social life such as e-government, e-health and e-learning. The trend will gradually shape the national, regional and international documents as well as the government structures. Access to medical care records is a basic and inviolable right of the general public. Providing adequate facilities and human resources along with suitable electronic equipment everywhere, especially in the remote and underdeveloped areas, is an arduous and costly task. By utilizing ICT, society members would be able to enjoy universal access to telemedicine and healthcare in order to maintain their health as well as better managing their healthcare and therapeutic care. Another major application area would be in prevention and control of communicable diseases, and marshalling of specialist human resources in healthcare as well as speeding up the process of medical and health care services offered. Therefore in order to reap the benefits of an e-government, careful planning would be required in the software design areas such as e-commerce, e-learning and e-medicine. The present paper incorporates the global focus and perspective on tele-medicine and reviews the preliminary plans currently being undertaken in Iran in this respect.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.