فهرست مطالب

پردازش و مدیریت اطلاعات - سال بیست و ششم شماره 3 (پیاپی 65، بهار 1390)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات
سال بیست و ششم شماره 3 (پیاپی 65، بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/03/18
  • تعداد عناوین: 13
|
  • سید رحمت الله فتاحی صفحه 489
    مفهوم خدمت به کاربران در مراکز اطلاع رسانی ایران، همچنان موضوعی چالشی و بحث برانگیز است. به نظر می رسد که بخش عمده ای از جامعه دانشگاهی و پژوهشگر از خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی راضی نیستند؛ یافته های برخی از پایان نامه ها این مطلب را تایید می کند. در چند سال گذشته، نتایج پایان نامه هایی که با استفاده از مدل هایی چون ServQual و LibQual به ارزیابی شکاف خدماتی میان انتظارات کاربران و آنچه که به طور عملی ارائه شده پرداخته اند، حاکی از آن است که سطح رضایت کاربران از خدمات، قابل توجه نیست؛ کاربران انتظاراتی فراتر از وضع موجود دارند. از سوی دیگر، یافته ها نشان می دهند که این وضعیت در کتابخانه های عمومی، به مراتب ناامیدکننده تر از کتابخانه های دانشگاهی است. به لحاظ تاریخی، مقوله ارائه خدمت به جامعه از سوی مراکز دولتی در ایران در ضعیف ترین شکل خود قرار داشته است، زیرا کاربران یعنی استفاده کنندگان از خدمات، در برخی از مراحل فرایند مدیریت (نیازشناسی، طراحی نظام، تعریف روابط عمومی، ارائه خدمات، ارزیابی خدمات، و بازخورد به مدیران) جدی انگاشته نشده اند. هرچند که واکاوی ریشه های این رویکرد در مجال نوشته حاضر نیست، به جرات می توان ادعا کرد که دلیل عمده بی توجهی به خدمات در سازمان های دولتی، تاکید بیش از اندازه بر قوانین و فرایندها، به جای تاکید بر کاربران (جامعه استفاده کننده) و خدمت بوده است؛ به بیان دیگر، فرایندها بر هدف ها سایه افکنده است. اینکه در تحقق دولت الکترونیک و خدمات راه دور، زیاد موفق نبوده ایم بیشتر به خاطر فراموش کردن هدف ها، نیازها، رفتارها، و دیدگاه های جامعه بوده است.
  • نسرین دسترنج ممقانی، پیمان اخوان، فاطمه ثقفی صفحه 493
    امروزه مدیریت دانش به صورت یک ضرورت رقابتی در سازمان ها درآمده است و بسیاری از مدیران نقش اساسی دانش را در کسب مزیت رقابتی و دنبال نمودن اهداف راهبردی سازمان درک نموده اند. با وجود این، اگر زیرساخت ها و چینش فرایندهای سازمان برای مدیریت دانش مناسب نباشد، حاصلی جز اتلاف منابع انسانی و مالی در پی نخواهد داشت. بنابراین، ضروری است که سازمان ها قبل از هر اقدامی آمادگی خود را در این زمینه ارزیابی نمایند. در واقع، ارزیابی آمادگی مدیریت دانش سازمان نشانگر وضعیت کنونی مدیریت دانش در سازمان و تغییرات مورد نیاز برای بهبود قابلیت های مدیریت دانش در سازمان است. این ارزیابی می تواند با استفاده از عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش و یا استفاده از چارچوب ها و الگوهای بلوغ مدیریت دانش میسر شود. در این مقاله، با تمرکز بر روش اول، عوامل موفقیت مدیریت دانش با مرور مقالات مرتبط با این حوزه در 14 سال اخیر استخراج شده است. سپس، این عوامل با نظرسنجی از متخصصان با روش دلفی اولویت بندی شده-اند. نتایج با تشکیل هیات متخصصان بررسی و جمع بندی شده و با استخراج عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش، چارچوبی برای ارزیابی آمادگی سازمان در این حوزه ارائه شده است. در نهایت، میزان کاربردی بودن چارچوب، از طریق پرسشنامه ای در یک سازمان تحقیقاتی مورد آزمون قرار گرفته است و وضعیت آمادگی آن سازمان در ابعاد مختلف تشریح و پیشنهاداتی برای ارتقاء وضعیت آن ارائه شده است.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، ارزیابی آمادگی، عوامل مؤثر بر موفقیت، تکنیک دلفی
  • مهری پریرخ، مهدی زاهدی صفحه 519
    یکی از وظایف مهم دانشگاه ها، انجام پژوهش و تولید دانش است. مخازن سازمانی، سیستم های مناسبی برای سازماندهی این دانش و دروازه اصلی برای نمایاندن سرمایه فکری دانشگاه و دسترس پذیر ساختن آن هستند. از سال 1385، دانشگاه فردوسی مشهد اقدام به طراحی مخزن سازمانی خود، یعنی «سیستم مدیریت منابع علمی دانشگاه فردوسی مشهد» (سیماد) برای گردآوری و سازماندهی اطلاعات علمی اعضای هیات علمی کرده است. هدف عمده این پژوهش، شناسایی ویژگی های یک مخزن سازمانی و بررسی میزان همخوانی وضعیت کنونی مخزن سازمانی موجود (سیماد) با آن ویژگی هاست. این پژوهش، از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی و مطالعه موردی انجام گرفت. برای اینکه بتوان از همه جنبه ها، اطلاعاتی در رابطه با موضوع مورد پژوهش به دست آورد، در گردآوری اطلاعات از چند دیدگاه، یعنی سازمان و سیستم و کاربران، وضعیت بررسی شد و در هر مورد شیوه و ابزار گردآوری مناسب به کار رفت. مشخصات یک مخزن سازمانی مطلوب به شش گروه و یا معیار دسته بندی شدند. این دسته بندی زیرساخت ابزارهای گردآوری اطلاعات و نیز ساختار تحلیل اطلاعات به دست آمده را تشکیل داد. یافته ها نشان داد که در مورد خط مشی ها و مستندات و استفاده از سیستم، ضروریست در مخزن سازمانی دانشگاه به بازنگری و تغییر پرداخته شود. از نظر مدیریت/ اداره، «سیماد» در وضعیت متوسط و در رابطه با چشم اندازها و سیاست ها و ویژگی های فنی، وضعیت مناسبی دارد. نتیجه آزمون فرضیه پژوهش نشان داد که در مقایسه با معیارهای یک مخزن سازمانی مطلوب، به طور تقریبی، ویژگی های مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد در حد متوسط قرار دارد.
    کلیدواژگان: مخازن سازمانی، مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد، سیستم مدیریت منابع علمی دانشگاه فردوسی مشهد، سیماد، سیستم مدیریت اطلاعات، تولیدات علمی دانشگاه ها
  • هادی مصدق، سیدکمال خرازی، عباس بازرگان صفحه 547
    این تحقیق با هدف بررسی میزان آمادگی الکترونیکی شرکت گاز استان یزد جهت ورود به عرصه یادگیری الکترونیکی، این آمادگی را با استفاده از مدل شش وجهی برگرفته از ادبیات تحقیق (آمادگی تجربه رایانه ای، آمادگی فرهنگی، آمادگی محیطی، آمادگی مالی، آمادگی زیرساختی، و آمادگی کادر فنی) مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق، پیمایشی تحلیلی است که در آن سه وجه اول مدل از طریق پرسشنامه های محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفته و سه وجه دیگر با توجه به لزوم لحاظ کردن شرایط جامعه مورد بررسی، با کمک مصاحبه های نیمه سازمان یافته، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که به طور کلی، آمادگی رایانه ای و آمادگی فرهنگی کارمندان در وضعیت، به نسبت مطلوب و آمادگی محیطی شرکت، در وضعیت مطلوب قرار دارد. مؤلفه های آمادگی مالی و کادر فنی و زیرساختی، با توجه به رویکرد پیشنهادی برای ورود شرکت به این عرصه، مورد ارزیابی قرار گرفت که از لحاظ مالی و زیرساختی و کادر متخصصان رایانه در شرایط مطلوب و از لحاظ کادر متخصصان لازم برای مدیریت نظام یادگیری در شرایط نامطلوبی قرار داشت. در پایان، رویکرد پیشنهادی تحقیق برای نحوه ورود شرکت به عرصه یادگیری الکترونیکی ارائه گردیده و برنامه عملیاتی پیشنهادی آن بیان شده است.
    کلیدواژگان: یادگیری الکترونیکی، آمادگی الکترونیکی، شرکت گاز
  • بی بی عشرت زمانی، سیدمجید عبداللهی، زهرا بابادی عکاشه، نسیم سلیمانی صفحه 571
    پژوهش حاضر با هدف مطالعه سطوح به کارگیری فناوری اطلاعات توسط استادان دانشگاه های دولتی شهر اصفهان بر مبنای الگوی پذیرش مبتنی بر علاقه «سی بام4»، به بررسی تطبیقی این سطوح بر اساس عوامل جمعیت شناختی (جنسیت و نوع رشته و نوع دانشگاه) پرداخته است. نوع پژوهش توصیفی-همبستگی و نمونه آماری شامل 132 نفر از استادان دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی و صنعتی است که از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شده اند. ابزار به کار گرفته شده، پرسشنامه استاندارد سنجش سطوح کاربرد فناوری در آموزش بر مبنای «الگوی پذیرش مبتنی بر علاقه (نسخه1.1)5» است. اطلاعات جمع آوری شده با به کارگیری آماره های «آزمون تی6»، آنالیز واریانس یک راهه «آنوا7»، همبستگی، و نیز تشکیل جدول توافقی تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد: 1) با ارجاع به الگوی پذیرش مبتنی بر علاقه، بیشتر استادان دانشگاه (9/65٪) در سطوح 2 تا 5 (یعنی آمادگی تا استفاده عادی) از به کارگیری فناوری اطلاعات قرار دارند؛ 2) استادان زن نسبت به مرد، استادان دانشگاه اصفهان نسبت به دانشگاه های صنعتی و علوم پزشکی، و استادان رشته های علوم انسانی نسبت به استادان سایر رشته ها در سطح پایین تری از به کارگیری فناوری اطلاعات قرار دارند؛ و 3) سن استادان رابطه معنی داری با سطح به کارگیری فناوری توسط آنها ندارد.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، تلفیق فناوری، الگوی پذیرش مبتنی بر علاقه، محیط یادگیری کلاس درس
  • محمدحسن زاده، فائزه اسکندری صفحه 595
    هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی رابط کاربر نرم افزارهای علوم اسلامی شهر قم در سه حوزه قرآن، حدیث، و فقه و احکام بر اساس معیارهای ارزیابی استخراج شده از متون مرتبط است. این پژوهش، به روش ارزیابانه و با استفاده از 12 شاخص استخراج شده از منابع گوناگون فارسی و انگلیسی انجام گرفته است. ابزار استفاده شده در پژوهش حاضر، سیاهه وارسی است و تجزیه و تحلیل اطلاعات به وسیله نرم افزارهای SPSS و Excel صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که وضعیت نرم افزارهای علوم اسلامی شهر قم از نظر رعایت شاخص های رابط کاربری در مقیاس لیکرت پایین تر از سطح متوسط (63/2) قرار دارد. برترین نرم افزارها، در دسته های قرآن، حدیث، و فقه و احکام، از نظر رابط کاربری آنها، به ترتیب «جامع التفاسیر نور» و «معجم موضوعی بحارالانوار» و «نورالفقاهه 3» بود و ضعیف ترین نرم افزارها در این دسته بندی، به ترتیب «مشکات»، «معجم احادیث الامام المهدی (عج)» و «طوبا» بود. مراکز تولید نرم افزارهای علوم اسلامی نیز در این پژوهش، از نظر تولید نرم افزارهایی با رابط کاربر مناسب، ارزیابی و بهترین تولیدکننده نرم افزارها به ترتیب «مرکز تحقیقات کامپیوتری نور» و «مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی» و «دارالحدیث» معرفی شدند. امتیاز رابط کاربری نرم افزارها در مقیاس لیکرت پایین تر از امتیاز حداکثری، یعنی امتیاز کامل ارزیابی، بود. میانگین کل امتیاز نرم افزارهای فقه و احکام، حدیث، و قرآن با یکدیگر یکسان نبودند. همچنین، بین محصولات مختلف سازمان های تولیدکننده نرم افزارهای علوم اسلامی، از نظر رابط کاربر، تفاوت معنی داری وجود داشت.
    کلیدواژگان: رابط کاربر، نرم افزار علوم اسلامی، قرآن، حدیث، و فقه و احکام، قم
  • سیدمهدی حسینی صفحه 625
    موتورهای خوشه بندی، به موازات دو روش جستجوی کلیدواژه ای و مروری، برای کمک به بازیابی اطلاعات مرتبط موجود در وب، در سطح وسیعی، به کار می روند. در این نظام ها، رابط کاربر، به عنوان نقطه تماس با کاربران و برای استفاده از بازخورد در بهبود پرسش کاربر، از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف این مقاله، شناسایی عناصر و مؤلفه های مهم رابط کاربر نظام های خوشه بندی است. ابتدا، در مورد ضرورت استفاده از خوشه بندی در نظام های بازیابی اطلاعات، مبانی نظری، الگوریتم ها، کاربردها، و معیارهای ارزیابی خوشه بندی بحث شده است. سپس، ضمن شناسایی 10 موتور خوشه بندی بیان شده در متون حوزه بازیابی اطلاعات در وب، عناصر و مؤلفه های رابط کاربر این گونه نظام ها و عملکرد هر کدام، به تفکیک، توضیح داده شده است. در پایان، میزان استفاده از عناصر و مؤلفه های شناسایی شده در موتورهای خوشه بندی مورد مطالعه، بیان شده است.
    کلیدواژگان: خوشه بندی، نظام های بازیابی اطلاعات، رابط کاربر، نظام های خوشه بندی، موتورهای جستجو
  • یعقوب نوروزی صفحه 655
    رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی در عملکرد مطلوب این کتابخانه ها نقش تعیین کننده ای دارد و کتابخانه های دیجیتالی زمانی می توانند عملکرد مطلوبی داشته باشند که کاربران بتوانند تعامل مناسبی با آنها برقرار کنند. هدف تحقیق حاضر، تحلیلی بر کاربرمداری رابط کاربر در صفحات وب فارسی کتابخانه های دیجیتالی ایران و ارائه الگوی پیشنهادی برای تقویت نکات مثبت و رفع نقایص موجود است. در مراحل مختلف تحقیق، با روش دلفی، 10 معیار (جستجو، انسجام، راهنمایی، راهبری، طراحی، تصحیح خطا، نمایش اطلاعات، کنترل کاربر، زبان رابط، و سادگی) و 114 مؤلفه برای ارزیابی انتخاب شدند و با استفاده از روش ارزیابانه، ارزیابی صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل 11 کتابخانه دیجیتالی (تبیان، دید، ایرانداک، مرکز منطقه ای، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه شیراز، مرکز مخابرات، پژوهشگاه نیرو، دانشگاه امیرکبیر، مؤسسه نشر امام، و دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران) بود. نتایج تحقیق نشان داد که در مجموع، از بین معیارهای مورد مطالعه، معیار زبان رابط کاربر و تصحیح خطا، به ترتیب با کسب میانگین امتیاز 58/95 و 79/36 از کل امتیازات کسب شده توسط کتابخانه های دیجیتالی مورد مطالعه، بالاترین و پایین ترین امتیاز را به دست آورده اند. در ادامه نیز با توجه به امتیازات کسب شده در هر یک از معیارها، تحلیلی بر کاربرمداری معیارهای مورد بررسی در جامعه مورد مطالعه، بر اساس نوع مؤلفه های رعایت شده صورت گرفت. در پایان، بر اساس نتایج به دست آمده، الگوی پیشنهادی برای کاربرمداری رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران ارائه شد.
    کلیدواژگان: کتابخانه های دیجیتالی، رابط کاربر، معیارهای ارزیابی، تحقیقات ارزیابی، الگوسازی
  • فخرالسادات محمدی، محدثه دخت عصمتی صفحه 675
    اصطلاحنامه های پیوسته برای کاربردپذیری و آسانی استفاده باید دارای مجموعه ویژگی های خاص و عام باشند. ویژگی های عام آنها مانند ویژگی های عام طراحی صفحات وب و وب سایت ها هستند و ویژگی های خاص آنها، قابلیت های ویژه این اصطلاحنامه ها برای کاربرد در وب را در بر می گیرند. در این پژوهش، اصطلاحنامه های پیوسته پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، با توجه به استاندارد های تدوین اصطلاحنامه های یک یا چندزبانه و استاندارد طراحی صفحات وب، به وسیله یک سیاهه وارسی و به روش تحلیل محتوای صفحات وب، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تلاش شده است تا معیار های مد نظر درج شده در سیاهه وارسی با مشاهده مستقیم صفحه وب اصطلاحنامه ها و جستجو در آن بررسی شود. نتایج نشان می دهد که این اصطلاحنامه ها ساختار مطلوبی دارند، اما برای کاربردپذیری مبتنی بر وب مناسب نیستند و قابلیت های آنها برای جستجو و دسترسی به منابع اطلاعاتی در مقایسه با اصطلاحنامه های معادل خارجی بسیار اندک است و رابط کاربری آنها برای برقراری ارتباط با کاربر اصطلاحنامه، ضعیف عمل می کند.
    کلیدواژگان: اصطلاحنامه های پیوسته، نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات، جستجوی اطلاعات، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، ارزیابی
  • فرامرز سهیلی، لیلا خلیلی صفحه 695
    پژوهش حاضر در نظر دارد ویژگی های محتوایی و پیوندهای وب سایت های آرشیو های ملی جهان را تحلیل کند. جامعه پ‍ژوهش، همه وب سایت های آرشیو های ملی جهان هستند که در یک دوره زمانی یک ماهه (مهر 1387) بازیابی شدند. پیوندهای مختلف وب سایت ها، با استفاده از روش تحلیل پیوند و راهنمای اینترنتی یاهو و ویژگی های محتوایی این وب سایت ها، با استفاده از روش تحلیل محتوایی استخراج شدند. نتایج نشان می دهد که وب سایت های آرشیوهای ملی استرالیا و اسپانیا و اسلوونی دارای بالاترین میزان رؤیت هستند. نتایج حاصل از تحلیل وی‍ژگی های محتوایی این وب سایت ها نشان داد که ویژگی های «اخبار» و «جستجو» و «تماس با ما» با فراوانی 70 (287/5 درصد) دارای بالاترین فراوانی و وب سایت های آرشیوهای ملی آمریکا و انگلستان و اسکاتلند با تعداد 70، 66 و 55 ویژگی، به ترتیب دارای بالاترین فراوانی از نظر ویژگی های محتوایی بودند. همچنین، نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین میزان رؤیت وب سایت ها با زبان و سال تاسیس آنها در سطح 05/0= و بین تعداد ویژگی های محتوایی و میزان رؤیت این وب سایت ها در سطح 05/0= وجود دارد.
    کلیدواژگان: تحلیل پیوند، تحلیل محتوا، آرشیو ملی، وب سایت های آرشیو ملی، میزان رؤیت
  • فرشته دیده گاه، آرزو دیده گاه صفحه 717
    پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت علمی کشورهای منطقه خاورمیانه در حوزه های علوم اجتماعی انجام گرفته است. جامعه پژوهش را تولیدات علمی کشورهای منطقه در نمایه استنادی علوم اجتماعی پایگاه وب آوساینس، طی سال های 1980 تا 2009 تشکیل می دهد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از این امر است که این کشورها سهم بسیار اندکی از تولیدات علمی جهان را در این نمایه نامه استنادی به خود اختصاص داده اند. کشورهای ترکیه و ایران و مصر، به ترتیب جایگاه های اول تا سوم تولید علم را در این نمایه استنادی به دست آورده اند. از نظر نرخ رشد سالانه، کشور امارات متحده عربی با نرخ رشد 4/16 درصدی، بیشترین میزان نرخ را طی سی سال داشته است و کشورهای ترکیه و ایران پس از آن در جایگاه های دوم و سوم در میان سایر کشورهای منطقه قرار دارند. این کشورها، در امر تولید علم، مشارکت وسیعی با سایر کشورهای جهان، به ویژه، کشورهای توسعه یافته غربی داشته اند. بیشتر تولیدات علمی آنها نیز در حوزه های روان شناسی، مدیریت، اقتصاد، و سلامت شغلی و محیطی منتشر شده است.
    کلیدواژگان: انتشارات علمی، کشورهای خاورمیانه، نمایه استنادی علوم اجتماعی، علم سنجی
  • سیروس علیدوستی، محمدعلی باقری صفحه 735
    فناوری اطلاعات، به عنوان فناوری مسلط در جهان معاصر با کاربردی وسیع در ارکان گوناگون جامعه، تغییراتی وسیع را پدید آورده است که یکی از نتایج آن، پیدایی دولت الکترونیکی بوده است. مهمترین بستر برای توسعه دولت الکترونیکی، وب سایت ها هستند که نقش رابط بین دولت و شهروندان را ایفا می کنند و از طریق آنها، داده ها و اطلاعات می توانند به راحتی به اشتراک نهاده و به کاربران منتقل شوند. این کارکرد در وهله اول، ارائه اطلاعات دولتی و تامین ارتباط میان دولت و مخاطبان آن است. از این رو، در این مقاله ابتدا با تعریف دولت الکترونیکی و مراحل تکوین آن، جایگاه اشاعه و ارائه اطلاعات دولتی و ارتباط بین دولت و مخاطبان آن بررسی و سپس اطلاعات و ارتباطات پایه ای که باید از طریق پایگاه وب دستگاه های دولتی ارائه شوند، با بررسی نوشتارهای موجود تبیین می گردند. حجم و تنوع اقلام اطلاعاتی و ارتباطی وب سایت سازمان های دولتی سبب شده است که هم دولت ها به تعیین این اقلام بپردازند و هم پژوهشگران وب سایت ها را بررسی و پیشنهادهایی ارائه کنند. مرور نوشتارهای این موضوع نشان می دهد که اطلاعات عمومی سازمان مانند نام و نشان آن، معرفی سازمان، گزارش های سازمان، اعلانات عمومی سازمان، چگونگی تعامل با سازمان، چگونگی تماس با سازمان، و همچنین اقلام عمومی مانند پیوندهای مهم، تاریخ روزآمدسازی، قابلیت جستجو، راهنمای وب سایت، پرسش های متداول، بیانیه حریم خصوصی، بیانیه حقوق پدیدآوران، و نقشه وب سایت از جمله مهمترین اقلام اطلاعاتی و امکانات ارتباطی وب سایت های دولتی به شمار می روند.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات، دولت الکترونیکی، وب سایت، محتوا، اطلاعات، ارتباطات
  • رضا مختارپور صفحه 757
    مقاله حاضر، ضمن بیان پیشینه ای از سیر تکوین کتابخانه های حوزوی، با الهام از نتایج به دست آمده از پژوهشی در این زمینه1، به دو سؤال اساسی در ارتباط با وضعیت فعلی حاکم بر این گونه کتابخانه ها (به ویژه در جامعه ایران) پاسخ داده است که نتایج نشان داد: 1) آیا تاکنون صرف نظر از پژوهش یاد شده، پژوهش دیگری در زمینه کتابخانه های وابسته به حوزه های علمیه در داخل و خارج از کشور، به شکل پیمایش انجام نگرفته است. دلیل این امر، عدم برخورداری این کتابخانه ها از ماهیت مستقل و نداشتن یک استاندارد کتابخانه ای ویژه است. 2) در شرایطی که هیچ گونه استاندارد کتابخانه ای ویژه ای برای سنجش وضعیت کتابخانه های حوزوی در ایران در اختیار نیست، هیچ کدام از استانداردهای کتابخانه ای موجود (دانشگاهی و تخصصی) نیز جوابگوی نیاز این گونه کتابخانه ها نیست.
    کلیدواژگان: کتابخانه های حوزوی، مدارس دینی، استانداردهای کتابخانه های تخصصی، استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی
|
  • Page 489
  • Nasrin Dastranj Mamaghani, Peyman Akhavan, Fatemeh Saghafi Page 493
    Today, knowledge management (KM) has become a competitive necessity in organizations and many managers have realized the fundamental role of knowledge in seeking competitive advantages and strategic goals of organizations. However, if the infrastructure and processes of organization are not appropriate for implementing KM, human and financial resources will be wasted. Therefore, it is e organizations evaluate their readiness in this area before any action. In fact, KM readiness assessment indicates the current status of KM in organization and also shows necessary changes to improve its capabilities. This assessment will be po KM or KM frameworks and maturity models. In this article, according to the first method, success factors of KM were extracted by reviewing related papers over 14 years. Then, the factors were prioritized w Delphi technique by surveying specialists. The results were reviewed and classified by the board of related experts and then by extracting success factors of knowledge management, the readiness assessment framework for the organization was presented. F framework was tested by a questionnaire in a research organization and the readiness status of organization was described in various dimensions and then suggestions were presented for promotion.
  • Mehri Parirokh, Mehdi Zahedi Nooghabi Page 519
    One of the most important duties of universities is to research and produce knowledge. Institutional repositories are a major gateway for the management of information and knowledge representing and making accessible the intellectual products of a university. Ferdowsi University of Mashhad (FUM) has established its institutional repository named the System for Management of Scientific Information of Ferdowsi University of Mashhad (SIMAD) since 2006. The aim of this research is to identify and develop the specifications of an appropriate institutional repository and to investigate the extent to which SIMAD’s features match with such specifications. Survey research and case study were implemented from institutional, users, and system aspects. Three different data collection approaches and tools were employed. The specifications of an appropriate institutional repository were grouped in six categories. These categories formed the basis of data analysis. According to the results, in regard to preparing guidelines, documentation and usage some changes and developments should be taken into consideration. In terms of management and administration of the process of storage and submitting of documents, SIMAD is at average level of efficiency.
  • Hadi Mosadegh, Seyyed Kamal Kharazi, Abbas Bazargan Page 547
    The main purpose of the present study extent to which the Gas Company of Yazd province implement e-learning. The electronic readiness of the company investigated by a six dimensional model which the literature. The dimensions includ culture readiness, environmental readiness, financial readiness, infrastructural readiness, and technical read dimensions were assessed by a descriptive questionnaire for which the required reliability and validity have been obtained. Taking into account the population under investigation, the three remaining dimensions method using semi-structured interviews. The results showed that the level of computer experience for the employees and their cultural readiness was favorable. Also, the result of assessing environmental readiness showed that the company had favorable conditions to adopt e learning. Considering the proposed approach for the company to implement e-learning, dimensions of financial readiness, technical readiness, and infrastructural readiness were assessed. It was far as the financial, infrastructural issues, and the technical staff concerned, the conditions specialist staff for the management of the learning system was concerned the conditions are were favorable. Finally, a proposal for implementing e learning in the company was presented.
  • Bibi Eshrat Zamani, Seyyed Magid Abdollahi, Zahra Babadi Akashe, Nasim Soleimani Page 571
    The main purpose of the present article was to study the levels of using IT (information technology) by faculty members of governmental universities of Isfahan province according to the Concerned Based Adoption Model (CBAM). Another purpose of this study was comparing the levels of faculty member's computer usage by demographic information such as gender, academic majors, and the kind of university. The research was descriptive and correlation one. The research sample included 132 faculty members of Isfahan universities that were chosen randomly according to proportional categorizing method from Medicine and Industrial universities. The standardized questionnaire for measuring levels of computer usage in ducation was used to collect data. The analysis of data collected was done by using “t-test", "ANOVA" correlation, and correspondence tables. Results ndicated usage according to the CBAM (from readiness to normal level); 2) faculty members of Isfahan university compared to Medicine and Industrial universities, Humanities compared to other majors, and female compared to male faculty members were in the lower level of usage; 3) faculty members ge did not have significant relationship with the level of their IT usage.
  • Mohammad Hassanzadeh, Faezeh Eskandary Page 595
    This research aimed to evaluate the user interface of Islamic software developed in Qom in three main areas: Koran, Hadith and Feqh based on criteria of the evaluation extracted research was conducted employing as evaluative resear criteria checklist. Findings indicated that Islamic software scored under the moderate scale with mean 2.63. In three categories, "Jameo-ttafasir-e-noor", "Beharol ranked software and "Meshkat", "Mojam button of ranking. Also "the Noor Co Documentation Center" and "Darol producers. There was significance difference among software in three categories and also among software developed by each institution.
  • Seyed Mahdi Hosseini Page 625
    Clustering search engines are used widely to help relevant information retrieval on the web, in parallel with keyword searching and browsing. User interface is important as the front line of systems to face to users and to use feedback to optimize user query. The aim of this article is to identify the important user interface components of clustering engines. The necessity of clustering usage in information retrieval systems, their theoretical background, algorithms, applications, and evaluation criteria have been discussed. According to web information retrieval literature, 10 clustering engines were identified and their user interface elements and application were described. Finally, the use rate of these elements in 10 clustering engines was illustrated.
  • Yaghoub Norouzi Page 655
    Digital librarie's user interface has a determinant role in the optimal performance of these libraries and digital libraries can have a favorite performance when users can appropriately interact with them. The aim of this study is to analyse the user orientation of user interfaces in Persian web pages of Iranian digital libraries and to present a proposed model for strengthening the positive points and removing existing defects. At different stages of research and by using Delphi study, 10 criteria (search, integrity, guidance, navigation, design, error correction, information presentation, user control, interface language, and simplicity) and 114 components were selected for the evaluation. The study population included 11 digital libraries (Tebyan, Did, Irandoc, Markze Mantaghaei, Daneshghahe Elm o Sanat, Daneshgahe Shiraz, Markaze Mokhaberat, Pajoheshgahe Niroo, Daneshgahe Amirkabir, Moassesehe Nashre Imam and Daneshkade karafarinie Daneshghahe Tehran). The results showed that among studied criteria, interface language and error correction in sequence with 95/58 and 36/79 have more and less points from the total points of reviewed criteria. Also, with the regards to the earned points in studied criteria and according to their components by the study population, the analysis of user orientation of user interfaces was performed. At the end, based on the evaluation results, a model was proposed for the user orientation of user interface of Iranian digital libraries.
  • Fakhrosadat Mohammadi, Mohaddedeh Dokhtesmati Page 675
    Online thesauri should have some special and general characteristics which makes their usage and application more compatible. Their general features are like ecumenical features of web pages and websites and the special ones include their particular characteristics for application in web. In this study, online thesauri of IranDoc have been studied according to thesaurus construction standards and standards of web page planning which were collected in a checklist. The checklist was evaluated by experts. The features in checklist were survived by direct observation of thesauri pages and searching them. The results show that these thesauri have an appropriate construction but they don’t have enough capabilities for using in web and their features for searching in web and access to information resources in comparison with their equivalents in English language. Also, their user interface is weak for making connection with their users.
  • Faramarz Sohieli, Liela Khalili Page 695
    The present study aims to analyze the content characteristics as well as the links of national archives websites of the world. The population of the study includes all the national archives websites of the world which were retrieved on September 2009. The different links of the websites were extracted using link analysis method and the YAHOO directory, while content characteristics of the websites were extracted using the content analysis method. The results show that national archives websites of Australia, Spain and Slovenia have the highest visibility. The results of the content characteristics analysis of these websites reveal that the "NEWS", "search" and "contact with us" with the frequency of 70 (5.287%) have the highest frequency and the national archives websites of USA, England, and Scotland holding 70, 66 and 55 characteristics have the highest content characteristics, respectively. Further, the results indicate that the significance correlation exists between visibility of the websites and language and age at =.05 level, while the number of content characteristics and visibility has significant correlation at =.05 level.
  • Fereshteh Didegah, Arezoo Didegah Page 717
    The present study aimed to determine the scientific situation of Middle East countries in Social Sciences. The scientific publications of Middle East countries indexed in SSCI and published during 1980 to 2009 were examined. The findings show that a small share of world's scientific publications in SSCI belongs to Middle East countries. Turkey, Iran and Egypt are ranked first to third based on their scientific productions in SSCI. In terms of annual growth rate, UAE (16.4%) has got the highest growth rate during 30 years and Turkey and Iran are ranked second and third among the countries of region. These countries have widely cooperated with the other countries of the world, particularly with Western Developed countries. Most publications of these countries have been published in the areas of psychology, management, economics, and occupational and environmental health.
  • Sirous Alidousti, Mohammad Ali Bagheri Page 735
    Information Technology as the dominant technology in the new world has made a vast changes in the different aspects of the society and electronic government is one of its results. The websites are the most important platform for developing electronic government. The governmental Websites have a key role in connecting government and citizens, and facilitate sharing and transforming data and information to users. This function is, firstly, dissemination of governmental information and providing communications between government and citizens. Therefore, after defining the electronic government, this paper reviews its evolution stages and the role of publishing and disseminating governmental information, and communication between government and its users. Then, based on a review of the relevant literature, it proposes a framework of the basic information and communication content of the governmental organizations websites. The volume and variety of information and communication items of governmental websites force the governments determine these items and researchers investigate the websites and propose some items from their viewpoint. Literature review shows that there are some most important items in this regard including general information such as name and logo of organization, introducing organization, organizational reports, general declarations of organization, ways of interaction with organization, contact information, and general items like important links, updating date, search facility, website directory, frequently asked questions, privacy statement, copyright statement, and site map.
  • Reza Mokhtarpour Page 757
    This article gives an explanation about the history and different advent phases of seminary libraries and tries to answer two basic questions about the current status of this kind of libraries (specially in Iran society) according to the results acquired in this area on the studying of the status of seminary libraries located in Khuzestan province: 1) Is there any research done the same as the mentioned research in Iran or in other Islamic countries? If no, what are the probable causes? 2) While there are not any library standards to manage the services of these libraries, can the present standards (standards of special and university libraries) be used for seminary libraries?