فهرست مطالب

پردازش و مدیریت اطلاعات - سال بیست و هفتم شماره 2 (پیاپی 68، زمستان 1390)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات
سال بیست و هفتم شماره 2 (پیاپی 68، زمستان 1390)

  • ویژه نامه ذخیره، بازیابی و مدیریت اطلاعات
  • تاریخ انتشار: 1391/01/20
  • تعداد عناوین: 14
|
  • رحمت الله فتاحی صفحه 1
    در دو دهه اخیر، شاهد طراحی و توسعه انواع پایگاه های اطلاعاتی در ایران بوده ایم. در این راستا، بسیاری از مراکز ملی اطلاع رسانی از جمله کتابخانه ملی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، نهاد کتابخانه های عمومی کشور، و... اقدام به ایجاد پایگاه های گوناگونی کرده اند تا بتوانند منابع و خدمات خود را در محیط الکترونیکی برای کل کشور و حتی فراتر از سطح ملی قابل دسترس سازند. این روند، خوشبختانه رو به رشد بوده و در سال های اخیر سرعت گرفته است. به موازات آن، جامعه کتابداری نیز تلاش کرده است تا این پایگاه ها را مورد ارزیابی قرار دهد. در این زمینه، شاهد تعداد قابل توجهی از پایان نامه های ارشد و دکتری بوده ایم که هر یک به موضوع و جنبه ویژه ای از پایگاه های اطلاعاتی پرداخته اند. یافته های کلی این پژوهش ها بیانگر آن است که پایگاه های طراحی شده با معیارهای کیفی و استانداردهای ساختاری فاصله دارند و به همین دلیل، میزان استفاده از آنها و نیز میزان رضایت کاربران در حد مطلوب نیست. زمینه های مورد بررسی آن پژوهش ها بیشتر به محیط رابط کاربر، محتوای اطلاعاتی (اطلاعات کتابشناختی، چکیده، متن کامل)، روزآمدی اطلاعات، شیوه های سازماندهی اطلاعات (چکیده نویسی و نمایه سازی)، و مواردی از این قبیل مربوط است. از سوی دیگر، نگاهی به این پایگاه ها که بیشتر از طریق وب سایت مراکز اطلاع رسانی و یا کتابخانه های مرکزی قابل دسترس است حاکی از آن است که گوناگونی ساختار و محیط رابط پایگاه ها و نیز استانداردهای ذخیره و بازیابی اطلاعات (فرمت ورود و ذخیره) بسیار متفاوت است، به شکلی که استفاده از آنها را کاهش می دهد و یا دشوار می کند. این وضعیت همچنین، امکان داده کاوی و یا تبادل اطلاعات را بسیار دشوار و یا غیرممکن می سازد
  • اکرم فتحیان دستگردی صفحه 3
    هستی شناسی، دانش ساختاریافته در مورد یک حوزه خاص است که از طریق ارائه مفاهیم و روابط میان آنها در آن حوزه شکل می گیرد. امروزه، به دلیل طراحی هستی شناسی در حوزه های موضوعی مختلف، ارائه معیارهایی برای گزینش مناسب ترین هستی شناسی، ضروری است. مقاله حاضر در نظر دارد معیارها و رویکردها و سطوح مختلف ارزیابی هستی شناسی را بررسی کند. بدین منظور، ابتدا مراحل مختلف ارزیابی هستی شناسی ها بررسی شد. سپس، مهمترین رویکردها در ارزیابی هستی شناسی ها، شامل رویکرد استاندارد طلایی، رویکرد وظیفه محور، رویکرد استخراج داده، و رویکرد معیار محور، مطرح گردید. معیارهای ارزیابی هستی شناسی شامل معیارهای مطرح شده توسط صاحب نظران این حوزه و نیز معیارهای موسسه تحقیقات هستی شناسی امریکا، در بخش دیگری از مقاله ارائه شد. سطوح مختلف ارزیابی هستی شناسی شامل سطح واژگانی و داده ای، سطح ساختار سلسله مراتبی و رده بندی، سطح روابط معنایی، سطح بافت و کاربرد هستی شناسی، سطح نحوی هستی شناسی، و سطح معماری و ساختار هستی شناسی نیز در بخش پایانی مقاله بررسی گردید.
    کلیدواژگان: هستی شناسی، معیارهای ارزیابی هستی شناسی، رویکردهای ارزیابی هستی شناسی، سطوح ارزیابی هستی شناسی، مراحل ارزیابی هستی شناسی
  • محسن شفعیی نیک آبادی، احمد جعفریان، اعظم جلیلی بوالحسنی صفحه 27
    هدف این پژوهش، بررسی چگونگی رابطه به کارگیری مدیریت امنیت اطلاعات بر یکپارچگی زنجیره تامین و بررسی تاثیر پیاده سازی سامانه مدیریت امنیت اطلاعات بر افزایش یکپارچه سازی زنجیره تامین بوده است. بنابراین، پژوهشگران پس از بررسی ادبیات مدیریت امنیت اطلاعات و یکپارچگی فرایندهای سازمانی در زنجیره تامین، با کمک سامانه برنامه ریزی منابع سازمان، به تعیین عوامل مهم این دو مبحث توسط تحلیل عاملی پرداخته اند. پژوهشگران با استفاده از نظرات مجموعه ای از خبرگان موجود در صنعت خودرو (مدیران تولید و برنامه ریزی و کارشناسان و سرپرستان زنجیره تامین خودروسازان و تامین کنندگان رده یک و رده دو در زنجیره تامین صنعت خودرو) به تحلیل نتایج پرداخته اند. درادامه، با کمک تحلیل همبستگی آماری، به چگونگی تاثیر مدیریت امنیت اطلاعات بر یکپارچگی فرایندهای سازمانی در زنجیره تامین پرداخته شده است. نتایج این بررسی ها حاکی از تاثیر ابعاد متنوعی از مدیریت امنیت اطلاعات از جمله هماهنگی اطلاعات، جلوگیری از اشتباهات انسانی و سخت افزاری، دقت و صحت اطلاعات، و ایجاد زمینه های آموزشی برای کاربران، بر دو بعد یکپارچگی داخلی و خارجی فرایندهای سازمانی در زنجیره تامین بوده است که باعث افزایش یکپارچه سازی فرایندهای سازمانی در زنجیره تامین می گردد. درنهایت، با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، به کارگیری سامانه مدیریت امنیت اطلاعات موجب افزایش یکپارچگی فرآیندهای سازمانی در زنجیره تامین و از آن رو، موجب افزایش یکپارچه سازی زنجیره تامین می شود و درنتیجه، موجب بهبود عملکرد زنجیره تامین می گردد. این امر را می توان در بررسی رابطه یکپارچگی فرآیندهای سازمانی بر میزان هماهنگی اطلاعات، جلوگیری از اشتباهات، و دقت و صحت اطلاعات در طول زنجیره تامین مشاهده نمود.
    کلیدواژگان: سامانه مدیریت امنیت اطلاعات، مدیریت زنجیره تامین، یکپارچگی، سامانه برنامه ریزی منابع سازمان
  • مریم خسروی صفحه 45
    ضبط اسامی ایرانی در منابع خارجی دچار تشتت و چندگانگی است و از قاعده خاصی پیروی نمی کند. پژوهش حاضر که یک مطالعه توصیفی- پیمایشی است، به منظور بررسی آشفتگی ثبت و نگارش اسامی مولفان ایرانی، کنکاشی در پایگاه اطلاعاتی آی اس آی، طی سال های 2007 و 2008 داشته است. در این راستا، فهرست کامل آثار ایرانی در بانک اطلاعاتی Web of Science، برای سال های 2007 و 2008 استخراج شد. از اهداف دیگر این بررسی، تعیین جامعه آماری مقالات چاپ شده ایرانیان و تعیین تعداد و درصد اسامی مولفان ایرانی، دستخوش آشفتگی نگارش اسامی در پایگاه اطلاعاتی آی اس آی، بود. نتایج نشان داد که نگارش اسامی مردان بیش از زنان دارای تنوع نگارش بوده است. همچنین، بیشترین میزان تنوع نگارش (در یک سوم آنها)، مربوط به کوتاه نویسی نام بوده است.
    کلیدواژگان: نام مولفان ایرانی، آشفتگی نگارش، نگارش نام پدیدآورندگان، پایگاه اطلاعاتی آی اس آی
  • فریبرز موسوی مدنی، نسرین دسترنج ممقانی، علی شریفی صفحه 57
    این مقاله به ارائه مدلی مفهومی برای معماری فناوری اطلاعات سازمانی پرداخته است. بدین منظور، ابتدا مدل های مفهومی و مرجع در معماری سازمانی بررسی گردیده و ابعاد و مفاهیم کلیدی موجود در آنها توضیح داده شده است. ابعاد به دست آمده با استفاده از روش آنتروپی شانون اولویت دهی شده است. برای استخراج ابعاد سازنده مدل، با استفاده از روش تحلیل اگزیوماتیک3، نگاشتی4 میان نیازهای مشتریان و مولفه های موجود در هر سطح برقرار شده و چارچوب پیشنهادی با تعیین اهداف و مولفه ها و ارتباطات تشریح شده است. درنهایت، با نظرسنجی از خبرگان، چارچوب پیشنهادی اعتبارسنجی شده است.
    کلیدواژگان: معماری سازمانی، فناوری اطلاعات، مشتری محوری، اگزیوماتیک، آنتروپی شانون
  • علی نیک نفس، شعبان الهی صفحه 83
    توسعه روزافزون نرم افزارهای متن باز، مشکلات و فرصت های زیادی برای تولیدکنندگان نرم افزار ایجاد کرده است. نیاز ایران به امنیت، استقلال نرم افزاری، توسعه فناوری اطلاعات، و بهره وری اقتصادی، موجب روی آوردن به این نرم افزارها در سطح ملی گردید. کاربران، کلید موفقیت طرح های نرم افزاری هستند و عدم توجه به دیدگاه آنان می تواند به عدم موفقیت طرح بیانجامد. اما، مدل بومی مناسبی جهت سنجش جنبه های مختلف موفقیت نرم-افزارهای متن باز، از دیدگاه کاربران وجود ندارد. این مقاله با بررسی مبانی نظری موضوع، ابعاد و شاخص های موفقیت نرم افزارهای متن باز را شناسائی نموده و مدلی مفهومی برای سنجش موفقیت طرح ملی آن ارائه داده است. برای اعتبارسنجی مدل، داده های مورد نیاز توسط پرسشنامه آنلاین از کاربران متن باز جمع آوری و با روش تحلیل مسیر، تحلیل شده اند. نتیجه حاصل شامل تاثیر معنی دار و مثبت متغیرهای رضایت کاربر، کیفیت خدمات انجمن، کیفیت نرم افزار متن باز، رعایت حق مالکیت معنوی، و امنیت در موفقیت نرم افزارهای متن باز بوده است.
    کلیدواژگان: رضایت کاربران، طرح ملی نرم افزار های متن باز، سنجش موفقیت، مدل موفقیت
  • کبرا بابایی صفحه 103
    این پژوهش با هدف بررسی میزان استفاده وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از عناصر فراداده ای و مقایسه آن با عناصر استاندارد هسته دوبلین انجام شده است. در این پژوهش که از نوع پیمایشی تطبیقی است در مجموع، صفحه خانگی40 وب سایت کتابخانه دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از مرورگر اینترنت اکسپلورر و مشاهده Source از طریق منوی View، عناصر فراداده ای صفحه اچ.تی.ام.ال هر یک از وب سایت ها استخراج شد و در سیاهه وارسی تهیه شده منظور گردید. سپس، با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد و میانگین) به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد هیچ یک از وب سایت ها از عناصر فراداده ای هسته دوبلین استفاده نکرده اند و در طراحی تمام این وب سایت ها از فراداده های عام زبان نشانه گذاری فرامتن استفاده شده است. در میزان استفاده از عناصر فراداده ای، وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد و علم و صنعت ایران با 57% در رتبه اول و دانشگاه شهید بهشتی با 49% در رتبه دوم و دانشگاه بین المللی امام خمینی نیز با 40% در رتبه سوم قرار داشت. همچنین، رویکرد طراحان صفحات وب نیز با استفاده از جدول انطباق میان عناصر فراداده ای عام و هسته دوبلین مشخص گردید که عبارت بودند از: توجه به محتوای منبع در رتبه اول و توجه به ساختار فیزیکی در رتبه دوم و مالکیت حقوقی وب سایت ها نیز در رتبه سوم
    کلیدواژگان: فراداده، وب سایت (تارنما)، کتابخانه مرکزی، زبان نشانه گذاری فرامتن (HTML)، طرح فراداده ای هسته دوبلین (DCMI)
  • فرحناز صدوقی، علی ولی نژادی، حسین وکیلی مفرد، حافظ محمدحسن زاده، حمید بورقی صفحه 129
    فرآیند جستجوی اطلاعات، فرآیندی تعاملی است زیرا کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر، دست به انتخاب می زند. پرسش کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه به بازخوردهای حاصل از نتایج بازیابی، یک سیر تکاملی را طی کند. از طرف دیگر، درون نظام بازیابی اطلاعات، فرایندهایی وجود دارند که به غیر از کاربر، توسط هیچ یک از عناصر این نظام (رایانه، رابط کاربری و...) تحقق نمی یابند. این مساله به خصوص در مورد «تعامل»، یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام و قضاوت ربط، نمود بیشتری دارد. این نوشته، نگاهی بر چیستی «تعامل» در بازیابی اطلاعات داشته است، سپس مدل سنتی بازیابی اطلاعات و نقاط قوت و ضعف آن را مرور کرده است. در ادامه، مدل های جاری بازیابی تعاملی اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین، مدل شناختی اینگورسن، مدل چندسطحی ساراسویک، و بازخورد تعاملی اسپینک) به تفصیل، تفسیر شده اند.
    کلیدواژگان: بازیابی اطلاعات، مدل سنتی بازیابی اطلاعات، تعامل بازیابی اطلاعات، مدل اپیزودی بلکین، مدل شناختی اینگورسن، مدل چندسطحی ساراسویک
  • محمدحسن زاده، آزاد پاکنژاد صفحه 157
    کتابخانه دیجیتالی از جمله مهمترین ارمغان های وب برای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است. یکی از موانع عمده عدم حضور کارآمد کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی داخل کشور در وب، فقدان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال است. وجود یک نرم افزار مناسب، بخش بزرگی از موانع و مشکلات مربوط به فرایند راه اندازی کتابخانه دیجیتال از جمله ذخیره سازی، مدیریت، سازماندهی، دسترس پذیری، و بازیابی اطلاعات را مرتفع خواهد کرد. هدف کلی طرح حاضر، بررسی امکان بهره گیری از نرم افزار های کد منبع باز با مطالعه موردی نرم افزار گرین استون برای راه اندازی کتابخانه های دیجیتال در ایران است. این پژوهش، به روش پیمایش کتابخانه ای و با استفاده از سیاهه وارسی 9 طیفی در دو مرحله انجام شد. دو گروه از متخصصان علوم کتابداری و اطلاع-رسانی و علوم کامپیوتر در مرحله اول، و سه گروه کاربری با مدارک دکتری و کارشناسی ارشد و کارشناسی در مرحله دوم، جامعه پژوهش را تشکیل می دادند. یافته ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین نظرات دو گروه از متخصصان در مورد قابلیت ها و امکانات نرم افزار گرین استون وجود ندارد. از طرفی، براساس نقطه نظرات سه گروه کاربری مشخص شد که قابلیت ها و امکانات نرم افزار گرین استون در سطح مناسبی است. مهمترین باگ های نرم افزاری و مشکلاتی که در راستای پردازش زبان فارسی در نرم افزار یافت شد عبارتند از: نظم الفبایی ناقص برای چهار حرف فارسی (پ، چ، ژ، گ)، عدم پشتیبانی از حروف فارسی در برخی از بخش های مختلف نرم افزار نظیر ایجاد نمایه توانمند کوئیک و درنهایت، رابط کاربر به نسبت ضعیف از لحاظ بصری و محتوایی.
    کلیدواژگان: نرم افزار کتابخانه دیجیتال، گرین استون، نرم افزار کد منبع باز، امکان سنجی فنی، کتابخانه دیجیتال
  • محمدحسین رونقی، کامران فیضی صفحه 181
    تصمیم گیری صحیح کلید موفقیت یک کسب و کار محسوب می شود. لازمه تصمیم گیری صحیح، وجود اطلاعات درست و به هنگام است. در عصر ارتباطات، هر سازمان با انبوهی از داده های محیطی و درونی خود مواجه است. پایش و تجزیه تحلیل داده های محیطی و استفاده از اطلاعات قابل اتکا نقش مهمی در پیشرفت یک سازمان ایفا می کند. پژوهش حاضر، با هدف تدوین شاخص های کیفیت اطلاعات و ارائه چارچوبی جهت ارزیابی کیفیت اطلاعات موجود در یک سازمان انجام شده است. در این مقاله، با استفاده از نظر کارشناسان و متخصصان فناوری اطلاعات، شاخص های کیفیت اطلاعات تدوین شده اند و به وسیله روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، وزن هر شاخص مشخص شده است. سپس، چارچوب پیشنهادی پژوهش در یک سازمان تولیدکننده قطعات خودرو جهت ارزیابی کیفیت اطلاعات موجود در فرایند کاری آن سازمان اجرا شده و راهکارهای بهبود کیفیت اطلاعات ارائه گردیده است. یافته اصلی این پژوهش، مدلی با رویکرد مدیریتی جهت شناسایی شکاف های اطلاعاتی موجود در یک سازمان بوده است.
    کلیدواژگان: اطلاعات، کیفیت اطلاعات2، مدیریت کیفیت اطلاعات3، تحلیل سلسله مراتبی فازی
  • امین نظارات، طیبه موسوی میانگاه صفحه 197
    بازیابی اطلاعات بین زبانی به فرایندی گفته می شود که طی آن یک کاربر، جستاری (یک واژه، عبارت، یا حتی جمله ای) را به یک زبان جستجو می کند درحالی که انتظار دارد نتایج جستجوی خود را به زبان دیگری دریافت نماید. یکی از مشکلات عمده کاربران فارسی زبان در استفاده از منابع موجود در فضای سایبر، عدم امکان بازیابی موضوعات مورد نظر است که این مساله تا حد زیادی به حجم کم اطلاعات به زبان فارسی در این فضا برمی گردد. استفاده از فرهنگ لغت نیز به دلیل عدم توانایی در ارائه پاسخ مناسب به ترکیبات چندتایی رایج در زبان ها کمتر در این زمینه راه گشاست. طرح حاضر که با هدف یافتن راه حلی مناسب برای این مشکل با تهیه نرم افزار آزمایشگاهی مرتبط تعریف شده است، سعی دارد که با استفاده از پیکره های یک زبانه و دوزبانه و با کمک الگوریتم های رایانه ای راه حل منطقی و مقرون به صرفه ای برای این مشکل ارائه نماید. به منظور آزمودن کیفیت کار سامانه طراحی شده در این طرح، آزمایشی بر روی تعداد 100 ترکیب از زبان فارسی و انگلیسی انجام شد که برونداد سامانه بازیابی اطلاعات برای این مجموعه از ترکیبات بسیار رضایت بخش بوده است. یکی از دستاوردهای اجرایی این طرح، بالا بردن دقت سامانه های بازیابی اطلاعات در موتورهای جستجو است که با استفاده از پیکره و بانک اطلاعاتی، ترکیب بندی واژه ها قابل دسترس است.
    کلیدواژگان: بازیابی اطلاعات دوزبانه، پیکره های زبانی، معادل های واژگانی، ترجمه خودکار، عامل های هوشمند
  • یعقوب نوروزی صفحه 213
    رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی تعامل بین کاربر و محیط اطلاعاتی را برعهده دارد و امکان دریافت بازخوردهای لازم از این طریق حاصل میشود. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارائه الگویی برای تعیین میزان اهمیت ویژگی های مطرح در رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران مبتنی بر روش دلفی است. در همین رابطه و پس از مطالعه اولیه متون و منابع مرتبط و تهیه سیاهه محقق ساخته با اعمال نظر پانل دلفی، 10 ویژگی و معیار اصلی (جستجو، انسجام، راهنمایی، راهبری، طراحی، تصحیح خطا، نمایش اطلاعات، کنترل کاربر، زبان رابط، و سادگی) شامل 114 ویژگی و مولفه فرعی برای تعیین اهمیت آنها در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران انتخاب شد. در مرحله بعد، براساس نمرات به دست آمده از پانل دلفی، میزان اهمیت هریک از ویژگی های فرعی در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران مشخص گردید. درنهایت، ویژگی کلی زبان رابط و تصحیح خطا به ترتیب حائز بالاترین و پایینترین امتیاز شدند. هرچند اختلاف امتیاز مربوط به ویژگی های کلی و فرعی فاصله زیادی ندارد، براساس نظر پانل دلفی به کارگیری آنها در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران پیشنهاد میشود. امید است نتایج حاصل از یافته های پژوهش حاضر بتواند تصویر روشنی از ویژگی های لازم در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران ارائه و اهمیت به کارگیری هریک از آنها را تعیین کند. از سوی دیگر، به عنوان ابزاری برای تشخیص میزان توانمندی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران از دید صاحبنظران و استفاده کنندگان آنها باشد.
    کلیدواژگان: کتابخانه دیجیتالی، رابط کاربر، الگوسازی، تعامل انسان با رایانه
  • مهدیه میرزابیگی صفحه 237
    ناکارآمدی اصطلاحنامه ها و دیگر ابزارهای بازنمون اطلاعات، از لحاظ عدم تطابق با محیط های الکترونیکی، اطلاع رسانان را به تفکر مجدد و بازنگری در ساختار این ابزار واداشته است. یکی از نتایج این بازنگری ها، ظهور دیگر ابزارهای سازماندهی اطلاعات همچون هستی شناسی هاست. این مقاله، ضمن بررسی عملکرد هستی شناسی ها در بازیابی اطلاعات، دو مورد از مهمترین الگوهای بازیابی اطلاعات مبتنی بر هستی شناسی- الگوی لینگ پنگ و الگوی دان- را که بر عناصری مانند نیاز اطلاعاتی، استخراج متن، نمایه سازی، هستی شناسی، و رتبه بندی در فرایند بازیابی تاکید دارند، بررسی کرده است و درنهایت، یک الگوی مفهومی جدید ارائه نموده است.
    کلیدواژگان: هستی شناسی، بازیابی اطلاعات، الگوی مفهومی، الگوی بازیابی اطلاعات
  • محمد لگزیان، سعید مرتضوی، سید حسین کاظمی صفحه 255
    افراد مختلف برداشت های متفاوتی از پدیده های یکسان دارند و وجود این ادراکات متفاوت پایه های متفاوتی را برای رفتار افراد شکل می دهند. در این مقاله، با بهره گیری از رویکرد کیفی و روش پدیدارنگاری، مفاهیم متفاوت مشارکت کنندگان (برنامه ریزان دولت الکترونیک) از پدیده شفافیت اطلاعات به وسیله مصاحبه های نیمه ساختاریافته به دست آمده و مطابق با چارچوب روش پدیدارنگاری، در قالب هفت طبقه توصیفی متفاوت که نشان دهنده هفت مفهوم متفاوت از پدیده شفافیت اطلاعات هستند، ارائه شده است. گرایش بیشتر مشارکت کنندگان بر مفهوم «دانای کل» از شفافیت اطلاعات که متضمن تعیین یک سویه اطلاعات ارائه شده به کاربران سامانه دولت الکترونیک است، از جمله نکات عمده ای است که این مطالعه به آن دست یافته است که می تواند دال بر اقدامات منفرد نسبت به شفافیت اطلاعات در روند استقرار دولت الکترونیک در کشور باشد.
    کلیدواژگان: دولت الکترونیک، شفافیت اطلاعات، پدیدارنگاری، برنامه ریزان
|
  • Page 1
  • Akram Fathian Dastgerdi Page 3
    Ontology is commonly used as a structure capturing knowledge about a certain area via providing relevant concepts and relations between them. Nowadays, because of the increase in designing ontologies in different domains, it is important to describe some criteria for selecting the most appropriate ontology. The purpose of this paper is to discuss the ontology evaluation criteria, approaches and layers. At first, different evaluation stages in ontology evaluation were explained. Then the most important approaches to ontology evaluation were described: included gold standard, task-based, data-driven and criteria based evaluation. Another part of this paper was about ontology evaluation criteria such as those mentioned by experts of ontology domain as well as the criteria that proposed by US National Center for ontological Research. Lastly, the levels of ontology evaluation, involved lexical, vocabulary, or data layer, hierarchy or taxonomy layer, other semantic relations layer, context or application level, syntactic level, structure, architecture and design layer were characterized.
  • Mohsen Shafiei Nikabadi, Ahmad Jafarian, Azam Jalili Bolhasani Page 27
    The major purpose of this article was that how information security management has effect on supply chain integration and the effect of implementing "information security management system" on enhancing supplies chain integration. In this respect, current research was seeking a combination overview to these tow approaches (Information Security Management and Organizational Processes Integration by Enterprise Resources Planning System) and after that determined factors of these two important issue by factor analysis. Researchers using a series of comments in the automotive experts (production planning and management and supply chain experts and caregivers car makers and suppliers in the first level and second level supply chain industry). In this way, it has been done that impact on how information security management processes enterprise supply chain integration with the help of statistical correlation analysis. The results of this investigation indicated effect of "information security management system" various dimensions that were coordination of information, prevent human errors and hardware, the accuracy of information and education for users on two dimensions of internal and external integration of business processes, supply chain and finally, it can increased integration of business processes in supply chain. At the end owing to quite these results, deployment of "information security management system" increased the integration of organizational processes in supply chain. It could be demonstrate with the consideration of relation of organizational integration processes whit the level of coordination of information, prevent errors and accuracy of information throughout the supply chain.
  • Maryam Khosravi Page 45
    The recording of Persian names suffers from negligence and no rule is being followed in this regard. This paper was a descriptive-quantitative study, it also examined negligence recording of names of Iranian authors in the ISI database. In line with the study goals, the complete list of papers by Iranians during 2007 and 2008 in the Web of Science Database were extracted. Of other purpose of this research was to determine their gender and their way of spelling (consistently or negligently) were surveyed and each of the authors was dedicated a record. The results showed men's names were more negligently recorded compared with that of women.
  • Borz Mousavi Madani, Nasrin Dastranj Mamaghani, Ali Sharifi Page 57
    This paper presented a conceptual model for information technology architecture. For this goal, after reviewing conceptual models of enterprise architecture, key dimensions of them were described and prioritized by using Shannon’s entropy. To determine building blocks of each dimension, customer requirements have been mapped to functional requirements by using axiomatic method. The model has been described by goals, components and relationships. Then, it has been validated by surveying experts.
  • Ali Niknafs, Shaban Elahi Page 83
    The open source software development is notable option for software companies. Recent years, many advantages of this software type are cause of move to that in Iran. National security and international restrictions problems and also software and services costs and more other problems intensified importance of use of this software. Users and their viewpoints are the critical success factor in the software plans. But there is not an appropriate model for open source software case in Iran. This research tried to develop a measuring open source software success model for Iran. By use of data gathered from open source users and online survey the model was tested. The results showed that components by positive effect on open source success were user satisfaction, open source community services quality, open source quality, copyright and security.
  • Kobra Babaei Page 103
    This research has been carried out with the aim of studying the web sites of central libraries of universities subordinate to the Ministry of Science, Research and Technology usage of metadata elements and its comparison with Dublin Core standard elements. This study was a comparative survey, in which 40 websites of academic library by using Internet Explorer browser. Then the HTML pages of these websites were seen through the Source of View menu, and metadata elements of each websites were extracted and entered in the checklist. Then, with using descriptive statistics (frequency, percentage and mean) analysis of data was discussed. Research findings showed that the reviewed websites did not use any Dublin Core metadata elements, general metadata Markup language used in design of all websites, the amount of metadata elements used in website, Central Library of Ferdowsi University of Mashhad and Iran Science and Industries with 57% in first ranked and Shahid Beheshti University with 49% in second ranked and the International University of Imam Khomeini with 40% was in third ranked. The approach to web designers was determined too that as follows: the content of source in first ranked and attention to physical appearance source in second ranked and also ownership of source in third position.
  • Farahnaz Sadoughi, Ali Valinejad, Hossein Vakilimofrad, Hafez Mohammad Hassanzadeh, Hamid Bouraghi Page 129
    Information searching process is an interactive process; thus users has control on searching process, and they can manage the results of the search process. In this process, user's question became more mature, according to retrieved results. In addition, on the side of the information retrieval system, there are some processes that could not be realized, unless by user. Practically, this issue, is egregious in “Interaction” -i.e. process of user connection to other system elements- and in “Relevance judgment”. This paper had a glance to existence of “Interaction” in information retrieval, in first. Then the tradition model of information retrieval and its strenght and weak points were reviewed. Finally, the current models of interactive information retrieval includes: Belkin episodic model, Ingwersen cognitive model, Sarasevic stratified model, and Spinks interactive feedback model were elucidated.
  • Mohammad Hassanzadeh, Azad Paknejada Page 157
    Lack of integrated software is serious obstacle toward the development of digital libraries in Iran. Considering the problem, this research focused on Greenstone digital library software (GDLS) to investigate its technical capabilities toward creating and managing digital collections in Iranian libraries. The study was conducted through evaluation research using a 9-spectrums checklist in two phases. In the first stage, experts from library and information science and computer science and in second stage, three user groups (with PhD, MA and BA degrees) completed the checklist against capabilities of GDLS. Findings indicated that, there was no significant difference between two groups of specialist about capabilities of GDLS. Analyzing three user groups also approved GDLS competencies at this respect. There were some technical errors and bugs that experts proposed to be corrected toward best fitness of GDLS to Iranian collections.
  • Mohammad Hossein Ronaghi, Kamran Feizi Page 181
    Every organization requires data and information to run its business and support decision making. These data and information can be obtained from many sources, internal or external organization. Wherever they come from, data and information should be free from any errors and defects to make the business run well and the decision taken from them qualified. In this article, after determination of information quality criteria, weight or importance of each criterion were calculated by utilizing fuzzy-AHP. The main conclusion from this particular study was designing a model to illustrate the information gap between current level and targeted level. The gap between those two levels could be used as guideline for improvement plan.
  • Amin Nezarat, Tayebeh Mosavi Miangah Page 197
    Information retrieval (IR) is a crucial area of natural language processing (NLP) and can be defined as finding documents whose content is relevant to the query need of a user. Cross-language information retrieval (CLIR) refers to a kind of information retrieval in which the language of the query and that of searched document are different. In fact, it is a retrieval process where the user presents queries in one language to retrieve documents in another language. This paper tried to construct a bilingual lexicon of parallel chunks of English and Persian from two very large monolingual corpora an English-Persian parallel corpus which could be directly applied to cross-language information retrieval tasks. For this purpose, a statistical measure known as Association Score (AS) was used to compute the association value between every two corresponding chunks in the corpus using a couple of complicated algorithms. Once the CLIR system was developed using this bilingual lexicon, an experiment was performed on a set of one hundred English and Persian phrases and collocations to see to what extend this system was effective in assisting the users find the most relevant and suitable equivalents of their queries in either language.
  • Yaghoub Norouzi Page 213
    User interfaces in digital libraries are responsible for interaction among users and information environment and creation the feedback. Therefore, the aim of this study was offering a model to find of importance the characteristics of Iranian digital libraries user interface based of Delphi method. In relation, after study of the related literature and providing the researcher constructed checklist regarding the Delphi panel, ten key criteria (search, consistency, guidance, navigation, design, error correction, presentation, user control, interface language, and simplicity) included 114 features and sub-components were selected to find of importance of them in the design of Iranian digital libraries user interfaces. Then, based on obtained scores from the Delphi panel, importance of each sub-feature determined in the design of Iranian digital libraries user interfaces. Finally, the criteria of the interface language and error correction in sequence gained the highest and lowest score. Although the difference among of criteria's and sub-components were low and according to the Delphi panel using them in the design of Iranian digital libraries user interface offered. It was hope that the results of this study could present needed features and their importance in designing in digital libraries user interface. On the other hand, it could be used as a tool for the determination of capabilities of Iran digital libraries user interfaces from experts and their user's opinion.
  • Mahdieh Mirzabeigi Page 237
    Inefficiency of thesauri and other information representation tools in electronic environment have forced librarians to revise the structure of these tools. So they have tried to develop other information organization tools such as ontology. In this paper, the performance of ontology in information retrieval was investigated. In addition, by reviewing two basic ontology-based information retrieval models- Lingpeng model and Dan Model- a new conceptual model was introduced.
  • Mohammad Lagzian, Saeed Mortazavi, Seyyed Hoss Kazemi Page 255
    People think differently on a single phenomenon, thus there are different frameworks for their behavior. Using qualitative approach (phenomenography method), participants’ (e-government planners) different perceptions of information transparency were obtained and grouped into, in the terms of phenomenography method, seven category of descriptions that stand for seven different conceptions of information transparency. One of the major findings was planners’ strong adherence to the "big brother or omniscient" conception (i.e. type and amount of information available to the e-government users was determined only by government officials in a one-way manner) that could implies individual-based activities on the part of e-government planners in related to information transparency and therefore, for the aim of implementing e-government.