فهرست مطالب

پژوهشنامه زلزله شناسی و مهندسی زلزله
سال بیستم شماره 2 (پیاپی 76، تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1397/06/04
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مصطفی علامه زاده، صدیقه شمس صفحات 1-10
    اخیرا پیشرفت های موجود در روش های تحلیل خوشه های پرخطر داده های زلزله، امکان ارزیابی مکان های پرخطر لرزه ای را با دقت بالا توسط روش های تحلیل گرافی به وجود آورده اند. مطالعات نشان می دهد که علاوه بر شکل گیری خوشه های پرخطر لرزه ای، زمین شبکه ای پیچیده از زیر خوشه های متصل به هم قبل از یک زمین لرزه بزرگ را فراهم می آورد. در این تحقیق از معیاری مبتنی بر کاپولا1 برای مطالعه ی خوشه های زلزله ها استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده ی برتری این معیار نسبت به معیارهایی همانند شبکه های عصبی مصنوعی است. ارزیابی آماری کلی بر رویدادها و کاتالوگ زلزله های منطقه می تواند اطلاعاتی جدید از الگوهای مکانی زمین لرزه های مورد مطالعه یا خوشه هایی که نقش بیشتر و مهم تری در وقوع رخداد دارند را فراهم آورد. یکی از ابزارهای موثر در بررسی تغییرات توالی های لرزه ای، مطالعه الگوی لرزه خیزی است. بررسی تغییرات پارامترهای لرزه ای در زمان بیان کننده ی توزیع غیر یکنواخت وقایع لرزه ای در زمان است. پیش نشانگرهای لرزه ای نیز یکی از مهم ترین مقوله ها در بررسی الگوی لرزه خیزی به شمار می روند. الگوی وقوع زمین لرزه ها در گذشته می تواند اطلاعات خوبی در زمینه وقوع زمین لرزه های احتمالی آینده در اختیار ما قرار دهد. در سال های اخیر بررسی الگوی لرزه خیزی جایگاه ویژه ای یافته است. روش های متعددی به منظور بررسی الگوی لرزه خیزی در مناطق مختلف مورد استفاده قرار گرفته است که از جمله این روش ها می توان روش های فرکتالی، pi، تجزیه وتحلیل مولفه های اصلی، k-means و... اشاره کرد. این الگوریتم ها می تواند دوره های آرامش لرزه را شناسایی کند. در این تحقیق برای تعیین آنومالی های قبل از وقوع زمین لرزه از معیاری استفاده شده است که پایداری بیشتری دارد و عملکرد آن در بررسی سیستم های غیرخطی مشابه زمین بهتر است. این معیار مبتنی بر کاپولا می باشد. کاپولاها خود توابعی هستند که توابع توزیع توام و توزیع های حاشیه ای را به یکدیگر مرتبط می سازند.
    کلیدواژگان: تشخیص الگو، الگوی دونات، مدل سازی کاپولا، پیشیابی زلزله
  • معصومه قاسمیان، روزبه دبیری، رحیم مهاری صفحات 11-24
    پس از وقوع روانگرایی، نشست هایی در سطح زمین و درون لایه های خاک ایجاد می شود که سبب آسیب رساندن به سازه های مستقر بر روی آنها یا سازه های مدفون و شریان های حیاتی می شود. روش های نیمه تجربی مختلفی جهت تعیین میزان (نشست) بر پایه داده های صحرایی و آزمایشگاهی ارائه شده است. هدف اصلی در تحقیق حاضر، ارزیابی میزان نشست پس از وقوع روانگرایی خاک ها در امتداد مسیر خط 2 متروی شهر تبریز می باشد. در این تحقیق تعداد 54 حلقه گمانه جمع آوری شده است و سپس خطر وقوع روانگرایی بر اساس نتایج آزمون مقاومت نفوذ استاندارد طبق روش کنترل تنش و شدت آن ارزیابی شده است. در انتها، میزان نشست در لایه های خاکی بالا و پایین سطح ایستابی ناشی از احتمال وقوع روانگرایی برآورد شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که میزان نشست در لایه های خاکی اشباع به مراتب بیشتر از لایه های خاکی بالای سطح آب زیرزمینی بوده و با افزایش میزان تراکم در لایه های خاکی مقدار نشست و کرنش حجمی کاهش می یابد. همچنین میزان نشست در لایه های خاکی ناشی از وقوع روانگرایی در بخش غربی امتداد خط 2 متروی تبریز نسبت به بخش شرقی دارای میزان بیشتری است.
    کلیدواژگان: روانگرایی، نشست، کرنش حجمی، خط 2 متروی تبریز، آزمون مقاومت نفوذ استاندارد
  • سید هاشم مدحت صفوتی، محسن کمالیان صفحات 25-45
    تاثیر شرایط خاک محل بر خصوصیات حرکت زمین و لزوم در نظر گرفتن ویژگی های خاک زیرین برای طراحی سازه های پایدار در برابر زلزله از دیرباز آشکار شده است. در نتیجه محاسبه پارامتری همچون پریود اساسی که بتواند به طور کامل خصوصیات ساختگاه را تشریح نماید از اولویت های ژئوتکنیک لرزه ای است. از این رو در این مقاله به مرور روش های مختلف محاسبه T برای نهشته های خاکی با رفتار خطی یا خطی معادل، در حالت یک بعدی، پرداخته شده است. در ابتدا حل تحلیلی برای چندین حالت توزیع مدول برشی و یا سرعت موج برشی با عمق ارائه گردیده و سپس روش رایلی که در زمره روش های انرژی می باشد، بیان شده است. محاسبه پریود اساسی آبرفت های چندلایه به وسیله روش های مذکور و بدون استفاده از کامپیوتر با وجود برخوردار بودن از دقت مناسب، امری طاقت فرسا می باشد. به منظور ساده سازی و تسریع فرآیند حل، روش های تقریبی به کار گرفته می شوند. این روش ها بر اساس تئوری های فیزیکی و عملیات آماری به دست آمده اند. در این مقاله روش های تقریبی حاصل کار محققین در دوره های مختلف نیز مرور شده است. از نتایج روش های بررسی شده می توان در طبقه بندی ساختگاه و ترسیم نقشه های ریزپهنه بندی، به منظور پیش بینی نسبت های بزرگنمایی استفاده نمود.
    کلیدواژگان: پریود اساسی، حل تحلیلی، روش رایلی، روش های تقریبی، سرعت موج برشی
  • حمید صابری، محمدهادی کشاورز، وحید صابری، امین مشتاق صفحات 47-52
    بررسی و بازبینی ضوابط آیین نامه های طراحی و بارگذاری لرزه ای، به منظور پاسخ گویی آنها به سطوح عملکردی مورد نظر در ساختمان های طرح شده می باشد. اثرات زلزله بر سازه ساختمان ها را می توان به روش های خطی و یا غیرخطی تحلیل نمود. طبق بند 6-7-2-3-1 مبحث ششم و همچنین استاندارد 2800، برای ساختمان های منظم با ارتفاع کمتر از 50 متر از تراز پایه، روش های تحلیل استاتیکی معادل در نظر گرفته شده است. در مقاله حاضر اثرات زلزله بر چهار سازه ساختمانی مختلف شامل سازه با قاب خمشی، سازه با مهاربندی ضربدری، سازه با مهاربندی شورون و سازه با مهاربندی همگرا در دو جهت بررسی شده است. این چهار سازه مختلف دارای ارتفاع 30 متر هستند و در خاک تیپ 3 قرار گرفتند. برای تحلیل نتایج و مطالعات عددی از نرم افزار ETABS v 9. 7. 4 استفاده شده است. نتایج تحلیل استاتیکی معادل این چهار سازه به صورت نمودارهای جرم سازه، برش پایه، تغییر مکان نسبی و تناوب نشان داده شده است و با هم مقایسه شده اند. نتایج نشان داد که کمترین زمان تناوب سازه مرتبط به سیستم سازه مدل شده به صورت مهاربندی همگرا در دو جهت با زمان تناوب 019/1 می باشد، مهاربندی در نقاط مختلف تاثیر چشم گیری در وزن سازه ندارد و سبک ترین سازه، سازه مهاربندی شده و سنگین ترین سازه نیز قاب خمشی می باشد. کاهش برش پایه قاب خمشی متوسط 60 درصد نسبت به مهاربند همگرا می باشند و برای کم کردن تغییر مکان نسبی بهتر است از مهاربندی در هسته یا نوار میانی استفاده کرد. نتیجه کلی نشان داد سیستم مهاربندی همگرا نسبت به بقیه سازه ها مقدار تغییر مکان نسبی کم، زمان تناوب سازه کم و در عین حال برش پایه بالا دارد و مقاوم ترین نوع سیستم سازه ای می باشد.
    کلیدواژگان: زمان تناوب اصلی، تغییر مکان نسبی، برش پایه، جرم سازه، تحلیل استاتیکی خطی
  • علی خیرالدین، مائده قره باغی صفحات 53-62
    در سازه های مختلط قاب-دیوار برشی که نوعی سیستم دوگانه محسوب می شوند، دیوار برشی در مد خمش و قاب خمشی در مد برش تغییر شکل می دهند. این اختلاف رفتار، باعث یک اثر تداخلی یا اندرکنش بین قاب و دیوار می گردد. در این مقاله هدف کنترل ضوابط ویرایش سوم و چهارم استاندارد 2800 ایران در رابطه با سهم برش گیری هر یک از دو مجموعه دیوار برشی و قاب خمشی و نحوه اندرکنش آنها در تمام طبقات با استفاده از معادلات دیفرانسیل و نحوه کاربرد آنها در برنامه کامپیوتری می باشد. در این راستا سه سازه 5، 10 و 15 طبقه با سیستم دوگانه قاب خمشی- دیوار برشی بتن آرمه با شکل پذیری متوسط یک بار با ضوابط ویرایش سوم و بار دیگر با ضوابط ویرایش چهارم بارگذاری و تحلیل شده اند. نتایج حاصل از اندرکنش قاب و دیوار و درصد جذب برش توسط هر یک از دو مجموعه تعیین و بررسی اثر سختی دیوار بر جابه جا شدن محل برش در ارتفاع با معادله دیفرانسیل حاکم بر این سیستم سازه ای مقایسه شده است.
    کلیدواژگان: اندرکنش قاب- دیوار برشی، سیستم دوگانه بتن آرمه، استاندارد 2800
  • محمدرضا احسان دوست، یاسر آریانپور صفحات 63-78
    طرح بهسازی مسکن روستایی یکی از مهم ترین طرح های کالبدی است که طی دهه اخیر به سبب اختصاص تسهیلات بانکی کم بهره از سوی دولت در سراسر کشور با استقبال فراوانی از طرف روستائیان روبرو شده است. اگرچه این طرح به لحاظ رفع محرومیت و مقاوم سازی موفقیت قابل ملاحظه ای داشته است اما به نظر می رسد معیارهای مربوط به الگوی بومی مسکن را کمتر مورد توجه قرار داده است. در این تحقیق، طرح بهسازی مسکن روستایی در دهستان فامور واقع در شهرستان کازرون مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه از 230 خانوار نمونه به صورت تصادفی به دست آمده است. جامعه آماری به دو گروه استفاده کنندگان از وام مسکن و همچنین فاقد وام مسکن گروه بندی شده است. نتایج کلی تحقیق نشان دهنده ی این است که اکثر خانوارهایی که از طرح بهسازی مسکن روستایی استقبال کرده اند، کارگران روستایی بودند که دارای سنین پایین تر و البته از سطح سواد نسبتا بالاتری برخوردار بوده اند. همچنین در زمینه ارتقاء فرهنگ روستائیان در زمینه تهیه نقشه و پلان واحدهای مسکونی، رعایت حریم امنیت نتایج مثبتی داشته است.
    کلیدواژگان: طرح بهسازی مسکن، وام مسکن، توسعه پایدار، فاقد تسهیلات، دهستان فامور