فهرست مطالب

پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی - سال شانزدهم شماره 1 (پیاپی 55، بهار 1389)

فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی
سال شانزدهم شماره 1 (پیاپی 55، بهار 1389)

  • 162 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1389/03/18
  • تعداد عناوین: 8
|
  • نادر سلیمانی، سمانه حسنی صفحه 1
    هدف از اجرای این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر بحران رفتار دانشجویی و ارائه راهکارهایی برای کاهش آنها بوده است. روش پژوهش توصیفی (پیمایشی) و جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه 10کشور (52860N=) بود. 382 نفر به عنوان نمونه (165 زن و 217 مرد) به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته مرکب از 39 گویه بود. ضریب پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 80/0 محاسبه شد. داده های به دست آمده با استفاده از شاخصهای آمار استنباطی (تحلیل عاملی، آزمونt و تحلیل واریانس یکطرفه) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش عوامل مؤثر بر بحران رفتاری دانشجویان را در 11 عامل طبقه بندی و مشخص کرد که عبارت اند از: عوامل سیاسی، ساختار دانشگاه محل تحصیل، عوامل اجتماعی، هزینه و اشتغال، هدف و برنامه زندگی، عوامل آموزشی، عوامل فرهنگی، نیازهای رشد و توسعه فردی، نیازهای فیزیولوژیک، تعارض نقشها و شرایط محل تحصیل. در نهایت، برای عواملی که از بار عاملی بالایی برخوردار بودند، استراتژی هایی برای کاهش بحران ارائه شده است.
    کلیدواژگان: بحران، رفتار بحرانی، دانشجو، دانشگاه آزاد اسلامی، منطقه ده
  • مهرناز روشنایی صفحه 19
    روند فعلی آموزش عالی در ایران بر اهمیت چگونگی سازگاری دانشجویان با محیط دانشگاه تاکید دارد. در تحقیقات پیشین بر متغیرهای فردی در سازگاری دانشجویان با محیط دانشگاه تاکید شده و به متغیرهای خانوادگی چندان توجهی نشده است. در این پژوهش علاوه بر متغیرهای فردی، نقش متغیرهای خانوادگی نیز در سازگاری دانشجویان با محیط دانشگاه بررسی شده است. برای اولین بار در کشور ایران، تعداد 292 نفر از دانشجویان (77 دختر و 215 پسر) دانشکده های مهندسی برق دانشگاه های صنعتی شریف، خواجه نصیرالدین طوسی و علم و صنعت ایران با میانگین سنی 74/19 و انحراف استاندارد 85/. از طریق پرسشنامه سازگاری دانشجویان با محیط دانشگاه (SACQ) ارزیابی شدند. برای یافتن تاثیر متغیرهای خانوادگی و فردی بر سازگاری دانشجویان با محیط دانشگاه از تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان می دهد که با بهبود صمیمیت بین پدر و مادر، حمایت پدر و مادر، وضعیت آموزشی، اجتماعی و اقتصادی پدر و مادر، علاقه مندی فرد به رشته تحصیلی، هوش و پذیرش مسئولیتهای فردی، سازگاری دانشجویان با محیط دانشگاه نیز بهبود می یابد.
    کلیدواژگان: تفاوتهای خانوادگی و فردی، دانشجویان، سازگاری با محیط دانشگاه، سازگاری آموزشی، اجتماعی و فردی هیجانی
  • علیرضا محسنی تبریزی، محمود قاضی طباطبایی، سیدهادی مرجانی صفحه 45
    در مقاله حاضر ضمن بررسی و استخراج مسائل و چالش های دانشگاه ها در کشور ایران -در قالب 26 مفهوم- به رتبه بندی آنها از دیدگاه 260 نفر از دانشجویان دوره دکتری دانشگاه تهران بر اساس بالاترین میزان عینیت در محیط علمی آنان و بررسی تاثیر این مسائل بر جامعه پذیری دانشگاهی پرداخته شده است. در این مطالعه جامعه پذیری دانشگاهی از طریق چهار مقیاس شامل میزان تبعیت دانشجو از هنجارهای دانشگاهی، ارزیابی دانشجویان از میزان تبعیت محیط آموزشی از هنجارهای دانشگاهی، میزان تبعیت دانشجو از ضد هنجارها و ارزیابی دانشجویان از میزان تبعیت محیط علمی از ضد هنجارها سنجش و اندازه گیری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که چالش های اساسی محیطهای علمی که می تواند به عنوان موانع جامعه پذیری دانشگاهی به حساب آید و از منظر دانشجویان دکتری بالاترین رتبه را دارد، عمدتا دارای ماهیت نهادی و ساختاری اند و عوامل فردی در سطح بعدی قرار می گیرند. همچنین، نتایج تحلیل روابط همبستگی نیز نشان می دهد که این مسائل به طور مستقیم بر پیروی دانشجویان از هنجارها و ضد هنجارهای دانشگاهی تاثیر ندارند، بلکه از طریق تاثیر بر تبعیت محیط علمی از هنجارها و ضدهنجارهای دانشگاهی، جامعه پذیری دانشگاهی و درونی شدن هنجارها در بین دانشجویان را تحت تاثیر قرار می دهد.
    کلیدواژگان: مسائل و چالشها، جامعه پذیری دانشگاهی، هنجارهای دانشگاهی، ضد هنجارها، ارزشهای حرفه ای، درونی شدن هنجارها، عوامل نهادی و ساختاری، عوامل فردی
  • ثنا صفری صفحه 69
    یکی از مهم ترین و چالش برانگیزترین موضوعات که دانشگاه ها با آن مواجه اند، استفاده از روش های مناسب ارزیابی عملکرد آموزشی اعضای هیئت علمی است. امروزه، وجود نظام ارزیابی در خصوص توانایی ها و عملکرد اعضای هیئت علمی نیازی مشهود است، اما در عمل استقرار چنین نظامی به سهولت انجام نمی شود. روش ها و رویکردهای متعددی برای ارزیابی آموزشی اعضای هیئت علمی وجود دارد. بیشتر پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه حاکی از استفاده از چهار رویکرد ارزیابی شامل ارزیابی توسط دانشجویان، ارزیابی توسط همکاران، خودارزیابی و ارزیابی توسط مدیران است. براساس پژوهشهای انجام شده، در سطح بین المللی برای قضاوت درباره کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیئت علمی مؤلفه های مختلفی در نظر گرفته می شود. این مؤلفه ها از طریق یک پژوهش توصیفی – تحلیلی بررسی شد، اما سهم هر یک از این مؤلفه ها می تواند متفاوت باشد. بنابراین، در این طرح پژوهشی به این سؤال پاسخ داده شده است که به نظر اعضای هیئت علمی سهم هر یک از منابع داده های مختلف برای ارزیابی کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیئت علمی چقدر است؟ جامعه آماری مورد مطالعه شامل اعضای هیئت علمی رسمی تمام وقت دانشگاه شهید بهشتی بوده است. از این جامعه یک نمونه طبقه بندی شده تصادفی به تعداد 180 نفر انتخاب شد و پرسشنامه های مورد نظر بر آنان اجرا و سهم مؤلفه ها و منابع یادشده محاسبه شد. بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش برای فرایند تدریس – یادگیری هشت مؤلفه شناسایی شده شامل تسلط بر محتوا، تدوین طرح درس، مهارتهای عرضه محتوا، مدیریت درس، راهنمایی و مشاوره، ارزیابی یادگیری، مهارتهای ارتباطی و مسائل اخلاقی در آموزش و تدریس از نظر پاسخگویان اهمیت بالایی داشته اند. همچنین، از بین چهار منبع داده های ارزیابی شامل دانشجو، همکار، مدیر گروه و خود عضو هیئت علمی در خصوص هشت مؤلفه یاد شده فرایند تدریس- یادگیری، دانشجو به عنوان منبع مهم تری تعیین شده است. بنابراین، به منظور قضاوت درباره کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیئت-علمی می توان این هشت مؤلفه را مورد ارزیابی قرار داد.
    کلیدواژگان: ارزیابی آموزشی، منابع ارزیابی، هیئت علمی، کیفیت، تدریس
  • اشرف لاجوردی صفحه 87
    کانونهای تفکر با توجه به مطالعات بنیادی در تهیه برنامه ریزی راهبردی و تدوین استراتژی امنیت ملی فعالیت دارند. این کانونها بیشتر دانشگاهی اند و در امر سیاستگذاری با فراهم کردن اطلاعات و راهکارهای لازم نقش خود را در تدوین خط مشی ها ایفا می کنند. از آنجا که برنامه ریزی در کانونها باید با دیگر برنامه های کشور هماهنگ باشد و با دیگر برنامه های توسعه نیز تعارضی نداشته باشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وظیفه برقراری ارتباط و هماهنگی امور کانونها با مجامع فرهنگی و نیز سایر بخشها و فراهم آوردن زمینه های ارتباط درون سازمانی و برون سازمانی به منظور مشارکت و حمایت از فعالیت کانونها و نیز مدیریت، برنامه ریزی، نظارت بر بخشهای مختلف امور کانونها و... را برای نیل به اهداف بر عهده دارد. در این پژوهش نقش کانونهای تفکر دارای مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور بر مبنای روش کیو بررسی شده است. مبنای روش«ترکیبی-آمیخته» است که از نظر شیوه از هر دو نوع آمار توصیفی و تحلیلی استفاده شده و به دلیل استفاده از همبستگی پیرسون مطالعه همبستگی است و این ویژگی ها روش کیو را نسبت به سایر روش های تحقیق از تبیینی جامع تر و پرمحتواتر برخوردار می سازد. بر اساس یافته ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، ذهنیت مشارکت کنندگان یا اعضای هیئت علمی دانشگاه ها که نقش آفرینان عرصه خط مشی گذاری نیز محسوب می-شوند، به 9 عامل یا گروه دسته بندی می شود که نتیجه آن آشکار ساختن الگوهای تقکر و تفسیرپذیری از نقشهای جدید کانونهای تفکر و تلقی از ضعفهای کانونهاست. بدین ترتیب، با استفاده از تحلیل نظرهای افراد به جای متغیرها، نوعی سنخ شناسی نقشها صورت پذیرفته که در فرایندهای جدید بهبود کیفیت خط مشی ها و بازده فرایندهای آن تاثیر داشته است و با کاهش هزینه های ناشی از خطا در بخشهایی از فرایند خط مشی های عمومی همراه خواهد بود.
    کلیدواژگان: سیاستگذاری، کانونهای تفکر، خط مشی های عمومی، اعضای هیئت علمی، روش کیو
  • ابوالقاسم فرهنگ، سیدعلی سیادت، حسین مولوی، رضا هویدا صفحه 111
    با توسعه دانش و فناوری و گسترش حیطه های کسب و کار از جمله سازمان های مجازی یا تحت شبکه، بنگاه های اقتصادی گسترش یافته و محیط کسب و کار به محیط رقابتی و پر از چالش تبدیل شده است و پارادایمهای جدیدی ظاهر شده که بقا را برای بسیاری از سازمانها مشکل ساخته است؛ بزرگترین امتیاز پارادایم جدید کسب و کار، یادگیری بیان شده است. بنابراین، سازمان هایی موفق اند هستند که سرعت یادگیری آنها از سرعت تغییرات بیشتر باشد. از طرفی، اعتماد سازمانی نقش چشمگیری در افزایش مشارکت در سازمانها دارد و فرصتی را برای همکاری افراد و سازمانها ایجاد می کند تا بر مبنای آن سرمایه گذاری خود را افزایش دهند. در این پژوهش پرسشنامه های یادگیری سازمانی و اعتماد سازمانی میان 240 نفر از کارکنان و اعضای هیئت-علمی دانشگاه های دولتی پزشکی و غیر پزشکی جنوب شرق که به صورت تصادفی انتخاب شدند، توزیع و پس از جمع آوری بیش از 80% پرسشنامه داده ها استخراج شد. روایی محتوایی هر دو پرسشنامه را استادان مدیریت آموزشی تایید کردند و پایایی پرسشنامه های یادگیری سازمانی و اعتماد سازمانی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0/73و 0/82 تعیین شد. در این پژوهش از آزمون شاپیروویلک برای بررسی نرمال بودن نمرات، ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین متغیرها، رگرسیون خطی و انحنایی و تحلیل واریانس برای بررسی فرضیات استفاده شد. همچنین، برای آزمون فرضیه ها داده ها در دو مرحله اعتماد افقی و اعتماد عمودی و مؤسسه ای تجزیه و تحلیل شد. از رگرسیون چند متغیره و روش تحلیل مسیر نیز برای سنجش مدل پژوهش استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق رابطه معنادار بین مؤلفه اعتماد افقیr=0.242)) و مؤلفه اعتماد عمودی و مؤسسه ای r=0.272)) با یادگیری سازمانی وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که رابطه بین مؤلفه اعتماد عمودی و مؤسسه ای با یادگیری سازمانی معنادار است (p=0.021). همچنین، رابطه بین مؤلفه اعتماد سازمانی افقی با مؤلفه اعتماد سازمانی عمودی و مؤسسه ای معنادار است (p=0.0001)، اما رابطه بین مؤلفه اعتماد سازمانی افقی و یادگیری سازمانی معنادار نیست و به همین دلیل، این رابطه از مدل نهایی پژوهش حذف شد.
    کلیدواژگان: اعتماد سازمانی، یادگیری سازمانی، خیرخواهی، صلاحیت، دانشگاه های دولتی جنوب شرق کشور
  • زهره کساییان، محمدعلی آیت الهی صفحه 131
    هدف این تحقیق آن بود که مشخص شود مدرسان و دانشجویان رشته زبان انگلیسی در دانشگاه های ایران چه سطحی از راهنمایی را در دروس پایه و تخصصی خود مطلوب می دانند. برای این منظور از یک چهارچوب نظری که سبک های تدریس را در پیوستاری از سبکی که حداکثر راهنمایی را فراهم می کند تا سبکی که حداقل راهنمایی را مطلوب می داند، استفاده شد. تعداد شرکت کنندگان در این تحقیق 306 دانشجو و 36 مدرس بود. شرکت کنندگان در تحقیق به سؤالهای دو نسخه یک پرسشنامه پاسخ دادند. بررسی نتایج با استفاده از آمار توصیفی، آزمون تی و آزمون ANNOVA حاکی از آن بود که دانشجویان در هر دو گروه دروس پایه و تخصصی سبک های تدریسی را که میزان متعادلی از راهنمایی به دانشجو ارائه می کنند، بر سبک های تدریسی که حداقل یا حداکثر میزان راهنمایی ارائه می کنند، ترجیح می دادند، اما مدرسان سبک های مختلفی را برای دروس پایه و تخصصی مطلوب می دانستند.
    کلیدواژگان: سبک های تدریس، خوشه های سبک های تدریس، روش های تدریس، مطالعه به مثل
|
  • Dr. Nader Soleimani, Samaneh Hassani Page 1
    The purpose of the study was to identify effective factors on students’ behavioral crisis and presenting strategies for reducing them. The study used the descriptive (survey) method of data collection. The participants in this study were 382 students (female = 165, male = 217) at Islamic Azad University Branches (district 10). A self- designed questionnaire with 39 items and with the overall reliability, degree of 0.80 was used to collect data required. The data were analyzed by using the factorial analyze, T test and ANOVA. The results of research indicates that effective factors on students behavioral crisis are as follows: political factor, Collegiate structure, social factor, expensive and employment, life aim & plan, educational factors, cultural factors, personal development & growth needs, physiologic needs, roles conflict and dissatisfy of education condition. Finally, some strategies have been presented for reducing the crises.
  • Dr. Mehrnaz Roshanaei Page 19
    Current trends in higher education suggests the importance of investigation of the quality of student's adaptation to college. Although there has been increased attention on personal differences among adolescents in their level of college adjustment, family variables have not received extensive investigation. The current research investigated whether family variables as well as personal variables are associated with college adjustment in a sample of college students. 292 electric engineering students (77females, 215 males) from Sharif. Uni, Khaje Nasire. Uni, and Science & Technology Uni (mean age: 19.57, standard deviation 0.85) filled out the SACQ questionnaire Univariate analysis of variance was carried out to determine the effects of personal and family variables on adjustment. The results revealed that by increasing intimacy between parents, parental support, parents educational level and socio-economic status, students interest, ability, tendency to take personal responsibility, and adjustments to college will improve. Implications of the results are, also, discussed in the paper.
  • Alireza Mohseni Tabrizi, Mahmoud Ghazi Tabatabaei, Seyed Hadi Marjaei Page 45
    While reviewing the challenges and issues facing Iranian Universities, the current article sorts these problems and issues based on their outmost presence in the academic environment, in terms of 26 major categories according to the responses of 260 PhD students and investigates their effect on academic socialization of university students. Academic socialization was measured using four scales including 1) student's adhere to academic norms 2) perception of the students on the extent that these norms are observed within the academic environment 3) Extent that the students adhere to academic counter norms 4) perception of the students on the extent that these counter norms are observed within the academic environment. The results shows that challenges facing academic environment are the most important hindering factors in successful academic socialization of the students. These hindering factors are mainly institutional and structural and the individual factors are secondary. Results also indicates that these factors are not directly related to academic socialization but are mediated through student's perception of the extent that these norms and counter norms are observed within the academic environment.
  • Sana Safari Page 69
    One of the most important issues that universities confront is using the suitable methods for educational evaluation of faculty members. Using the evaluation system is an obvious need for assessing faculty members performance, but establishing such system cannot be easily done in practice. Several methods and approaches exist for educational evaluation of faculty members. Most researches show some common informational sources for educational evaluation like: students, peer, administrators and self evaluations. Based on the review of literature, there are eight components which are common in teaching – learning process and four informational sources on each of teaching – learning components. This research is designed to find out faculty members opinion to share of informational sources in educational evaluation of faculty members. By stratified random sampling method, 180 samples were selected from Shahid Beheshti university faculty members. In this paper, based on research. Results the following question was answered: How much do the faculty members agree with different sources of evaluation? Based on the research results, the faculty members strongly agree with eight identified components of teaching – learning process like content expertise – course design-Instructional delivery skills – course management – advising and guiding – relationship skills – evaluation of learning – ethics in teaching. Among four informational sources, the students have more weighted average.
  • Ashraf Lajevardi Page 87
    Think Tank centers in regard to fundamental studies, are deeply involved in pivotal planning and initiating strategically national security activates. These centers are mainly academic and play important roles in policy marking through providing procedures. Since planning in think tank centers should cope with those of other sectors and to avoid any contradictions among different planning activities throughout the country, the Ministry of Sciences, Researches & Technology is solely responsorial to keep co-ordination, support Think Tank centers and also supervise various activities to achieve the specified goals. In this paper the roles of the authorized Think Thank centers based on Q Methodology have been surveyed. The Method is a combined system in which both descriptive and analytical statistics will be utilized. The adaptation of Pierson correlation which is the characteristic of the Q Methodology gives this method an upper-hand in dealing with the subjects being investigated compared to other survey system. Based on The gains achieved by applying analytical Q Methodology, the concepts of the academic members and other participants who play roles on policy making on 9 groups of factors have been examined. The result will signify the interpretation of types of thoughts and the weaknesses that the Think Tank centers expose. Analyzing the concepts of the people instead of the factors, the similarity of roles have been categorized which will have a significant effect on the enhancement of the quality of policy and procedures and at the same time will reduce the unnecessary cost relating, misjudgment in segment of public policy making process.
  • A. Farhang, Dr. S. A. Siadat, Dr. H. Molavi, Dr R. Hoveida Page 111
    With development of knowledge and technology, and growth of work and earning, economic firms have developed, and business environment transformed into a competitive environment with new challenges that caused new paradigms to emerge. Therefore, those organizations will be successful that their learning speed is faster than environmental changes. Besides, organizational trust has a significant role in increasing participation in organizations and provide an opportunity for cooperation between organization and employees in order to increase their investment. In this research, two questionnaires of organizational learning and organizational trust were distributed among 240 employees and faculty members as statistical sample who were selected randomly among Southeast public universities. Reliability of questionnaires were calculated 0.73 and 0.82 respectively through chronback alfa coefficient. Shapiro test, pearson correlation coefficient, linear and curvical regression, and analysis of variance were used to analyze the collected data. Moreover, path method analysis was used to assess the research model. Findings showed a significant relation between horizontal trust (r=0.242), and vertical trust and institutional trust (r=0.272) with organizational learning. Regression analysis also, showed a significant relation between vertical trust, and institutional trust with organizational learning (P=0.021). Furthermore, relation among vertical, institutional, and horizontal trust indices is significant(P=0.001). However, relation between horizontal organizational trust and organizational learning was not significant, hence, it was omitted from the final research model.
  • Dr. Zohreh Kassaian, Mohammad Ali Ayatollahi Page 131
    The purpose of this research paper was to investigate what level of guidance Iranian EFL instructors and students deem as optimal. For this purpose a theoretical framework which positions teaching styles on a continuum from the one which provides maximal guidance to the one which provides minimal guidance was employed. The participants in this study were 306 college students and 36 faculty members. The results showed that whereas the students consistently preferred teaching styles that provided moderate guidance, the instructors preferred different teaching styles with varying degrees of guidance depending on the nature of the course they taught.