فهرست مطالب

تعلیم و تربیت استثنایی - سال شانزدهم شماره 142 (آذر و دی 1395)

نشریه تعلیم و تربیت استثنایی
سال شانزدهم شماره 142 (آذر و دی 1395)

  • ویژه نامه کاردرمانی
  • تاریخ انتشار: 1395/09/29
  • تعداد عناوین: 11
|
  • ملاحت اکبر فهیمی صفحات 5-7
    کاردرمانگران در تیم آموزشی مدارس از نقش کلیدی برخوردارند. طیف وسیع خدمات آنها برای کودکان با مشکلات خاص، محدود به مداخلات در بدو تولد و ورود به مدرسه و تحصیل نمی گردد و تا حضور فعال در جامعه، احراز شغل و داشتن نقش خانوادگی ادامه می یابد(1). لذا مداخله ها در مدرسه به عنوان حلقه اتصال توان بخشی اولیه کودک به حضور موفق در جامعه بسیار حائز اهمیت است.
    کلیدواژگان: کاردرمانی
  • نرگس شفارودی* صفحات 8-10
    زمینه
    کاردرمانی در مدارس خدماتی را برای دانش آموزان با نیازهای ویژه ارایه می کند. کاردرمانگرها به منظور تسهیل مشارکت موفقیت آمیز دانش آموزان در محیط آموزشی، به تجزیه وتحلیل اجزای فعالیت های آموزشی می پردازند. آن ها با اجرای مداخله های مستقیم بر اختلال های حسی-حرکتی، درکی-شناختی و روانی-اجتماعی دانش آموز و مداخله های غیرمستقیم مانند مشاوره به کارکنان آموزشی مدرسه و والدین، زمینه را برای شکل گیری راهکا رهای آموزشی و پرورشی موثرتر فراهم می کنند.
    نتیجه گیری
    مداخله های مستقیم و غیرمستقیم کاردرمانگرها منجر به دستاوردهای بالینی قابل توجه ای در مدارس شده است اما ضرورت انجام پژوهش های گسترده تری در مدارس کشور توسط کاردرمانگرها مطرح است. این مقاله به طور مختصر به بحث در مورد چگونگی عملکرد و نقش کاردرمانگرها در مدارس می پردازد.
    کلیدواژگان: کاردرمانی، مدرسه، مداخله
  • فائزه دهقان* صفحات 11-17
    زمینه
    پردازش حسی اشاره به روشی دارد که سیستم اعصاب مرکزی حس های رسیده از محیط پیرامون را مدیریت می کند. مغز این حس ها را شناسایی می کند و برای ایجاد رفتارهای عاطفی، حرکتی و یادگیری مورداستفاده قرار می دهد.
    نتیجه گیری
    در طیف وسیعی از اختلال های عصبی رشدی مانند اختلال کم توجهی- بیش فعالی، اختلال طیف اتیسم و ناتوانی های یادگیری، نارسایی پردازش حسی وجود دارد که این نارسایی به نوبه خود باعث ناتوانی های یادگیری و رفتاری می شود.
    کلیدواژگان: اختلال پردازش حسی، یادگیری، رفتار
  • ناصر حوایی* صفحات 18-23
    زمینه
    نوشتن به عنوان ترسیم دیداری از زبان و گفتار تعریف شده و یک مهارت ضروری برای یادگیری و استفاده از دانش معرفی می شود. این مهارت ابزار اصلی برای موفقیت و مشارکت در فعالیت های متعدد به شمارمی رود. اختلال نوشتن روی عملکرد آموزشی، اجتماعی، تعدادی از مشاغل، فعالیت ها و ارتباطات فردی دانش آموزان اثر می گذارد، بنابراین ارزیابی و درمان بهنگام به منظور پیشگیری از بروز مشکلات متعدد در آینده مفید و ضروری است. برای ارزیابی دقیق عملکرد نوشتن، افزون بر بررسی سابقه مراجع، از ابزارهای استاندارد متعدد استفاده می شود. ابزارهای استاندارد مختلفی برای ارزیابی فرآیند نوشتن یعنی مهارت حسی، حرکتی، درکی، شناختی و روانی دانش آموز در دسترس است. درخصوص ارزیابی محصول یا دست نوشته تنها ابزار استاندارد و جامع در دسترس، ابزار ارزیابی دست نویسی فارسی است.
    نتیجه گیری
    مداخله های کاردرمانی در زمینه اختلال نوشتن در دانش آموزان شامل رویکردهای رشدی عصبی، آموزشی، حسی حرکتی، بیومکانیکی و روانی اجتماعی است. استفاده ترکیبی از این رویکردها، اثربخشی مداخله را افزایش می دهد. شناخت کافی از اختلال نوشتن، ارزیابی و مداخله بهنگام لازم و ضروری است. استفاده از ابزارهای مناسب و استاندارد برای ارزیابی و تلفیق رویکردهای مختلف کاردرمانی در قالب فعالیت معنی دار و هدفمند به درمانگران و متخصصان حیطه آموزش توصیه می شود.
    کلیدواژگان: کاردرمانی، ارزیابی، مداخله، اختلال نوشتن، دانش آموز
  • شهلا رفیعی* صفحات 24-30
    زمینه
    دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ویژه دارای آسیب هایی در یک یا چند حوزه از فرآیندهای درکی شده اند که موجب بروز اختلال هایی در فهمیدن یا به کارگیری زبان، صحبت کردن یا نوشتن آن ها می شود. این ناتوانی در مهارت های تحصیلی از قبیل خواندن، گوش کردن، فکرکردن، صحبت کردن، نوشتن، هجی کردن و محاسبات ریاضی اثر گذاشته و موفقیت آن ها را در این حوزه ها کاهش می دهد. به همراه معلم، کاردرمانی، گفتاردرمانی و روان شناسی می تواند هر یک در جنبه ای ویژه به دانش آموز کمک کنند.
    نتیجه گیری
    در این مقاله مروری به تشریح نقش کاردرمانی در کنار معلم برای این گروه از کودکان می پردازیم. نگاهی کوتاه و اجمالی به ارزیابی ها و مداخله های معمول کاردرمانگران خواهیم داشت و چند پرسش متداول را پاسخ می دهیم.
    کلیدواژگان: کاردرمانی، دانش آموزان، ناتوانی یادگیری خاص
  • منیره نوبهار*، عقیل شجاعی صفحات 31-37
    زمینه
    اختلال درتوانایی های ادراک دیداری، یکی از مشکلاتی است که ممکن در کودکان ایجاد شده و سبب بروز مشکلاتی در حیطه های کاری مختلف شود که یکی از مهم ترین آن ها اختلال در کارکردهای آموزشی و فعالیت های مدرسه ای است.
    نتیجه گیری
    بنابراین درمان و توانبخشی این اختلال از وظایف کاردرمانگرانی است که در حیطه کودکان فعالیت می کنند تا با ارزیابی و درمان صحیح بتوانند مشارکت کودک در همه ابعاد زندگی را تسهیل کنند.
    کلیدواژگان: مداخله، ادراک دیداری، کاردرمانی
  • آتوسا سنگلاخ قوچان عتیق* صفحات 38-42
    زمینه
    موسیقی امروزه یکی از رایج ترین اقدامات درمانی است که در کنار درمان های اصلی اختلال طیف اتیسم استفاده می شود. از آن جا که این درمان به عنوان یکی از انواع مداخله های طب مکمل مطابق با تمایلات و توانایی های این کودکان است، نتایج مثبتی را درپی داشته است. بنابراین پژوهش حاضر قصد دارد با اشاره به برخی از این مقاله ها در حوزه کاربرد موسیقی، اهمیت استفاده از این مداخله آسان، ارزان و جذاب را برای درمان نقایص مختلف در کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بیان کند.
    نتیجه گیری
    براساس مرور پژوهش های موجود در اختلال طیف اتیسم، از موسیقی برای ایجاد بهبودی در مهارت های اجتماعی و ارتباطات بین فردی، مهارت ها ی کلامی، حرکتی و رفتاری و نیز امور مربوط به خودیاری استفاده شده است. البته پژوهش های انجام شده اغلب به صورت پژوهش موردی و با حجم نمونه اندک هستند، بنابراین تشویق درمانگران به استفاده از موسیقی و اجرای پژوهش های قوی تر می تواند به گسترش این روش درمانی موثر کمک شایانی کند
    کلیدواژگان: کودکان دارای اختلال طیف اتیسم، کاربرد موسیقی، فعالیت های موسیقایی، مداخله های کاردرمانی
  • مرضیه پشم دار فرد، مالک امینی* صفحات 43-46
    زمینه
    از آن جایی که کودکان دارای فلج مغزی نیمی از طول روز را در مدرسه سپری می کنند، بنابراین اتخاذ وضعیت های خاص می تواند در بهبود و پیشرفت جسمی آن ها تاثیرگذار باشد. این وضعیت ها افزون بر ایجاد بدشکلی های ظاهری منجر به کاهش ظرفیت تنفسی و ریوی این کودکان می شود و در پی آن مشکلات دیگری را نیز به همراه دارد.
    نتیجه گیری
    در این مقاله پس از ارایه مقدمه ای کوتاه، به بیان برخی راهکارهای کلی به منظور بهبود نشستن و وضعیت های مطلوب برای کودکان دارای فلج مغزی پرداخته شده که همه این راهکارها نیازمند یک همکاری چندجانبه توسط کاردرمانگران، معلمان، والدین و کارکنان مدارس دانش آموزان با نیازهای ویژه است.
    کلیدواژگان: وضعیت نشستن، کودکان دارای فلج مغزی، مدرسه
  • سمانه کرمعلی اسماعیلی* صفحات 47-53
    زمینه
    ماهیت، تعاریف و نظریه ها ی بازی در علوم انسانی با خاستگاه روان شناسی شناخته شده است. در بین علوم پزشکی و توانبخشی که به درمان بیماران می پردازند، کاردرمانی تنها حرفه ای است که در درمان کودکان با ناتوانی، نگاهی ویژه به بازی دارد.
    نتیجه گیری
    در این نوشتار، به شرح جایگاه و کاربرد بازی در کاردرمانی کودکان پرداخته می شود. الگویی که در این زمینه وجود دارد، توضیح داده شده است. دیدگاه کلی این الگو هم راستا با تعاریف بازی در روان شناسی بوده و معتقد است برای نهادن نام بازی بر یک فعالیت، ملاک های خاصی لازم است، به طوری که نمی توان نام هر نوع تمرین آموزشی را که دارای ساختار باشد، بازی گذاشت.
    کلیدواژگان: کاردرمانی، بازی، کودکان با ناتوانی
  • سینا توکلی، سید محمدعلی میری صفحات 54-58
    زمینه
    دانش آموزان دارای اختلال طیف اتیسم به دلیل داشتن مشکلاتی در زمینه مهارت های اجتماعی و تحصیلی و تداوم این مشکلات تا بزرگسالی، در زمینه اشتغال نیز با دشواری هایی از قبیل اخراج، درآمد پایین و مشکلات هیجانی و رفتاری مانند عزت نفس پایین، افسردگی و پرخاشگری مواجه می شوند. هدف از این پژوهش ارایه راهکارهایی برای توانبخشی پیش حرفه ای و حرفه ای به معلمان کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بود.
    نتیجه گیری
    به دلیل این که معلمان مرجع آموزشی دانش آموزان دارای اختلال طیف اتیسم هستند، بنابراین با رابطه تنگاتنگ با کاردرمان ها می توانند در انطباق بهتر این افراد با محیط روزمره زندگی و اشتغال به آن ها کمک کنند. از این رو، به معلمان پیشنهاد می شود با تکیه بر مهارت های زندگی، تحصیلی، حس لمسی، عمقی و بینایی، ایجاد موقعیت های طبیعی برای آشنا کردن و کاهش استرس، برنامه های منظم، تکیه بر درک جزییات و هیجانات، هوش بهر غیرکلامی، درک زبانی و زبان بیانی و کارکردهای اجرایی به کودکان دارای اختلال طیف اتیسم در انطباق بهتر کمک کنند.
    کلیدواژگان: کاردرمانی، توانبخشی، پیش حرفه‎ای، حرفه ای، کودکان دارای اختلال طیف اتیسم
  • آزاده قربانی* صفحات 59-63
    زمینه
    خواندن یک مهارت مهم برای یادگیری دروس است. افت شنوایی می تواند منجر به اختلال خواندن در دانش آموز کم شنوا شود. هدف از کاردرمانی در این دانش آموزان علاوه بر آموزش، شناخت، ارزیابی و برطرف کردن موانع یادگیری نیز می باشد.
    روش
    این مطالعه به صورت مورد پژوهی روی یک دانش آموز دختر کم شنوا پایه چهارم ابتدایی، دارای اختلال خواندن انجام شد. ارزیابی اولیه در سه حیطه جسمی، روانی و شناختی انجام گردید. ابزارهای ارزیابی شامل: مشاهده، مصاحبه با معلم و والدین، آزمون های تمییز شنیداری، حافظه کاری، دیداری و شنیداری،آزمون توجه، تصاویر تشخیص شکل از زمینه و مطالب کتاب خوانداری سال چهارم، درک مطلب و تصویرسازی بود. پس از جمع بندی نتایج حاصله از ارزیابی، فعالیت هایی مناسب با شرایط دانش آموز جهت انجام در جلسات کاردرمانی تهیه شد. همچنین تمریناتی جهت ارائه به والدین برای انجام در منزل تهیه و در اختیار آنها قرار گرفت.
    یافته ها
    ارزیابی های اولیه دانش آموز علائم اضطراب و کمبود اعتماد به نفس را نشان داد. مشکلات حیطه شناختی شامل ضعف حافظه دیداری و شنیداری، تمییز شنیداری، محدودیت دامنه لغات، درک مطلب و تصویرسازی بود. میانگین سرعت خواندن دانش آموز 14 کلمه در دقیقه بودکه در پایان جلسات تا 20 کلمه در دقیقه افزایش یافت. همچنین توانایی دانش آموز در تمامی حیطه های شناختی به جز تمییز شنیداری بهبود یافت.
    نتیجه گیری
    اگر آموزگاران از دلایل ایجاد برخی ناتوانی های دانش آموزان آگاهی داشته و راهکارهای مناسب را بکارگیرند، به ارتقای عملکرد دانش آموزان کمک موثری می کند.
    کلیدواژگان: درمان چندوجهی، کاردرمانی، مهارت های خواندن، دانش آموزان کم شنوا
|
  • Malahat Akbarfahimi * Pages 5-7
  • Narges Shafarodi * Pages 8-10
    Background
    Occupational therapy in the school setting provides services for students with special needs. The occupational therapist uses a task analyze educational activities in order to help the student participate successfully in the educational environment. They implement direct intervention on sensory motor perceptual-cognitive and psychosocial dysfunctions of students and indirect interventions such as counseling to teaching staff and parents in order to provide a context for the development of effective educational strategies.
    Conclusion
    Direct and indirect interventions resulted in significant clinical outcomes in schools but more research should be done by occupational therapists in Iranian schools. This article briefly discusses the performance and role of the occupational therapists in schools.
    Keywords: Occupational therapy, School, Intervention
  • Faezeh Dehghan* Pages 11-17
    Background
    Sensory processing refers to the way in which central nervous system manages the senses from the environment. Brain identifies these senses and uses it to create emotional, movement and learning behavior.
    Conclusion
    Defects in this complex process causes behavioral learning disorders in a wide range of neurodevelopment disorders such as attention deficit disorder and hyperactivity, autism, learning disorders, sensory processing disorder.
    Keywords: Sensory processing disorder, Learning, Behavior
  • Naser Havaei * Pages 18-23
    Background
    Handwriting as a visible trace of spoken language is an essential skill for learning and using the knowledge. This skill is necessary to success and participates in various activities. Handwriting problems influence on education and social performances of students. Also, it can effect on job achievement, personal relationships and activity performance. Therefore, early assessment and intervention is necessary to prevent problems in the future. In addition to reviewing the client’s history, many standardized tools are used for evaluation. Many tools are available to evaluate the handwriting process (sensory motor, perceptual, cognitive and psychological components). To evaluate the handwriting product, the Persian handwriting assessment tool is the only available tool.
    Conclusion
    Occupational therapy interventions in the field of handwriting problems include neurodevelopmental, educational, sensory motor, biomechanical and psychosocial approaches. Using a combination of these approaches increases the effectiveness of interventions. It is necessary to have sufficient knowledge about the handwriting problem. Also, early evaluation and intervention are essential to prevention. It is suggested to use appropriate and standardized tool in order to evaluate. Also, Integration of different therapeutic approaches in meaningful and purposeful activities is recommended to therapist and educational specialists.
    Keywords: Occupational therapy, Evaluation, Intervention, Handwriting disorder, Student
  • Shahla Rafiee * Pages 24-30
    Background
    The students with Specific Learning Disorders (SLD) have deficits in special aspects of perceptual processes involved in understanding or in using language, spoken or written, that may manifest itself to inability to listen, think, speak, read, write, spell or do mathematical calculations. Along with teachers, occupational therapist, speech therapist and psychologist help the student for improving their abilities.
    Conclusion
    This article explains the role of occupational therapy and teachers on children with SLD. We have brief look to assessments and interventions by occupational therapists and we answer to some common questions.
    Keywords: Occupational therapy, students, Specific learning disorders
  • Monire Nobahar *, Aghil Shojaei Pages 31-37
    Background
    Visual perception disorder is one of the problems that lead to occupational dysfunction in educational functions and school activities.
    Conclusion
    Therefore, occupational therapists are responsible of therapy and rehabilitation of this disorder. Assessment and therapies will facilitate the participation of children in life.
    Keywords: Intervention, Visual perception, Occupational therapy
  • Atoosa Sanglakh Ghoochan Atigh* Pages 38-42
    Background
    Music is one of the common therapeutic interventions using along with usual therapy in autism spectrum disorder (ASD). This is one of the complementary and alternative medicine coincides with children and has positive effects on them. Therefore, this article aims to indicate some evidence about music application in autism and points the importance of using music in ASD because of the inexpensive, easiness and attractive features of the music.
    Conclusion
    Based on ASD studies, we can use music for improving social skills, interpersonal relationships, and verbal skills, motor functions, behavioral problems and self care issues. Although, most of the studies in this field are case reported, case studies with small sample sizes, but encouraging therapists to use music in their therapy sessions can be effective to expand this efficient therapeutic method.
    Keywords: Autism spectrum disorder, Music application, Activities with music, Occupational therapy
  • Marziyeh Pashmdar Fard, Malek Amini * Pages 43-46
    Background
    Children with CP spend half of a day in school; therefore, providing special facilities may lead to some physical improvements. The physical condition of children with CP is accompanied by physical deformities along with low breathing capacity and other problems.
    Conclusion
    In this article, the general strategies for improving the condition of children with CP are stated. These strategies need to the coordination among related experts in performance.
    Keywords: Sitting posture, Children with CP, School
  • Samaneh Karamali Esmaili * Pages 47-53
    Background
    Nature, definitions and theories of play in humanistic sciences is known with psychologocal origin. Among medicine and rehabilitation sciences, occupational therapy is the only profession that deals with a particular focus on play.
    Conclusion
    In this paper, the role of play in pediatric occupational therapy is discussed and the exsicting model is explained. Overall, the viewpoint of this model is congruent with exsicting definitions about play in psychology. It proposes that the special criterias are necessary to name an activity as a play; we can not name every structural training exercise as the play.
    Keywords: Occupational therapy, Play, Children with disability
  • Sina Tavakoli, Seyed Mohammad Ali Miri Pages 54-58
    Background
    Students with autism spectrum disorder are faced with serious challenges such as dismissal, low income, emotional and behavioral problems like self-respect, depression, and aggression in their employment course due to the difficulties- which continue into adulthood- in social and academic skills. The research aims to put forth solutions to pre-professional and professional rehabilitation for teachers of the children afflicted with autism spectrum disorder.
    Conclusion
    As teachers are the only educational sources of the students, they make students better adapt to the daily life and working conditions with recourse to some basic skills by teaming up with the occupational therapists. The research concludes that teachers can help the children, afflicted with autism spectrum disorder, in better adaptation by relying on life skills, educational skills, perception, vision, coming up with natural situations in order to acquaint and reduce stress, systematic programs, perception of details and emotions, nonverbal IQ, language comprehension, expressive language, and executive functions.
    Keywords: Occupational therapy, Rehabilitation, Pre, professional, Professional, Children with autism spectrum disorder
  • Azadeh Ghorbani * Pages 59-63
    Background
    Reading is one of the highlighted skills in learning. Hearing impairment can be lead to reading disorder in children with hearing impairment. The aim of occupational therapy is education, cognition, evaluation and as well as removing barriers to learning.
    Method
    This is a case study about a student with hearing impairment and reading disorder. Primary evaluations performed on three dimensions: physical, mental and psychological. Assessment tools were included: observation, interview with teachers and parents, hearing tests, attention test and so on. After assessment, according to the results, the sessions were prepared. Also, strategies were suggested to parents.
    Results
    Primary assessment presents the signs of anxiety and low self-esteem. Cognitive problems include deficit of visual and auditory memory, auditory discrimination, limitation of vocabulary and comprehension. The mean speed of reading was about 14 words in a minute and it was increased to 20 words in a minute at the end of sessions. Abilities of student were improved in all domains of cognition with except auditory discrimination.
    Conclusion
    If the teachers be aware of some inabilities in students and apply the useful strategy, the ability of students will be improved.
    Keywords: Multidisciplinary therapy, Occupational therapy, Reading skills, Children with hearing impairment