نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی
پیاپی 11 (فروردین 1398)

از جمله نظریه پردازی های جهانی در زمینه ارتباط حکمت و فلسفه با تمدن و فرهنگ است. کندی،جاحظ، فارابی ، ابن سینا ، مسکویه ، رازی ، نصیرالدین طوسی، ابن عربی، ابن خلدون بانیان تمدن اسلامی و در بین متفکران غربی فروید ، یانگ ، کانت ، هگل ، گنون ، گیبون ، گوستاولوبون ، سارتن ، توین بی و دورانت در مورد ارتباط تمدن و زمینه های فلسفی فرضیاتی ارایه داده اند. وجود این افراد دلیل ارتباط تمدن و فلسفه است .مبانی نظری وفلسفی تمدن در اثار فلاسفه مسلمان در عصر تمد ن سازی با تعابیر مختلف آمده است که قابل تاویل به جمهوری وسیاست و فلسفه مدنی است. در بین آن ها فقط فارابی ماهیت نظری تمدن و نسبت و قابلیت تعریف آن با فلسفه را تبیین کرد و مصادیق آن را نقد کرد و در آثاردیگران استطرادی وبا اشاره است . رازی گزارش کمی بلندی از مصداق تمدن اسلامی ارایه دادو ابن عربی ماهیت متافیزیکی تمدن بی مرز بشری که محل ظهور بی نهایت علم خدا است را نشان داد، اما این ابن خلدون است که با امداد ازواژه قرانی ، علم عمران ، علم تمدن را معرفی کردو به ارتباط بین فلسفه وتمدن براساس حادثه تمدنی در حال وقوع اشاره کرده است و با مقایسه وضعیت فلسفه در اروپا و جهان اسلام بویژه در منطقه غرب جهان اسلام ، آندلس ، مغرب و افریقیه با یکدیگر،می نویسد، جریان فلسفه در اروپا بیدار و رو به توسعه است اما در جهان اسلام در حال افول است . این دیدگاه را درچهار چوب گزارش از هم زمانی سقوط اندلس و انحطاط تمدن اسلامی و مقارن با تحولات فلسفی و کلامی ذکر کرده است. استقبال و یا مخالفت با فلسفه از پدید ه های حاکم بر جهان قرون وسطی است ، اما ابن خلدون ، موارد استثنا در این مورد در نقاطی از جهان که تمدن در حال شکوفایی است و درعین حال استقبال از فلسفه روی داده اورده است واز جمله در مورد ایران ، تصریح می کند به علت افرادی مانند نصیرالدین طوسی اندیشه فلسفی و کلامی هنوز زنده است . خواجه نصیرالدین طوسی که عامل توسعه تمدنی ایران عصر ایلخانی با تاسیس شهر اموزشی و پژوهشی مراغه است ( 1395) با تمدن سازی فیلسوف و ارایه الگوی برتر تمدنی رابطه تمدن و فلسفه را عملی ساخت . ابن خلدون با وجود رعایت انصاف در ذکر بسیاری از مصادیق تمدن اسلامی در عدم ذکر مواردی در مظان نقد است . تمدن در اروپا رنسانس و دوره مدرن بر مبنای تفکرات فلسفی دکارت و همراه با چالش های فلسفی و کلامی شکل گرفت و این فرضیه اثبات شد وتعاریف متعدد در حوزه علوم انسانی به تمدن و مفهوم آن دچار ابهامات تعاریف میان رشته ای شد ، در این حوزه کار سارتن اهمیت اکادمیک دارد که نخستین طراحی از تاریخ علم بر مبنای زمین های فلسفی را نوشت و رابطه تمدن و فلسفه را درتاریخ علم جهانی نوشت ، توین بی با وجود بررسی ابعاد تمدن از ماهیت پیدایش و توسعه و ظهور و سقوط و انتقال و ارتباط جهانی تمدن ها در رویکردی سیاسی به تمدن اروپایی – آمریکایی معاصر در رابطه قدرت و تمدن و نماد آن انرژی اتمی پرداخته است و راه هایی برای حفظ پیشرفت و ترقی فقط در حوزه تمدن غربی و عدم اشاعه آن به سایر ملل ارایه کرده است ، این رویکرد مورخ شهیر تمدن ، در دریافت مفهوم و مصداق تمدن و ارتباط فلسفه و تمدن ، قابل تامل است ، ایا روند ثابت و الگویی کلی و جهانی از ارتباط تمدن و فلسفه وجود دارد که مبنای منطقی و فلسفی رفتار های و گزینش های تمدن نگاری است و یا تمدن نگاری مانند تاریخنگاری تابع قدرت حاکم است وتمدن نگاری زیر مجموعه ای از مقتضیات قدرت است . پژوهش ازمقالات تحولات فلسفی – کلامی عهد مرابطین (1380)و تحولات فلسفی – کلامی عهد موحدین (1382) و تحولات فلسفی – کلامی عهد حفصیان (1384) و معرفی فرهنگ و تمدن اسلامی بوسیله ابن خلدون (1378 )و کتاب مطالعه تحلیلی فرهنگ و تمدن اسلامی در غرب اسلامی (1395) و مفهوم علم در تمدن اسلامی و بخشی از ارایه مقاله دیدگاه ابن خلدون در ارتباط مفهومی و مصداقی تمدن و فلسفه (9/2/1398) در دانشگاه شهید بهشتی است . در این مقایسه مفهوم تمدن درحوزه شرقی تا حدود بسیاری وضوح در بیان ماهیت آن هست اما در حوزه علوم انسانی غربی هنوز ابهام در تعریف و سرنوشت اینده تمدن وجود دارد.

یکی از ارکان مطالعات صفویه ، روابط خارجی دولت صفوی درعصر شکل گیری ارتباطات بین الملل است چه ارتباطی بین روابط فرهنگی ایران واروپا و تاریخ جهان و تاریخ شبه جزیره ایبری وجود دارد ؟ عملیات پژوهش بیان همین پرسش با اثبات این فرضیه است که روابط ایران و اروپاوجهان از پایان قرون وسطی ، تابعی از روابط ایران با پرتغال و اسپانیا بوده است.پژوهش از کتاب تاریخ تحلیلی آندلس ( 1389) و نگارش تاریخ جهان برا ساس تاریخ شبه جزیره ایبری ( اسپانیا و پرتغال )(1398) وارایه مقاله تاریخنگاری روابط ایران واروپا وتاریخ جهان براساس تاریخ ایبری وتاسیس دولت استشراقی پرتغال(8/2/1398)در دانشگاه اصفهان ،کنفرانس بین المللی مطالعات صفویه روابط فرهنگی است .مسئله این که دولت پرتغال و اسپتانیا از تجزیه شبه جزیره ایبری بوجود امدند و در روندی از فعالیت های شرق شناسی در شبه جزیره ایبری و هم زمان با سقوط نهایی آندلس اسلامی شکل گرفتند. کتاب تاریخ تحلیلی آندلس از آن با اصطلاح دولت استشراقی پرتغال یاد کرده است. این دونیمه شدن ایبری با حمایت دول صلیبی اروپایی در پایان قرون وسطی ،در واقع منجر به تقسیم جهان بین پرتغال و واسپانیابر مبنای تصمیم صلیبی پاپ در م1493/898ه شد . دو دولتی که روابط بین الملل را با طرح ارتباطات جهانی بر اساس مشروعیت تقسیم زمین بوسیله قدرت امپراطوری ایجاد کردند و تاریخ نگاری جهان بر محور روابط ایران و خلیج فارس و بویژه هرمز با ایبری و بر اساس باز پس گیری انذلس بوسیله دول صلیبی اروپا انجام گرفت. .این روابط سیاسی – نظامی و تجاری بر بنیان های فرهنگی و در جریانی گسترده از شرق شناسی که ازمدارس ترجمه و انتقال علوم شهرهای ایبری و بویژه طلیطله است و نتیجه زود آن تاسیس دولت استشراقی پرتغال بود دولتی که نوک قلم دور تازه تاریخ جهان است . منابع گذشته و بویژه چند منبع معاصر که به روابط ایران و اروپا به خصوص روابط فرهنگی آن ها در عصر صفویه پرداخته اند به این ساختار اساسی فرهنگی که از ایبری و از پرتغال و اسپانیا شروع شد و نقش آن در تعیین تاریخ جهان ونگارش تاریخ جهان بر اساس تحولات تاریخ در شبه جزیره ایبری توجه نکرده اند و فرضیه پژوهش این است که روابط ایران و اروپا متغیری مستقیم از روابط ایران و پرتغال عصر صفوی است. این فرضیه با توصیف جزیی آن در کتاب تاریخ تحلیلی آندلس آمده است و در کتاب نگارش تاریخ جهان بر اساس تاریخ ایبری و فروپاشی آن با ادله بیشتری تبیین وتدوین شده است ، روابط فرهنگی در شکل ده ها سفرنامه های فرهنگی که بسیاری از آن ها در زمان خودش به کاررفت ولی هنوز منتشر نشده است این مختصات نگاری جزئیات فرهنگی و سیاسی اجتماعی مردم ایران بویژه اصفهان وچند شهر بزرگ عصر صفوی زمینه اصلی روابط سیاسی و تعینات نظامی متعاقب آن ها از جمله سقوط صفویه گردید. انبوه سفرنامه های اروپایی ، پارادیمی از روابط فرهنگی بین ایران صفوی و اروپا تاست که،مختصات.و آناتومی شکل و رفتارایران صفوی ومردم آن به دقیقترین شکل کاربردی آن بویژه در سفرنامه چندین مجلدی شاردن تدوین و تنظیم و تشریح شده است،جزئیات مردم شناسی و تاریخ اجتماعی ایران در آن ها نمونه افزایش تولید تاریخ اجتماعی و محلی پیش ازاشغال و سقوط یک دولت شهر است که در مورد بیت المقدس وشهر های شامات واصفهان پیش از سقوط صورت گرفته است ورابطه تاریخ محلی وتصرف و سقوط را نشان داده است و پرده آخر روابط فرهنگی ایران و اروپا در زمینه هایی از شرق شناسی است که در قالب فرضیه تاریخ محلی و مقدمات امر سیاسی ذکر شده است، واقعیتی تاریخی که در حادثه پایانی وسرنوشت نهایی دولت صفویه به اثبات تاریخی خود رسید. از سقوط طلیطله و تاسیس مراکز شرق شناسی تا سقوط نهایی آنذلس چهارصد سال طول کشید و بین سقوط دولت –شهر اصفهان صفو ی تا سقوط ، چهارصد سال روابط فرهنگی است.فرضیه پژوهش نشان داده است که چهارصد سال از تاریخ جهان در قالب روابط ایبری با دولت صفویه نوشته شده است و عملکرد شرق شناسی در هر مکان وزمان و مردم و فرهنگ و آیین ممکن است یکسان باشد.

دوره صفویه از با شکوه ترین ادوار تاریخی ایران می باشد. قالی های به جای مانده از این دوره از زیباترین و نفیس ترین فرش های تاریخ هنر قالی ایران به شمار می رود. قالی هایی که در طرح و نقش جلوه هایی از هنر ایرانی را به نمایش می گذارد. در بین این قالی ها، قالی تصویری سنگشکو ، با نقوشی زیبا، که تداعی کننده داستان ها و اسطوره های ادبیات غنایی(خسرو و شیرین، لیلی و مجنون) است، مشاهده می شود. در این پژوهش برآنیم که به بررسی نقشمایه های روایی ادبیات غنایی بر قالی تصویری دوره صفوی بپردازیم. از این رو این سوال مطرح می شود که نقشمایه های روایی ادبیات غنایی نسخ های مصور به چه صورت بر قالی تصویری دوره صفوی تجلی یافته است؟ پژوهش حاضر به شیوه ترکیبی توصیفی تحلیلی با رویکرد تطبیقی انجام گرفته است. در جهت دستیابی به اطلاعات و مطالعات از روش تحقیقات و مطالعات کتابخانه ای و مقالات سایت های معتبر اینترنتی و فیش برداری بهره گرفته شده است. برای دستیابی به هدف، چهار نگاره ( با موضوع آبتنی کردن شیرین و دیدار لیلی و مجنون) از خمسه نظامی دوره صفوی با قالی سنگشکو مورد مطالعه قرار داده شد. نتایج حاصله بیان گر این است که نقشمایه های قالی تصویری دوره صفوی با پیروی از نگاره های نسخ های ادبی باز نمایی کرده اند ولی در مواقعی به متن ادبی رجوع نموده و یا با بهره گیری از عناصر رایج در قالی آن دوره تغییراتی را در طرح قالی لحاظ نموده اند.

این پژوهش حاضر در صدد بررسی تحلیل محتوای اخبار بهداشت و درمان خبرگزاری مرکز یزد ایرنا در سال 1394بود.روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش کیفی و از نوع تحلیل محتوا ست. جامعه آماری تحقیق، کلیه خبرهای بهداشت و درمان خبرگزاری ایرنا واحد یزد می باشد که تعداد کل آن 105 خبر بود با توجه به این که تعداد اخبار محدود بود نمونه گیری از این جامعه آماری به عمل نیامده و تمام اخبار سرشماری شدند. داده ها با استفاده از نرم افراز آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته های تحقیق حاکی از آن بود که، موضوع خبری بهداشت و درمان خبرگزاری ایرنا غالبا مربوط به بیماری های غیرواگیردار بوده است. غالب عکس های آرشیوی؛ نوع خبر اکثرا پوششی بوده است. ارزش خبری غالب خبرهای بهداشت و درمان ایرنا تازگی؛ عنصر خبری غالبا چه و که و اکثریت سبک خبری اخبار هرم وارونه بوده است.

سرمایه فکری مفهومی است که توجه محققان را روز به روز به خود جلب می‎کند. سرمایه گذاری بیشتر و بهتر در به روز ساختن و بهبود کیفیت دانشگاه ها در واقع سرمایه گذاری مستقیم در آینده شهروندان و کشورهاست. هدف اصلی این تحقیق، مشخص کردن نقش و رابطه‎ی سرمایه فکری و سه مولفه‎ی آن بر عملکرد و کارایی دانشگاه‎ها در کشور می‎باشد. بخش آموزش کشور، به‎خصوص دانشگاه‎ها انتخاب شدند؛ چرا که نقش حیاتی و مهمی را در توسعه و رشد بدنه‎ی دانش دارد. بنابراین در این تحقیق، سه مولفه سرمایه فکری از قبیل سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطه‎ای به عنوان متغیر مستقل و عملکرد موسسه به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند. در این تحقیق یک پرسشنامه ساختار یافته از مطالعات گذشته اتخاذ شده و 800 پاسخ از دانشگاه‎های مختلف خصوصی و عمومی درکشور جمع ‎آوری شد. تحلیل پایایی برای آزمون پایایی ساختار به عمل آمد و ضریب همبستگی پیرسون برای معلوم کردن ارتباط سه مولفه از سرمایه فکری بر عملکرد دانشگاه ها به کار گرفته شد. نتایج تحقیق نشانگر این است که هر سه مولفه رابطه‎ی قابل توجهی با عملکرد دارند اما در خلال این سه مولفه، رابطه‎ی سرمایه انسانی بیشتر آشکار است.

بررسی تحولات در سال های اخیر نشان می دهد که خدمات به صورت وسیعی در حال گسترش است و مساله رقابتی شدن در خدمات امر انکارناپذیری است. رشد صنعت خدمات در گرو یک برنامه ریزی دقیق و اتخاذ روش های مناسب است. این پژوهش به تحلیل مسیر کیفیت خدمات بر شهرت سازمانی با نقش عملکرد، رضایت و اعتماد در دفتر رسیدگی اسناد پزشکی خراسان رضوی می پردازد. محقق جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد وو و همکاران (2018) استفاده نموده است. روایی پرسشنامه از طریق اساتید محترم تبیین و جهت پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل تعداد 384 نفراز مشتریان دفتر اسناد پزشکی خراسان رضوی می باشد که به صورت روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. اطلاعات جمع آوری شده به کمک روش های آماری و با استفاده از نرم افزارهایspss و معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. این پژوهش دارای 6 فرضیه است. یافته های تحلیل اکتشافی نشان می دهد که: کیفیت خدمات بر عملکرد کارکنان دفتر رسیدگی اسناد پزشکی تاثیر گذار است. کیفیت خدمات بر رضایت بیمه شدگان دفتر رسیدگی اسناد پزشکی تاثیر گذار است. کیفیت خدمات بر اعتماد کارکنان دفتر رسیدگی اسناد پزشکی تاثیر گذار است. عملکرد کارکنان بر رضایت بیمه شدگان دفتر رسیدگی اسناد پزشکی تاثیر گذار است. رضایت بیمه شدگان بر اعتماد کارکنان دفتر رسیدگی اسناد پزشکی تاثیر گذار است. اعتماد کارکنان بر حسن شهرت دفتر رسیدگی اسناد پزشکی تاثیر گذار است. تمام فرضیه های پژوهش مورد تائید واقع شدند. و در نهایت پیشنهاداتی به سازمان مربوطه ارائه شد.

این تحقیق به بررسی تاثیر نقد شوندگی و حاکمیت شرکتی بر اهرم مالی می پردازد.تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی بوده و از لحاظ روش از نوع تحقیقات علی (پس رویدادی) است. جامعه آماری تحقیق، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد و با استفاده از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک 128 شرکت به عنوان نمونه تحقیق در دوره زمانی بین سالهای 1390تا 1395 انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه های تحقیق از رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نقد شوندگی بر اهرم مالی تاثیر ندارد همچنین درصد مالکیت سهامداران نهادی و دوگانگی نقش مدیر عامل بر اهرم مالی تاثیر معنی داری نشان داد.اما درصد اعضای غیر موظف بر اهرم مالی تاثیر معنی داری نشان نداد.

نهضت ترجمه از تحولات و جریان های فکری و فرهنگی مهم در عصر امام رضا بوده است که قبل از دوران هارون الرشید آغاز شده بود، این نهضت یک فضای باز فرهنگی و مهم را در جهان اسلام ایجاد کرد که در این زمینه مترجمان مسیحی، ایرانی و یهودی ترجمه آثار زبان های یونانی، رومی، ایرانی و بعضا هندی را به زبان عربی برای ورود به جهان اسلام انجام می دادند همچنین در زمان امام رضا(ع) ترجمه ‏هایی از زبان سانسکریت و سریانی به عربی و فارسی صورت گرفت. زیرا برای گفتگو با سایر فرق لازم بود عقاید آنها را بدانند. درباره کتاب های ستاره شناسی و پزشکی مشکلی در ترجمه‏ ها پیش نیامد اما در مسائل فلسفی و مابعدالطبیعه مترجمان نمی‎توانستند ترجمه مناسب به خوانندگانشان ارائه دهند. زیرا مباحث غربی در تضاد با اعتقاد مسلمانان بود ، همچنین بسیاری از اصطلاحات غربی معادل نداشت. کار ترجمه شامل آثار دیگر زبان ها و کتب خارج از جهان اسلام نیز می شد. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به این سئوال پاسخ می دهد شاخصه های تاثیرگذار نهضت ترجمه در عصر امام رضا(ع) چگونه بوده است؟ از مهم ترین نتایج نهضت ترجمه، توسعه تمدن اسلامی از طریق رویارویی و آمیختگی با مفاهیم تمدن های سریانی، ایرانی، یونانی، هندی و مصری بود. به دنبال فتوحات چشمگیر و موفقیت آمیز مسلمانان در خارج از محدوده جزیره العرب، فرهنگ اسلامی با تمدن های کهن درهم آمیخت و بسیاری از مواریث علمی مکتوب آنان به جامعه اسلامی منتقل شد. مهم ترین دستاورد این رخداد، توسعه تمدن اسلامی می باشد.

ازدواج پدیده ای است که از دیرباز و از زمان پیدایش انسان بوده و تا امروز نیز ادامه داشته است. حالا بماند که در این دوره زمان از یک طرف دیگر تمایلی برای ازدواج وجود ندارد و سن ازدواج در حال افزایش است و از طرف دیگر انواع و اقسام ازدواج ها به وجود آمده مثل «ازدواج موقت»، «ازدواج صوری»، «ازدواج صیغه ای» و... و از طرفی میزان طلاق هم چه به صورت رسمی چه عاطفی افزایش پیدا کرده است. ما دراین تحقیق پدیده ی اجتماعی ازدواج سفید رادر کشور ایران وپیامدهای آن را بررسی کردیم. با این حال چون این پدیده هنوز بطور کامل شناخته شده عام نیست واز طرفی مغایر شرع ودین اسلام درکشورمان ایران است آمار قابل قبول ومستندی برای این پدیده مشخص نشده است..

در اهمیت روش تحقیق همین بس که برخی براین باورند که علم همان روش است.روشی که اگر صحیح و هماهنگ با هدف پژوهش گزینش گردد ، می تواند صحت و کارآمدی پژوهش را تضمین نماید.هر پژوهشگر پس از نیازسنجی و شناسایی مساله ، در اولین گام به نحوه انجام تحقیق خواهد اندیشید.از دیرباز تنها این تحقیق کمی بوده که اولین انتخاب تمامی محققین را به سرانجام میرسانده اما بشر به نقطه ای رسید که در تحقیقات پیچیده و خاص ، همچنین برخی مطالعات تطبیقی و تحقیق روی افراد ، نتوانست از تحقیقات کمی استفاده نماید.لذا تحقیقات کیفی متولد گشت.در این پژوهش برآنیم به معرفی گونه ای از پژوهش کیفی ، بطور اخص پژوهش میدانی بپردازیم.در ابتدا با تعریف و پیشینه پژوهش کیفی به بررسی نقاط ضعف و قوت آن پرداخته و سپس تاریخچه ای از تولد تحقیق میدانی بیان میداریم.سرانجام به معرفی پژوهش میدانی ، ویژگی ها ، نقاط ضعف و قوت و در نهایت فرآیند انجام یک پژوهش میدانی بیان خواهد گردید.