فهرست مطالب

دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی - پیاپی 8 (دی 1397)

نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی
پیاپی 8 (دی 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/10/17
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمدرضا شهیدی پاک * صفحات 1-12
    شناخت علمی ادیان ، از مظاهر تفکر اسلامی و از جمله نمونه های کاربرد عملی علم به مفهوم ساینس (science) در تمدن اسلامی است زیرا تاریخ و تمدن اسلامی در واقع ترکیب تاریخ و تمدن ملل مختلفی است که در سراسر امپراطوری اسلامی از اسپانیا تا جنوب شرقی چین با اشکال مختلفی از فرهنگ و تمدن و دین و رنگ و اعتقادات و آداب و رسوم زندگی می کردند و شناخت علمی ضرورت طبیعی چنین تمدنی بوده است ، و ادوار تاریخ تمدن اسلامی نشان می دهد ، با وجود موارد بسیاری از درگیری فرقه ای و نژادی و ردیه نویسی ، الگوهایی نظری و عملی برای همزیستی مسالمت آمیز ملل در جوامع اسلامی ارایه شده است و از جمله علل شکوفایی تمدن اسلامی، تاسیس نهادها و تشکیلاتی برای تامین رفتارهای مبتنی بر هم زیستی مسالمت آمیز بین ملل بوده است. در تاریخ اندیشه اسلامی مبانی نظری، هم زیستی مسالمت آمیز به طور مبسوط در رویکرد تاریخی و تمدنی قران به پراکندگی جغرافیایی ادیان آمده است و در سیره ، رویداد تمدنی تاریخ جهان ،احتجاجات امام رضا با ملل و نحل ،نمونه متمایزی از منطق گفتگو با اثر وجودی ولایت امام است که همچنان آتشی افروخته در مناظرات بین الادیانی و روابط مسالمت آمیز با اهل کتاب است که هم زمان با تاسیس بیت الحکمه در بغداد و پذیرش و ترجمه و توسعه تمدن یونانی و سریانی و ایرانی و هندی است که با گفتگو و تعامل و تبادل مسالمت آمیز اسلام با ملل مختلف مسیحی ، زرتشتی ، یهودی و هندو ئیزم همراه بود و نتایج مثبت تمدنی داشت و محصول آن پیدایش تمدنی جوان و نوین از ترکیب تمدن های پیر باستانی بود،مورخان تاریخ تمدن جهانی مانند سارتن و دورانت و توین بی ، زمینه فرهنگی زندگی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان را که اسلام در قرون وسطی ایجاد کرد را عامل حرکت تاریخ و تمدن بشری دانسته اند. پژوهش حاضر توصیه های تاریخی به همزیستی مسالمت آمیز را که منجر به علم دین شناسی و پیدایش علم ملل و نحل به مفهوم ساینس در تمدن اسلامی شد را بررسی کرد هاست ،علمی که همواره می تواند عامل گفتگو وتعامل و زمینه نظری رفتار مسالمت آمیز بین ملل باشد. میراث مکتوب دین شناسی نشانه رفتار تئوریک برای فهم ادیان و بخشی از سیره علمی در تمدن اسلامی است ، بویژه در شهرهای مسیر بازرگانی راه ابریشم از کانتون تا بلنسیه ،راه اتصال شرق و غرب جهان و مثل اعلای هم زیستی پیروان ملل در طول تاریخ جهان است ، در ادوار تمدن اسلامی بویژه در عهد دولت فاطمیا ن در شرق و موحدان در غرب، هم زیستی ملل در شهرهای مصر وشام و آندلس و اسپانیا دوره اسلامی بویژه قاهره و اشبیلیه پیشرفت کرد زیرا ملل مختلف مسیحی و یهودی و مسلمان با فرهنگ ها و مذاهب مختلف در آن جا زندگی می کردند و محی الدین عربی آندلسی و ابن رشد مشاور خلیفه موحدی تلاش کرد ند تا الگوهایی نظری برای همزیستی ادیان ارایه دهند ، این روابط ادیان در محدوده شهر های مدیترانه غربی در سواحل افریقیه در دوره دولت حفصیان و بویژه در سیسیل عهد فردریک دوم ، شدت گرفته است. با سقوط آندلس ونابودی جوامع اسلامی آن جا که نماد تجربه تاریخی بشر در هم زیستی ادیان بود ، اشکال جدیدی از برخورد و شناخت ادیان در زیر سایه استعمار پرتغال و اسپانیا وانگلیس که جهان را بین خود تقسیم کردند، شکل گرفت و اما در شرق با ورود سلاجقه و اتابکان و دول صلیبی و ممالیک ، شناخت و تقریب نظری ادیان کاهش پیدا کرد ولی در ادوار مغولان و ایلخانی ایران و عهد صفویه شناخت و مطالعات مربوط به هم زیستی ادیان رونق گرفت،در اصفهان پایتخت پر تسامح سلطنت صفویان که ملل مختلف در آن زندگی می کردند ، با وجود نهضت ردیه نویسی در شرق و غرب جهان ،آثار آکادمیک بسیاری برای شناخت و همزیستی مسالمت آمیز ادیان تولید شد در آثار فلسفی و عرفانی ملاصدرا ، به شیوه محی الدین و مولانا ، ادیان ، فهم های متفاوت از حقیقت واحد است، عملیات شناخت ادیان در دوره معاصر و قاجار با قبض و بسط بیشتری در قالب نخستین برخوردهای فرهنگی سیاسی و نظامی و تحقیقات شرق شناسی و مقتضیات مربوط به مدرنیسم ، استمرار پیدا کرده است. تا کنون الگو های متفاوتی از گفتگو و هم زیستی مذاهب و فرهنگ ها ارایه شده است. سوال پژوهش حاضر این است که آیا امروزه فقط قدرت پول است که در الگوی جدید راه ابریشم ملل با ادیان مختلف را مجبور به هم زیستی مسالمت آمیز کرده است یا هنوز علائق و ارزش های علمی در قالب فلسفه های مضاف دین می تواند فعال باشد و آیا الهیات جهانی برا ی روابط مسالمت آمیز بین ادیان در آینده وجود دارد؟
    کلیدواژگان: اسلام، امام رضا، یهودیت، مسیحیت، زرتشت، هندوئیز، همزیستی مسالمت آمیز، تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی، بغداد، قاهره، اشبیلیه
  • محمدرضا شهیدی پاک * صفحات 13-21
    پژوهش حاضر در حقیقت به یکی از مظاهر تمدن اسلامی که تفکر حقوقی و فقهی جوامع اسلامی است ، پرداخته است و نشان داده است جوامع اسلامی افریقیه مومن به حقوق اسلامی بوده اند فقه و حقوق را در مفهوم علم به معنی ساینس در خصوص دستورالعمل های فقهی تولید کردهاند ، و صاحب اندیشه حقوقی بودهاند و بخشی از میراث مکتوب تمدن اسلامی همین متون کلاسیک فقهی است در غرب اسلامی چند متن کلاسیک فقه اسلامی تولید شد که از مآخذ حقوق اسلامی در حوزه فقه مالکی است ، فقه در زندگی روزمره آن ها حضو ر فعال داشته است و مسایل جدید حقوقی با عنوان خاص مغربی آن یعنی \\\" نوازل \\\" را مطرح کرده اند و ابتکاراتی بوسیله فقهای معاصر حفصیان در تولید متون درسی حقوق اسلامی از جمله در تدوین مواد جزئی حقوق شهری و فرهنگ حقوقی شهروندی ، رخ داده است. فقیه ابن الرامی با نگارش کتاب الاعلان باحکام البنیان قوانین شهرسازی و حقوق مادی و معنوی شهروندی در خیابان و پنجره و مسیر های ارتباطی و مسایل محیط زیست را برای نخستین باربر مبانی فقه و حقوق اسلامی تدوین کرده است. تفکر ابن الرامی در مورد فقه شهری ، محصول مدرسه فقهی اجتهاد در تونس است. دوره حکومت حفصیان با پیدایش سه مدرسه فقهی تونس ، قیروان ، بجایه با توسعه گسترده درفقه و حقوق اسلامی روبرو شده است. اباضیه جزیره جربه در این عصر مبانی حقوقی و مدرسه فقهی خود را عرضه کردند. بررسی و تحلیل تجربه چهارصد سال فعالیت های فقهی در جوامع شمال آفریقا در این پژوهش نشان می دهد که فقه اسلامی توان اجتهاد در مسایل روزمره جوامع را دارد. این پژوهش بخشی از رساله دکتری مولف (1382) است. پژوهش بخشی از تاریخ فقه و فقها در غرب اسلامی است که پراکندگی مذاهب فقهی و حقوق اسلامی در آن جا را نشان داده است وگستردگی و استمرار حقوق اسلامی در جوامع را نشان داده است. پژوهش ماده اولیه پژوهش در مذاهب اصلی فقه اسلامی است. و جایگاه فقها و حقوق دانان و علم فقه در بین مردم و طبقه بندی علوم اسلامی را مطرح کرده است و اثار سیاسی اجتماعی فقه اسلامی را بررسی کرده است.
    کلیدواژگان: فقه، اجتهاد، فقیه ابن الرامی، تونس، فقه مالکی، مذاهب فقهی
  • آسیه عاقبت خواه *، جعفر طالبیان شریف، سعید عبدخدایی صفحات 22-45
    هدف
    هوش فرهنگی عامل مهمی در عملکرد و تعامل موثر در داخل ودر میان محیطهای درمانی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش فرهنگی و مهارتهای ارتباطی با رضایت شغلی در پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در مشهد انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی می باشد که درآن 337 پرستارشاغل، باحداقل 1 سال و حداکثر 25 سال سابقه کاری که به صورت تصادفی از بخشهای سوختگی و جراحی و اورژانس، CCU، ICU، زنان، نوزادان و طبی انتخاب شدند، شرکت داشتند برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه هوش فرهنگی و مهارتهای ارتباطی و پرسشنامه رضایت شغلی استفاده شد. روایی پرسشنامه ها از طریق روائی محتوایی و ظاهری و پایایی آنها با استفاده از آلفای کرونباخ تائید شد. به منظور تحلیل داده ها از آزمونهای همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس یک طرفه بوسیله نرم افزار16 SPSS استفاده شد. در نتیجه تحقیق رابطه همبستگی معناداری بین هوش فرهنگی و رضایت شغلی پرستاران با ضریب همبستگی 99/0 بدست آمد و لیکن بین مهارتهای ارتباطی با رضایت شغلی پرستاران در سطح اطمینان 95 درصد رابطه منفی معناداری وجود دارد. یعنی رابطه آنها ردمی شود و قابل تائید نیست.
    کلیدواژگان: هوش فرهنگی، رضایت شغلی، مهارتهای ارتباطی، پرستاران
  • افسانه بازدار * صفحات 46-56
    این پژوهش در راستای تاثیر هنر نمایش بر ایجاد خلاقیت و حل تمرینات درس ریاضی پایه چهارم ابتدایی تهیه و تنظیم گردیده است. روش پژوهش به صورت میدانی و در برخی موارد کتابخانه ای می باشد. به این صورت که جهت تاثیر هنر نمایش و اجرای آن جهت خل تمرینات بر سر کلاس درس رفته و از لحظه لحظه فعالیتها عکس و فیلم تهیه شده و سپس در محیط کتابخانه به تحقیق و مطالعه در خصوص این رفتارها پرداخته شده است. ایجاد خلاقیت در کودکان و نحوه بازخورد آن از سوی والدین کار ساده ای نیست اما در این پژوهش سعی شده است تا حدی هنر نمایش و درس ریاضیات مورد ارزیابی قرار گرفته و تاثیر هر یک تا جایی که از حوصله مخاطب خارج نباشد مورد ارزیابی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: هنر، نمايش، خلاقيت، رياضي، چهارم
  • سیدامین دهقان * صفحات 57-63
    هدف پژوهش حاضر تعیین ارتباط ایرانسل به عنوان اسپانسر باشگاه پرسپولیس با ارزش ویژه ی برند مبتنی بر مشتری بود و روش تحقیق توصیفی به روش همبستگی می باشد که با توجه به نرمال بودن داده ها از ماتریس ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نمونه آماری تحقیق حاضر 375 نفر از دانشجویان دانشگاه های تهران بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند در تحقیق حاضر نیز روایی صوری و محتوایی آن با کمک اعضای هیئت علمی با تخصص بازاریابی بررسی و اصلاحات مورد نظر ایشان در پرسشنامه اعمال شد و پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ در یک مطالعه مقدماتی برابر با 86/0 به دست آمد (01/0 P<) همبستگی پیرسون متغیرهای همنوایی برابر با 0. 93و احساسات 0. 82و قضاوت 0. 86 تصویر سازی 0. 85 در سطح معنی داری0. 05 به دست آمد بررسی انجام شده در ارتباط با نگرش طرفداران پرسپولیس و سایر تیم ها بر روی ارزش ویژه ی برند ایرانسل مبتنی بر مشتری مشخص شد که در تمامی موارد طرفداران پرسپولیس گرایش بهتری را نسبت به ایرانسل دارند. حفظ و توسعه ارزش ویژه برند اغلب فعالیتی چالش برانگیز و دشوار است. اجرای مدیریت ارزش ویژه ی برند نیازمند آن است که چشم انداز گسترده ای از نگرش های مختلف نسبت به ارزش ویژه برند اتخاذ شود نتایج تحقیقات نشان می دهد که اسپانسر شدن ایرانسل برای باشگاه پرسپولیس منجر به ارزش ویژه گردیده است و در مقایسه با سایر تیم ها ارزش ویژه ی برند ایجاد شده برای برند ایرانسل در میان طرف داران پرسپولیس بیشتر بوده است.
    کلیدواژگان: ورزش، ایرانسل، ارزش، برند، پرسپولیس
  • عبدالکریم رستمی * صفحات 64-83
    پس از فتح ایران، بستر مناسبی برای استفاده از تجارب دیوانی و تشکیلاتی ایرانیان که از تجربه و سابقه تمدنی قابل توجهی در امور ملکداری و امور دیوانی برخوردار بودند، فراهم آمد. فاتحان عرب پس از اینکه محاسبه درآمدهای ناشی از خراج و جزیه بویژه ثبت و ضبط حساب مناسبات مالی در مناطق مختلف ایران را بسیار فراتر از توان و استعداد تشکیلاتی خود یافتند، به ناچار دست یاری نزد ایرانیان دراز کردند و از طبقه دبیران ایرانی به مثابه بازوی توانمند اداری و اجرایی در امر خطیر ملکداری سود جستند. تعریب دواوین را می توان نقطه عطف در دیوانسالاری عربی اسلامی دانست. دبیران ایرانی نه تنها پیش از عربیسازی دیوانسالاری اسلامی مجریان و مدیران تشکیلات اداری و مالی دستگاه حکومتی بودند، بلکه نقش اصلی و اساسی را نیز در مرحلهگذار از دیوانسالاری بومی به دیوانسالاری عربی بازی کردند. بدین ترتیب پایه های دیوانسالاری اسلامی از آغاز تاسیس تا مراحل تکمیلی و تکاملی آن با دخالت دبیران ایرانی و با اتکاء به میراث دیوانی ایران ساسانی گذاشته شد.
    کلیدواژگان: دیوانسالاری اسلامی، دیوانسالاری ایرانی، دبیران ایرانی، تعریب دیوانها، تمدن اسلامی
  • کبری رحیمی *، سعدالله رحیمی، سودابه موسوی صفحات 84-91
    این تحقیق مطالعه موردی است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS و با شاخص های توصیفی گویه ها و روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان انجام گرفت. نتایج همبستگی پیرسون پژوهش نشان داد که بین میزان پاسخگویی و خشنودی اجتماعی در فضای مجازی و بالا رفتن سطح آگاهی افراد رابطه مثبت معناداری وجود ندارد، درحالی که بین تاثیر فرهنگی فضای مجازی با بالا رفتن سطح آگاهی افراد رابطه مثبت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چندگانه به روش همزمان نشان داد که 5/42 درصد تغییرات میزان آگاهی مربوط به تاثیر فضای مجازی به عنوان یک عامل اجتماعی است به طوری که سطح آگاهی و تاثیر فرهنگی بیشترین سهم را در تغییرات ادبیات آینده دانش آموزان در جامعه هدف دارند. نتیجه اینکه تاثیر این گونه تحقیقات می تواند راهکاری کاربردی برای تسهیل امور تصمیم گیری در سطوح مختلف برنامه ریزی به همراه داشته باشد.
    کلیدواژگان: فضای مجازی، ادبیات آینده، سطح آگاهی، تاثیر فرهنگی
  • محسن توده رنجبر *، فاطمه عراقی صفحات 92-101
    افت تحصیلی، کاهش عملکرد تحصیلی د انش آموز از سطح رضایت بخش به سطح نامطلوب است و یکی از مشکلات عمده ی نظام های آموزشی در دنیای کنونی است بطوری که هر سال مقادیر زیادی از امکانات مالی و نیروهای انسانی، آموزشی و پرورشی به این معضل اختصاص می یابد. براساس نظر معلمان در درجه اول مسائل خانوادگی و اجتماعی و سپس به ترتیب عدم توانایی و عدم کوشش سبب افت تحصیلی دانش آموزان شده است. از دیدگاه دانش آموزان علل شکست در مرتبه اول به عدم کوشش و درجه دوم و سوم به ترتیب مسائل خانوادگی و اجتماعی و عدم توانایی نسبت داده اند. نداشتن اعتماد به نفس کافی، عدم برنامه ریزی دقیق از لحاظ زمان و میزان مطالعه روزانه، عدم انگیزش درونی برای تحصیل و مطالعه، نداشتن هدف واقعی و عینی و روشن از تحصیل، نداشتن روش مطالعه مناسب برای دروس مختلف، عدم وجود مهارت درست مطالعه، عوامل فیزیولوژیکی و جسمی مانند ضعف بینایی و شنوایی و غیره، عوامل ذهنی و روانی مانند میزان هوش و قدرت حافظه و سلامت روانی اختلاف خانوادگی و خانواده آشفته، طلاق فیزیکی یا روانی والدین، وجود نامادری یا ناپدری و غیره؛ اختلاف فرزندان با خانواده مانند لجبازی با والدین و اعتراض به جو خانواده؛ وابسته و متکی نمودن فرزندان به والدین در امور درسی و تکالیف منزل از دوران ابتدایی؛ تحقیر، سرزنش و مقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق و در نتیجه پایین آوردن اعتماد به نفس و خود پنداری آنان؛ تغییرات منفی در خانواده مانند ورشکستگی سیاسی و اقتصادی و اعتیاد و غیره؛ تغییر در جهت ارتقای سریع و غیر مترقبه سطح اقتصادی یا اجتماعی خانواده و از خود باختگی و غافلگیر شدن فرزندان و انواع انحرافات؛ بحران هویت و مسائل ارزشی از جمله علل افت تحصیلی می باشد. شناخت علل فرد ی، اجتماعی از یک طرف و علل ساختاری و آموزشی نظام تعلیم و تربیت از طرف دیگر مسائل را پیچید ه تر کرد هاست. بد ین منظور برای کاهش افت تحصیلی می توان از تغییر و نوآوری آموزش در عرصه تعلیم و تربیت، نظام ارزشیابی، روش های تد ریس، مشارکت و آموزش اولیاء و سبک های مدیریت مد ارس بهره گرفت.
    کلیدواژگان: افت تحصیلی، انگیزش، پیشرفت تحصیلی
  • مهدی عزیزی حرمت * صفحات 102-111
    یکی از مسائل مهم و مورد مناقشه میان حافظ پژوهان و به طور کلی پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی، مسئله عرفان در شعر حافظ است، برخی با استناد به برخی از شواهد و کلمات در اشعار وی، او را شاعری محض خوانده اند و عده ای تنهابه عرفان وی نظر داشته اند و عده ای هم با بیانی بی خردانه، و تنها با استناد به واژگانی از قبیل می و ساغر و قدح و شاهد، او را فردی عیاش و لذت جو و بی بهره از عرفان دانسته اند و نه از منظر شاعرانه و نه از منظر عارفانه، جایگاهی برای وی در نظر نگرفته اند. ما در این پژوهش با توجه به منابع گوناگون به بررسی این دو عنصر مهم در اشعار وی و همچنین به بیان نظرات گوناگون پیرامون این مسئله پرداخته ایم و خواهیم گفت که اگرچه در قیاس با شاعری چون مولانا، سعدی و عطار در درجه عرفان پایین تری قرار می گیرد اما احوال و مقامات عرفانی هم داشته است و نمی توان جایگاه عرفانی وی را انکار کرد.
    کلیدواژگان: ادبیات عرفانی، حافظ، عرفان، شاعر