فهرست مطالب

قرآنی کوثر - پیاپی 62 (تابستان 1397)

نشریه قرآنی کوثر
پیاپی 62 (تابستان 1397)

  • 116 صفحه، بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1397/07/21
  • تعداد عناوین: 7
|
  • حجت الاسلام والمسلمین سید محمد رضا علاءالدین صفحه 5

    تربیت فکری و معنوی قرآن با ارائه آموزه ها و برنامه های سعادت بخش در باب تربیت کودک و نوجوان سر فصل آشنا سازی کودکان و نوجوانان با ماه محرم و شخصیت های نهضت عاشورایی امام حسین (ع) ودرس ها و عبرت ها و حماسه های آن است. در نظرگیری عناصر زمانی و مکانی ، فضا سازی ها ، جذابیت های بصری و شنیداری برنامه های تربیت نهضت حسینی (ع) از جمله موضوعاتی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله سفارش های رسول الله (ص) به پدران و مادران این بوده که کودکان و نوجوانان خود را به عشق اهل بیت عصمت و طهارت و قرآن کریم پرورش داده و آنها را از کودکی با فکر و فرهنگ اهل بیت همراه کنید و این همنوائی نیازمند تربیبت فکری و معنوی است.
    نتیجه این آشناسازی، شکل گیری روحیه ایثار و شهادت و از خود گذشتگی و شهامت و شجاعت در راه خدا در کودکان ونوجوانان می باشد. در سیره حضرت فاطمه زهرا (س) آمده است که کودکان خود را برای زیارت شهدای بدر و احد می برد و آنها را به نزد مزار حمزه سید الشهداءاحد می برد و از شهامت و شجاعت و شهامت این رزمنده مسلمان می گفت. نتیجه این روند تربیتی ملکه شدن روحیه ی ایثار و از خودگذشتگی در کودکان و نوجوانان می گردد. به گونه ای که فرزندان فاطمه زهرا (س) تمام هستی خود را برای پیشرفت و تکامل انسانیت در راه خدا فدا نمودند و ثار الله شدند.  

    کلیدواژگان: تربیت حسینی، محبت، معرفت، کودک، نوجوان
  • رضا سعادت نیا، سمانه فردوسیان صفحه 21
    موفقیت اولین و اصلی ترین چیزی است که افراد برای دستیابی به آن خود را ملزم به تلاش و تحمل هر نوع سختی می دانند اما متاسفانه گاه در این چرخه کار و تلاش نقش زبان و کلام در رسیدن به موفقیت کمرنگ شده و یا به فراموشی سپرده می شود. در حالی که قرآن کلام و زبان را از بالاترین نعمت های داده شده به آدمی می داند که می تواند با جذب خیرات و یا شقاوت ها و دشمنی ها اسباب محبوبیت و پذیرش و یا منفوریت و دوری از برکات را برای صاحب خود نزد خداوند و بندگان او فراهم آورد. به همین دلیل آدمی باید بداند چه سخنی را با چه لحنی و برای چه گروهی بیان کند تا بتواند به موفقیت دست یابد. و این همان موضوعی است که در این مقاله با عنوان مثلث سبک شناسی مطرح می شود. مخاطب شناسی، شناخت محتوای سخن و شناخت گوینده هر سخن، سه ضلع این مثلث را تشکیل می دهند. ورودی این مثلث از میان واژگان سیزده گانه حسن، احسن، بشر، بلیغ، ثابت، ثقیل، سدید، سلام، طیب، کریم، لین معروف و میسور که در قرآن به همراه واژه "قول" آمده اند، واژه حسن بوده و خروجی آن سبک سخنان حسن است که اولین و آسان ترین سبک سخنان مورد استفاده در تعاملات اجتماعی بشمار می آید. و می تواند با دفع شر مخالفان و افزایش رزق و محبوبت عامل پیروزی و موفقیت گوینده خود شود.
    کلیدواژگان: سبک، سخن، قول، حسن، قرآن، موفقیت
  • سمیه میرشفیعی صفحه 35
    رسانه مجرا و ابزار برقراری ارتباطات می باشد و با مصادیق مختلف همواره در زندگی بشر جریان داشته است. کودکان و نوجوانان از تاثیر پذیری ویژه ای در برابر رسانه ها برخوردار بوده که این تاثیر پذیری می تواند اندیشه و فرهنگ آن ها را تغییر دهد. این نوشتار با روش تحلیلی – توصیفی به تبیین الگویی برای رسانه های ارزشی عصر حاضر در جهت پرورش قدرت اندیشه ی کودکان و نوجوانان با توجه به آموزه های دینی می پردازد. آموزش عقاید صحیح، پرورش تفکر انتقادی، رفع شبهات، برخورداری بازی های رسانه از معیارهای اسلامی و… از جمله ویژگی هایی است که باید در برنامه های رسانه ای رعایت شود و این نوشته به آن ها اشاره نموده است. در ادامه، این نوشتار برخی از آسیب های برنامه های رسانه ای عصر حاضر را بیان نموده است. گسترش عرفان های کاذب، ترویج مفاهیم فلسفی برگرفته از اندیشه ی جهان غرب، نیاز سازی های کاذب، ایجاد روحیه ی خشونت ورزی، اسطوره سازی شخصیت های متضاد با اندیشه ی اسلامی و… از جمله آسیب های برنامه های رسانه ای عصر حاضر می باشد که باید به دقت مورد بررسی قرار گرفته و با شیوه های گوناگون با آن به مقابله پرداخت.  
    کلیدواژگان: رسانه، کودک، نوجوان، اندیشه، آموزه های دینی
  • محمدعلی زکی صفحه 47
    هدفمندی سوره های قرآن، امروزه یکی ازمباحث مهم و تاثیرگذار قرآن پژوهی معاصر شناخته می شود. ازسوئی دیگر، قرآن‏پژوهان دردو دهه اخیر از زاویه دیگری به تفسیرقرآن نگریسته‏اند و معتقدندکه این روش نوکمک شایان توجهی به درک مفاهیم قرآن کریم می‏کند. این روش که به تفسیر ساختاری قرآن شهرت یافته سبک جدیدی در تفسیر قرآن است. دو رویکردهدفمندی و ساختاری براین باورندکه هر"سوره"بسان جامعیت و یک کلیت واحدتلقی شده ومجموعه ای منظم بوده ودارای شخصیت وروحی مستقل است که درکالبدتمام آیات آن جریان داردوچگونگی رابطه آیات با غرض اصلی سوره مطالعه می گردد.
    علامه محمدحسین طباطبائی نخستین مفسرشیعی بوده که درتفسیرخودبه اهداف ومقاصدسوره هاوبلکه به ساختارسوره هاتوجه کرده است. وی با گشودن فصلی درابتدای هرسوره باعنوان"بیان"هدف وغرض اصلی سوره رامورد بررسی قرارداده ودرلابلای تفسیرخودمبانی نگرش ساختاری به قرآن رااستوارنموده است. کار سترگ علامه طباطبائی نشان ازآثارمثبت وماندگارنگرش هدفمندبه سوره هاداشته وهم چنین تاثیرشگرف مطالعه ساختاری سوره رادرکشف نکات بدیع وکارآمدرابه همگان اثبات کرده است. هدف مقاله حاضربررسی توصیف قرآن درسوره ابراهیم ازنگاه علامه طباطبایی درتفسیرالمیزان بوده است.
    نتایج تحقیق نشان داده که غرض وهدفمندی سوره ابراهیم درتفسیرالیمزان پیرامون"اوصاف قرآنی"است که برپیغمبر اسلام (صلوات الله علیه) نازل شده،آیت،معجزه ونشانه رسالت آن جناب است تامردم راازظلمت ها به سوی نورخارج کرده،وبه راه مستقیم خداوندعزیزوحمیدراهنمائیشان کند. سوره‏ای که تنهابانام"ابراهیم" خوانده می‏شود. ساختارسوره ابراهیم،براساس تفسیرالمیزان به پنج بخش تقسیم شده وبه بررسی هدف ونقش قرآن درهدایت ودعوت بشربه راه خداوندعزیزوحمیدپرداخته شده است. هدف اصلی سوره ابراهیم مبنی بر"توصیف قرآن"،درتمامی بخش های پنج گانه آن به مثابه بخش های مختلف پیوسته ومرتبط با یکدیگر تبیین شده که معرف رویکرد پیوستگی وتناسب آیات ازمنظرعلامه طباطبایی درسوره ابراهیم بوده است.
    در پایان مقاله، نکات تکمیلی تفسیرسوره ابراهیم درپنج بخش ارائه گردیده است: فضائل،مقامات و دعاهای هفتگانه حضرت ابراهیم،انواع اسلوبهای پنج گانه دعوت اسلامی،قرآن شناسی دوآیه اول وانتهایی سوره ابراهیم درزمینه تناسب ابتداوانتهای سوره ابراهیم وجامعیت قرآن،اصول معارف قرآن (توحید،نبوت ومعاد) درسوره ابراهیم،شناخت وبیان عظمت انسان ودانش"فاصله آیات"،جایگاه ونقش آن درتفسیرسوره ابراهیم درالیمزان.
    کلیدواژگان: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، هدفمندی، ساختارمندی سوره ها، شناخت قرآن، سوره ابراهیم
  • حجت الاسلام والمسلمین سید محمد رضا علاءالدین صفحه 69

    تربیت و پرورش معنوی از مقاصد اصلی قرآن است. بعثت رسول الله (ص) و همه انبیاء الهی برای تبدیل قوه معنویت انسان به فعل بوده است. تربیت معنوی بدون تربیت اعتقادی امکان پذیر نیست و مورد قبول قرآن و عترت نمی باشد. یکی از کارکردهای متعالی خانواده معنویت افزایی آن است. تربیت معنوی تربیتی است که انسان با ایمان به خدا و مبداء و معاد از هرچه غیر خداست رهایی پیدا می کند و تحت ولایت الهی قرار می گیرد و قلب، روح وجسم انسان به نور الهی نورانیت می یابد. معنویت خواهی تاثیر شگرفی در زندگی انسان و خانواده او دارد و می تواند همه زندگی انسان رنگ معنوی بگیرد و این مطلوب وقتی تحقق خواهد یافت که انسان تحت تربیت معنوی قرار گیرد. در این مقاله به معنویت و سیر تحولات وجودی انسان در خانواده شامل: ازدواج معنوی، خانواده معنوی و تربیت معنوی اشاره و آنگاه شرائط موفقیت در تربیت معنوی همچون التزام علم و عمل صالح، انجام تعهدات شرعی در خانواده و تبیین آثار و برکات معنویت در زندگی مطرح و به معرفی خانواده های مدل و الگوی معنوی قرآن و شاخصه های معنویت آنها و رفتارهای منبعث از نگرش اعتقادی در دو بعد فضائل اخلاقی و اخلاق بندگی پرداخته شده است. در این پژوهش، مساله «تربیت معنوی خانواده در سور مکی به ترتیب نزول» و ارائه یک خط سیر تربیتی در شکل گیری، رشد و تعالی خانواده معنوی از منظر قرآن و جهت دهی خانواده ها به سمت معنویت قرآنی و لوازم و شرائط مناسب آن مورد توجه قرار گرفته است.

    کلیدواژگان: تربیت، تربیت معنوی، تفسیر تنزیل، خانواده
  • زهره رستمی صفحه 91
    واژه رحمت یکی از مفاهیم کلیدی قرآن است، که در زمان قبل اسلام صرفا به معنای مهربانی و بخشش انسانها نسبت به یکدیگرمحسوب می شد، اما با ورود به نظام معنایی قرآن با حفظ معنای قبلی دارای هاله ایی از قداست و بار معنایی بالاتری شد، دراین مختصر سعی شده ابتدامعنای لغوی واژه «رحمت» تبیین و بعد کاربردهای واژه درآیات و روایات و ادعیه بیان شود، این مقاله براساس روش تحلیلی انجام شده به این نتیجه دست یافته که این واژه درلغت به معنای رافت و مهربانی، و در دستگاه قرآن باقرار گرفتن در کنار واژه « الله » به معنای احسان نه به خاطر انعطاف و رقت، بلکه از روی لطف و تفضل، آن هم نه لطف وتفضل اندک و رو به زوال و تبعیضی، بلکه رحمتی کثیر و دائم و عام می باشد، اگرچه اهل ایمان علاوه بر رحمت عام الهی از رحمت خاص و پاداشی او نیز بهرمند می شوند. همچنین این واژه با قرار گرفتن در کنار بقیه موجودات معنای احسان تنها یا احسان همراه با نرم دلی و دلسوزی و بار ارزشی مثبت می باشد.
    کلیدواژگان: رحمت، رحمان، رحیم، تفضل، احسان، سخط، عذاب
  • زهرا جلیلی صفحه 105
    دعای اول صحیفه ی سجادیه حضرت امام علی بن الحسین زین العابدین (ع) ، دعای عظیم القدری لبالب از معارف ذیقیمت اسلامی و قرآنی است که در قالب کلماتی آراسته و مزین به محسنات لفظی و معنوی، به حمد و ثنای الهی می پردازد؛ و درسهایی عمیق و ژرف، در بهبود بعد روحانی انسان و ارتقای رابطه ی عبد و معبود، در قالب دعا، به رهروان راه حق و سالکان طریق دوست می دهد. نوشتار پیش رو به بررسی این دعای عظیم الشان می پردازد و موضوع تحمید و ستایش آن را مورد بررسی قرار می دهد. در ابتدا به عنوان مقدمه، تعریفی اجمالی از حمد دارد و آن را تبیین و تقریرمی نماید و سپس این موضوع را در فرازهای گرانقدر دعای مذکور دنبال می کند و در پایان با نتیجه، نوشتار را به پایان می برد. امید است این تلاش ناچیز مقبول طبع صاحبنظران افتد و صحیفه ی سجادیه روز به روز و هر چه فزونتر مورد توجه و عنایت پژوهندگان واقع گردد.
    کلیدواژگان: امام سجاد، صحیفه سجادیه، دعا، حمد