فهرست مطالب

پژوهش در هنر و علوم انسانی - پیاپی 13 (دی 1397)

نشریه پژوهش در هنر و علوم انسانی
پیاپی 13 (دی 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/11/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • عطیه دهقان زاده، ثمین رستم بیگی، ایلناز رهبر صفحه 1
    بنیان زندگی فرهنگی و اجتماعی جوامع باستانی در اساطیر آن ها متجلی است. اساطیری که ریشه پیدایش حیوانات و انسان ها در مجموعه نظام کی هانی را بیان می کند. نماد در ارتباط مستقیم با باورهای آیینی و مذهبی هنرمند بوده و به نوعی نهادینه کردن و به شکل کشیدن تصوراتی است که در ذهن وی ریشه دوانده و اعماق روح و جان او جای گرفته اند. نقش شیر همواره حاوی معانی و مفاهیم عمیق اسطوره ای و نماد بسیاری از خصوصیات برجسته انسانی به شمار رفته است. مقاله حاضر با انتصاب نماد شیر سنگی به عنوان یکی از مهم ترین نمادها که همواره در طول تاریخ هنر ایران حضور داشته به چگونگی شکل گیری مفاهیم متفاوت نماد شیر سنگی در همدان می پردازد. روش مطالعه به صورت توصیفی-تحلیلی و داده ها به صورت کتابخانه ای جمع آوری و موردمطالعه و بررسی قرارگرفته است. بعد از بررسی منابع موجود این نتیجه به دست آمد که نماد شیر سنگی در همدان در طول تاریخ ابتدا دارای مفاهیم شجاعت و دلیری سپس نگهبان و امروزه به مفهوم باروری تغییر پیداکرده است.
    کلیدواژگان: نماد، اسطوره، مفهوم، شیر سنگی، همدان
  • فاطمه بیدبرگ، اردشیر جوانمردزاده، حبیب شهبازی شیران، معصومه بیدبرگ صفحه 7
    با ظهور سلسله صفویه، بناهای زیادی با کارکردهای مختلف در آذربایجان ساخته شد. معماری اسلامی آذربایجان در این دوره از معماری بومی نیز تاثیر بسیار پذیرفته و موجب ساخت بناهایی ماندگار چون بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، مساجد چوبی و کاروانسراها شده است. شناسایی و بررسی باستان شناختی این بناها برای دست یابی به یک شناخت کامل تر و عمیق تر هنر معماری این دوره مشخص می شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل ویژگی های هویتی معماری اسلامی آذربایجان، شناخت روندهای تزیینی و نوآوری ها است. روش تحقیق نیز به صورت مطالعات کتابخانه ای، بررسی اسناد و گزارش های باستان شناسی و تحقیقات میدانی می باشد. بناهایی که بررسی خواهد شد به عنوان مهم ترین این بناها انتخاب شده است. با توجه به تحقیقات صورت گرفته مشخص شد که سبک معماری آذربایجان در دوره صفویه به شیوه سبک اصفهانی می باشد که از مهم ترین ویژگی های آن می توان به رواج کاشی هفت رنگ که در بقعه شیخ صفی الدین به کرات مشاهده می شود، همچنین ساخت کوشک های چهل ستونی که مساجد چوبی آذربایجان شرقی بهترین نمونه های این نوع بناها در آذربایجان هستند و الگوی ساخت کاخ های صفوی می باشند. و ساخت کاروانسراها که در آذربایجان رواج بسیار یافت که نشانگر شکوفایی تجارت در این دوره می باشد، اشاره کرد. بقعه شیخ صفی الدین و مساجد چوبی که از مهم ترین این بناها در آذربایجان هستند، نمونه بارزی از بناهایی که در جای جای خود نشانه هایی از هویت دینی صفویان را به تصویر می کشند، می باشند.
    کلیدواژگان: دوره صفوی، معماری اسلامی آذربایجان، سبک اصفهانی، بقعه شیخ صفی الدین، مساجد چوبی
  • سیده فاطمه حسینی نژاد صفحه 21
    با آغاز دوران قاجاریه ادبیات ایران دستخوش دگرگونی می شود. هرچند در زمینه داستان نویسی و خلق منظومه های غنائی، ادبیات این دوره را نمی توان ادبیات پرباری دانست ولی از دوره مشروطه به بعد، تحولاتی در این عرصه پدید آمد و موجب آشنایی ایرانیان با شعر غنائی رمانتیک و ادبیات مدرن شد. بی تردید شعر غنائی دستاورد جنبش رمانتیک به حساب می آید. در ایران بخش عمده ادبیات غنائی مربوط به منظومه های غنائی و تحولاتی است که در منظومه نویسی از آغاز تا نیمه اول سده سیزدهم هجری پدید آمده است. مطالعه پیرامون پانزده منظومه عاشقانه قاجار و بررسی و مقایسه ساختارگرایانه ی چهار منظومه برجسته این دوران به صورت خاص به نام های منظومه "فیروز و نسرین" و "رابعه و بکتاش" مربوط به قبل از مشروطه و دو منظومه "شیدوش و ناهید" و" زهره و منوچهر" مربوط به بعد از تحولات نهضت مشروطه نشان می دهد که هرچند ساختار منظومه های عاشقانه در دوران قاجار عمدتا جنبه تقلیدی دارد اما بعد از مشروطه دچار تحولات ملموسی در ساختار چه ازنظر محتوا و چه از نظر روایی شده است.
    کلیدواژگان: ادبیات غنائی، رمانتیسم، شعر غنائی، منظومه های عاشقانه، قاجاریه
  • زهره فزایبی، زهرا قاسمی، محمد جواد ایزدی، فاطمه بیرجندی صفحه 39
    مقوله حقوق بشر و اجرای آن در جمهوری اسلامی ایران با چالش های داخلی، منطقه ای و بین المللی متعددی روبرو است. از جهت داخلی، وجود ارزش ها و هنجارهای اسلامی در زمینه تدوین، تفسیر و چگونگی اجرای حقوق بشر چندان به رویکردهای لیبرالی، غربی و وارداتی توجهی نمی کند و رویکرد مستقل خود را در پیش می گیرد. از جهت خارجی نیز بارها مشخص شد که مقوله حقوق بشر ابزاری برای تحت فشار قرار دادن کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران در سایر زمینه ها است. این برخورد دوگانه در عرصه منطقه ای نیز دنبال می شود. به عنوان مثال، برخلاف تحت فشار قرار دادن ایران از سوی نهادهای بین المللی و جهانی در این زمینه، نقض آشکار حقوق بشر در کشورهای همسایه چندان برجسته نمی شود. به همین دلیل نوشتار حاضر این پرسش را پیش می کشد: چالش های منطقه ای و بین المللی اجرای حقوق بشر در ایران کدام هستند؟ فرضیه مقاله این است که رویکرد دوگانه غرب در مواجهه با حقوق بشر در ایران، چالش های منطقه ای، بین المللی و داخلی گسترده ای را پدید آورده است.
    کلیدواژگان: حقوق بشر، چالش های منطقه ای، چالش های بین المللی، حقوق بشر اسلامی، حقوق بشر غربی
  • سمیه محمدزاده مقدم صفحه 53
    در دوره حکومت سلجوقیان و در پی بوجود آمدن ثبات نسبی در امور سیاسی و اجتماعی و اقتصادی، مکتب هنری سلجوقی شکل گرفت. از هنرهایی که در این مکتب بسیار برجسته شد هنر نگارگری بود. نمونه های بسیار ارزشمند نگارگری آن دوره در نسخه های خطی بجای مانده از آن دوران باقی مانده است. یکی از این نسخه ها منظومه ورقه و گلشاه عیوقی است که هفتادویک نگاره از وقایع داستان در آن هست. این نگاره ها دارای ویژگی های هنر مکتب سلجوقی است که البته بی تاثیر از مکاتب پیش نیست. به علت اینکه اصل نسخه در موزه استانبول ترکیه است و دسترسی به آن دشوار، و نیز به دلیل آنکه همه تصاویر این نسخه به صورت یکجا تجمیع نشده و تعداد محدودی از آن دردست پژوهشگران است. در این پژوهش به بازآفرینی این تصاویر پرداخته ایم.
    کلیدواژگان: نگارگری، ورقه و گلشاه، بازآفرینی
  • بابک دهقانی، فریده انصاری صفحه 61
    انعکاس داستان زندگی پیامبران یکی از بن مایه های اصلی نزد شاعران است. با بازخوانی زندگی حضرت یوسف (ع) در قرآن و استخراج و مطالعه ی تلمیحاتی که در دیوان و اشعار شاعران از این داستان انعکاس یافته است. این داستان بخاطر ویژگی خاصی که دارد برگزیده شده و آن ویژگی این است که تنها داستانی که عرفا از آن و جنبه های مختلف آن تاویل به قصه روح و سیر و سفر روح در سلوک عرفانی خود و گذر از چاه ذلت تا ماه عزت نموده اند. در پژوهش حاضر به بررسی داستان حضرت یوسف در شعر شاعران قرن ششم پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: حضرت یوسف (ع)، قرآن، قرن ششم، یعقوب
  • محمد فواد حیدری صفحه 73
    هدف از این مقاله آنچنان که از عنوان آن نیز بر می آید، ترتیب دادن یک پژوهش میان رشته ای و برشمردن و تحلیل مصادیق سودگرایی (از نظر فلسفه ی اخلاق) در نظام اخلاقی گلستان سعدی بوده است. پس از ارائه ی تعریفی مختصر از سودگرایی و اثبات این موضوع که گلستان سعدی محتوی مفاهیم سودگرایانه است، مصادیق آن در گلستان سعدی مورد بررسی و تحلیل قرارگرفتند.
    کلیدواژگان: گلستان سعدی، سودگرایی، فلسفه اخلاق
  • حمیده صابری، علی وندشعاری، محمدرضا نوروزی، علیرضا عبدالحسینی خلیق صفحه 79
    در این پژوهش به ارزیابی و اولویت بندی عوامل آمیخته بازاریابی فرش دستباف در تصمیم به خرید خریداران فرش دستباف در استان کرمان پرداخته شده است. اطلاعات پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و پرسشنامه جمع آوری شده است. پرسشنامه شامل 33 سوال است و به بررسی تاثیر عوامل آمیخته بازاریابی در تصمیم به خرید خریداران فرش دستباف در استان کرمان پرداخته است. این پژوهش از نوع توصیفی و از حیث جهت گیری در هدف کاربردی _توسعه ای است؛ که با استفاده از استراتژی همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش خریداران و کسانی که علاقه به خرید فرش دستباف در استان کرمان داشتند؛ بودند. اندازه حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران 384 نفر شد و از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعیین شد؛ در نهایت داده های حاصل از پرسشنامه در بازه زمانی 10/3/1397 تا 10/6/1397 جمع آوری شد. نتایج پرسشنامه از طریق نرم افزار اس پی اس تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که بین عوامل آمیخته بازاریابی فرش دستباف و تصمیم به خرید رابطه معنا داری وجود دارد ؛ و اهمیت و اولویت عوامل آمیخته بازاریابی فرش دستباف در استان کرمان به ترتیب اصالت تاریخی و هنری، محصول، توزیع، قیمت و ترفیع حاصل شد.
    کلیدواژگان: تصمیم به خرید، آمیخته بازاریابی فرش دستباف، محصول، قیمت، توزیع، ترفیع، اصالت هنری و تاریخی
  • مریم مقدم صفحه 91
    ضرورت و اهمیت شناخت کلیشه های جنسیتی و بررسی آن ها در جامعه، به دلیل اثرات زیان آور کلیشه هاست. کلیشه های جنسیتی به عامل تبعیض میان جنس ها بدل می شوند. این گونه کلیشه ها هم بر مردان و هم بر زنان تاثیر منفی می گذارند؛ اگرچه تاثیر منفی آن ها بر زنان بیش تر است، زیرا آن ها در این کلیشه ها به صورت جنس ضعیف و فرودست مطرح می شوند. کلیشه یکی از پرکاربردترین مفاهیم در علوم اجتماعی است. فرهنگ و بستر کلیشه را چنین تعریف می کند: تصویر ذهنی استانداردشده ای که بین اعضای یک گروه مشترک است. کلیشه ها نشانگر عقاید بسیار ساده شده، نگرش های احساسی و قضاوت های نقد ناپذیرند. در این تعریف اشاره مستقیمی به نگرش های منفی نسبت به گروه هدف نشده است. این اصطلاح برای اولین بار در سال 1798 به کار گرفته شد و معنای اصلی آن، قالب فلزی برای شکل دادن به چیزهای مختلف بود. بازنمایی زنان در رسانه های جمعی با نقش های کلیشه ای فرهنگی در جامعه سازگاری دارند. در مورد بازنمایی مناسبات جنسیتی، معمولا مردان به صورت انسان هایی مسلط، فعال، مهاجم و مقتدر به تصویر کشیده می شوند. در مقابل، زنان معمولا تابع، منفعل، تسلیم و کم اهمیت اند. درواقع، رسانه ها با نشان دادن مردان و زنان به این صورت، بر ماهیت نقش جنسیتی و عدم برابری جنسیتی صحه می گذارند. در چنین وضعیتی، رسانه های جمعی نقش بازنمایی کلیشه ها یا تصورات قالبی جنسیتی را به عهده می گیرند. پیرو تغییرات صنعتی که در نیمه ی دوم قرن بیستم در جوامع صنعتی به وجود آمد، ضرورت سواد و آموزش نظام مند رفته رفته در بیشتر کشورهای جهان پذیرفته شد؛ لذا وظیفه مدرسه تنها آموزش خواندن و نوشتن به کودکان نیست، بلکه با توجه به بررسی های انجام یافته، بخشی از رشد و پرورش جسمی، روانی و اجتماعی کودک نیز از کارکردهای اساسی مدرسه است. بنابراین، اندیشه هایی که در ذهن فرد در حال رشد، در مورد جنسیت و نقش های جنسیتی شکل می گیرد، در آینده جهت دهنده ی انواع فعالیت ها، علایق و دست آوردهای بعدی کودک محسوب می شود. در فرآیند رشد، بافت های اجتماعی با تکرار پیام های جنسیتی، باورها، ارزش ها و نیز جهت گیری فکری او را در برخورد با نقش های جنسیتی و نابرابری جنسیتی، تکوین و ترجیحا تغیر شکل می دهند. بنابراین، ارائه چگونگی تصاویر و محتوا در کتاب های درسی دارای اهمیت فراوانی است؛زیرا از طریق آن ها کودک رابطه ای بین آموزش و واقعیات اجتماعی به دست می آورد. بسیاری از فمینیست های معاصر برای رهایی زنان از سلطه ی مردان، خواهان جامعه ای فارغ از جنسیت شده اند که در آن، حقوق و وظایف اساسی بر پایه جنس بیولوژیک تعیین نشوند. آرمان دوجنسیتی که از تاکید و حمایت ویژه ی فمینیست های لیبرال برخوردار است، به جنبه ی اثباتی اهداف فمینیستی اشاره دارد. بسیاری از طرفداران آندروژنی، از دوجنسیتی واحد، و عده ای نیز از دوجنسیتی متکثر جانب داری کرده اند. مقصود از دوجنسیتی واحد، سنخ شخصیتی واحد یا متحدی است که بهترین ویژگی های جنسیتی مردانه و زنانه، به طور تلفیقی در آن تجسم می یابند و این سنخ شخصیتی برای همگان مفروض گرفته می شود. دوجنسیتی متکثر نیز اشاره به سنخ های شخصیتی متنوعی دارد که از زنانگی خالص تا مردانگی خالص در نوسان اند و طبعا شخصیت های آمیخته از زنانگی و مردانگی نیز در میان آن ها قرار می گیرند. در این مقاله سعی بر آن است که به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر شکل گیری کلیشه های جنسیتی پرداخته و نقش آموزش وپرورش و رسانه ها در تولید کلیشه ها موردبررسی قرار گیرد و همچنین توصیف و تشریح مفهوم آندروژنی و فواید آن برای جامعه از مباحث موردبحث در این پژوهش می باشد.
    کلیدواژگان: کلیشه های جنسیتی، تصورات قالبی [1]، جنسیت، دوجنسیتی
|
  • Page 1
    Basal life of cultural and social or ancient communities is revealed their mythology. Mythology that couch the original existence of animals and humans in the cosmos. Symbol is in the direct connection of belief of customs and religion of artist so that interiorize and form the imagination has root in his mind and depths of his spirit and life. The role of lion include consistently containing of deep meanings and concepts of mythology and symbol of various human outstanding nature. This present article has elected symbol of Shirsangy as a advance symbol which is consistently in length of Iranian art history to exhaust haw do it form various concepts of Shiresangy symbol in Hamedan. This research is analytical – descriptive. The related data were collected in library method and then they were studied and the findings of the research revealed that symbol of Shiresangy in Hamedan in length of history at first has the concept of bravery afterwards guard and now it changes to fertility, So the concepts of symbol of Shiresangy in Hamedan has changed in length of the history and transformation has happened in subject and content. That is demonstrative of continuity and variety between old and new.
    Keywords: symbol, mythology, concept, Shiresangy, Hamedan
  • Fatemeh Bidbarg , Ardeshir Javanmardzadeh , Habib Shahbazi Shiran , masomeh bidbarg Page 7
    Art and architecture had been great progress in the Safavid period. The land of Azerbaijan during the period of the Ilkhanate had an advanced architecture and then along with appear the Safavid dynasty, many buildings with different functions built-in Azerbaijan. The archaeological identification and review of these buildings carried out to make a more complete and deeper understanding of the architecture of this period. Although the Islamic architecture of Azerbaijan during the Safavid period does not compatible with the Isfahan architecture due to the ongoing wars against Ottoman government, but it is important in turn. This architecture has also been highly affected by its native climate and architecture, and has led to construction beautiful and lasting buildings such as Sheikh Safi al-Din Ardabili shrine, wooden mosques, caravansaries, and so on. The aim of this research is to study and analyze the Islamic architectural identity of Azerbaijan, identifying of decorative trends, innovations, and so on. The research method is library studies, review of archaeological reports and records and field research. The buildings will be surveying have selected as the most important of these buildings. Shrine of Sheikh Safi al-Din Ardabili, one of the most important of these buildings in Azerbaijan, has joined with Isfahani and Azeri style. It is also a cross-section of a building that shows signs of the Safavid religious and Shiite identity in all parts of it. Wooden mosques in structure and decorations have a special place among the buildings of Azerbaijan in the Safavid period, which has built-in a shabestan form and decorated with extraordinary wooden elements and Caravansaries are also one of the most important buildings in the Safavid period that reflecting the rise of trade in this period in Azerbaijan, and the climate has had a direct impact on the build of these buildings.
    Keywords: Safavids, Islamic architecture of Azerbaijan, Isfahani style, Sheikh Safi Din Shrine, Wooden mosques
  • Page 39
    The issue of human rights and its implementation in the Islamic Republic of Iran faces many internal, regional and international challenges. Regarding internal challenges, the existence of Islamic values ​​and norms in the development, interpretation and implementation of human rights does not pay much attention to liberal, western, and imported approaches and pursues its own independent approach. Considering international challenges, it has been repeatedly revealed that human rights is a means to pressure other countries, including the Islamic Republic of Iran, in other areas. This dual approach is also pursued in the regional context. For example, despite the pressure on Iran by international institutions, the obvious violation of human rights in neighboring countries is not highlighted. Therefore, the present paper raised the following question: What are the regional and international challenges of human rights implementation in Iran? The hypothesis presented is that the dual approach of the West in dealing with human rights in Iran has created a wide range of regional, international, and internal challenges.
    Keywords: Human Rights, Regional Challenges, International Challenges, Islamic Human Rights, Western human rights