نشریه مطالعات منطقه ای
سال شانزدهم شماره 3 (پاییز 1394)

جستار پیش رو برآن است تا تاثیر پست صهیونیسم را به عنوان یک گفتمان انتقادی بر تحولات جامعه اسراییل مورد کنکاش قرار دهد. نویسندگان با استفاده از رویکرد انتقادی دیالکتیک نفی آدورنو به دنبال نشانه روی به آن گره گاه هایی است که مدافع و پشتیبان نوع خاصی از مناسبات میان سوژه و ابژه هستند. در پاسخ به این پرسش که آیا اندیشه و جنبش پساصهیونیسم به عنوان یک رویکرد انتقادی می تواند گسست اساسی در اندیشه صهیونیسم محسوب شود و تاثیر مخربی بر جامعه و رژیم اشغالگر اسراییل بگذارد، فرضیه این گونه مطرح شده است که برخلاف تصور برخی پژوهش گران، رویکرد انتقادی پساصهیونیسم نمی تواند چنین چالشی ایجاد نماید. این امر ناشی از دو مساله است: نخست اینکه از لحاظ شناختی و عملی، ماهیت اندیشه پساصهیونیستی چیزی فراتر از همسانی و فراتر از تناقض است؛ این امر با همبودگی تنوع خواهد بود؛ دوم عدم توجه گفتمان پست صهیونیستی به تغییر اجتماعی در متن صور تاریخی مشخص آن را به سمت تجرید از فرایند تاریخی و نفی انتزاعی سوق داده است.

امنیت ملی هر کشوری تابعی از مجموعه تحولات داخلی و خارجی در محیط امنیتی آن کشور است. در همین راستا بعد از تصویب فدرالی شدن حکومت اقلیم کردستان، رژیم اشغال گر قدس با نگاه راهبردی به این منطقه، حضوری بی سابقه در این اقلیم پیدا کرد تا ضمن اشراف اطلاعاتی بیشتر بر جمهوری اسلامی ایران، عراق و سوریه، بتواند از منابع نفت و گاز موجود در اقلیم نیز استفاده کند و متحدی راهبردی در منطقه برای خود بیابد. با این توضیح، اهداف و منافع رژیم اشغال گر قدس در کردستان عراق و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران به عنوان هدف اصلی این مقاله در نظر گرفته شده و اهداف و منافع رژیم اشغال گر قدس از حضور و برقراری ارتباط با اقلیم کردستان و تاثیر این حضور بر امنیت ملی ایران بررسی شده است. بی تردید رژیم اشغال گر قدس اهداف و منافع زیادی از حضور در کردستان عراق دنبال می کند که مهم ترین آن اشراف اطلاعاتی و فشار بر جمهوری اسلامی ایران است.

هدف این نوشتار ، تبیین راهبرد ایالات متحده آمریکا در قبال گروه «دولت اسلامی عراق و شام» موسوم به «داعش» است. در همین راستا، نویسنده با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از تئوری «آشوب سازنده»، به دنبال پاسخ گویی به دو پرسش به هم پیوسته است. نخست، دلایل هم سویی آمریکا با داعش چیست؟ و دوم، کدامین عوامل باعث تغییر راهبرد ایالات متحده آمریکا نسبت به گروه داعش شده است؟ پاسخ این دو پرسش و در واقع فرضیه نوشتار این است که اهداف آمریکا از هم سویی با داعش به منظور تضعیف و مهار قدرت ایران و هم پیمانان منطقه ای آن و ایجاد هرج و مرج در کشورهای ائتلاف مقاومت در جهت خدمت به منافع اسراییل است. همچنین عواملی از جمل ترس از به -مخاطره افتادن منافع اقتصادی آمریکا در عراق، تهدید منافع منطقه ای آمریکا و فریب افکار عمومی باعث تغییر رویکرد آمریکا نسبت به گروه داعش شده است.

اکتشافات اخیرگاز طبیعی در حوالی سواحل اسراییل و قبرس به این دو پتانسیل بالقوه ای را در راستای تبدیل شدنشان به صادرکنندگان انرژی داده است. اما این میادین، عمیق زیر بستر دریاها در آب هایی قرار دارد که 2000 متر عمق و بیش از صدها کیلومتر از سواحل هریک از آنها فاصله دارد. برای مشکلات فنی و سیاسی موجود، راه حل ساده و روشنی وجود ندارد. چشم انداز کشف میادین گازی قابل ملاحظه بیشتری یا حتی ذخایر نفتی قابل بهره برداری، ترکیبی از معضلات تصمیم سازی هاست. روشی که در ادامه نمایان می شود، توسعه یک رشته از گزینه های صادرات است، دو شیوه یکی به وسیله لوله و دیگری گاز مایع طبیعی و شاید به عنوان برق. همکاری میان اسراییل و قبرس احتمالا یک عنصر مهمی در بهره برداری موفقیت آمیز هریک از آنها از ذخایر تازه کشف شده است.

این مقاله درصدد بررسی مناظره های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2012 میان باراک اوباما و میت رامنی با روش تحلیل محتوای است. بررسی کمی و کیفی تحلیل محتوای مناظرات حاکی از این است که هر یک از دو نامزد انتخاباتی درصدد استفاده از مفاهیم، اصطلاحات، واژه ها و تعاریف ویژه ای بوده اند تا بتوانند بر احساسات و مواضع مخاطبان تاثیر بگذارند. به طور کلی اوباما زبان جمع و به کارگیری استدلال های متقاعدکننده را در دستور کار قرار داد. همچنین مجبور شد در دو مناظره نخست از مواضع و برنامه های داخلی چهارسال گذشته خود دفاع کند. درحالی که رامنی کمتر زبان جمع را به کارگرفت و استدلال های ادراکی برای تاثیر بر احساسات مخاطبان را موثرتر می دید. رامنی همچنین بیشتر برنامه ها و سیاست های آینده نگرانه (البته بیشتر وعده های انتخاباتی) را ارایه نمود تا نظر مخاطبان را برای رای دادن به خود جلب نماید.

استفاده از زور علیه عراق طی دهه گذشته، توسعه برخی از قوانین بین المللی را در پی داشت که از آن میان می توان به موارد زیر اشاره کرد: اعطای مجوز اعمال زور از سوی شورای امنیت تحت فصل هفتم منشور ملل متحد و محدودیت های اعمال شده بر چنین مجوزی؛ امکان تفویض اختیار ضمنی اعمال زور از سوی آن شورا و نیز تاکید بر حوزه دفاع از خود هم به عنوان توجیهی برای استفاده از زور در ایجاد مناطق ممنوعه پروازی و هم به عنوان توجیهی به منظور مقابله با تروریسم. عملیات توفان صحرا سرآغاز دوره جدیدی برای سازمان ملل بوده است. این عملیات برای شورای امنیت به صورت یک هنجار درآمده و این شورا در وضعیت های متعدد برای اعمال زور نسبت به دولت های عضو با استناد به فصل هفتم منشور ملل متحد از آن پیروی نموده است. در مقابل، اقدامات مکرر ایالات متحده آمریکا و انگلیس علیه عراق برای تحمیل مناطق ممنوعه پروازی باعث شده است تا اختلافات عمیقی در میان دولت های عضو به وجود آید. اصرار ایالات متحده آمریکا و انگلیس در خصوص تفویض اختیار ضمنی اعمال زور از سوی شورای امنیت، توجیه استفاده از زور برای مداخله بشردوستانه و همچنین نقض اساسی آتش بس توسط عراق، انزوای روزافزون این دو کشور را در پی داشت. مجموعه ای از این مباحث و استدلال ها در مورد عمل ناتو در کوزوو مطرح شده و به طرز شگفتانگیزی این پرسش به میان آمده است که اقدامات نظامی علیه عراق را تا چه میزان می توان به مثابه یک رویه تلقی نمود.

درگیری اسراییل و فلسطین یک تراژدی انسانی می باشد که برای بیش از 50سال توافق سیاسی را به چالش کشیده است. مذاکرات رسمی نه به اشغالگری اسراییل در سرزمین های فلسطینی پایان داد و نه زمینه ای برای تکوین یک دولت مقبول فلسطینی ایجاد کرد، که هردو اینها پیش شرطی لازم برای صلحی استوار است. استدلال ما در این مقاله مبتنی است بر اینکه رهبری غیرنظامی، راهبرد غیرخشونت آمیز یا قدرت مردمی برای جایگزین کردن درگیری ضروری است. این تکنیک و راهبرد مجموعه ای از فعالیت های غیرخشونت آمیز مستقیم و ارتباط آنها را با پایان دادن به موفقیت اشغال تجزیه و تحلیل می کند. تئوری نزاع و اصول فعالیت های غیرخشونت با تجزیه و تحلیل نمونه مطالعاتی انتفاضه 1978 که به کار گرفته می شوند، با اکثر قیام های مردمی بدون خشونت مجبور کرده که مسئله دولت فلسطینی در صف اول قرار گیرد. نتیجه اصلی این است که سطح مذاکرات رسمی ناکافیست: یکی راهبرد استمرار بخشیدن، درگیر کردن همه احزاب در فعالیت های مستقیم بدون خشونت، با اخلاقی رضایت بخش و حمایت مادی از جامعه بین المللی، که اینها می تواند به شکستن خشونت دوره ای و به هموار کردن تنها راه برای صلح کمک کنند.

کتاب پیش رو با عنوان جهان پسا آمریکایی نوشته فرید زکریا، نویسنده و فعال سیاسی آمریکایی است که سال 2008 به چاپ رسیده است. این کتاب مشتمل هفت گفتار می باشد که در ادامه به ترتیب هر کدام را به طور مختصر توضیح می دهیم.