مجله آموزه های قرآنی
سال دوم شماره 2 (تابستان و پائیز 1381)

درباره اسمخراج صحیح مفاهیم قرآن, این سؤال مطرح می شود که آیا قرآن روش خاصی برای تفهیم مقاصد خود دارد یا از روش های متعارف زبان و قواعد الفاظ بهره برده و یا تلفیقی از این دو را برگزیده است؟ آیا در انتقال مفاهیم (مخصوصا به نسلهای پس از خود) روش استنباط را به سیر تحول قواعد زبان و روش های تفسیری هر عصر سپرده یا روش مشخصی را به صورت ثابت انتخاب کرده است.

در این مقاله به سؤالهایی درباره زبان قرآن پاسخ داده می شود که از آن جمله است: آیا قرآن دارای یک زبان است یا به تناسب موضوعات مطرح در آن از یک سو و سطوح و لایه های تودرتوی معانی قرآنی از دیگر سو, دارای شیوه های گوناگون و چند زبان است؟ اگر دارای یک زبان است, همان زبان عموم عقلا و عرف مردم است یا زبان مخصوص به خود را دارد؟

آرای عالمان در معنای تفسیر و تاویل مختلف است؛ پیشنیان آن دو را مترادف شمرده اند و برخی تفسیر را اعم از تویل و بسیاری, آن دو را متباین می دانند. برای دریافت صحیح معنای این دو واژه باید بدانیم که مورد کاربرد تفسیر و تاویل در قرآن, حدیث و کلام عالمان, متفاوت است. وجوه معنایی تاویل در قرآن عبارت است. 1 - بیان مراد آیات متشابه؛ 2 - مصداق و تحقق خارجی مفاهیم آیات؛ 3 - توجیه عمل شبهه انگیز...

در این مقاله, دیدگاه علامه طباطبایی به عنوان مفسری توانمند و حدیث شناسی مطلع درباره روایات اسباب النزول, جایگاه آنها و معیارهای تشخیص سره از ناسره و سبب نزول بودن, بررسی می شود, مولف, نخست معنای اسباب نزول, راه دستیابی به آن, تعابیر بازگو کننده اسباب نزول, فواید و اهمیت شناخت اسباب نزول را مطرح می کند و سپس می افزاید: به اعتقاد علامه, شان نزول, امر یا حادثه ای است که در پی آن, آیه یا آیاتی درباره فرد یا واقعه ای نازل شود.

این مقاله به بررسی مساله وحی از نظر معتقدان به فرضیه تجربه دینی می پردازد. نخست, عوامل پیدایش انگاره تجربه دینی بررسی می شود و در ادامه, مولف به بیان مفهوم و تعریف تجربه دینی می پردازد. پس از بیان نظریه های مختلف اندیشمندان غرب و برشمردن تعاریف آنان از تجربه دینی, به این نتیجه دست یافته که هرگز نیم توان این تعریفها را در معنایی کلی جمع کرد؛ زیرا برخی از این مفاهیم با دیگر تعریفها تضاد دارد.

کلمه عزت از کلمات کلیدی قرآنی و حدیثی است که به مفهوم مانع از مغلوب شدن انسان و ظلم و ستم ناپذیری او در برابر مستکبران است. در این مقاله, عزت از نظر لغوی, قرآن, روایت و سیره معصومان به بحث گذاشته شده است. از دیگر بحثهای مهم این مقاله, بحث پیامدهای عزت در دو حوزه فردی و اجتماعی و سرانجام, عوامل دستیابی به عزت در فرهنگ اسلامی است که عبارتند از: اطاعت از خداوند, حاکمیت ارزشهای اسلامی, تقویت هنجارهای اخلاقی, تقوا, قناعت و صبر.