فهرست مطالب

طبیعت ایران - سال دوم شماره 4 (پیاپی 5، مهر و آبان 1396)

نشریه طبیعت ایران
سال دوم شماره 4 (پیاپی 5، مهر و آبان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/07/25
  • تعداد عناوین: 24
|
  • سخن مدیر مسئول
  • تصاویر بدون شرح
  • صفحه 5
  • دیدگاه ها
  • محمدحسین لباسچی* صفحات 6-9
    قرار گرفتن ایران در عرض به نسبت پایین جغرافیایی و برخورداری از نعمت های پاینده انرژی های نور و حرارت کافی، موجب پیدایش و رشد مطلوب گیاهان در بسیاری از منطقه های آن شده است. انرژی های فراوان در این محدوده کیفیت گیاهان را افزایش داده، اما آب به عنوان عامل تعیین کننده، همواره تولیدات گیاهی کشور را محدود کرده است. تغییرات اقلیمی و پراکندگی نامناسب نزولات آسمانی و کاهش آب های زیرزمینی و جاری، تهدیدی جدی برای آینده کشاورزی و تولیدات گیاهی در عرض های جغرافیایی پایین و به ویژه ایران محسوب می شود. بسیاری از سازوکارها، گیاهان و وسایل کشاورزی مورد استفاده در ایران متعلق به کشورهای اروپایی با شرایط اقلیمی مرطوب و ابری با نور و حرارت کم بوده و عکس شرایط ایران است. تعیین و تشخیص شرایط اقلیمی ویژه مناطق مختلف کشور، شناسایی گیاهان سازگار و باارزش، ابداع لوازم و ادوات مناسب کشاورزی و ابتکار در روش های اختصاصی کشت و پرورش گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمه خشک، می تواند...
  • ارسطو سعید، الهه مدنی مشایی* صفحات 10-16
    سیاست را می توان به عنوان دورنمای عصاره تحولات اقتصادی بیان کرد. تحولات اقتصادی با خود پیامدهای اجتماعی به ارمغان می آورند و در کنش ها و واکنش های پیاپی باعث حرکت های اجتماعی می شوند. گرچه بسیاری از علمای علوم اجتماعی عمده این حرکات را ناشی از برهم کنش های درونی جامعه می دانند، اما هرچه ارتباطات بین جوامع افزون تر می شود، جامعه یگانگی بیشتری می یابد. درنتیجه، تاثیرات متقابل، مفاهیم گذشته خود را از دست می دهند و به صورت قطب عمل می کنند. در تحولات اقتصادی، قطب- پیرامون به صورت یک واقعیت جهانی پدیدار می شود. حاصل تحول اقتصادی قطب- پیرامون، یکی از عوامل تاثیر گذار بر تخریب منابع طبیعی در درون کشورهای پیرامونی می شود...
  • تصاویر بدون شرح
  • دیدگاه ها
  • جعفر حسین زاده*، مهدی پورهاشمی صفحات 18-21
    بررسی شرایط کلی و توان اکولوژیک توده های جنگلی زاگرس حاکی از ضعف شرایط رویشگاه و فقر مزمن اکولوژیک منطقه است که به طور تدریجی در خلال چند قرن اخیر به وجود آمده و روند آن افزایش یافته است. علل این ضعف تدریجی را که امروزه منجر به بروز بحران زوال جنگل های زاگرس شده و علاوه بر بلوط سایر گونه ها را نیز تحت تاثیر قرار داده است، می توان به فشار بیش از پیش انسان و دام به ویژه در چند دهه اخیر مرتبط دانست. به دنبال آن فرسایش بی رویه، کوبیدگی و فقر روزافزون خاک، از دست رفتن سریع رطوبت خاک و تشدید اثر تنش های رطوبتی به وقوع پیوسته است. طبیعی است که در چنین بستری حمله آفات و امراض مختلف به مولفه های تحت تنش در بوم سازگان به آسانی رخ می دهد. نظر به اهمیت موضوع زوال جنگل های زاگرس، در طرح جامعی با عنوان «بررسی عوامل موثر بر زوال بلوط ایرانی و راهکارهای مقابله با آن در جنگل های استان ایلام» شامل 13 زیرپروژه سعی شد...
  • نامه های علمی
  • حسن روحی پور*، محمد خسروشاهی، آزاده گوهردوست صفحات 22-27
    سال های متمادی است که پژوهشگران و کارشناسان زیادی به ویژه در ایران برای تثبیت ماسه های روان و مهار گرد و غبار به دنبال جایگزین مناسب و موثری به جای مالچ های نفتی هستند. شوربختانه بسیاری از این مالچ ها فاقد کارایی مطلوب و موثر بوده و براساس آزمایش های به عمل آمده، استاندارد های مورد نیاز تثبیت ماسه زارها را نداشته اند. یکی از مولفه های مهمی که در مقایسه کارایی مالچ ها هنگام پاشش روی ماسه زارها باید مورد توجه قرار گیرد، انعطاف پذیری یا به عبارتی قابلیت ارتجاعی آنها هنگام اختلاط با ماسه است. مشاهده شده که بسیاری از مالچ های تولیدی با وجود داشتن سایر استانداردهای مناسب، فاقد انعطاف بوده و به همین سبب پس از پاشیده شدن روی ماسه های روان بر اثر عامل های محیطی شکسته شده و خاصیت تثبیت کنندگی خود را از دست می دهند. در این پژوهش برای تعیین ضریب انعطاف پذیری مالچ ها در شرایط آزمایشگاهی، روشی ساده با استفاده از دستگاه کازاگراند معرفی می شود. در این روش ابتدا حدود اتربرگ شامل حد روانی، خمیری و ضریب پلاستیسیته یک خاک رسی- لومی با افزودن آب به عنوان شاهد اندازه گیری می شود. سپس حدود اتربرگ همان خاک با افزودن مالچ به جای آب اندازه گیری و ضریب پلاستیسیته (PI) تعیین می شود. از اختلاف عددی نتایج به دست آمده از اندازه گیری ضریب پلاستیسیته خاک حاوی مالچ با خاک شاهد می توان مقدار انعطاف پذیری مالچ ها را به طور مجرد با یک کمیت بدون بعد، تعیین و آنها را مقایسه و طبقه بندی کرد. با استفاده از این شاخص، ضریب انعطاف پذیری هفت مالچ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مالچ پایا ومالچ هایی با پایه اکریلیکی در طبقه بندی پلاستیسیته متوسط و سایر مالچ ها در طبقه بندی کم یا فاقد انعطاف پذیری بودند.
    کلیدواژگان: ضریب پلاستیسیته، حد خمیری، حد روانی، مالچ مناسب
  • یورگ مولر، خسرو ثاقب طالبی*، حسن بریمانی، ابراهیم فرآشیانی، محمدرضا بابایی صفحات 28-32
    گسترش جنگل های هیرکانی در جنوب دریای خزر و دامنه های شمالی رشته کوه های البرز، همچنین قدمت زیاد آنها و عدم تاثیرپذیری از دوران یخچالی، نه تنها باعث تنوع گونه ای زیاد در درختان جنگلی (فلور) شده، بلکه تنوع گونه ای جانوری و حشرات (فون) غنی را نیز در خود پناه داده که تاکنون مغفول مانده و ارزش زیاد آنها در تنوع زیستی بیان نشده است. در این تحقیق تعداد 301 گونه از سوسک ها و سن های وابسته به خشک دارهای چهار گونه راش، بلندمازو، ممرز و توسکای ییلاقی جمع آوری شدند. بیشترین گونه ها در تله های مربوط به درختان راش دیده شدند. بیشترین گونه های شاخص که از نظر آماری بالاترین ارجحیت را برای یکی از چهار گونه درختی مورد بررسی نشان دادند، در راش و سپس در بلندمازو مشاهده شدند. یافته های اولیه این پژوهش بیانگر نتایج جالبی است. منحصربه فرد بودن فون خشک دارها نیز اهمیت این جنگل های طبیعی را برای حفاظت و نگهداری تنوع زیستی جهانی در حوزه جنگل های معتدله نیم کره شمالی تایید می کند.
    کلیدواژگان: تنوع زیستی، جنگل های هیرکانی، سوسک، گونه های درختی
  • مهدی میرزا *، ابراهیم شریفی عاشورآبادی، بهاره الهوردی ممقانی، زهرا بهراد صفحات 34-40
    استفاده از آویشن به عنوان گیاه خوراکی و ادویه ای از زمان های بسیار قدیم معمول بوده است. قسمت های مورد استفاده این گیاه شامل سرشاخه گلدار آن است. اسانس گونه های مختلف جنس Thymus دارای خواص ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی است. در این تحقیق 75 جمعیت از گونه های مختلف آویشن در مزارع تحقیقاتی استان های آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، خراسان رضوی، زنجان، سمنان، فارس، قم، گلستان، مرکزی، همدان، یزد، همچنین همند و آبسرد و باغ گیاه شناسی ملی ایران کشت شده و عملکرد کمی و کیفی اسانس آنها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفتند. اسانس های به دست آمده با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی آنالیز و ترکیب های شیمیایی آنها شناسایی شدند. بازده اسانس جمعیت های مورد مطالعه کشت شده بر حسب وزن خشک بین 15/0 تا 52/4 بود. در جمعیت های کشت شده در مزرعه شامل استان های مختلف بالاترین بازده اسانس سرشاخه گلدار در گونه T. fedtschenkoi کاشته شده در استان گلستان با منشا آذربایجان غربی به میزان 52/4 درصد بود. بیشترین درصد تیمول گونه T. transcaspicus با منشا استان یزد 63/79 درصد و گونه T. daenensis با منشا بذر لرستان 33/76 درصد بود. بالاترین درصد کارواکرول (7/86 درصد) نیز در گونه T. transcaspicus بود که در ایستگاه همند و آبسرد کشت شد و بیشترین درصد ژرانیول (77 درصد) هم در گونه T. kotschyanus کاشته شده در استان یزد مشاهده شد. نتایج نشان داد چنانچه کمیت (درصد اسانس) مورد توجه باشد، گونه T. fedtschenkoi از آذربایجان غربی و در صورتی که ترکیب های فنلی تیمول و کارواکرول مورد نظر باشد، گونه T. transcaspicus از استان یزد جهت کشت انبوه پیشنهاد می شود. اما اگر کموتایپ ژرانیول مورد اهمیت باشد، گونه T. kotschyanus از استان کردستان پیشنهاد بهتری است.
    کلیدواژگان: آویشن، استخراج با آب، اسانس، جمعیت، تیمول
  • مصطفی خوشنویس *، محمد متیتی زاده، انوشیروان شیروانی، مریم تیموری صفحات 42-55
    درختان کهن سال در هر نقطه ای از کره زمین ذخایر ارزشمند ژنتیکی، گیاه شناسی، فرهنگی و حتی تاریخی محسوب شده و برای ماندگاری و حفاظت از آنها کوشش های بی شماری می شود. خوشبختانه در ایران، کیفیت، تعداد و تنوع این درختان بسیار چشمگیر و حیرت انگیز است. با پژوهش انجام شده در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، بیش از 573 اصله درخت کهن سال از 36 گونه درختی و درختچه ای شناسایی و اطلاعات آنها ثبت شد که با تکمیل طرح مذکور این رقم به یقین فراتر خواهد رفت. کهن سالی دورانی از زندگی درخت است که درون پوسیدگی محدود یا گسترده در تنه آن آغاز می شود. رسیدن به این سن در گونه های مختلف، متفاوت است. این دوران در برخی پایه ها بسیار طولانی شده و آنها را به عنوان پایه های ارزشمند معرفی می کند. محیط های طبیعی مناسب، توجه ویژه مردم به محصول دهی مناسب درختان، قرارگیری در مکان های تاریخی و مذهبی و همچنین اعتقادات خاص از دلایل طول عمر استثنایی درختان کهن سال هستند. امروزه تشخیص سن کهن سالی با روش های علمی امکان پذیر است. در این پژوهش تاکنون گونه های چنار، گردو، ارس، سرو و بنه بیشترین فراوانی را داشته و کهن سال ترین آنها سرو ابرقوی یزد با سن حدود 4000 سال، ارس های شهرستانک البرز، ابرسیج سمنان و سرانی خراسان شمالی با سن حدود 2700 تا 2800 سال و سروهای خمره ای استند و اسفاد خراسان جنوبی با سن حدود 990 تا 1040 سال بوده اند. طی دو دهه اخیر تلاش فراوانی شده تا با ثبت ملی درختان کهن سال و معرفی آنها به دستگاه های مرتبط، حفاظت دقیق تر و علمی تری از آنها انجام شود.
    کلیدواژگان: حفاظت، درختان کهن سال، ذخایر ارزشمند گیاهی
  • حبیب زارع*، لارس هدناس، مسلم اکبری نیا، طیبه امینی صفحات 56-69
    خزه‏‏‏‏ ‏ها بخشی مهم و تاثیرگذار در اکوسیستم ها هستند که با وجود داشتن ساختار ابتدایی خود، بخش اعظم تنوع زیستی جنگل ها را تشکیل می دهند و با توجه به شکل زیستی و اکولوژی خاصی که دارند، از طریق عملکرد های مختلف ایفای نقش می کنند. فلور خزه ای ایران از نظر تعداد و اهمیت تنوع زیستی، جایگاه دوم را در میان کشور های خاورمیانه دارد. مشکل شناسایی این گروه از گیاهان همواره باعث شده تا کمتر به اهمیت آنها در اکوسیستم ها پی برده شود؛ در حالی که حفظ پایداری و سلامت اکوسیستم ها به حضور این گروه ها و تنوع زیستی آنها بستگی داشته و شاخص مهمی در ارزیابی اکوسیستم ها محسوب می شوند. ازاین رو در این تحلیل با توجه به جایگاه حفاظتی فلور خزه ای ایران و نیز با تکیه بر معرفی گونه های کمیاب و در معرض خطر، به ارزش های روش های آماری در علم اکولوژی برای برآورد دقیق جایگاه گونه ها تاکید شده و نقش های گوناگون گونه ها به طور خلاصه مورد بازبینی قرار گرفته است. از این طریق ضمن معرفی این گروه از گیاهان تاثیرگذار، می توان با حفظ ترکیب و ساختار جنگل های طبیعی در برنامه های مدیریت منابع طبیعی نیز اقدام کرد.
    کلیدواژگان: خزه، فلور، تنوع زیستی، گونه های در معرض خطر، پوست نشین
  • گفتگوهای چالشی
  • محمد خسروشاهی* صفحات 70-80
    سرزمین ایران در منطقه ای به نسبت خشک و بیابانی واقع شده و هرساله هزاران هکتار از اراضی کشور بر اثرفرایندهای گوناگون ‏بیابان زایی کارایی خود را از دست می دهند. بروز پدیده گرد و غبار و طغیان بی سابقه ریزگردها نیز که در سال های اخیر آسمان اغلب ‏استان های باختری، جنوبی و مرکزی کشور را درنوردیده، یکی دیگر از شناسه های خطرناک این پدیده ویرانگر است که با افزایش ‏شتابناک چشمه های تولید گردوخاک، کیفیت زندگی را برای بسیاری از ایرانیان به ویژه ساکنان استان های خوزستان و سیستان و بلوچستان با دشواری مواجه ‏کرده است. دراین باره، از سال ها پیش با ‏اتخاذ روش هایی سنتی و کارشناسی همچون ایجاد بادشکن زنده و غیرزنده و استفاده از مالچ نفتی نسبت به تثبیت ماسه های روان در ‏مناطق بیابانی اقدام شده است. برای بررسی و تحلیل پدیده بیابان زایی با تعدادی از کارشناسان و پیشکسوتان این عرصه گفت وگویی انجام دادیم. در این گفت و گو به میزبانی دکتر محمد خسروشاهی، رئیس بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، مهندس علی خلدبرین، مهندس محمدرضا گنجی و مهندس امیرحسین لقمان از کارشناسان قدیمی و صاحبان تجربه که در کارهای اجرایی حوزه مالچ و تثبیت شن فعال بوده اند حضور داشتند. در ابتدای گفت وگو به اختصار به سوابق علمی و کاری این افراد اشاره می شود...
  • آگهی
  • صفحه 81
  • نگاهی به طبیعت ایران
  • یعقوب ایران منش*، حمزه علی شیرمردی، حسن جهانبازی گوجانی صفحات 82-91
    استان چهارمحال و بختیاری به دلیل کوهستانی بودن و داشتن منابع آبی قابل توجه از قبیل رودخانه ها، جویبارها و چشمه سارهای متعدد و پراکنده کوچک و بزرگ، دائمی و غیردائمی شرایط مناسبی برای شکل گیری رویشگاه های ماندابی دارد. این رویشگاه ها از نظر تنوع زیستی و زیبایی شناختی دارای اهمیت محیط زیستی بوده و همچنین نقش حیاتی در بعد اقتصادی زندگی مردم دارند. تالاب گندمان از مهمترین رویشگاه های ماندابی این استان است که به لحاظ جاذبه گردشگری و تنوع زیستی اهمیت فراوانی دارد. این تالاب در زمره یکی از 10 تالاب برتر پرنده نگری در ایران است. در این تالاب تاکنون 129 گونه گیاهی متعلق به 32 خانواده و 87 جنس شناسایی و معرفی شده است. گونه آلاله سفید (Parnassia palustris) برای اولین بار از استان چهارمحال و بختیاری در این تالاب مشاهده و گزارش شد. با توجه به وسعت محدود تالاب گندمان، وجود تنوع گونه های گیاهی، پرندگان، ماهی ها، دوزیستان و فیتوپلانکتون ها اهمیت این بوم سازگان طبیعی را دوچندان کرده است.
    کلیدواژگان: چهارمحال و بختیاری، تالاب گندمان، تنوع زیستی
  • آگهی
  • صفحات 92-93
  • ستون ها
  • دانشمندان ایرانی
  • وحید اعتماد * صفحات 96-103
    سخن از بزرگی و عظمت یکی از چهره های به یادماندنی تاریخ منابع طبیعی ایران و یکی از سازندگان و پایه گذاران دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران و برخی دانشکده های منابع طبیعی ایران که می توان او را به واسطه دانایی و احاطه اش بر بیشتر علوم کشاورزی و منابع طبیعی به منزله دایره المعارف زنده و گویای عصری که در آن زندگی می کرد، دانست، سخت و دشوار است. شخصیت کم نظیری که تا دهه های آینده نام وی بر تارک دانشگاه های ایران خواهد درخشید؛ بزرگمرد اخلاق و دانش و مظهر انصاف و نیک اندیشی که آبشار کلامش ترنم زمزمه های محبت در گوش طفلان گریزپا بود. هیچ وقت از زیر بار وظیفه سنگینی که زمانه بر دوشش گذاشته بود، شانه خالی نکرد و مقتدر و صبورانه رنج را بر کنج دل قبول کرد و با سختی ها و ناملایمات روزگار کنار آمد تا وظیفه استادی خود را به نحو احسن به انجام برساند. سخن از مردی است که زندگی پرثمرش در آموختن گذشت و دلش به بودن در راه و رفتن بی همراه زنده بود. سروقامتی در دل کویر تفتیده بود تا به انتهای سبز پرصمیمیت جنگل برسد. سال ها رنج و مشقت، جهد و تلاش را با عشق و خلوص درآمیخته و عمر گران سنگ خود را پای درس و بحث، تفکر و اندیشه و تدریس و تالیف صرف کرده بود تا عالمی وارسته و دردآشنا شود و نشانه ای باشد برای جویندگان راه دانش منابع طبیعی. مردان بزرگی چون او به ما می آموزند که می توانیم به زندگی خویش اعتلا بخشیم، از خود اثری بر جای گذاریم و اکنون که بیش از هر زمان دیگری منابع طبیعی این مرزوبوم نیازمند چنین همت بلندی است، پای در راه پرفراز و نشیب آن گذاریم...
  • معرفی گونه های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران
  • نسترن جلیلیان*، مصطفی نعمتی پیکانی، عادل جلیلی، زیبا جم زاد صفحات 104-107
    Zeugandra iranica تنها گونه جنس Zeugandra از تیره گل استکانی است. این گونه علفی چندساله انحصاری ایران (استان کرمانشاه) بوده و رویشگاه اصلی آن در منطقه گهواره است. گرچه در چند رویشگاه دیگر به طور نادر پراکنش دارد، اما بیشترین حضور این گونه در منطقه گهواره است که پوشش جنگلی با گونه غالب بلوط ایرانی دارد. بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت، جایگاه حفاظتی این گونه تعیین شد. سطح تحت اشغال این گونه با بازدیدهای صحرایی و برداشت قطعه نمونه در رویشگاه های آن، 6 هکتار و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن با استفاده از نرم افزار GeoCat، نود و هشت هزار هکتار برآورد شد. بنابراین، این گونه در طبقه «در بحران انقراض» قرار می گیرد. از آنجایی که آرایه های تک گونه ای شامل گونه هایی هستند که ممکن است برای همیشه از بین بروند و ژنوم مرتبط با آنها هیچ جای دیگری در منطقه یافت نمی شود، پیشنهاد می شود که راهکارهای مناسب برای جلوگیری از انقراض این گونه در نظر گرفته شود.
    کلیدواژگان: اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، ایران، جایگاه حفاظتی، گونه انحصاری، Zeugandra iranica
  • اخبار علمی و تحلیلی
  • صفحه 108
    محققان گروه گیاه شناسی دانشگاه هاوایی (UHM) صدها گونه جدید قارچ را در اکوسیستم عمیق مرجانی به عمق 27 تا 45 متری، در کانال آیوا واقع در هاوایی کشف کرده اند. قارچ ها در همه زیستگاه های زمین مشاهده شده اند اما قارچ های دریایی که در ارتباط با جلبک ها زندگی می کنند، نسبت به همتایان زمینی خود کمتر مطالعه شده اند. بنیامین وین رایت (Benjamin J. Wainwrigh)، نویسنده اصلی گزارش این کشف و محقق دانشگاه گیاه شناسی هاوایی و همکارانش در موسسه زیست شناسی دریایی هاوایی، گفت: «براساس یافته های ما، این نخستین شواهد مستندی است که وجود قارچ ها را در اکوسیستم های مرجانی تایید می کند». این گروه تحقیقاتی کشف کرد که 27 درصد از گونه های شناسایی شده در این محیط های تاریک و عمیق همراه با گیاهان جنگل های بارانی در هاوایی نیز وجود دارند...
  • صفحه 109
    براساس پژوهشی که به تازگی در مجله نامه های تحقیقات محیطی (Environmental Research Letters) منتشر شده است، استفاده از فاضلاب تصفیه نشده شهرها برای آبیاری زمین های کشاورزی، 50 درصد بیش از تصورات پیشین بوده و 65 درصد از همه سطوح آبیاری شده در 40 کیلومتری مراکز شهرها تحت آبیاری فاضلاب قرار دارند. پنج کشور چین، هند، پاکستان، مکزیک و ایران، دارای بیشترین مزارع آبیاری شده با این نوع آب ها هستند. براساس این پژوهش، در این مناطق تولید فاضلاب و آلودگی آب چشمگیر است و به دلیل کمبود منابع آب سالم، فاضلاب به عنوان ابزاری پایدار و قابل اتکا برای آبیاری مزارع و به ویژه برای محصولاتی مانند سبزیجات که نیاز به آب فراوانی دارند، در دسترس افراد است. البته این آب ها دارای مقادیر بالایی از عناصر غذایی هستند و به همین سبب کشاورزان نیاز کمتری به خرید کودهای شیمیایی دارند؛ گرچه دلیل اصلی در روی آوردن کشاورزان به این آب ها بیشتر همان کمبود آب است...
  • صفحه 110
    گیاهان استراتژی های مختلفی را برای زنده ماندن در دماهای متغیر محیط طبیعی خود اتخاذ می کنند. این موضوع در مناطق معتدل که درختان جنگلی برای حفظ انرژی در فصل سرد برگ های خود را از دست می دهند بیشتر مشهود است. در مطالعه ای جدید، ژو جیان (Xu Jian)، استادیار گروه علوم زیستی در دانشگاه ملی سنگاپور و گروه همراهش دریافتند که برخی از گیاهان ممکن است برای زنده ماندن در شرایط آب و هوای سرد به طور انتخابی بخشی از ریشه های خود را از بین ببرند. آنها با نشان دادن این پژوهش روی گیاه Arabidopsis نتیجه گرفتند که این روش گیاهان را قادر به تحمل تنش سرما کرده و زمانی که هوا گرمتر می شود سریع تر ترمیم می شوند. این گیاه متعلق به خانواده Brassicaceae بوده و خردل، کلم و کلم بروکلی از خویشاوندان آن هستند. این گیاه اغلب به عنوان مدل در زیست شناسی گیاهی استفاده می شود و توالی ژنوم آن را در سال 2000 تعیین کردند. این تحقیق، با همکاری پژوهشگرانی از دانشگاه ایالتی نووسیبیرسک انجام و یافته های آن به صورت آنلاین در مجله Cell منتشر شده است...
  • صفحه 111
    پژوهشی جدید در اوگاندا نشان می‏دهد که پرداخت یارانه به مردم محلی برای حفظ جنگل ها، روش بسیار مقرون به صرفه ای برای کاهش جنگل‏زدایی و انتشار کربن است که می‏تواند در استراتژی جهانی مبارزه با تغییرات اقلیمی به کار رود. این مطالعه به منظور ارزیابی میزان موثر بودن پرداخت برای اکوسیستم (PES) در کاهش جنگل‏زدایی انجام شده است...
  • نقد کتاب
  • علی اصغر معصومی * صفحات 114-117
    کتاب «ایران شرقی- جانورشناسی و زمین شناسی ایران» به وسیله ویلیام بلانفورد، جانورشناس و زمین شناس انگلیسی براساس جمع آوری نمونه های جانوران ایران شرقی طی سال های 72-1870 نگارش شده است. وی با همراهی ماژور سنت جان (Major St. John) به بلوچستان، شیراز، اصفهان و تهران سفر کرد. بلانفورد با نتایج جمع آوری های گسترده ماژور سنت جان که طی سال های 71-1869 از جنگل های بلوط جنوب و غرب شیراز تا بوشهر صورت داده بود، برای اولین بار فون (مجموعه جانوران) ایران را در سال 1876 به رشته تحریر درآورد. در این نقد برای جلوگیری از اطاله کلام فقط به قسمت جانورشناسی پرداخته می شود. وی برای تدوین این مجموعه زیبا، نفیس و منحصر به فرد از نوشته ها، مقالات و دیگر مستندات طبیعی دانان پیشین همچون گیمیلین (نه جیمیلین) بهره جست. اطلاعات گیمیلین براساس نمونه های جمع آوری شده طی سال های 71-1770 از گیلان و مازندران در Reise durch Russland در سال های 1774 تا 1784 به صورت مقالات متعدد به چاپ رسیده بود.
|
  • Arastou Saeed, Elaheh Madani Mashaei * Pages 10-16
  • Jafar Hosseinzade*, Mehdi Pourhashemi Pages 18-21
  • Hasan Rouhipour *, Mohammad Khosroshahi, Azade Gouhardoust Pages 22-27
    For years, many researchers and experts particularly in Iran have been trying to find suitable matters as an alternative to bituminous mulch for fixing sand dune system or slack soil bed. One of the advantages of bituminous mulch is the plasticity and elasticity behavior while fixing sand but many researchers believe that it is environmentally harmful for many soil inhibitors. Currently most of the native mulches produced by different companies after spraying on sand dune will soon be degraded and broken, thus its performance for stabilizing sand is decreased drastically during time past. Since sand materials are physically classified as none plastic behavior, it is difficult to mix mulches with sand and then measure the degree of plasticity. In this research, a new and simple method is introduced to identify the plasticity index for different mulches used in sand dune stabilization or slack soil bed using Casagrand device. In this method, firstly a clayey or a heavy textured soil is selected as a control and the degree of its plasticity index is measured with distilled water. Secondly, the same soil is mixed with the selected mulch instead of distilled water and then same procedure is followed to measure the plasticity index of mixture using standard method of Casagrand. Finally, subtracting the plasticity index of the control soil from the total plasticity index of the mixture resulted in the selected –mulches plasticity index as mentioned in the article.
    Keywords: Plasticity index, plasticity limit, liquid limit, suitable mulches
  • J. MUller, Khosro Sagheb-Talebi *, Hasan Barimani, Ebrahim Farashiani, Mohammad Reza Babai Pages 28-32
    Expansion of ancient Hyrcanian forests on the southern coasts of the Caspian Sea and northern slopes of the Alborz Mountain chain with no effect of glacial period, causes not only a high diversity on tree species (Flora) but also has sheltered high diversity of animals and insects (Fauna), which is still neglected and its high value on biodiversity is not stated yet. In this investigation, 301 species of saproxylic beetles and bugs were collected from four species including oriental beech, chestnut leaved oak, common hornbeam and Caucasian alder. Most species were found in the beech traps. Most types of indicators, showing a statistical preference for one of the four tree species, were found in the oriental beech followed by oak. The early results of this study indicate the uniqueness of the deadwood fauna which confirms the importance of these natural forests for the preservation of global diversity, specifically in the temperate forests.
    Keywords: Beetle, biodiversity, Hyrcanian forests, tree species
  • Mehdi Mirza *, Ebrahim Sharifi Ashoorabadi, Bahare Allahverdi Mamaghani, Zahra Behrad Pages 34-40
    The use of thyme as an edible plant and spice has been commonplace since ancient times. Flowering shoots are used in this plant. The essential oil of thymus species has antimicrobial and antioxidant properties. In this study, 75 populations of thymus species were cultivated from the research fields of East Azarbaijan, Ardebil, Isfahan, Khorasan Razavi, Zanjan, Semnan, Fars, Qom, Golestan, Markazi, Homand and Absard, Hamedan, and Yazd as well as National Botanical Garden of Iran. The quality and quantity yield of essential oil was investigated. Chemical compounds of the study essential oils were identified with GC and GC-MS. The essential oil yield of the study populations was calculated to be 0.15%-4.52% (dry weight). The highest essential oil yield (4.52%) was recorded for T. fedtschenkoi of West Azarbaijan origin, cultivated in Golestan province. The highest percentage of thymol (79.63%) was recorded for T. transcaspicus of Yazd origin and T. daenensis of Lorestan origin. The highest percentage of carvacrol (86.7%) was identified in T.transcaspicus cultivated in the HomandAbsard Station. The highest percentage of geraniol (77%) was identified in T.kotschyanus cultivated in Yazd province. Results showed that if the quantity (essential oil percentage) is considered, T. fedtschenkoi from West Azarbaijan province could be recommended for mass cultivation and in the case of thymol and carvacrol, T. transcaspicus from Yazd province is recommended. However, if geraniol is important, T. kotschyanus from Kurdistan could be a better suggestion.
    Keywords: Thymus, hydro distillation, essential oil, accession, Thymol
  • Mostafa Khoshnevis *, Mohammad Matinizadeh, Anushirvan Shirvany, Maryam Teimouri Pages 42-55
    Long-lived trees are known as genetic, botanical, cultural and even historical reservoirs in world and there are countless efforts to maintain and protect them. Fortunately, the quality, number and diversity of long-lived trees in Iran are impressive and astonishing. According the results of a research project conducted at the Research Institute of Forests and Rangelands, more than 573 long-lived individuals belonging to 36 tree species were identified and their information was recorded. This number will certainly be increased with conducting the next phase of the project. Longevity is a period of tree life beginning with limited or extensive heart rot in tree trunk.
    The beginning of longevity period is different and depends on trees species. The beginning of longevity takes very long time to start longevity in some trees that makes them very valuable long-lived individuals. The suitable natural habitats, special concern paid to the high productivity of trees, being in historical and religious places and specific religious beliefs are reasons for the extraordinary age of long-lived trees. Nowadays, estimation of age in long-lived trees is possible by scientific methods. According to the results, plane, walnut, Juniper, cedar and wild pistachio had the most frequency. The most aged long-lived tree is Abarkouh cedar (estimated 4000 years old), followed by Sharestank, Abarsij and Serani Juniper with estimated 2700-2800 years old. The age of Estand and Esfad cypresses was estimated to be 990- 1040 years old. Over the past two decades, there have been a lot of efforts in introducing long-lived trees to the responsible organizations in order to protect them precisely and scientifically.
    Keywords: Long-lived trees, protection, valuable botanical reservoirs
  • Habib Zare *, Lars Heden, Aumls., Moslem Akbarinia, Tayyebe Amini Pages 56-69
    The mosses, despite their primitive structure, are of great importance and constitute a large part of forest biodiversity, having different functional roles due to their ecological position and particular life forms. In terms of moss flora, Iran's ranking is the second place among the countries of the Middle East. The problems associated with plant identification have led to less awareness of their importance in ecosystems, while the sustainability of ecosystems depends on the presence of these plants and their biodiversity. According to the conservation status of mosses flora in Iran and also relying on the introduction of some endemic, rare and endangered species, the values of various statistical species diversity methods were emphasized to evaluate the species status. In this way, while introducing this group of influential plants, it is possible to preserve the composition and structure of natural forests in natural resources management programs as well.
    Keywords: Mosses, flora, biodiversity, endangered species, Corticolous
  • Mohammad Khosroshahi * Pages 70-80
  • Yaghoub Iranmanesh *, Hamze Ali Shirmardi, Hassan Jahanbazi Gujani Pages 82-91
    There are different types of wetland in Chaharmahal & Bakhtiari province, because of mountainous habitats and abundance of water resources such as rivers, streams and springs. These habitats are important in terms of biodiversity and aesthetic with vital role in the livelihoods of the people. Gandoman wetland is one of the most important wetlands in terms of biodiversity and tourism in this province. This wetland is one of the top 10 bird watching wetlands in Iran. The result of previous study showed that, 129 plant species, belonging to 32 families and 87 genera, are present in this wetland. Parnassia palustris has been reported for the first time from this wetland in Chaharmahal & Bakhtiari province. Considering the limited area of Gandoman wetland, the presence of significant diversity of plant species, birds, fishes, amphibians, and phytoplanktons have increased the importance of this natural habitat. In this paper, the unique characteristics of Gandoman wetland are introduced.
    Keywords: Chaharmahal, Bakhtiari, bird watching, Gandoman wetland, biodiversity
  • Vahid Etemad * Pages 96-103
  • Nastaran Jalilian *, Mostafa Nemati Peykani, Adel Jalili, Ziba Jamzad Pages 104-107
    Zeugandra iranica is the only species of the genus Zeugandra of Campanulaceae family. This perennial herbaceous species is endemic of Iran (Kermanshah province). The main distribution of this species is Gahvareh region in Kermanshah province, but also it has scattered distribution in some other habitats in the province. This region includes Oak forests with dominant species of Quercus brantii. Based on IUCN guidelines, three criteria were used to evaluate the status of this species as follows: Extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO) and size of population. Based on field studies and taking plots Zeugandra iranica occupies an area of 6 ha. The extent of occurrence was estimated about 98000 ha using GeoCAT software. According to our results, Zegundra iranica is defined as a critically endangered (CR) species. As monotypic taxa represents species which could be lost forever and their related genomes do not exist anywhere else in the region, it is recommended that appropriate approaches be taken to prevent extinction of this species.
    Keywords: Conservation status, endemic species, IUCN, Iran, Zeugandra iranica
  • Ali Asghar Masoumi * Pages 114-117