فهرست مطالب

طبیعت ایران - سال سوم شماره 1 (پیاپی 8، فروردین و اردیبهشت 1397)

نشریه طبیعت ایران
سال سوم شماره 1 (پیاپی 8، فروردین و اردیبهشت 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/02/08
  • تعداد عناوین: 27
|
  • سخن مدیر مسئول
  • عادل جلیلی * صفحات 3-3
    کاهش سطح رویشگاه های طبیعی از طریق تغییر کاربری اراضی به صورت قانونی یا خلاف، توسط بخش های مختلف دولت و مردم اتفاق می افتد. همچنین، افزایش سطح زمین های کشاورزی و باغی و اجرای پروژه های توسعه ای و عمرانی بدون وقفه ادامه دارد. خروجی این روند، کاهش تدریجی سطح جنگل ها، مراتع، مانداب ها و اکوسیستم های بیابانی کشور است. با اینکه نمی توان کتمان کرد که یکی از ملزومات اولیه برای اجرای تعدادی از این پروژه های توسعه ای، تامین زمین می باشد. سوال راهبردی این است که چگونه می شود این نیاز توسعه ای را با کمترین سطح تخریب و با حداقل تقاضا...
  • تصاویر بدون شرح
  • دیدگاه ها
  • نادیا کمالی *، محمد فیاض صفحات 6-9
    انسان در طول دوران حضورش در طبیعت، به دنبال عملکرد سودجویانه و تاحدودی ناآگاهانه خود، جهان و موجودات آن را تحت فشار شدیدی قرار داد. کاهش گونه های جانوری، گیاهی و دیگر موجودات زنده به دلیل آلودگی و نامساعد بودن محیط زیست، آلوده شدن رودخانه ها، دریاچه ها، آب های زیرزمینی، کاهش وسعت جنگل ها و از همه بدتر آلودگی هوا از مسائلی است که رؤیاهای توسعه ای انسان بر دامن طبیعت گستراند. آنچه مسلم به نظر می رسد این است که دولت ها و نهادهای بین المللی در طول سالیان حضور انسان در طبیعت با مسئله ای حادتر از آنچه امروز در ارتباط با پدیده تغییر اقلیم و پیامدهای آن پیش رو دارند روبرو نبوده اند. پدیده ای که به دلیل فعالیت های نادرست انسانی و افزایش میزان گازهای گلخانه ای ایجاد شده و پیامدهای متعددی ازجمله افزایش دمای کره زمین، تغییر الگوهای آب و هوایی، ذوب شدن پوشش یخی و به دنبال آن بالا آمدن سطح آب اقیانوس ها، از بین رفتن و در معرض تهدید قرار گرفتن...
  • مصطفی جعفری * صفحات 10-15
    تدوین هر برنامه عملیاتی و اجرای موفق آن متکی به مبانی نظری مستحکمی است که آن برنامه بر اساس آن تدوین شده است. مبانی نظری هر برنامه ضرورتا« می بایست بر مبنای اصول علمی و منطقی قابل دفاع استوار باشد. اگرچه نظرات عمومی و مردمی می تواند در شکل گیری مناسب بر نامه نقش داشته باشد، ولی هیچ گاه نباید عوام زدگی بر اصول علمی غلبه نماید. در صورت وقوع چنین حالتی، هیچ تضمینی بر انجام موفق آن برنامه وجود نخواهد داشت.
    تنفس: بکارگیری کلمه »تنفس جنگل« چگونه مطرح و مورد استفاده قرار گرفته است. وقتی به سابقه موضوع توجه نمائیم، مبنای نظری حاکم بر این تفکر آن است که خلق جنگل از بهره برداری بیش از حد و مداوم به تنگ آمده و نیاز به تنفس دارد.
    استراحت: و یا وقتی به کلمه »استراحت جنگل« توجه می کنیم و اینکه چگونه مطرح و مورد استفاده قرار گرفته است، مجددا» مبنای نظری حاکم بر این تفکر آنست که جنگل از بهره برداری فشرده و بیش از حد و مداوم خسته شده است و نیاز به استراحت دارد.
    اینها مسائل صحیحی هستند، اما...
  • مسعودرضا حبیبی *، سعید مهدوی صفحات 16-20
    تعداد زیادی واحدهای صنایع چوبی کوچک و بزرگ در کشور فعالیت دارند که حدود 66 درصد از آن ها در شمال کشور مستقر شده اند. این واحدهای صنعتی نیازمند به ماده چوبی خام و دیگر فرآورده های آن می باشند. این صنایع شامل واحدهای تولید روکش، نئوپان، MDF ، کاغذ، مبلمان و... می باشند. صنایع مربوطه سالانه بیش از 6 میلیون متر مکعب چوب را به مصرف می رسانند. آمارها حاکی از این است که در سال 1395 میزان کمبود چوب برای صنایع مذکور بالغ بر یک میلیون متر مکعب بوده است و در صورت راه اندازی واحدهای در دست احداث، مقدار کمبود چوب بالغ بر 6 میلیون متر مکعب خواهد بود. کمبود ماده اولیه، مشکلات فرآیندی و عدم رضایت مندی مشتریان از کیفیت محصولات تولیدی، سبب گردیده است که اکثر صنایع مذکور با کمتر از ظرفیت و توان واقعی و اسمی خویش مشغول به فعالیت باشند.
    لذا سالانه مقادیر هنگفتی ارز صرف واردات محصولات فوق می گردد. مطالب ذکر شده گویای این واقعیت است که از یک سو باید با دوراندیشی و برنامه ریزی های بلندمدت در فکر جایگزینی برای مواد اولیه لیگنوسلولزی چوبی بود و از سوی دیگر با شناخت صحیح از منابع لیگنوسلولزی جایگزین، به این مهم اهتمام ورزید. کشور ایران به دلیل تنوع آب و هوایی، از منابع لیگنوسلولزی متنوعی برخوردار است، لذا می توان با سیاست گذاری های مناسب از سایر منابع لیگنوسلولزی...
  • تصاویر بدون شرح
  • نامه های علمی
  • محسن کلاگری * صفحات 22-30
    پده (Populus euphratica) در مناطق وسیعی از ایران به طور طبیعی انتشار یافته و بومی مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. از خصوصیات مهم این گونه تحمل آن نسبت به خشکی و شوری خاک است. تنوع جغرافیایی و اقلیمی در گستره انتشار این گونه سبب شده تا اختلافاتی به لحاظ مورفولوژیکی و ژنتیکی میان درختان در رویشگاه های تحت انتشار حاصل گردد. از نظر اقلیمی، رویشگاه های پده در 11 نوع اقلیم از خشک، نیمه خشک و بیابانی با زمستان های معتدل، سرد و خیلی سرد قرار گرفته اند. بافت خاک در کلیه رویشگاه ها شنی، شنی لومی و لومی و مقدار اسیدیته خاک (pH) در رویشگاه های مورد بررسی حالت قلیایی داشته و دامنه آن بین 7/3 تا 8/8 و دامنه هدایت الکتریکی (EC) از کمتر از یک تا 30 میلی زیمنس بر سانتی متر در نوسان بوده است. کلکسیون منابع ژرم پلاسم پایه های برتر با کاشت 22 پروونانس از رویشگاه های طبیعی کشور در ایستگاه تحقیقات البرز کرج ایجاد گردید. بیشترین رشد قطری و ارتفاعی مربوط به پروونانس های حمیدیه، رامهرمز، تفرش و کرمان بود. کمترین درصد زنده مانی، قطر و ارتفاع مربوط به پروونانس های قرخلار، ماهنشان و جلفا بود. با توجه به محدودیت گونه های تندرشد در مناطق گرم و خشک با خاک شور و قلیا، کشت پروونانس هایی از گونه پده و یا ارقام دورگ آن می تواند مورد توجه بهره برداران این مناطق باشد.
    کلیدواژگان: پده، تغییرات اکولوژیک، کلکسیون ژرم پلاسم، صفات رویشی
  • تصاویر بدون شرح
  • نامه های علمی
  • رضا حاجی حسنی *، سیده معصومه زمانی، فرداد گلبابایی صفحات 32-39
    چوب یک زیست بسپار یا پلیمر طبیعی می باشد .مزایای بی نظیر و منحصر به فرد این ماده مهندسی از قبیل دسترسی آسان، تجدیدپذیری پایدار، ارزیابی اکولوژیکی مطلوب، سهولت فرآوری، سبکی، قابلیت استفاده مجدد و سازگاری محیط زیستی از دید مهندسان و طراحان پنهان نبوده و آن را به یکی از پرطرفدارترین مصالح در ساخت سازه ها مانند خانه ها، پل ها، اسکله ها و مبلمان تبدیل ساخته است. با این وجود، ماهیت طبیعی بودن این ماده مهندسی، محدودیت هایی را در خواص (جذب رطوبت، تغییرات ابعادی، تخریب توسط عوامل مخرب زیستی، تخریب توسط اشعه ماورای بنفش و هوازدگی) و کاربرد آن ایجاد می نماید؛ لذا این ماده طبیعی ممکن است برای به دست آوردن عملکرد و کاربرد مورد نظر، نیاز به تغییر ساختار داشته باشد. برای این منظور، حفاظت و اصلاح چوب می تواند روشی موثر برای افزایش مقاومت و دوام این ماده مهندسی باشد و طیف بزرگ و گسترده ای از فرآورده های چوبی را به همراه داشته باشد. لذا امروزه با پیشرفت فن آوری، روش های مختلفی از حفاظت و اصلاح برای بهبود خواص مهندسی چوب ابداع شده و پیرو آن چوب از اهمیت قابل توجهی برای مهندسان، معماران و طراحان سازه ها برخوردار شده است. بخش تحقیقات علوم چوب و فرآورده های آن که یکی از زیرمجموعه های موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور می باشد، با دارا بودن چندین گروه تحقیقاتی در زمینه چوب و کاغذ و از جمله گروه تحقیقات حفاظت و اصلاح چوب به عنوان یکی از قدیمی ترین و با سابقه ترین متولیان تحقیقات در زمینه چوب و فرآورده های چوبی است. گروه تحقیقات حفاظت و اصلاح چوب این بخش تا کنون تحقیقات گسترده ای در زمینه های مختلف حفاظت و اصلاح چوب انجام داده است. این گروه تحقیقاتی توانسته است با به کارگیری روش های گوناگون حفاظت و اصلاح چوب و مواد حفاظتی مختلف و همچنین آزمایشات میدانی نمونه های تیمار شده در برابر عوامل مخرب بیولوژیک و غیربیولوژیک به نتایج قابل توجهی دست یابد، که این نتایج در نشریه های علمی، همایش ها و سمینارهای داخلی و بین المللی ارائه گردیده است. نتایج این تحقیقات را می توان به عنوان راهکارهایی موثر در افزایش مقاومت و دوام چوب و فرآورده های چوبی به کار گرفت.
    کلیدواژگان: اصلاح چوب، رطوبت پذیری، ثبات ابعادی، خواص مهندسی
  • میترا امام * صفحات 40-47
    جنگل‏ ها سرمایه های ملی هر کشور محسوب می شوند که حفاظت و استفاده صحیح از آنها، علاوه بر کسب درآمد، بقای محیط زیست را نیز تضمین می نماید. گونه های گیاهی بومی، ذخایر توارثی ژنتیکی منحصربه فرد، با اهمیت و ارزشمند هر کشوری هستند که دلیل آن، دارا بودن بعضی از صفات مورفولوژیکی برتر و سازگار به شرایط محیطی، مخصوصا مقاومت آنها در مقابل آفات و امراض و عوامل نامساعد محیطی می باشد. این امر تکثیر و حفاظت گونه های در معرض خطر را به یک امر حیاتی تبدیل کرده است و لزوم استفاده از روش‏ هایی که با سرعت بیشتری از روش‏ های سنتی، پاسخگوی نیاز روزافزون کشت و تکثیر باشد، احساس می گردد. درختان بالغی که در طول سالیان دراز عمر خود توانسته اند بقای خود را در شرایط مختلف جوی، حمله آفات و امراض و شرایط نامناسب محیطی تحمل نمایند، گنجینه های گرانبهایی از ذخایر ژنتیکی محسوب می شوند. کشت بافت ابزاری است که می تواند گونه های درختان جنگلی در معرض انقراض را که در شرایط طبیعی قادر به تکثیر نیستند، از خطر نابودی نجات دهد. با استفاده از این روش بیوتکنولوژیکی می توان با تکثیر انبوه گیاهان در شرایط کنترل شده آزمایشگاه و سپس کشت آنها در عرصه های طبیعی، در حفظ گونه های جنگلی در حال زوال موثر بود. به طوری که در آزمایشگاه کشت بافت گروه زیست فناوری موسسه تحقیقات جنگل‏ها و مراتع کشور در طی سه دهه اخیر حدود 31 گونه جنگلی در معرض خطر، مورد تکثیر انبوه از طریق ریزازدیادی قرار گرفته‏ اند.
    کلیدواژگان: درخت جنگلی، در معرض خطر، ریزازدیادی، راه حل
  • مصطفی خوشنویس *، محمد متینی زاده، انوشیروان شیروانی، مریم تیموری، کمال غوث، حسن تعویذی صفحات 48-64
    نوش (Thuja orientalis) درختی مختص مناطق کوهستانی است. در استان گلستان در منطقه سورکش به صورت خودرو و بومی رویش دارد. در استان مازندران در نزدیکی روستای درزیکلا نیز پایه های خودروی آن در جنگل دیده شده است. در سایر مناطق کشور به جز نواحی جنوبی ایران به صورت دست کاشت است و از گذشته های دور مورد توجه بوده است. اگرچه در این زمان در 29 استان کشور جهت توسعه فضای سبز شهرها کشت می شود، ولی پایه های کهنسال آن در معدودی از استان ها مشاهده شده است. بررسی انجام شده تا سال 1395 نشان از حضور 44 پایه کهنسال از این گونه در کشور دارد که از این تعداد 35 پایه بازدید و اطلاعات و ویژگی های آنها ثبت شده است و در مجموع در 6 استان کشور حضور پایه های کهنسال آن گزارش شده است. استان خراسان جنوبی با 18 پایه کهنسال بیشترین فراوانی را دارد. مسن ترین نوش های کهنسال ایران نوش های استند، اسفاد هستند که بین 900 تا 1040 سال سن داشته و در استان خراسان جنوبی واقع شده اند.
    کلیدواژگان: درختان کهنسال، نوش، سرو خمره ای
  • تصاویر بدون شرح
  • نامه های علمی
  • علی محبی *، حمید مزارعی، احسان زندی اصفهان، علی اشرف جعفری صفحات 66-70
    سطح قابل توجهی از مراتع کشور به دلیل عوامل مختلف مدیریتی و اقلیمی، از لحاظ کمی و کیفی تخریب یافته و بخش مهمی از گیاهان آن در معرض خطر نابودی قرار گرفته و یا جمعیت آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونه های مناسب، از اولویت ویژه ای برخوردار است. لذا با توجه به نتایج حاصل از طرح های تحقیقاتی اجرا شده قبلی در بخش تحقیقات منابع طبیعی استان بوشهر و با هدف بررسی و مطالعه تولید علوفه جمعیت های گونه Helianthemum kahiricum ، بذور 4 جمعیت این گونه در تاریخ های مناسب از مناطق نایبند عسلویه، مند دشتی، دل آرام تنگستان و چاهک گناوه جمع آوری گردید. آزمایشی با 4 تیمار و 3 تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط مزرعه در شهریور 90 در ایستگاه تحقیقات برازجان اجرا گردید و از سال دوم هر ساله از صفت تولید یادداشت برداری به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن صورت پذیرفت. نتایج حاصله نشان داد که از بین جمعیت های مورد مطالعه، جمعیت منطقه دل آرام به دلیل تولید علوفه خشک 160 گرم در بوته (معادل 2000 کیلوگرم در هکتار) و استقرار موفق، تولید علوفه برای دام و همچنین نقش حفاظتی این جمعیت، می تواند در امر اصلاح و احیاء مراتع این مناطق مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: احیاء، Helianthemum kahiricum، جمعیت، تولید علوفه
  • تصاویر بدون شرح
  • آگهی
  • صفحات 72-73
  • گفتگوهای چالشی
  • فاطمه سفبدکن * صفحات 74-81
    «طبیعت ایران» در سلسله مباحث کارشناسی و برگزاری میزگردهای تخصصی، این بار وضعیت تولید و عرضه گیاهان دارویی کشور را در کانون توجه قرار داد و مسائل و مشکلات و نقاط ضعف و قوت این حوزه را با حضور کارشناسان مربوطه به بحث و بررسی گذاشت. دکتر غلامرضا امین، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران، دکتر پیمان یوسفی آذر، مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح ملی گیاهان دارویی، دکتر فریبرز غیبی، رئیس مرکز جنگل های خارج از شمال و مجری طرح ملی گیاهان دارویی در سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و دکتر فاطمه سفیدکن، معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته های موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، به میزبانی دکتر بهلول عباس زاده، رئیس بخش گیاهان دارویی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در این میزگرد حضور داشتند. بررسی مزیت نسبی گیاهان دارویی در ایران، چگونگی اقتصادی کردن چرخه تولید این گیاهان و عرضه آنها به بازارهای داخلی و خارجی، لزوم تدوین استانداردهای مربوطه و غیره ازجمله مسائلی بود که مورد بررسی قرار گرفت.
  • آگهی
  • صفحات 82-82
  • نگاهی به طبیعت ایران
  • سارا صادقیان *، احمد حاتمی، لیلا جولایی صفحات 84-93
    تالاب پریشان یکی از تالاب‍ های مهم آب شیرین ایران می باشد که از نظر اکولوژیکی، بیولوژیکی و تنوع گونه ای بسیار حائز اهمیت است و در سطح ملی یک زیست بوم بسیار با ارزش به شمار می رود که دارای تنوع زیستی غنی و ارزش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. تالاب پریشان به عنوان یک تالاب بین المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و در سازمان علمی، فرهنگی ملل متحد (UNESCO) به عنوان یک ذخیره گاه زیست کره شناخته شده است. این تالاب جزو مناطق حفاظت شده است و به عنوان یکی از قطب های گردشگری ایران شناخته شده است که در میان کوه های فامور قرار گرفته است. سیمای بهاری و پاییزی این تالاب دیدنی است. گیاهان آبزی و نیزارهای حاشیه دریاچه، جنگل های واقع در ارتفاعات شمالی و چندین بیرون زدگی صخره ای و پرندگان وحشی و مهاجر آن، گردشگاه طبیعی جالب توجهی را به وجود آورده است.
    کلیدواژگان: دریاچه پریشان، تالاب، فارس، کازرون، کوه فامور
  • ستون ها
  • دانشمندان ایرانی
  • محمد درویش * صفحات 96-99
    آهنگ کوثر، موجود عجیبی است... فکر کنم این عجیب بودن را، پدرش همان هشتاد و اندی سال پیش دریافته بود! وگرنه چرا باید نامی غیرمتعارف با حال و هوای آن روزگاران – آهنگ - را برای فرزندش انتخاب می کرد؟ مردی که بهترین دوست همه زندگیش را «خرخاکی» های گربایگان فسا می داند و معترف به داشتن زبانی دراز است، معلومه که معمولی نیست! هست؟ چنین است که قصه این شماره دوماهنامه طبیعت ایران اختصاص به چنین شخصیتی دارد؛ هم او که در توصیف فشرده زندگیش می گوید: «آنچه این زبان دراز مایل به ادعاست آنکه؛ هر ارزانی بد نیست، تغذیه مصنوعی آبخوان ها کاری است بخردانه، آسان، ارزان و از همه مهم تر...
  • معرفی گونه های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران
  • حسین بتولی *، زیبا جم زاد، عادل جلیلی صفحات 100-109
    زیرگونه «کلاه میرحسن کاشانی» (Acantholimon glabratum Assadi subsp. kashanense Batuli & Assadi) انحصاری ارتفاعات ویشنگ برزک و قزآن قمصر (استان اصفهان) است. رویشگاه بسیار محدود این گیاه فقطدر اراضی صخره ای و سنگلاخی و دامنه مخروط افکنه کوه کرگش منطقه حفاظت شده برزک- قمصر واقع شده است. این منطقه در بخش کوهستانی ناحیه رویشی ایرانو- تورانی و در محدوده ارتفاعی 2850 تا 3100 متر از سطح دریا استقرار دارد. جایگاه حفاظتی این گیاه بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعیت، جمعیت به شدت منفک از یکدیگر، تجدید حیات محدود به دلیل تولید محدود بذر و کیفیت رویشگاه، این زیرگونه در بحران انقراض قرار دارد. بررسی ها نشان داد که فشار چرای دام های مازاد بر مرتع، ریشه کنی توسط افراد بومی، فعالیت معدن کاوی و احداث جاده در این منطقه از عوامل اصلی تهدیدکننده این گیاه انحصاری تلقی شده که ضرورت دارد به عنوان ذخیره ژنتیکی طبیعی مورد حفاظت ویژه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: جایگاه حفاظتی، کلاه میرحسن کاشانی، گونه در معرض خطر انقراض، رویشگاه های حفاظت شده، گونه انحصاری
  • اخبار علمی و تحلیلی
  • صفحات 110-110
    جنگل های گرمسیری در سراسر جهان در معرض خطر هستند. جنگل زدایی (تغییر کاربری به موضوعات مختلف) و تغییرات آب و هوایی دو مورد از تهدیدات اصلی به شمار می روند.
    گر چه گرم شدن کره زمین احتمالا باعث تغییر در پراکنش گونه ها می شود، جنگل زدایی منجر به از دست رفتن جنگل های خشک تر خواهد شد. بخش وسیعی از جنگل های خشک اکوادور در جنوب غربی آن در منطقه Tumbes-Choc-Magdalena واقع شده است. این جنگل ها علاوه بر تامین محصولات چوبی و غیر چوبی، در ارائه خدمات مهم اکوسیستم مانند تنظیم تعادل آب و حفاظت از خاک نقش دارند. اما...
  • صفحات 111-111
    منابع آب شیرین برای تمدن بشری و زیست بوم های طبیعی حیاتی هستند. پژوهشگران دانشگاه بریتیش کلمبیا (University of British Columbia ) دریافتند که تغییرات پوشش گیاهی زمین می تواند به اندازه تغییرات اقلیمی بر منابع آب های جهانی تاثیرات منفی داشته باشد.
    آدام وی (Adam Wei) پروفسور علوم زیست محیطی و جغرافیای این دانشگاه بریتیش کلمبیا و لی (Li) دانشجوی دکتری به همراه پژوهشگران دانشکده جنگل داری چین مطالعه ای را برای بررسی اثر تغییرات پوشش جنگلی...
  • صفحات 112-112
    پژوهشگران استرالیایی نشان دادند که درختان در گرمای شدید بدون اینکه جذب کربن را متوقف کنند، آب آزاد می کنند. پیش از این دانشمندان معتقد بودند که فتوسنتز و تعریق (فرایند آزاد شدن آب) با هم مرتبط بوده، به طوری که بدون یکی، دیگری رخ نمی دهد، اما...
  • صفحات 113-113
    در دو دهه گذشته به تقریب سه چهارم گازهای تولیدشده توسط انسان از سوخت های فسیلی به دست آمده است. افزایش آلودگی هوا و کاهش منابع انرژی های فسیلی دانشمندان را ترغیب کرده است تا منابع انرژی پاک، پایدار و...
  • نقد کتاب
  • مهدی پورهاشمی * صفحات 114-120
    جنگل های زاگرس بوم سازگان منحصر به فردی هستند که در غرب، جنوب غرب و جنوب ایران گسترش داشته و با مساحتی بیشتر از 5 میلیون هکتار، یکی از پیچیده ترین و حساس ترین بوم سازگان های این سرزمین محسوب می شوند. هرچند این جنگل ها قدمتی بیش از 13000 سال دارند، اما تالیفات علمی مربوط به آن ها کمتر از سه دهه قدمت دارد که به هیچوجه همسان با ارزش و اهمیت این جنگل ها نیست. شاید به جرات بتوان گفت اولین گام ها برای نگارش منابع علمی فارسی مرتبط با زاگرس در اوایل دهه هفتاد شمسی توسط موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور برداشته شد. در آن زمان، طرح های پژوهشی مختلفی توسط پژوهشگران ستاد موسسه و مراکز تحقیقاتی استان های زاگرسی در این جنگل ها اجرا شده یا در حال اجرا بود و نتایج آن ها...
|
  • Pages 4-5
  • Nadia Kamali *, Mohammad Fayyaz Pages 6-9
  • Pages 21-21
  • Mohsen Calagari * Pages 22-30
    Populus euphratica is distributed naturally in vast regions of Iran. It is a native species in arid and semi arid of the country. Drought and salinity tolerance is one of the most important characteristics of P. euphratica. Geographical and climatic differences in P. euphratica distribution have caused morphological and genetical differences among the tree populations. Soil texture was sandy, sandy loam and loam. The electrical conductivity (EC) value ranged from 1
    Keywords: Populus euphratica, ecological variations, germplasm collection, growth characteristics
  • Pages 31-31
  • Reza Hajihassani *, Seyyedeh Masoumeh Zamani, Fardad Golbabaei Pages 32-39
    Wood is a natural bio-polymer. The unique advantages of this engineering material including its widespread availability, sustainable renewal, favorable ecological assessment, ease of processing, lightness, reusability, and environmental compatibility have not been hidden from the eyes of scientists and engineers and have made it one of the most popular materials in the construction of structures, such as houses, bridges, docks, furniture, etc. However, the natural nature of this engineering material imposes limits on its properties (moisture absorption, dimensional changes, biological deterioration, weathering and ultraviolet degradation, etc.) and application. Therefore, this natural material may need to be transformed in order to acquire the desired functionality. Accordingly, wood modification can be an effective method to increase the strength and durability of this engineering material and results in a wide range of wood products. Therefore, nowadays, with the development of technology, various methods of wood modification have been invented to improve its engineering properties, and consequently wood has considerable importance for engineers, architects and designers of structures. The department of wood and paper science of research institute of forests and rangelands is one of the oldest and most experienced custodians in field of wood and its products. The wide research has been carried out by this group in various fields of wood protection and modification. This research team has achieved considerable results by applying various methods of wood protection and modification as well as different preservatives, whose results are presented in scientific journals, internal and international conferences and seminars. The results of this research can be used as effective solutions to increase the strength and durability of wood and its products.
    Keywords: Wood modification, hygroscopicity, dimensional stability, engineering properties
  • Mitra Emam * Pages 40-47
    Forests are the national capital of each country, whose protection and proper use of them, in addition to earning money, ensures the survival of environment. The endemic plant species are unique genetic reserves of each country due to the having some superior morphological traits adapted to environmental conditions, particularly their resistance to pests and diseases and unfavorable environmental factors. This makes the proliferation and protection of endangered species a vital issue; therefore, the need to use the methods that could meet the growing need for cultivation and proliferation is felt. Mature trees that have been able to withstand their survival in various atmospheric conditions, pests and diseases attack, and inadequate environmental conditions over the years are valuable treasures of genetic reserves. Tissue culture is a tool that can save the endangered tree species, which are not capable of reproduction. This biotechnological method could be effective in preserving endangered forest species through proliferation of species under laboratory controlled conditions and then cultivation in natural arenas. During the three late decades, around 31 endangered forest species have been propagated through micropropagation in the tissue culture laboratory of biotechnology department of Research Institute of Forests and Range lands.
    Keywords: Forest tree, endangered, micropropagation, solution
  • Mostafa Khoshnevis *, Mohammad Matinizadeh, Anoushirvan Shirvany, Maryam Teimouri, Kamal Ghos, Hasan Tavizi Pages 48-64
    Thuja orientalis is exclusive to mountain areas. It is seen in forests as wild types in Dezicola village, Mazandaran province. In other areas except for southern parts of country, it is seen as artificial planting and has been considered from ancient times. Nowadays, it is planted in 29 provinces in order to extend green areas. However, its long-lived stands are observed in several provinces. There are 44 long-lived stands of Thuja orientalis, of which 35 are registered and their information are recorded. The long-lived stands have been reported in 6 provinces, among which south Khorasan has the most frequency with 6 stands. The most aged biota, Esphad, is almost 900-1040 years old, found in south Khorasan.
    Keywords: Long–lived, Thuja orientalis, Platycladus orientalis
  • Pages 65-65
  • Ali Mohebby *, Hamid Mazareei, Ehsan Zandi Esfahan, Ali Ashraf Jafari Pages 66-70
    Due to different management and climatic factors, a significant level of rangelands of the country is degraded quantitatively and qualitatively and an important part of its plants is in danger of extinction or their population has declined sharply. To create stability in these rangelands, range improvement and reclamation practices through selecting right species has a special priority. Therefore, regarding the results of research projects carried out in Booshehr province, this study was aimed to investigate the forage production of Helianthemum kahiricum accessions. The seeds of four accessions of the study species were collected from Chahake Ganaveh, Delaram, Mand and Naiband. The study was conducted in a randomized complete blocks with four treatments and three replications under field conditions in the Borazjan station. From the second year onwards, forage production was recorded each year. Data analysis was performed using SAS software and mean comparisons were done by Duncan’s test. Our results clearly showed that among the study accessions, Delaram could be used in range improvement and reclamation due to the forage production of 200 kg/ha and successful establishment.
    Keywords: Reclamation, Helianthemum kahiricum, accession, forage yield
  • Pages 72-73
  • Pages 82-82
  • Pages 83-83
  • Sara Sadeghian *, Ahmad Hatami, Leila Julaie Pages 84-93
    The Parishan wetland is one of the most important freshwater wetlands of Iran. It is important ecologically and biologically as well as species diversity. At the national level, it is a very valuable ecosystem and has rich biodiversity, economic, social and cultural values. This lake is a recognized wetland in Ramsar Convention list. It is known as a biosphere reserve by UNESCO. The Parishan Lake is known as one of the Iran's tourism hubs, located in the Famour Mountain. The spring and autumn of this wetland is spectacular. Aquatic plants and reeds around the lake, forests located in north highlands, and several rocky protrusions with wild and migratory birds have created an interesting natural park.
    Keywords: Fars, Famour Mountain, Kazeroon, Parishan Lake, wetland
  • Hossein Batooli *, Ziba Jamzad, Adel Jalili Pages 100-109
    Acantholimon glabratum Assadi subsp. kashanense Batuli & Assadi is an endemic subspecies in Vishange-e Barzuk highlands and Qhamsar; Qazaan (Isfahan Province, Iran). The very limited distribution of this plant is only on rocks and the alluvial fan ridge of the Kargash Mountain, in the protected area of Barzuk-Ghamsar. Its habitat is located in mountainous part of the Irano -Touranian region and in the altitude range of 2850 to 3100 meters above sea level. The conservation status of A. glabratum subsp. kashanense was defined based on International Union for Conservation of Nature (IUCN) Red List Categories. Referring to the area of occupancy, highly fragmented populations, low regeneration due to limited seed setting and quality of habitat, A. glabratum subsp. kashanense is recognized as “Critically Endangered”. The field observations indicated that excessive livestock surplus on rangeland, eradication by indigenous people, mine exploration activity and road construction in this area were the main threats to this subspecies. Therefore, special attention and full conservation of this natural genetic reserve is needed.
    Keywords: Conservation status, Acantholimon glabratum subsp. kashanense, endangered species, protected areas, endemic species
  • Pages 111-111