فهرست مطالب

طبیعت ایران - سال دوم شماره 1 (پیاپی 2، فروردین و اردیبهشت 1396)

نشریه طبیعت ایران
سال دوم شماره 1 (پیاپی 2، فروردین و اردیبهشت 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/02/13
  • تعداد عناوین: 17
|
  • سخن مدیر مسئول
  • صفحه 1
    افزایش جمعیت، تشکیل کانون های فشرده جمعیتی، به وجود آمدن قطب های کشاورزی و صنعتی به خصوص در کشورهای با اقلیم خشک که منابع آبی محدود و پراکنده دارند، ساخت سد، بندهای خاکی، فعالیت های آبخیزداری یا آبخوان داری را امری اجتناب ناپذیر می کند. هر سه روش مذکور به دلیل برهم زدم چرخه طبیعی آب در طبیعت...
  • دیدگاه ها
  • خسرو ثاقب طالبی صفحات 6-9
    در طبیعت منطقه معتدله شمالی، جنگل پیچیده ترین اکوسیستم موجود است. به عبارت دیگر، یک جامعه گیاهی بزرگ است که با محیط اطراف خود به حالت تعادل رسیده و به اصطلاح پوشش گیاهی کلیماکس را ایجاد کرده است (شکل 1). اگر از دخالت های انسان و اثرات آن صرفنظر شود، تنها آب ها، باتلاق ها، تخته سنگ ها، کوه های خشک و کویرها مناطق عاری از جنگل بوده اند. این منظره منطقه معتدله شمالی در هزاران سال پیش از دخالت انسان بوده است. فقط جنگل های طبیعی هستند که با عوامل طبیعی محیط یعنی اقلیم، خاک و توپوگرافی حالت تعادل برقرار کرده اند. پس از دخالت انسان، گستره وسیعی از جنگل ها به نقاط مسکونی، اراضی کشاورزی و صنعتی تبدیل شدند که همچنان نیز این روند ادامه دارد. بنابراین، سطوح جنگلی باقیمانده به قدری با ارزش هستند که باید به هر شکل ممکن حالت جنگلی خود را حفظ کنند.
    جنگل مجموعه و بافت ارتباطی پیچیده ای بین درختان، درختچه ها، گیاهان علفی، قارچ ها، خاک، جانوران، حشرات، باکتری ها و سایر عناصر زنده و مرده به شمار می رود. جنگل یک سیستم پویا و به طور دائم در حال تحول است که در مقابل هر عمل یک واکنش از خود نشان می دهد و براساس آن یک مسیر مثبت یا منفی را طی خواهد کرد. به همین دلیل، جنگل باید در ابتدا به طور کامل مطالعه شده و مورد شناخت دقیق قرار بگیرد تا بتوان آن را به نوعی مدیریت کرد که موجودیت، ماهیت و استمرار آن همواره حفظ شود.
    جنگل را می توان مشابه جامعه انسانی درنظر گرفت. هر دو از موجودات زنده تشکیل شده اند که دارای طول عمر مشخصی هستند، اما در مجموع...
  • مسعود باقرزاده کریمی، سحر طبیبیان صفحات 10-15
    زیستمندان تالاب ها و رودخانه ها طی هزاران سال مسیر تکاملی خود، فعالیت های حیاتی خود را با شرایط طبیعی محل زندگی اعم از اقلیمی، بیولوژیکی، توپوگرافیک و زمین شناسی سازگار کرد هاند و در صورت دخالت نکردن انسان به مسیر تکاملی و پویایی خود ادامه خواهند داد. در نظام طبیعت، بروز خشکسالی ها یا سیلاب ها با منشاء طبیعی حتی اگر منجر به کاهش یا حذف گونه هایی از فون و فلور و تغییر در روابط اکولوژیک زیستمندان تالاب ها و رودخانه ها شود، نه تنها سیر قهقرایی و تخریب این اکوسیستم ها به حساب نمی آید، بلکه این پدیده ها لازمه تحول گونه ها و اکوسیستم ها و تکامل جانداران ارزیابی می شوند. پدیده هایی نظیر سیل و خشکسالی نوعی مکانیسم طبیعی برای کنترل جمعیت اضافی گونه ها، حذف انواع ضعیف و اصلاح ژن ها محسوب می شوند.
    تنش های محیطی زمانی برای زیستمندان تالاب ها و رودخانه ها عامل تهدیدکننده به حساب می آیند که در درجه اول غیرطبیعی (دارای منشاء انسانی) بوده یا حداقل دارای منشاء توام انسانی- طبیعی باشند و در درجه دوم شدت تنش به حدی باشد که از آستانه تحمل گونه ها فراتر رفته و امکان برگشت پذیری تغییرات حاصله وجود نداشته باشد. در این صورت می توان مدعی شد که این زیست بوم های آبی سیر قهقرایی و زوال به خود خواهند گرفت. عمده ترین تنش های غیرطبیعی تهدیدکننده تالاب ها و رودخانه ها، کاهش شدید منابع آبی بالادست آنها از طریق سدسازی، انحراف آب، برداشت بی رویه از منابع آب سطحی و زیرزمینی و سایر استفاده ها از یک سو و ورود انواع آلاینده های شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی (رسوب) به منابع پذیرنده از سوی دیگر است. این آلاینده ها به صورت کاهش عمق و سطح تالاب و رودخانه، افزایش غلظت انواع آلودگی در آب و خاک آنها، تغییرات سریعتر دمای آب، تغییر رنگ و اسیدیته و افزایش کدورت آب بروز می یابند و مانع از انجام کارکرد های اکولوژیک این منابع می شوند.
  • علیرضا مدیررحمتی صفحات 16-20
    استفاده از درختان صنوبر جهت تولید فراوان چوب در دوره های بهره برداری کوتاه مدت و کشت متراکم با کاربرد فن ها و روش های خاص کاشت، داشت و برداشت، بیش از نیم قرن است که در اکثر کشورهای اروپایی، آمریکا و کانادا به صورت گسترده و وسیع مورد بهره برداری قرار می گیرد. ساخت ماشین های مناسب برداشت اتوماتیک و خودکار درعرصه های شاخه زاد جهت اقتصادی کردن تولید به طور تقریبی از همان زمان شروع شد و همانند« کمباین» در مزارع غلات، نسبت به قطع و برداشت شاخه های تولیدی صنوبر به ویژه در دوره های 2 تا 4 ساله کاربرد دارد. مفهوم واقعی زراعت چوب نیز در حقیقت بیشتر به این سیستم و نوع بهره برداری برمی گردد. استفاده از این سیستم بهره برداری با تولید زیاد چوب قابل استفاده در صنایع سلولزی مختلف وحفظ جنگل های طبیعی ازاهمیت زیادی برخوردار است. این موضوع به خصوص در کشورهای کم برخوردار از جنگل همچون ایران حائز اهمیت و ضرورت بیشتری است. از حدود 30 سال پیش با توجه به محدودیت سطح جنگل های کشور، پروژه های مختلفی در چندین استان قطب صنوبرکاری و همچنین در تعدادی از اراضی وابسته به صنایع مصرف کننده چوب صنوبر توسط موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا شد. نتایج به دست آمده به ویژه در مورد کارخانه صنایع کاغذ غرب هم از نظر تولید و هم از نظر کیفیت چوب بسیار چشمگیر و مناسب بود. استفاده از سیستم بهره برداری کوتاه مدت با تولید حجم زیاد چوب قابل استفاده در بسیاری از صنایع سلولزی در کشور اهمیت زیادی دارد. اصل مهم و مثبت دیگر این سیستم بهره برداری، برگشت سریع درآمد به دست آمده از سرمایه گذاری برای کشاورزان و صنوبرکاران است که به طور معمول از وضعیت مالی مناسبی برخوردار نیستند. این امر می توانست در صورت برنامه ریزی صحیح از سوی مسئولان و به کارگیری نتایج تحقیقاتی به دست آمده که 25 سال پیش ارائه شد، دگرگونی های زیادی در وضعیت تولید چوب در کشور و همچنین حفظ جنگل های ارزشمند کشورمان داشته باشد. برخلاف سایر کشورها که در این زمینه موفقیت های زیادی داشته اند، متاسفانه در کشور ما به این قسمت کاملا بی توجهی شده و تاکنون از نتایج تحقیقاتی خود بهره چندانی نبرده ایم. در این مقاله سعی شده است به معرفی سیستم بهره برداری کوتاه مدت صنوبر، اهمیت، پیشینه و مشکلات اجرای آن در ایران پرداخته شود.
  • نامه های علمی
  • حسین میرزایی ندوشن، عباس پورمیدانی، علی میرحسینی، حسین رحیمی صفحات 22-29
    استفاده بهینه از ظرفیت های موجود در جنگل ها و تشکیل باغ بذر یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام به ‏حساب می‏ آید. باغ بذر درختان جنگلی در کشورهایی نظیر ایران با پوشش کم جنگل یکی از ضرورت هاست. این در شرایطی است که بهره برداری های غیراصولی از گونه های درختی جنگلی در بیشتر نقاط کره زمین سبب پس روی ژنتیکی و تخریب تنوع و ساختار ژنتیکی بسیاری از گونه های جنگلی ارزشمند شده است. با هدف بررسی توانمندی ژنتیکی تاغ، شش جمعیت از سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum (Minkw.)Iljin) از استان های خراسان رضوی، قم، یزد، سمنان، کرمان و سیستان و بلوچستان در یک طرح ملی مورد بررسی مقدماتی قرار گرفتند. در این طرح پایه های مطلوب از نظر فرم ظاهری انتخاب شده و در استان مربوطه آزمون نتاج روی آنها اجرا شد. از بین پایه های مورد مطالعه تعدادی پایه برتر انتخاب شد که مبنای تشکیل باغ بذر سیاه تاغ در استان های قم، خراسان رضوی و یزد شدند. پس از تولید نهال از بذر حاصل از پایه های منتخب، نهال هایی که در بدو رویش شرایط مطلوبی را از خود نشان دادند به نحوی در باغ بذر غرس شدند که کمترین خویشاوندی بین نهال های مجاور وجود داشته باشد. بهینه کردن تنوع ژنتیکی در باغ بذرهای مذکور به صورت پویا و همراه با بهره برداری از آن باید ادامه داشته باشد.
    کلیدواژگان: آزمون نتاج، باغ بذر، تنوع ژنتیکی، سیاه تاغ
  • مهدی پورهاشمی، حسن جهانبازی گوجانی، جعفر حسین زاده، سیدکاظم بردبار، یعقوب ایران منش، یحیی خداکرمی صفحات 30-37
    زوال بلوط پدیده ای چندبعدی و پیچیده محسوب می شود که عامل های مختلف زیستی و غیرزیستی زمینه ساز بروز و شیوع آن هستند. سابقه بروز این پدیده به حدود سه قرن پیش باز می گردد و آخرین رخداد آن در برخی از کشورهای اروپایی در دهه 1980 میلادی به وقوع پیوست. جنگل های بلوط زاگرس نیز از دهه 1380 با این پدیده مواجه شدند و در حال حاضر گستره ای بیشتر از یک میلیون هکتار از جنگل های زاگرس مبتلا به این پدیده است. مجموعه اقدامات ستادی و فنی انجام شده تا حدودی زوایای مختلف این بحران را روشن ساخته، اما کنترل کامل آن نیازمند عزم جدی و توجه کافی است.
    کلیدواژگان: زاگرس، زوال بلوط، عامل زیستی، عامل غیرزیستی
  • ساره سادات کاظمی، سید رضاصفوی صفحات 38-41
    گلسنگ ها به دلیل حساس بودن به انواع گسترده استرس های محیطی مانند آلودگی هوا و تغییرات آب وهوایی، به عنوان شاخص های اکولوژیکی در جنگل ها ارزش زیادی دارند. تاکنون گونه های زیادی از گلسنگ های جنگل های هیرکانی جمع آوری شده است و در هرباریوم گلسنگ موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور شناسایی و نگهداری می شوند. تعدادی از این گلسنگ ها قادر به تثبیت نیتروژن هستند و همچنین به عنوان شاخص آلودگی هوا درنظر گرفته می شوند. در سال های اخیر، تخریب جنگل های هیرکانی منجر به کاهش تنوع و فراوانی گلسنگ ها شده است. به همین دلیل، مطالعه منظم تنوع زیستی گلسنگ ها به ویژه گلسنگ های درخت زی و گلسنگ های اپی فیت ضروریست. برخی عوامل بر تنوع و رشد گلسنگ ها تاثیرگذارند و آگاهی از آنها و اقدام به موقع باعث کاهش اثرات منفی آن ها بر گلسنگ ها شده است و درنتیجه، به سلامت جنگل های هیرکانی کمک می کنند.
    کلیدواژگان: تثبیت نیتروژن، جنگل های هیرکانی، سیانولیکن، گلسنگ
  • محمد متینی زاده، مصطفی خوشنویس، طاهره علیزاده، الهام نوری، شهاب بختیاری صفحات 42-45
    در میان همزیستی‏ های مهم، همزیستی میکوریزی می تواند به استقرار گیاه از طریق افزایش سطح ریزوسفر، جذب آب و عناصر غذایی مهمی مانند فسفر، پتاسیم و نیتروژن کمک کند و سبب افزایش تنوع زیستی، جمعیت میکروبی خاک، مقاومت گیاهان در برابر عوامل بیماری زا و تنش ها شود. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی تاثیر همزیستی میکوریزی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک نهال های داغداغان (Celtis caucasica L) بود. ‏از ریشه و خاک ریزوسفر پنج پایه داغداغان در رویشگاه طبیعی چهارطاق ‏کیار در چهارمحال و بختیاری نمونه ‏برداری شد. پس از ارزیابی همزیستی، قارچ ‏های آربسکولار با استفاده از ذرت تکثیر و سپس بذرهای داغداغان با آنها تلقیح شد. ارزیابی‏ ها نشان داد که همزیستی با کلنیزاسیون 80‏ درصد برقرار شد و درنتیجه میانگین ارتفاع ساقه و سطح برگ نهال های میکوریزی بیش از سه برابر و طول ریشه بیش از یک و نیم برابر نهال‏ های شاهد بود. بنابراین همزیستی قارچ های میکوریز آربسکولار موجب رشد بهتر نهال های میکوریزی شده بود.
    کلیدواژگان: داغداغان، کلنیزاسیون، ویژگیهای رویشی، همزیستی
  • فاطمه عسکری، بهلول عباس زاده، مهردخت نجف پور نوایی صفحات 46-53
    این تحقیق با هدف بررسی مراحل رویش گونه جعفری کوهی طلایی (Pimpinella aurea DC) در مزرعه در سال های 1389 تا 1392 اجرا شد. این گونه یکی از گیاهان دارویی با ارزش و بومی ایران است. بتا-بیزابولن که یکی از ترکیب های مهم دارویی است و به دلیل خاصیت ضدالتهابی در صنایع دارویی و فرآورده های آرایشی، بهداشتی استفاده می شود، در اسانس گل آذین و بذر این گونه وجود دارد. بذر این گونه از رویشگاه طبیعی آن در منطقه توچال جمع آوری شد و آزمون های متداول بذر مانند تعیین درصد خلوص، درصد رطوبت، وزن هزاردانه و قوه نامیه اولیه محاسبه شد. همچنین در مدت چهار سال با انجام کشت در مزرعه طی دو تاریخ کشت نتایج نشان داد که این گیاه چندساله است و پس از سال سوم کشت، محصول (بذر) می دهد. کشت پاییزه خیلی بهتر از کشت بهاره بود و کاشت بذر باید مستقیم در زمین انجام شود. همچنین گیاه مونوکارپیک است و برای حفظ و توسعه کشت لازم است هر سال بازکشت انجام شود.
    کلیدواژگان: بتا، بیزابولن، تاریخ کاشت، توچال، جعفری کوهی طلایی
  • گفتگوهای چالشی
  • پریسا پناهی صفحات 56-61
    بحران های طبیعی کشور از جمله تغییر اقلیم، زوال اکوسیستم و تغییر کاربری اراضی از آنجا که بیشتر به دلیل رویکردهای غیر علمی، ساده انگارانه و بی تدبیری به وجود آمده اند مقابله با آنها نیز بیش از هر چیز نیازمند نگاه علمی و پژوهشی است. در این میان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور که از خرد جمعی پژوهشگران در این زمینه سود می برد می تواند با نگاه علمی و محققانه به کنترل و مدیریت چالش های طبیعت ایران کمک شایانی بکند. در این راستا دکتر پریسا پناهی مدیر اجرایی نشریه طبیعت ایران، میزبان دکتر عادل جلیلی، رئیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور بود تا اندیشه ها و رویکرد مدیریتی وی در زمینه های مورد بحث، بررسی شود. اولویت بندی بحران های منابع طبیعی ایران، روش های کاهش فشار بر جنگل ها، بررسی مدیریت جامع حوزه آبخیز، بحث تنفس و استراحت جنگل، گروه های راهبردی منابع طبیعی و رویکردهای فعلی و آتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در حوزه کاری خود از جمله مباحث مطرح شده در این گفت وگوی طولانی بود که حاصل آن اکنون پیش روی شماست.
  • نگاهی به طبیعت ایران
  • جلوه سهرابی پور، رضا ربیعی صفحات 62-68
    جلبک ها به عنوان تولیدکنندگان اصلی اکوسیستم های آبی در دریاها و اقیانوس ها که 71 درصد سطح زمین را دربر می گیرند از اهمیت محیط زیستی زیادی برخوردارند. جلبک ها همچنین تولیدکننده بخش اعظمی از اکسیژن جو بوده و از این منظر هم دارای ارزش زیستی هستند. سواحل جنوبی ایران با داشتن مرزهای مشترک و گسترده با آب های دریایی خلیج فارس و دریای عمان از ظرفیت زیستی ارزشمندی برخوردار است که جلبک های دریایی در این آب ها از عمده این ظرفیت ها به شمار می روند. با مطالعات انجام شده در سال های اخیر بالغ بر 347 گونه از انواع جلبک ها از سواحل دریایی جنوب کشور شناسایی شده که شامل 167 گونه جلبک قرمز، 79 گونه جلبک سبز، 80 گونه جلبک قهوه ای، 15 گونه جلبک سبز- آبی و 6 گونه دیاتومه است. برخی از انواع اقتصادی شناخته شده دارای ظرفیت تولید زیادی بوده و می توان از آنها بهره برداری های اقتصادی و تجاری داشت و زمینه های شغلی متعددی را در کشور ایجاد کرد.
    کلیدواژگان: خلیج فارس، دریای عمان، جلبکهای دریایی، تنوع زیستی
  • صفحات 69-73
  • ستون ها
  • دانشمندان ایرانی
  • وحید اعتماد صفحات 76-79
    در هر برهه ای از زمان افرادی پا به عرصه وجود می گذارند که موجبات تعالی و پیشرفت جامعه را فراهم می کنند. بیان سختی ها و ناملایماتی که در راه خدمت به یک جامعه توسط این افراد تحمل می شود، نیازمند قلمی توانا و احساسی غیر قابل توصیف است که بتواند رنج ها و ناملایماتی که در راه رسیدن به سرمنزل مقصود از خود نشان داده اند را بیان کند. هر قدر سعی شود از زوایای مختلف به تلاش های بی امان این افراد پرداخته شود، باز هم بسیاری از رنج های طاقت فرسا و فداکاری های آنان ناگفته باقی می ماند. استاد فقید رضا حجازی از زمره فرهیختگانی است که در جامعه منابع طبیعی ایران بعد از استاد کریم ساعی منشا خدمات علمی و اجرایی فراوانی بوده و همواره در راه علم و عمل قدم برداشته است. او کسی است که با همکاری همکلاسی و یار همیشگی خود استاد فقید زنده یاد سیدمحمد طباطبایی اولین انستیتوی جنگل و دانشکده جنگل داری ایران را که سال ها پیش از آن استاد کریم ساعی تلاش های زیادی برای تاسیس آن به خرج داد، به واقعیت تبدیل کرد. در سال 1301 خورشیدی در شهر تهران در خانواده ای سرشناس و تحصیل کرده فرزندی به دنیا آمد که نام او را رضا نهادند. پدر او اکرم الملک حجازی از کارمندان عالی رتبه وزارت کشور بود و بارها به عنوان فرماندار در شهرهای مختلف از جمله مشهد، انزلی و سایر شهرها مامور و منصوب می شد. کودکی رضا در شهر انزلی هنگامی که پدر فرماندار آنجا بود گذشت و دوره تحصیلات ابتدایی را در این شهر سپری کرد. طبیعت زیبای انزلی و گشت و گذار در جنگل های آن تاثیر زیادی بر روحیه او گذاشت و موجب بالندگی ذوق و تبلور ذوق فردی شد. وی بعد ها در دوران جوانی و دوره دبیرستان در مدرسه کشاورزی (فلاحت سابق) ثبت نام کرد و دیپلم کشاورزی خود را در شهر تهران دریافت کرد. در سال 1320 خورشیدی بنا به علاقه مندی به محیط جنگل و طبیعت زیبای شمال کشور به استخدام وزارت کشاورزی درآمد و به عنوان سرجنگلبان دیلمان لاهیجان مشغول خدمت شد. روحیه این جنگلبان جوان که با هنر شعر، نقاشی و موسیقی نیز در آمیخته بود، از او مردی علاقه مند به حرفه ای که انتخاب کرده می سازد و موجب معروف شدن وی در بین جنگلبانان منطقه می شود. در یکی از سفر های علمی استاد...
  • معرفی گونه های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران
  • پریسا پناهی، زیبا جم زاد صفحات 82-91
    بلوط (.Quercus L) مهمترین جنس درختی تیره راش در جنگل های ایران بوده و بیشترین تنوع گونه ای آن در جنگل های زاگرس قابل مشاهده است. با توجه به روند روزافزون تخریب جنگل ها و بیم نابودی گونه های با ارزش بلوط، در این پژوهش سعی شد جایگاه حفاظتی بلوط های بومی ایران مشخص شود. براساس جدیدترین شیوه نامه های IUCN و با استفاده از سه معیار محدوده پراکنش، سطح اشغال و تعداد پایه های بالغ، جایگاه حفاظتی بلوط های ایران تعیین شد. براساس نتایج به دست آمده، آرایه Q. rubur subsp. pedunculiflora در طبقه «در بحران انقراض» و آرایه های Q. petraea subsp. iberica، Q. infectoria subsp. boissieri، Q. persica، Q. macranthera، Q. libani، Q. castaneifolia subsp. castaneifolia و Q. brantii var. belangeri در طبقه «آسیب پذیر» قرار گرفتند که نیاز به حفاظت دارند. در این میان فقط آرایه Q. brantii var. brantii در طبقه «نزدیک به تهدید» قرار گرفت. در صورت ادامه روند تخریب در جنگل های ایران این امکان وجود دارد که این آرایه نیز در آینده نزدیک نیاز به حفاظت داشته باشد.
    کلیدواژگان: اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت، ارسباران، بلوط، جایگاه حفاظتی، جنگل هیرکانی، زاگرس
  • اخبار علمی و تحلیلی
  • نقد کتاب
  • علی اصغر معصومی، مهدی فرحپور صفحات 98-110
    با افزایش جمعیت، رشد زندگی شهرنشینی و توسعه صنعتی، به تدریج اندیشه استعدادیابی و کشف کاربری اراضی ذهن اندیشمندان را به خود معطوف کرد. هوم بولت (Humboldt) در سال 1800 با پرواز با بالن از فراز آسمان ها و با سفرهای مکرر در اروپا و به ویژه آمریکای لاتین و هند، با عبور از اقیانوس ها دریافت که پوشش زمین در یک قاره و همچنین قاره های مختلف، متفاوت است. او مشاهدات خود را با روشنفکران وقت و دانشمندان مطرح کرد و با ارائه تصاویر و شواهد پیام خود را به دقت انتقال داد. از آن پس دانش جغرافیای گیاهی نسج گرفت و هر یک از کشورهای اروپایی به تلاش برای تدوین قواعد مربوط به پراکنش گیاهان و جغرافیای گیاهی به صورت محلی، منطقه ای و حتی قاره ای اهتمام ورزیدند و سرانجام نقشه های متعددی در زمینه های جغرافیای گیاهی، پوشش گیاهی، جوامع گیاهی و ریختار گیاهی تولید شد. در ایران نیز نقشه های متعددی در زمینه های زمین شناسی، خاک شناسی، حاصلخیزی خاک و پوشش های گیاهی، دما، باران، تبخیر و غیره تهیه و تولید شد. ساختار جغرافیای گیاهی خاورمیانه (زهری، 1963)، شالوده جغرافیای گیاهی ایران (زهری، 1973)، نقشه دامنه جنوبی ارتفاعات پست کوه های البرز (فرای، کورشنر و پروپست، 1985)، پوشش حوضه های آبریز مهارلو در شیراز (راینهارد، کارل و فرای، 1977)، خطوط اصلی نقشه پوشش های گیاهی (ترگوبوف و مبین، 1969)، نقشه پوشش گیاهی ایران (دفتر مهندسی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، 1380)، نقشه رویش های کوه های زاگرس مرکزی (ولف گان و کرامر، 1984) و جنگل های طبیعی و گیاهان چوبی ایران و...
|
  • Hossein Mirzaie-Nodoushan, Abbas Poormeidani, Ali Mirhosseini, Hossein Rahimi Pages 22-29
    Nowadays, optimized utilization of forests potentials and seed orchard establishment is not an option rather it is an obligation. In countries such as Iran, which are considered as low forest countries, forest seed orchard establishment is a non-replaceable exigency. This is in such conditions in which unsystematically exploration of forest tree species has caused genetic deterioration and reduction of genetic variation of a great number of valuable forest tree species. Following fulfillment of a national research project on investigation of genetic potential of Haloxylon species, six populations of H. aphyllum collected from Khorasan Razavi, Qom, Yazd, Semnan, Kerman and Sistan and Baluchestan provinces were primarily investigated by which a number of suitable trees with appropriate performance were selected. The selected trees were further investigated by progeny testing in the six provinces. A number of superior genotypes were selected on which H. aphyllum seed orchard was established in Qom, Khorasan Razavi, and Yazd provinces. Using collected seeds on the selected plus trees, seedlings were produced, and a further selection was performed on the seedlings and planted in the seed orchards in such a way that the least relationship could be found between adjacent stands. Optimization of genetic variation in the mentioned seed orchards should be dynamically continued, along with utilization of their outcomes.
    Keywords: seed orchard, Haloxylon aphyllum, progeny test, genetic variation
  • Mehdi Pourhashemi, Hasan Jahanbazi Goujani, Jafar Hoseinzadeh, Seyyed Kazem Bordbar, Yaghoub Iranmanesh, Yahya Khodakarami Pages 30-37
    Oak decline is a multidimensional and complex phenomenon, involving the interaction of biotic and abiotic factors. The history of this phenomenon goes back more than three centuries ago and the latest has occurred in some European countries during 1980s. Zagros oak forests faced with this phenomenon since 2002s. Nowadays, more than one million hectares of Zagros oak stands is affected by oak decline syndrome. Administrative and technical operations have made clear different aspects of the crisis; however, full control of this crisis requires serious commitment and attention to the importance of it.
    Keywords: Zagros, oak decline, biotic factor, abiotic factor
  • Sareh Sadat Kazemi, Seyyed Reza Safavi Pages 38-41
    Lichens, as ecological indicators, have great value in forests because of the sensitivity to a wide variety of environmental stresses such as air pollution and climate change. So far, many species of lichens have been collected from the Hyrcanian forests to be identified in the lichen herbarium of Research Institute of Forests and Rangelands. Some of these lichens are able to fix nitrogen and are considered as an indicator of air pollution. In recent years, the destruction of Hyrcanian forests has led to a reduction in the diversity and abundance of lichens. Thus, regular studies on the biodiversity of lichens, especially tree lichens and epiphytic lichens are necessary. A number of factors affect the diversity and growth of lichens. Therefore, understanding these factors and timely action may decrease the negative effects on lichens and, as a result, help the health of the Hyrcanian forests.
    Keywords: Nitrogen fixation, Hyrcanian forests, cyanolichen, lichen
  • Mohammad Matinizadeh, Mostafa Khoshnevis, Tahereh Alizadeh, Elham Nouri, Shahab Bakhtiari Pages 42-45
    Among important symbioses, mycorrhizal symbiosis helps the establishment of plant by increasing the rhizosphere distribution, and absorption of water and important soil nutrients such as N, P, and K, leading to increased biodiversity, soil microbial population, and plant resistance against some pathogens and different stresses. This research was aimed to study the influence of symbiosis on morphological characteristics of Celtis caucasica. The study was performed in a natural habitat at Chahartagh, Chaharmahal va Bakhtiari province. The rhizosphere soil and root of five individuals of C. caucasica were sampled. After assessing the symbiosis, arbuscular mycorrihizal fungi were amplified by Zea mayz. Afterwards, the seeds of C. caucasica were inoculated by fungi. Assessments showed that symbiosis was created with 80% colonization. Therfore, the stem height, leaf area and root length in mycorrihizal seedlings were more than 3, 3, and 1.5 times as compared with control seedlings. Therefore, the symbiosis of arbuscular mycorrhizal fungi caused the better growth of mycorrhizal seedlings.
    Keywords: Celtis caucasica, colonization, symbiosis, growth characteristic
  • Fatemeh Askari, Bohloul Abbaszadeh, Mehrdokht Najafpour Navaei Pages 46-53
    This study was performed to investigate the growth stages of Pimpinella aurea in the field during 2010-2013. This species is one of the valuable medicinal plants native to Iran. b-bisabolene, one of the most important medicinal compounds, is found in inflorescence and seeds of P. aurea. It is used in the pharmaceutical industries and cosmetic and health products due to anti-inflammatory effect. The seeds were collected from a natural habitat in Tehran Province (Touchal). In laboratory, seed purity percentage, moisture content, 1000- seed weight, and germination percentage were calculated. During the study period, it was found that P. aurea was a perennial species, producing seeds after the third year of cultivation. Autumn sowing was better and seed sowing should be done directly in the ground. In addition, it is a monocarpic species and need be subcultured each year.
    Keywords: Pimpinella aurea, β–bisabolene, Touchal, cultivation
  • Jelveh Sohrabipour, Reza Rabiei Pages 62-68
    Algae are the main producer in aquatic ecosystems of ocean and seas which cover 71 percent of the earth planet. These organisms are environmentally very important. Seaweeds also produce a large part of oxygen in the atmosphere. Sothern parts of Iran are bordered with coastlines of Persian Gulf and Oman Sea which have high valuable biological potential that marine seaweeds are one of the most important one among them. During recent years over than 347 species of marine algae have been recognized and reported from this area including 167 Rhodophyta, 79 Chlorophyta, 80 Phaeophyta, 15 Cyanophyta and 6 Diatoms. Some of these seaweeds show high productivity and can be cultivated in commercial scale that will result many job opportunities in Iran.
    Keywords: Persian Gulf, Oman Sea, seaweeds, biodiversity
  • Parisa Panahi, Ziba Jamzad Pages 82-91
    The genus Quercus, as the most important genus of Fagaceae in Forests of Iran has remarkable diversity in Zagros region. Regarding to ever-increasing degradation of oak forests of Iran, it is essential to evaluate conservation status of native oaks. Based on the IUCN guidelines three criteria were used to evaluate the oak species as follows: extent of occurance, area of occupancy and number of mature individuals. The studied oaks were categorised as follow: Quercus robur subsp. pedunculiflora in critically endangered class, Q. infectoria subsp. boissieri, Q. macranthera, Q. petraea subsp. iberica, Q. castaneifolia subsp. castaneifolia, Q. libani, Q. persica and Q. brantii var. belangeri in vulnerable class, Q. brantii var. brantii in near threatened class. If the degradation trend continues, be protected, it will too.
    Keywords: conservation status, IUCN, Zagros oak Forest, Hyrcanian Forest, Arasbaran Forest