فهرست مطالب

طبیعت ایران - سال دوم شماره 5 (پیاپی 6، آذر و دی 1396)

نشریه طبیعت ایران
سال دوم شماره 5 (پیاپی 6، آذر و دی 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/09/23
  • تعداد عناوین: 26
|
  • سخن مدیر مسئول
  • عادل جلیلی صفحه 3
  • تصاویر بدون شرح
  • دیدگاه ها
  • محمد فیاض صفحات 6-10
    22 تیرماه سال 1338 در ماده 1 و 8 قانون قانون مدیریت دولتی درمورد مراتع، حفظ و مراقبت از مراتع به عهده سازمان جنگل بانی ایران گذاشته می شود. در تبصره ماده 19 این قانون از طرف سازمان جنگل بانی ایران آگهی میشود. پس از دو سال از انتشار، چرانیدن بز در جنگل ها و مراتع ممنوع است. در سال 1339 آئین نامه اجرایی قانون تصویب و در فصل ششم ماده 45 آن اعلام می شود به منظور راهنمایی صاحبان مراتع خصوصی درامر بهره برداری و اصلاح مراتع و از لحاظ حفظ و احیاء آنها، مالکین و استفاده کنندگان باید دستورات فنی متخصصین و مامورین فنی سازمان را در موارد: تناسب تعداد دام و انواع دام با ظرفیت مرتع، تاریخ ورود و خروج دام از مرتع، فصل، مدت و محل چرا را رعایت نمایند.
  • تصاویر بدون شرح
  • دیدگاه ها
  • مصطفی جعفری صفحات 12-15
    در کلام عمومی، شاخص ها کمک می نمایند تا روندها اندازه گیری شوند، تغییرات سیاهه برداری شوند و ارزیابی ها مورد حمایت واقع شوند. شاخص های پایداری به طور ویژه باید مفاهیمی را بوجود آورند و اطلاعاتی را در مورد ارتباط متقابل انسان، اقتصاد و سیستم های محیط زیست ارائه نمایند. چنین شاخص هائی «درکی را مطرح می نمایند که چگونه اقدامات انسانی بر ابعاد مختلف پایداری (موضوعات اقتصادی، محیط زیستی، اجتماعی) اثر می گذارد» (Rametsteiner et al.، 2011).
    ابعاد پایداری بر اصول هنجاری (normative principles) قرار گرفته است که یک چارچوب مرجع (reference frame) را برای معیارها و شاخص ها می سازند. در میان اینها اصولی مشترک ولی با مسئولیت ها متفاوت (common but differentiated responsibilities)، برابری داخل نسلی (inter-generational equity)، برابری بین نسلی (intra-generational equity)، عدالت، مشارکت، برابری جنسی و همچنین تعاریف مرزبندی ها بطور مثال جنگل و یا بخش جنگل قابل ذکر هستند.
  • احمد عابدی سروستانی صفحات 16-18
    امروزه در مدیریت منابع طبیعی شاهد تاکید بر سیاست ها و راهبردهای مبتنی بر ارتقاء معیشت بهره برداران از منابع طبیعی می باشیم. برخی معتقدند این راهبردها ماهیت توسعه روستایی دارند و در گفتگو با کارشناسان، سوال هایی پیرامون ارتباط مدیریت منابع طبیعی و مباحث توسعه روستایی مطرح می شود. در واقع سوال این است که آیا سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور می باید به توسعه روستایی بپردازد؟ و این که توسعه روستایی چه ارتباطی با وظایف و مسئولیت های آنان دارد؟ به نظر می رسد این سوال از زمانی قوت گرفته است که سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اجرای طرح هایی مانند پروژه ترسیب کربن و منارید، به شکلی درگیر فعالیت ها و برنامه هایی شده است که ماهیت توسعه روستایی دارند.
  • تصاویر بدون شرح
  • نامه های علمی
  • مصطفی خوشنویس*، محمد متینی زاده، انوشیروان شیروانی، مریم تیموری صفحات 20-35
    ارس (Juniperus excelsa) درختی مختص مناطق کوهستانی است و در 21 استان ایران حضور ملموسی دارد. پراکنش آن در ایران در ارتفاع 500 تا 3500 متری از سطح دریا دیده می شود. تحمل تغییرات دمایی، حضور در دامنه وسیعی از بارندگی، تحمل 4 تا 5 ماه فصل خشک، مقاومت خوب در مقابل آفات و بیماری ها و پایداری در مقابل باد و طوفان و بارش برف های سنگین از ویژگی های برجسته این گونه محسوب می شود. چند عامل به درختان ارس فرصت داده است تا در طول زمان به حیات خود ادامه داده و به کهنسالی برسند عامل اول خصوصیات ژنتیکی آن است که در برابر تنش های محیطی سازگاری و مقاومت درخوری دارد. عامل دیگر دوری از جوامع انسانی است که سبب شده تا فرصت زنده ماندن برایشان فراهم باشد. نکته دیگری که در کنار این دو عامل مطرح می‏شود همیشه سبز بودن آن است. در ایران عموم درختان خزان کننده هستند و درختان همیشه سبز به خصوص سوزنی برگان همچون سرو و کاج تنوع بسیار کمی دارند در نتیجه همواره مورد توجه مردم بوده اند و اغلب نه تنها از قطع آنها پرهیز کرده اند بلکه با کاشت نهال های آنها حضور این درختان را توسعه داده اند. ارس نیز به دلیل همیشه سبز بودن از این اقبال بهره مند شده و کمتر مورد قطع و تخریب قرار گرفته است. این شرایط و این توانایی ها موجب شده تا درختان کهنسال متعددی از آن در استان های مختلف حضور داشته باشد. بررسی درختان کهنسال ایران تا کنون نشان داده است از 44 گونه درختی و درختچه ای پایه های کهنسال که با فراوانی مختلف وجود دارد ارس با 61 پایه کهنسال بیشترین تعداد را بعد از چنار و گردو به خود اختصاص داده است. از نظر حضور در استان های مختلف استان خراسان شمالی با 33 پایه ارس کهنسال بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. بعد از آن استان های سمنان و تهران به ترتیب با 12 و 7 پایه قرار دارند. سازگاری و مقاومت ژنتیکی در برابر تنش های محیطی، دوری از جوامع انسانی و همچنین همیشه سبز بودن از عواملی هستند که سبب وجود درختان ارس کهنسال پرتعداد در ایران باشند. به یقین در ادامه مطالعه شناسایی درختان کهنسال کشور پایه های دیگری از این گونه شناسایی و اطلاعات آنها ثبت خواهد شد.
    کلیدواژگان: کهنسالی درخت، ارس، همیشه سبز
  • فاطمه درگاهیان *، سکینه لطفی نسب اصل، محمد خسروشاهی، آزاده گوهردوست صفحات 36-41
    منطقه خاورمیانه، ایران و از جمله خوزستان بر روی کمربند خشک دنیا واقع شده اند و رخداد پدیده گرد و غبار جزء ویژگی های ذاتی آن می باشد. بررسی آمار بلندمدت ایستگاه های سینوپتیک استان خوزستان نشان می دهد پدیده گردو غبار از منشاء داخلی و خارجی از 50 سال پیش نیز وجود داشته است، اما سهم منابع داخلی و خارجی گرد و غبار بر اساس یک روش علمی و معتبر مشخص نشده است. رخداد پدیده گرد و غبار در هر ایستگاه هواشناسی هر سه ساعت یک بار با کدهای مختلف گزارش می شود. اگر گرد و غبار مشاهده شده از منشاء خارج از ایستگاه و منطقه برخوردار باشد و از منطقه دیگری آمده باشد با کد 06 گزارش می شود اما اگر ناشی از بلندشدن گرد و غبار در خود منطقه و اطراف ایستگاه باشد با کد 07 گزارش می شود در یک دوره مشترک آماری 15 ساله (2002-2016) برای 12 ایستگاه سینوپتیک داده های مربوط به کدهای گرد و غبار استخراج و گرد و غبار با منشاء داخلی از منشاءخارجی تفکیک شد؛ نتایج نشان داد که به طور کلی سهم منابع داخلی 8.4% و سهم منابع خارجی91.6% می باشد. نتایج به روش کریجینگ معمولی در محیط نرم افزار GIS پهنه بندی شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تغییرات بلندمدت روند رخدادهای داخلی و خارجی در ایستگاه اهواز که در طول دوره مشترک آماری مجموع بیشترین رخدادها را داشته (4876رخداد) نشان داد؛ سهم منابع خارجی در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است.
    کلیدواژگان: استان خوزستان، کدهای گرد و غبار، منشاء یابی گرد و غبار داخلی و خارجی
  • محمدرضا عارفی پور *، سیده معصومه زمانی، ستار زینالی، احمد گرجی پور صفحات 42-50
    تجربه بیش از دو دهه تحقیق روی قارچ ها در عرصه های جنگلی ایران نشان داد که بسیاری از آنها می توانند نقش موثری در اقتصاد، محیط زیست، بهداشت، درمان، معیشت و زندگی روزمره ما داشته باشند. از طرفی جنگل های کشورمان خصوصا جنگل های استان های شمال و شمال غرب کشور، بدلیل برخورداری از اقلیمی معتدل، پوشش گیاهی مناسب و رطوبت کافی، برخوردار از طیف گسترده ای از گونه های قارچ های جنگلی است که این می تواند به صورت سرمایه ای برای کشور مطرح باشد. انواع مختلفی از قارچ های خوراکی، دارویی، صنعتی، گونه های همزیست با گیاهان، پتانسیل استفاده های کاربردی فراوانی را می توانند داشته باشند. حتی قارچ های سمی و گونه های قارچی روان گردان در مطالعات پزشکی بسیار اثر گذار خواهند بود. به دلیل بکر بودن این مطالعات در ایران، دامنه و وسعت کار بقدری زیاد است که کار و تحقیق از عهده یک گروه و یک تخصص خارج است و لازم است مجموعه ای از محققان در هر یک از زمینه های ذکر شده بصورت اختصاصی تحقیق و بررسی نمایند. محققین علوم چوب و کاغذ روی گونه های قارچی که در صنایع کاغذ سازی و تولید MDF کاربرد دارند، متخصصان علوم تغذیه روی گونه های قارچ های خوراکی و ارزش غذایی آنها، متخصصان محیط زیست روی گونه های قارچی همزیست با گیاهان جهت داشتن سیستم های پایدار در جنگل و فضاهای سبز شهری و همینطور بررسی گونه های قارچی تعدیل کننده عناصر آلاینده محیط زیستی، محققین داروشناسی و داروسازی روی تولید انواع داروهای ارزشمند از قارچ های دارویی، محققین بیابان زدایی روی گونه های قارچی کمک کننده به زنده مانی گیاهان بیابانی و کارشناسان ترویج روی آشنایی حاشیه نشینان جنگل با گونه های خوراکی در جهت تامین معاش و اقتصاد خانوار آنها کار و تحقیق نمایند.
    کلیدواژگان: قارچ، جنگل، آنزیم، کاربرد
  • آگهی
  • صفحه 51
  • نامه های علمی
  • فرزانه بهادری*، امیر مداح، محمد امیرجان صفحات 52-58
    مریم گلی کبیر (Salvia sclarea L.) یکی از گیاهان معطر مهم است که به علت ارزش اسانس آن در صنایع غذایی و عطرسازی، در سطح جهانی کشت می شود. در آزمایشی که در طی سالهای 1384 تا 1388 در استان سمنان انجام شد. یک اکوتیپ بومی مریم گلی کبیر با هدف بررسی سازگاری آن در شرایط زراعی، در دو منطقه خشک و نیمه خشک کشت و ارزیابی شد. بذرهای مریم گلی کبیر از رویشگاه طبیعی آن در شمال سمنان جمع آوری گردید. بذرها در فصل بهار به صورت مستقیم در هر دو مزرعه کشت شدند. در سال دوم پس از کشت و در مرحله ی گلدهی کامل، گیاهان از نظر ویژگی های رشدی و میزان اسانس سرشاخه گلدار بررسی شدند. مقایسه صفات در دو مزرعه و رویشگاه طبیعی نشان داد که گیاهان کشت شده در مزرعه نیمه خشک، بیشترین ارتفاع گیاه، تعداد شاخه ی گلدهنده، سطح برگ، عملکرد تر گل در هکتار( 25/8 تن در هکتار) و بیشترین عملکرد اسانس (10 کیلوگرم در هکتار) را دارا بودند که نسبت به اکوسیستم های دیگر، افزایش معنی دار داشت. کشت و تولید اکوتیپ بومی مریم گلی کبیر با ارزش اقتصادی قابل توجهی که دارد به عنوان گیاهی نو در الگوی کشت مناطق نیمه خشک پیشنهاد شود.
    کلیدواژگان: مریم گلی کبیر، رویشگاه طبیعی، اکوسیستم زراعی، اسانس، عملکرد
  • تصاویر بدون شرح
  • نامه های علمی
  • ناصر باغستانی میبدی *، صدیقه زارع کیا صفحات 60-65
    دگرآسیبی (Allelopathy) به اثر متقابل گیاهان توسط مواد شیمیایی خروجی از آنها بر روی یکدیگر اتلاق می شود که بر شیوه های رفتاری جوامع گیاهی و میزان عملکرد آنها موثرند. گیاهان دگرآسیب با ترشح مواد شیمیایی باعث کاهش تنوع و انبوهی گیاهان در زیر تاج خود نسبت به فضای باز مجاور می شوند. اثر دگرآسیبی گیاهان بر یکدیگر یکی از دغدغه های مهم در اصلاح و احیای مراتع بوده که در امر مرتعکاری در سطح مراتع کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این بررسی به خصوصیات دگرآسیبی گیاهان تاغ و درمنه دشتی که اولی از درختچه های بارز در امر احیا بیولوژیکی مناطق بیابانی و حاشیه کویر و دومی از بوته های غالب در مراتع استپی کشور هستند، پرداخته شده است. مرور مشاهدات صحرایی و مرور نوشتارهای علمی موجود پایه بحث و نتیجه گیری در این موضوع بوده است. بر اساس نتایج حاصله احتمال می رود که در عرصه های تاغکاری شده، رشد و گسترش دیگر گیاهان چندان موفقیتی در برنداشته باشد. از طرف دیگر وارد کردن درختچه های تاغ به عنوان بادشکن و یا گیاه مورد استفاده برای دام (ایجاد مرتع مشجر) در ترکیب گیاهی با گونه غالب درمنه دشتی موفقیت آمیز به نظر نمی رسد. زیرا ممکن است گونه درمنه دشتی در این اراضی با اثرات بازدارندگی خود بر گسترش گونه تاغ به عنوان گیاه همراه در ترکیب پوشش گیاهی مراتع مناطق استپی ممانعت بعمل آورد. اظهار نظرقطعی پیرامون دیدگاه ارائه شده مستلزم ادامه پژوهش در این زمینه می باشد.
    کلیدواژگان: تاغ، درمنه، دگرآسیبی، بیابان، استپ
  • آگهی
  • صفحه 66
  • گفتگوهای چالشی
  • عباس قمری زارع صفحات 68-79
    در گفتگو با آقایان دکتر محمدحسن پیراسته، مهندس علی اصغر اعلمش، مهندس سید مجید مطلبی پور و دکتر فرهنگ قصریانی از پیش کسوتان محیط زیست کشور اشاره شد:10/5 درصد مساحت ایران به مناطق حفاظت شده (به طور عام) اختصاص پیدا کرده است. همچنین یک سری از مناطق هم در نوبت قرار گرفتن تحت عنوان مناطق شکار ممنوع هستند. این مناطق دارای ویژگی هایی از نظر تنوع گونه های گیاهی و جانوری در یک اکوسیستم هستند که با مدیریت حفاظتی در آینده می توانند ارتقا یابند. تاکنون مناطق حفاظت شده طی سالیان متمادی با رنج و مرارت های زیادی حفظ شده اند و در این راه تعداد بی شماری از محیط بانان به درجه رفیع شهادت نائل شده اند و در آنها هدف اول حفاظت است.
    در حال حاضر در بسیاری از مناطق حفاظت شده روستا، جاده، فعالیت های کشاورزی، معادن و غیره وجود دارد. بعضی از این فعالیت ها با مناطق حفاظت شده در تعارض هستند. زیرا...
  • نگاهی به طبیعت ایران
  • مهری دیناروند* صفحات 80-89
    منطقه حفاظت شده شیمبار یا شیرین بهار با مساحتی معادل 53 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال شرقی مسجدسلیمان و در محدوده بخش اندیکا و در دامنه شمالی دریاچه سد شهید عباسپور در حوزه زاگرسی، ناحیه ایرانی تورانی قرار دارد. تغییرات ارتفاعی، جهت و درصد شیب های مختلف، خردزیستگاه های موجود در شکاف صخره ها، پناهگاه های طبیعی، بیشه های مردابی با غنای گونه ای متنوع، وجود دریاچه با نوسان های مختلف فصلی،باعث حضور اجتماع جانوری به صورت دسته ای و یا زندگی انفرادی گردیده است. درمجموع 117 گونه از مهره داران خشکی زی در منطقه شناسایی شده که 64 درصد آنها را پرندگان، 19 درصد پستانداران، 14 درصد خزندگان و 3 درصد دوزیستان تشکیل می دهد. پوشش گیاهی منطقه شامل تعداد 246 گونه متعلق به 179 جنس و 57 تیره است. بزرگترین تیره های گیاهی منطقه، تیره مینا Asteraceaeبا 30 گونه، تیره پروانه آسا Fabaceae با 23 گونه، تیره نعنا Lamiaceae با 22 گونه، تیره چتریان Apiaceae و تیره میخک Caryophyllaceae هرکدام با 11 گونه هستند. بیشترین درصد گونه ها متعلق به ناحیه ایرانی تورانی است. متاسفانه فعالیت هایی مانند کشاورزی، چرای مفرط دام، استفاده محلی از گونه های گیاهی و ساخت و ساز جاده منجر به تغییر سیمای طبیعی گردیده است.
    کلیدواژگان: اندیکا، شیمبار، گونه گیاهی، سد شهید عباسپور، استان خوزستان
  • ستون ها
  • دانشمندان ایرانی
  • مهدی زهدی*، علی اصغر معصومی صفحات 92-96
    در سرزمین کهن ایران، مرتعداری سابقه ای دیرینه و چند هزارساله دارد. ولی سابقه تشکیلات دولتی متولی مدیریت علمی مرتع، به شش دهه ی گذشته بر می گردد که چند سال پس از تشکیلات مربوط به جنگل ها ایجاد شد. پس از تشکیل وزارت کشاورزی در سال 1320، موضوع مراتع در زیر مجموعه اداره کل امور دام قرار داشت و عموما بر مسائل دام چرا کننده از مراتع یا همان دام سبک (گوسفند و بز) بعنوان مهمترین منبع تولید گوشت قرمز (در آن سال ها) متمرکز بود. با تشکیل بنگاه جنگل ها، در تاریخ 24/12/1327 و تصویب آیین نامه آن در ابتدای سال 1328، در ساختار سازمان مرکزی بنگاه «اداره بررسی های مراتع»یکی از ادارات «قسمت بررسی ها و آموزش و ترویج» بود که دارای یک رئیس، یک معاون و یک نفر عضو بوده است. در واقع می توان گفت این اداره هسته اولیه تشکیلات مدیریت علمی و اصولی مراتع بود که با حضور تعدادی از کارشناسان ایرانی و بعدها تعدادی کارشناس خارجی توسعه و تحول پیدا کرد. براساس سوابق بدست آمده مهندس جواد ایرانفر که همکاری خود را با اداره کل جنگل ها و کریم ساعی از تاریخ چهارم شهریور 1321 آغاز کرده بود، پس از یک وقفه چند ساله که در بخش های دیگر وزارت کشاورزی مشغول شد، در تاریخ 22 اردیبهشت سال 1329 به بنگاه جنگل ها پیوست و...
  • تصاویر بدون شرح
  • معرفی گونه های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران
  • احمد حاتمی*، سارا صادقیان، عفت جعفری، زیبا جم زاد، عادل جلیلی صفحات 98-103
    جایگاه حفاظتی یک گونه از جنس سلوی و از خانواده نعنا به نام سلوی اقلیدی (Salvia lachnocalyx Hedge) در ایران بر اساس معیار های اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفت. این کار با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح اشغال و تعداد افراد بالغ (براساس بازدیدهای صحرایی) انجام و با توجه به تعاریف و معیارها به عنوان گونه در بحران انقراض (Critically Endangered) معرفی می شود. مشاهدات صحرایی نشان داد چرای شاخه های گلدار این گیاه در فصل گلدهی توسط دام، و تخریب رویشگاه محدود گونه از طریق احداث بزرگراه که باعث انفصال رویشگاه شده است و همچنین واگذاری اراضی جهت ساخت و ساز از عوامل اصلی تهدید کننده این گونه انحصاری و نادر در جهان، به شمار می روند.
    کلیدواژگان: جایگاه حفاظتی، اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، گونه های انحصاری، سلوی اقلیدی، ایران
  • اخبار علمی و تحلیلی
  • صفحه 104
    پژوهش جدید، اطلاعات ارزشمندی در مورد کشف روش‏های افزایش موفقیت بازکاشت گیاهان ارائه نموده و امید تازه‏ای برای احیای این اکوسیستم‏ های در خطر نابودی به ارمغان آورده است.
    احیای جنگل‏های خشک گرمسیری، سخت‏ترین نوع احیای جنگل است. جنگل‏های خشک گرمسیری اکوسیستم‏ های غنی از گونه ‏های گیاهی و جانوری در نزدیکی استوا هستند که فصل‏ های متناوب مرطوب و خشک را تجربه می‏ کنند. در طول قرن گذشته اکثر این جنگل‏ ها، که ارزش بسیاری در تامین آب و زیستگاه برای حیات وحش دارند، به مزارع یا مراتع تبدیل شده‏ اند. یکی از چالش ‏های روبرو یرای احیای این جنگل ‏ها، افزایش میزان رس در خاک‏ های تخریب شده این مناطق است به‏ طوری ‏که باعث می‏ شود نهال نتواند ریشه ‏های خود را در خاک به خوبی انتشار دهد.
    پژوهش جدیدی که توسط دانشجوی...
  • صفحه 105
    حتی اگر نتایج توافقنامه پاریس موفقیت آمیز باشد، یک سوم از یخچال‏ های کوهستانی آسیا، ذوب می ‏شوند. توده‏ های یخ بسیار زیادی در کوهستان‏ های بلند آسیا وجود دارد که دانشمندان آن را «سومین قطب زمین» نامیده ‏اند. هیمالیا و فلات تبت دارای بزرگترین ذخایر آب شیرین در خارج از قطب شمال و قطب جنوب هستند. در این مناطق، هزاران یخچال سرچشمه ده ‏ها عدد از بزرگترین رودخانه‏ های آسیا را تشکیل داده است که به آب آشامیدنی و آبیاری محصول منطقه کمک می‏کند. این یخچال‏ ها به دلیل تغییرات آب و هوایی ذوب می ‏شوند. حال در یک مطالعه منتشر شده در مجله...
  • صفحه 106
    دو تیم تحقیقاتی به رهبری دکتر ورونیکا گرینیسن (Veronica Grieneisen) و دکتر استن ماری (Stan Maree) در مرکز جان اینز لندن (John Innes Centre) و همکاران آن ها در دانشگاه توکیو (Tokyo، Japan) روی اینکه گیاهان چگونه عنصر غذایی بور (boron) را منتقل می کنند، مطالعه کردند. این عنصر غذایی برای رشد گیاهان ضروری است ولی در غلظت های بالا برای سلول های گیاهی سمی است. آن ها دریافتند که غلظت این عنصر در خاک به طور ناگهانی تغییر نمی کند ولی گیاهان دارای سیستم پیچیده توسعه یافته ای هستند که به سرعت به تغییرات آن واکنش نشان می دهند. این سیستم شامل انتقال دهنده های برنامه ریزی شده ژنتیکی است که به سرعت به تغییرات غلظت بور در اطراف ریشه پاسخ می دهند. دکتر گرینیسن گفت «ما پرسیدیم که چرا گیاهان چنین انرژی را برای پاسخ سریع به یک سیگنال...
  • صفحه 107
    چه کسی می دانست که می توان عطر یک گل را با نگاه کردن به رنگ آن پیش بینی کرد؟ این موضوع برای بسیاری از 41 گونه گیاهی در یکی از رویشگاه های یونان که توسط حشرات گرده افشانی می کنند صحت دارد. یک گروه تحقیقاتی بین‏ المللی نتایج تحقیق خود را چهارم سپتامبر 2017 در مجله Nature Ecology & Evolution منتشر کردند. این گروه به بررسی نحوه ی ارتباط این گیاهان با مجموعه متفاوتی از حشرات گرده ‏افشان در همان جامعه پرداخته است. آنها موفق به کشف پیوند بین رنگ و عطر گل شدند به طوری که این دو ویژگی را می ‏توان به عنوان یک سیگنال یکپارچه در نظر گرفت. این اولین مطالعه برای نشان دادن...
  • نقد کتاب
  • علی اصغر معصومی* صفحات 108-110
    تدوین فلور رنگی ایران پس از چاپ چندین جلد فلور ایران (احمد پارسا) که به صورت سلسله انتشارات زیبا و نفیس به وسیله زنده یاد استاد احمد قهرمان طراحی و از سال 1357 به صورت پیاپی منتشر شده است، کمک فراوانی به شناخت گونه های گیاهی ایران کرده است. دکتر قهرمان به ویژه با چیره دستی که در هنر عکاسی داشت، با یک دوربین دستی زایس این آثار نفیس را تهیه و تنظیم کرد. سپس، تا 26 جلد آن را چاپ کرد. پیش بینی تصاویر و شرح گونه های گیاهی ایران در 64 جلد در نظر گرفته شده بود...
|
  • Adel Jalili Page 3
  • Mohammad Fayyaz Pages 6-10
  • Mostafa Khoshnevis *, Mohammad Matinizadeh, Anoushirvan Shirvany, Maryam Teimouri Pages 20-35
    Juniperus excelsa is exclusive to mountainous area that distributed in 21 provinces in Iran. It grows in 500-3500 m a.s.l. Tolerance to harsh environmental condition such as temperature variation, broad range of perception, 4-5 months of drought, resistance to weeds and diseases, resistance against wind, storms and heavy snow are characteristic of Juniperus sp.. These characters have caused wide distribution of lots of long-lived junipers in different provinces. Investigation on long-lived Junipers in Iran has shown presence of 44 long-lived tree and shrub species with different frequency. Juniper has the highest frequency (61 stands) followed by platanus and walnut. North Khorasan province (33 stand) has the highest frequency of long-lived Juniper followed by Semnan (12) and (7) Tehran provinces. Adaptability and genetical resistance to environmental stresses, being far from human community and evergreen has made high frequency of long-lived Juniper in Iran. There is no doubt more stand of long-lived Juniper will be identified in future.
    Keywords: Long lived tree, Juniper
  • Fateme Dargahian *, Sakine Lotfinasab Asl, Mohammad Khosroshahi, Azadeh Gohardoust Pages 36-41
    The Middle East, Iran and Khuzestan are located on the dry belt of the world and the dust phenomenon is one of its inherent characteristics. Long-Term survey of synoptic stations in Khuzestan Province shows that dust phenomenon with domestic and foreign origin has existed since 50 years ago; however, the share of internal and external resources of dust is not determined by a scientifically valid method. The occurrence of dust phenomenon is reported at each meteorological station every three hours with different codes. If the dust observed is from the source outside the station and comes from another area, it is reported with code 06, but if it is caused with the rise of dust in the area and around the station, it is reported with code 07. In a 15-year common statistical period (2002-2016), the data of dust codes were extracted for 12 synoptic stations and the dust with internal origin was separated from the external origin. Overall, the results showed that the share of internal and external resources was 8.4% and 91.6%, respectively. The output of results was zoned and analyzed using the usual Kriging method in the GIS software environment. Long-term changes in internal and external events at the Ahwaz station, indicating the highest occurrence during the total statistical period (4876), showed that the share of foreign resources increased sharply in recent years.
    Keywords: Khuzestan province, dust codes, origin of internal, external dust
  • Mohammad Reza Arefipour *, Seyyedeh Masoumeh Zamani, Sattar Zeinali, Ahmad Gorjipour Pages 42-50
    The experience of over two decades of research on fungi in Iranian forests has shown that many of them can play an effective role in the economy, environment, health- treatment, and livelihood of everyday life. On the other hand, our forests, in particular the forests of the north and northwest of the country, have a wide range of forest fungal species due to its moderate climate, adequate vegetation and sufficient moisture, which can be considered as an asset for the country. Various types of edible, medicinal, and industrial fungi as well as the fungi coexisting with plants can have potentially many applications. Even toxic fungi and psychoactive fungal species will be very effective in medical studies. Because of the pristine nature of these studies in Iran, the scope and extent of work is so great and beyond the specialty of one group; therefore, a set of researchers in each of the fields listed as follows is required to do research separately: Wood and paper science: doing research on fungal species that could be in paper and MDF industries; Nutritional science: doing research on the types of edible fungi and their nutritional value; Environmental science: doing research on fungal species modifying environmental pollutants and fungal species coexisting with plants to have sustainable systems in the forest and green spaces in the urban forests; Pharmacological science: doing research on the production of a variety of valuable medicines from medicinal fungi; Combat desertification science: doing research on fungal species that help desert plants to survive; and finally the extension of research findings to introduce the edible fungal species to provide the livelihood and support the economy of households in the forest.
    Keywords: Fungi, forest, enzyme, use
  • Farzaneh Bahadori *, Amir Maddah, Mohammad Amirjan Pages 52-58
    Clary sage (Salvia sclarea L.) is one of the most important aromatic plants, cultivated worldwide, and is used in flavor and fragrance industries due to its valuable essential oils. In this experiment, carried out in Semnan province during 2005 to 2009, a native Salvia sclarea L. was evaluated for its suitability to be cultivated in arid and semi-arid areas. The seeds of S. sclarea were collected from its natural habitat in the north of Semnan. The seeds (6 kg/h) were sown directly in the fields during the spring. At full flowering stage (in the second year of cultivation), the plants were evaluated for growth parameters and the essential oil yield of inflorescences. The comparison between the natural and agro ecosystems showed that plants in the semi-arid agro ecosystem had the highest plant height, flowering branches, leaf area, total fresh flower yield (8.25 ton/h) and essential oil yield (10 kg/h). The yield of clary sage ecotype cultivated in semi-arid area of Semnan was extremely higher than that of natural habitat. As a whole, the native ecotype of S. sclarea could be an alternative crop with significant economic value to be cultivated in semi-arid conditions.
    Keywords: Salvia sclarea, natural habitat, agro ecosystem, essential oil, yield
  • Naser Baghestani Meybodi *, Seddigheh Zare Kia Pages 60-65
    Allelopathy is known as the interaction effects between plants through the release of chemical compounds, affecting the behavioral patterns of plant communities and their performance. Allelopathic plants, by secreting chemicals, reduce the diversity and frequency of plants underneath the crown as compared to the adjacent open spaces. Receiving less attention so far, allelopathic effects of plants on each other is one of the important concerns in range improvement and reclamation. In this study, the allelopathic properties of Haloxylon aphyllum, as a prominent shrub used in biological reclamation of desert areas and desert margins, and Artemisia sieberi, as a dominant species of steppe rangelands in Iran, were investigated. The review of field observations and review of available scientific literature have been the basis for discussion and conclusion in this regard. According to the results, it is likely that the growth and distribution of other species will not be successful in Haloxylon plantations. On the other hand, the use of Haloxylon shrubs as windbreak or for livestock grazing does not seem to be successful. Because Artemisia sieberi, with its inhibitory effects, may prevent the development of Haloxylon as a companion species in the vegetation composition of steppe rangelands. An explicit commentary on the views presented requires further research in this regard.
    Keywords: Haloxylon aphyllum, Artemisia sieberi, allelopathy, desert, steppe
  • Abbas Ghamari Zare Pages 68-79
  • Mehri Dinarvand Pages 80-89
    The Shimbar or Shirin Bahar protected area with an area about 53 thousand ha, is located 45 km northeast of Masjed Soleyman, Andica town, and the northern slopes of Shahid Abaspour dam, in the Zagros basin, Irano-Turanian region. Changes in altitude, aspect and slope, microhabitats on the rock cliffs, natural shelters, riparian shrublands with high species richness, and a lake with different seasonal fluctuations have caused the presence of group or solitary living of animals. There are a total of 117 terrestrial vertebrates in the region, of which 64 percent belong to birds, 19 percent to mammals, 14 percent to reptiles and 3 percent to amphibians. This area contains 246 plant species, belonging to 179 genera and 57 families. Most species belong to the Asteraceae with 30, Fabaceae with 23, Lamiaceae with 22, Apiaceae and Caryophyllaceae each with 11 species. The highest percentage of the species belongs to the Irano-Turanian region. Unfortunately, the natural landscape of the area has changed due to some activities such as agriculture, livestock grazing, local uses of species and road construction.
    Keywords: Andica, Shimbar, plant species, Shahid Abaspour dam, Khuzestan province
  • Adel Jalili, Mostafa Jafari, Fatemeh Sefidkon Pages 90-91
  • Ahmad Hatami *, Sara Sadeghian, Effat Jafari, Ziba Jamzad, Adel Jalili Pages 98-103
    The conservation status of Salvia lachnocalyx Hedge f. of Lamiaceae (mint family) was evaluated and defined based on IUCN threat categories. It was evaluated according to three categories: area of occupancy, extent of occurrence and the number of mature species in populations. This species was defined as "Critically Endangered" (CE). Field observations showed that livestock grazing of flowering shoots of this species during the flowering season and destruction of its small habitat through highway construction, as well as the assignment of lands for construction, are among the main threats to this endemic and rare species in the world.
    Keywords: Conservation status, IUCN, endemic species, Salvia lachnocalyx Hedge, Iran
  • Ali Asghar Maassoumi * Pages 108-110