نشریه علوم محیطی
پیاپی 2 (زمستان 1382)

کره زمین، محیط طبیعی زیست میلیون ها تیره جاندار و از جمله انسان ها است که در کنار هم و با اتکای بر یکدیگر زندگی می کنند ویژگی های زیستی برای پیدایش، زایش و همزیستی همه این جانداران، تابع موازین توارثی و شرایط محیطی است. از این رو، انسانهای امروزین هر روز بیشتر خود را نیازمند به دانش های روز آمدتری در مورد علوم محیطی تاثیرگذار بر محیط زیست احساس می کنند.

بررسی فون پرندگان در فضای سبز ناحیه شهری اوین تهران، از تیرماه 1379 تا خرداد 1382 در محوطه باغ کشاورزی (با مساحت تقریبی 15 هکتار) انجام شد، بر اساس نتایج بهدست آمده 49 گونه پرنده (حدود 10% از پرندگان ایران) از 25 خانواده شناسایی شدند، از میان آنها 12 گونه بومی منطقه و 37 گونه مهاجر تابستان گذران، طمستان گذران و عبوری بودند که در بین آنها 25 گونه فقط یک یا دو بار دیده شده اند.

روش تجزیه و تحلیل RFLP روی محصولات PCR. مولکول mtDNA در مطالعه تنوع در سه جمعیت گونه تاسماهی ایرانی (Aci penser persicus) به کار گرفته شد. ناحیه کنترل mtDNA با استفاده از PCR تکثیر شد و متعاقب آن نمونه های DNA با آنزیم های برشی برای تجزیه و تحلیل RFLP هضم گردید.

تا کنون دو زیر گونه از خارپشت برانت Hemiecbinus bypomelas از ایران گزارش شده اند که به دلیل عدم وجود بررسی های جمعیتی دقیق، جایگاه تاکسونومیک آنها روشن نیست. در این بررسی، چهار جمعیت ازاین خارپشت (یک جمعیت خشکی مادر از کرمان و سه جمعیت جزیره ای از جزایر قشم، هنگام و لارک) در دو رویکرد مورفولوژیک و مورفومتریک پژوهش شدند که گزارش خارپشت برانت از سه جزیده فوق برای نخستین بار انجام شده است.

شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی ایران موجب شده است که این کشور از لحاظ تنوع اکوسیستمی و در نتیجه تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی کشوری غنی باشد. مطالعه فون مارمولک ها به عنوان بخشی از این منابع با ارزش طبیعی حانز اهمیت بوده و در سالیان اخیر مطالعاتی در این زمینه صورت گرفته است.

در مورد شناسایی و کاربرد گلسنگ ها مطالعات اندکی در ایران انجام شده است. به جز چند منطقه که گلسنگ های آن به وسیله محققین خارجی و داخلی گزارش شده، بقیه ناطق ایران به صورت بکر باقی مانده است و لیست کامل و جامعی از آنها در دست نیست.

رویشگاه ارسباران به رغم محدود بودن سطح خود، گونه های گیاهی و جانوری بسیار متنوع و منحصر به فردی را در خود جای داده است. این منطقه به لحاظ حضور سوزنی برگان نیز دارای اهمیت زیادی است، زیرا جزو معدود مناطق رویشی کشور محسوب می شود که تیپ های بسیار متنوعی از سوزنی برگان را همراه پهن برگان در خود جای داده است.

بررسی فنتیکی تعداد 53 جمعیت متعلق به دو واریته Tuli pa montana با نام های T.montana var و T. montana var. cbr ysantba با استفاده از خصوصیات ریختی انجام گرفت. این دو واریته به ترتیب دارای گل های قرمز و زرد می باشند که در کنار جمعیت هایی با گل نارنجی پراکندگی دارند. رسته بندی بر اساس تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه خوشه ایجمعیت های متعلق به دو واریته را کاملا از هم جدا نمود که بیانگر متمایز بودن آن دو است.

منظومه «حیدر بابایه سلام» اثر جاویدان استاد محمدحسین شهریار از شهرت به سزایی برخوردار است. به نقل از شهریار، حیدر بابا اسم کوهی است روبروی دهکده (قیش قورشاق) که در کنار رودخانه در فاصله میان قره چمن معروف و دهکده شنگل آباد واقع شده است. اواخر تابستان سال 1373 در راه سفر گیاه شناسی به آذربایجان (منطقه سیه رود)، تصمیم بر آن شد تا در این مسیر مطالعه ای روی گیاهان کوه حیدربابا صورت گیرد.