مجله پایش
سال ششم شماره 3 (پیاپی 23، تابستان 1386)

پژوهش حاضر به بررسی رابطه خودپایی و سلامت روانی در بین دانشجویان ورزشکار گروهی و انفرادی و دانشجویان غیر ورزشکار پرداخته است. به این منظور تعداد 116 نفر (62 نفر غیر ورزشکار، 34 نفر ورزشکار گروهی و 20 نفر ورزشکار انفرادی) در این پژوهش شرکت کردند. ورزشکاران بیشتر دانشجویانی بودند که برای شرکت در مسابقات، انتخاب شده یا شرکت کرده بودند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه خودپایی (25 سوال) و پرسشنامه سلامت عمومی (28 سوال) بوده است که دارای 4 زیر مقیاس اضطراب، علایم جسمانی، اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی است. تجزیه و تحلیل آماری داده های پژوهشی نشان داد که از نظر میزان خودپایی بین سه گروه مورد مطالعه تفاوت معنی دار وجود داشت (0.05>P)، به این معنی که میزان خودپایی در ورزشکاران انفرادی بیشتر از گروهی و در ورزشکاران گروهی بیشتر از غیر ورزشکاران بوده است. از نظر میزان سلامت روانی نیز بین سه گروه مورد مطالعه تفاوت معنی دار وجود داشت که در زیر مقیاس های اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی چشمگیر تر بود. به این معنی که میزان اختلال در عملکرد در ورزشکاران گروهی و میزان افسردگی در غیر ورزشکاران بیشتر از دو گروه دیگر بوده است (0.05>P). همچنین از نظر میزان افسردگی بین ورزشکاران دختر و پسر تفاوت معنی دار وجود داشت به این معنی که میانگین نمره افسردگی در پسران بیشتر از دختران بوده است (0.05>P). نتایج این مطالعه نشان داد که اختلال کارکرد اجتماعی در بین ورزشکاران تیمی و افسردگی در بین افراد غیر ورزشکار، شیوع بیشتری دارد.

این مطالعه با هدف تعیین شیوع فلوئوروزیس و رابطه آن با فلوراید آب مصرفی در دانش آموزان 15 - 12 ساله مدارس راهنمایی بخش بستک و حومه از توابع شهرستان بندر لنگه واقع در استان هرمزگان انجام گرفت.مطالعه از نوع توصیفی - مقطعی بوده و با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایانجام پذیرفت. تعداد نمونه ها با در نظر گرفتن سطح اطمینان 95 درصد، چهارصد و شش نفر تعیین گردید. تعداد 406 کودک 15 - 12 ساله (186 دختر و 220 پسر) از بین دانش آموزان مدارس راهنمایی انتخاب و مورد معاینه قرار گرفتند. اطلاعات به دست آمده با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS و با کاربرد روش های آماری T-test و آنالیز واریانس ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.شاخص کلی فلوئوروزیس جامعه مورد بررسی 0.83 بود که در قسمت قدامی فک بالا در دختران 0.96 و در پسران 1.02، در قسمت خلفی فک بالا در دختران 0.81 و در پسران 0.89، در قسمت قدامی فک پایین در دختران 0.77 و در پسران 0.84 و در قسمت خلفی فک پایین در دختران 0.65 و در پسران 0.71 تعیین گردید.تحلیل یافته های حاصل از مطالعه نشان داد که ارتباط معنی داری بین شیوع فلوئوروزیس با جنس و سن و همچنین فک بالا با پایین وجود ندارد. از آنجا که میانگین فلوراید آب این منطقه PPM 1.05 و شاخص فلوئوروزیس 0.83 می باشد، این نتایج با حد مطلوب فلوراید پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی برای این نوع مناطق مغایرت دارد. لذا کاهش میزان فلوراید آب منطقه به منظور کاهش شاخص فلوئوروزیس ضروری به نظر می رسد.

چاقی از مشکلات تغذیه ای به شمار می رود که به واسطه توسعه شهرنشینی، تغییر در شیوه زندگی و الگوهای مصرف غذایی و کاهش فعالیت بدنی پدیدار گشته است. چاقی در دوران کودکی و نوجوانی می تواند منجر به بروز بیماری های مزمن همچون دیابت، اختلالات قلبی و عروقی، فشار خون و انواع سرطان در سنین بالاتر گردد. هدف از این بررسی مطالعه ارتباط چاقی با برخی رفتارهای تغذیه ای در بین دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهر کرمان است. این بررسی یک مطالعه مورد شاهدی است که در آن نمونه ها به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، از دبیرستان های دخترانه شهر کرمان انتخاب شدند. این بررسی بر روی 84 دانش آموز چاق و 253 شاهد انجام گرفت. ملاک چاقی، نمایه توده بدن (Body Mass Index-BMI) مساوی و یا بیشتر از صدک 95 بر اساس استاندارد (Center for Disease Control) CDCبود. برای تعیین BMI از اندازه گیری قد و وزن با قدسنج با دقت 1 سانتیمتر و ترازوی دیجیتال SECA با دقت 0.1 کیلوگرم استفاده شد. بررسی رفتارهای تغذیه ای با استفاده از پرسشنامه عمومی انجام شد. میانگین دفعات مصرف وعده های اصلی غذایی و میان وعده در دو گروه تفاوت معنی داری را نشان داد (P=0.003، P=0.0001). به این معنی که مصرف بیشتر وعده های اصلی غذایی در گروه شاهد نسبت به گروه مورد عامل محافظ مناسبی در برابر چاقی محسوب می گردد و مصرف بیشتر میان وعده ها در گروه مورد نسبت به شاهد اثر معکوس نشان می دهد. هر چند میانگین دفعات مصرف صبحانه در گروه شاهد بیشتر از گروه مورد بود، ولی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در دو گروه از جهت مصرف غذای آماده خارج از منزل, ترجیح غذایی, سرعت غذا خوردن و انجام کار دیگر به هنگام غذا خوردن تفاوت معنی داری مشاهده نشد.
مطالعه حاضر نشان می دهد برخی رفتارهای تغذیه ای که در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر کرمان مورد بررسی قرار گرفته است می تواند با چاقی نوجوانان ارتباط داشته باشد. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که برای بررسی دقیق تر این ارتباطات نیاز به مطالعاتی است که با بررسی کل انرژی دریافتی، محتوای کالری وعده صبحانه، فعالیت بدنی و دیگر عوامل تاثیر گذار، طراحی و اثر این عوامل کنترل شده باشد.

نوزادان مبتلا به تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR) بیشتر در معرض ابتلا به بیماری ها، عفونت، نقص دستگاه تنفسی و مرگ دوران نوزادی قرار دارند. همچنین این نوزادان از نظر یادگیری و آموزش نسبت به نوزادان طبیعی مشکلات بیشتری دارند. به علاوه، IUGR به عنوان یک عامل خطر در ایجاد مشکلات سلامتی در دوران بزرگسالی از قبیل دیابت، فشار خون بالا و بیماری های قلبی عروقی نقش دارد. هدف این مطالعه تعیین عوامل خطر مرتبط با IUGR در نوزادان شهرستان بندرعباس بود.این مطالعه به روش مورد - شاهدی انجام شد. جمعیت مورد مطالعه، مادران و نوزادان آنها در هنگام زایمان بودند. شرایط ورود به مطالعه این بود که نوزاد زنده به دنیا آمده، یک قلو بوده و طول مدت بارداری مساوی یا بیشتر از 37 هفته باشد. از بین نوزادانی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، آنهایی که وزن هنگام تولد کمتر از 2500 گرم داشتند، نوزادان IUGR بودند که گروه مورد را تشکیل دادند و نوزادانی که با وزن طبیعی بلافاصله بعد از آنها متولد می شدند، گروه کنترل را تشکیل می دادند. حجم نمونه در هر کدام از دو گروه مورد و شاهد 60 نفر محاسبه شد. وزن نوزادان با ترازو تعیین شد و اطلاعات موجود در پرسشنامه از طریق مصاحبه با مادران تکمیل و از نرم افزار آماری SPSS برای تجزیه و تحلیل آنها استفاده گردید.نتایج نشان داد که شغل مادر(Odds Ratio=10.2. 95%CI=1.2-87.3)، فشار خون در طول دوره بارداری (Odds Ratio=7.4. 95%CI=1.5-36.9)، عدم مراقبت در طول دوره بارداری (Odds Ratio=3.9. 95%CI=1.2-13.7)، و مصرف قلیان (Odds Ratio=3.5. 95%CI=1.1-12.6)، از جلمه عوامل خطر مراقبت با تولد نوزاد IUGR بودند.به منظور کاهش میزان IUGR باید با شناسایی زنان در معرض خطر و ارایه راهنمایی ها و آموزش های لازم به آنها از حاملگی های پر خطر تا حد امکان جلوگیری نموده و آنها را نسبت به اهمیت مراقبت های دروان بارداری و حاملگی در زمان مناسب آگاه نمود و عومال خطر مرتبط با IUGR و عواقب تولید چنین نوزادی را به آنها آموخت.

زلزله بم که در زمستان 1382 به وقوع پیوست، تعداد بیشماری کشته و زخمی به جا گذاشت. هدف از این مطالعه، تعیین شیوع و تغییرات شیوع مصرف مواد اپیوئیدی، الکل و حشیش، در بازماندگان زلزله بم، هشت ماه پس از زلزله است.
با استفاده از روش نمونه گیری صحرایی، به طور تصادفی 779 نفر از میان جمعیت بازماندگان زلزله بم با حداقل سن 15 سال انتخاب شدند. در این مطالعه از ابزار محقق ساخته برای بررسی وضعیت مصرف در طول عمر و کنونی مواد (تریاک، هروئین، الکل و حشیش) و نیز تغییرات میزان مصرف مواد در ماه هشتم پس از زلزله نسبت به یک ماه قبل از وقوع زلزله استفاده گردید.
27.4 درصد از مردان و 4.5 درصد از زنان، سابقه مصرف تریاک در طول عمر را گزارش کردند. میزان مصرف روزانه تریاک، هشت ماه پس از زلزله در مردان 16.9 درصد و در زنان 2.7 درصد بوده است. در مردان پس از تریاک، الکل و پس از آن حشیش، شایع ترین مواد مورد مصرف بوده اند. در زنان غیر از تریاک موردی از مصرف سایر مواد غیر قانونی گزارش نشد. به طور کلی 20.5 درصد از مردان و 2.3 درصد از زنان افزایش مصرف یکی از مواد غیر قانونی مورد بررسی را نسبت به قبل از زلزله گزارش نمودند، هر چند عده ای نیز کاهش مصرف مواد را گزارش کردند.
این یافته ها نشان می دهد که به ویژه در مناطق و گروه هایی که مصرف مواد رواج بیشتری دارد، احتمال افزایش مصرف مواد پس از بلایا و حوادث وجود دارد و ضرورت پیش بینی مداخلات پیشگیرانه و درمانی را می طلبد.

سقط عمدی یکی از عوامل مرگ و میر مادران در دنیا است. در ایران با وجود ممنوعیت قانونی و محدودیت فرهنگی و اجتماعی، آمار تخمینی نشان دهنده وجود مواردی از سقط های عمدی است. هدف این پژوهش دستیابی به دلایل انجام و انجام ندادن سقط جنین عمدی توسط گروهی از زنان بود.مطالعه به روش کیفی و با استفاده از دو شیوه بحث گروهی متمرکز و مصاحبه فردی انجام شد. 36 مصاحبه گروهی با زنان با سواد و بی سواد قومیت های بلوچ، ترک، ترکمن، عرب، فارس، کرد، گیلک، لر، مازندرانی و 54 مصاحبه فردی با متخصصان زنان، ماماها و تا حد امکان سایر افرادی که در انجام سقط عمدی دخالت دارند نظیر ماماهای محلی انجام شد. مصاحبه ها در محل سکونت هر قوم انجام گرفت تا عامل همجواری و تاثیرپذیری از سایر اقوام به حداقل برسد.انجام سقط عمدی در زمان مصاحبه ها به چهار دلیل کلی شامل تزریق واکسن سرخجه، بیماری مادر، نقص جنینی و بارداری ناخواسته قابل طبقه بندی بود. بارداری ناخواسته به عنوان اصلی ترین علت مطرح بود که در شرایط مختلف به خصوص وجود مشکلات مالی، منجر به انجام سقط عمدی می گردید. اعتقادات مذهبی به عنوان مهم ترین علت انجام ندادن سقط عمدی ذکر شد. با توجه به این که بارداری های ناخواسته از علل عمده سقط جنین است، تغییرات قانونی اخیر، اگرچه از بروز تعدادی از سقط های غیرایمن ناشی از بیماری مادر و یا نقایص جنینی جلوگیری خواهد نمود، ولی راه حل مناسبی برای جلوگیری از انجام تعداد بسیار زیادی از سقط های عمدی نخواهد بود.

سیاست گذاران و مدیران هر جامعه برای ایجاد سلامت و توزیع برابر آن در بین مردم، نیاز به شاخص هایی دارند که بتواند بار (Burden) ناشی از بیماری ها و آسیب ها را در جامعه به گونه ای ملموس برای آنها بیان نماید. واحد(Disability Adjusted Life Years) DALYs، دارای این ویژگی است. مجموع عمر از دست رفته در نتیجه مرگ زودرس، به علاوه زمان سپری شده توام با ناتوانی و معلولیت، در بار بیماری ها یا DALYs به صورت کمی شده و برای هر بیماری و آسیب نشان داده می شود.سرطان پستان، شایع ترین سرطان در زنان و شایع ترین علت مرگ و میر زنان 44 -40 ساله محسوب می شود. به همین علت محاسبه بار ایجاد شده توسط آن و تعیین سهم این بار از کل بار ایجاد شده توسط مجموعه سرطان ها در ایران، برنامه ریزان را قادر می سازد که منابع را به نحو متناسبی توزیع نموده و بتوانند میزان پیشرفت برنامه های مبارزه را به صورت علمی و موثر ارزیابی کنند. در همین راستا مطالعه بزرگی با عنوان «محاسبه بار بیماری ها و آسیب ها و عوامل خطر آنها» از سال 1382 در معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آغاز شد و این پژوهش بخشی از مطالعه مزبور است. در این طرح، روش کار خاصی برای مدلسازی سرطان ها در جمعیت، در نظر گرفته شد و نرم افزار ویژه ای نیز برای این کار طراحی گردید. در این مطالعه: 1- بار سرطان پستان در هر هزار نفر جمعیت در ایران در زنان، 0.62 DALYs به دست آمد. بار سرطان در زنان ایرانی نسبت به منطقه مدیترانه شرقی (1.1 DALYs/1000) و کل جهان (1.99 DALYs/1000) پایین تر بود. 2- پیک سنی بار این سرطان در زنان ایرانی در گروه های سنی 59-45 و بالای 80 سال بود. 3- سال های از دست رفته به علت مرگ زودرس یا ناتوانی به ازای هزار نفر (DALYs/1000) در گروه های سنی 59-45، 69-60 و 79-70 سال در زنان ایرانی کمتر از موارد مشابه در منطقه مدیترانه شرقی و همچنین جهان است.

تعداد 160 زن در سن باروری استفاده کننده از خدمات تنظیم خانواده از 14 مرکز بهداشتی - درمانی شهر تهران به طور تصادفی در این مطالعه که یک مطالعه مداخله ای شاهد دار با هدف تدوین و ارزیابی برنامه آموزشی بهداشت جنسی است شرکت داده شدند.نیاز سنجی اولیه از نیازهای بهداشت جنسی و همچنین تدوین متن مناسب و تهیه پرسشنامه تحقیق برای چنین آموزش هایی با انجام یک مطالعه کیفی به روش بحث گروهی متمرکز انجام شد. مداخله آموزشی انجام شده شامل کارگاه سه روزه برای تعلیم کارکنان مراکز یاد شده به عنوان آموزش دهندگان و ارایه کنندگان اصلی خدمت بود.مداخله آموزشی برای گروه هدف مطالعه توسط همین کارکنان به صورت سه کلاس یک ساعته در سه هفته متوالی به انجام رسید. پرسشنامه تحقیق قبل و 6 هفته بعد از اتمام مداخله آموزشی توسط شرکت کنندگان در مطالعه تکمیل شد. تحلیل داده ها هیچ تفاوت معنی داری را بین خصوصیات جمعیت شناختی گروه هدف با جمعیت شهر تهران نشان نداد.این برنامه توانست تغییر معنی داری را از نظر آماری در میزان آگاهی (میانه نمره آگاهی از 7.02 به 13.52 در گروه مورد مداخله و از 6.38 به 6.9 در گروه شاهد تغییر یافت) و نگرش (میانگین نمره نگرش از 35.88 در گروه مورد مداخله به 98.98 افزایش و در گروه شاهد از 89.80 به 88.76 کاهش یافت) به وجود آورد. همچنین در قصد برای تغییر رفتار و نیز در برخی رفتارهای مورد مطالعه نیز تغییرات معنی داری به وجود آمد. این مطالعه نشان داد که با در نظر گرفتن حساسیت های فرهنگی و دینی و نیز با شناخت نظام بهداشتی و توجه به محدودیت های قانونی و اجرایی می توان برنامه ای موثر برای ارتقا آموزش بهداشت جنسی طراحی و به اجرا درآورد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان گوارش و مقایسه ابعاد مختلف آن در میان دو گروه بیمار مطلع و غیر مطلع از تشخیص سرطان انجام شده است. به منظور انجام پژوهش، بیماران مبتلا به سرطان گوارش حاضر در بخش های درمانی بیمارستان امام خمینی (ره) طبق معیارهای پذیرش، انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها مشتمل بر پرسشنامه مشخصات جمعیتی و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان پژوهش و درمان سرطان اروپا (EORTC QLQ-C30) بود. پرسشنامه EORTC QLQ-C30، به صورت مصاحبه چهره به چهره توسط یک روانشناس بالینی با بیماران تکمیل و در پایان مصاحبه، وضعیت اطلاع بیماران از تشخیص سرطان مشخص گردید. در مجموع، 142 بیمار مبتلا به سرطان گوارش از نظر کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفتند. 48 درصد بیماران از تشخیص سرطان مطلع و 52 درصد آنها غیر مطلع بودند. به منظور مقایسه سطح کیفیت زندگی دو گروه مورد بررسی، از آزمون t گروه های مستقل استفاده گردید. تحلیل داده ها نشان داد که وضعیت عملکرد جسمانی (0.001=P)، عملکرد هیجانی (0.01=P) و عملکرد اجتماعی (0.0001>P) بیماران غیر مطلع در مقایسه با بیماران مطلع به طور معناداری بهتر و شکایت آنها از خستگی (0.01=P) و تاثیرات مالی بیماری (0.005=P) نیز به طور معناداری کمتر بوده است. از لحاظ وضعیت عملکرد نقش، عملکرد شناختی، کیفیت زندگی کلی و نشانگان جسمانی، بین بیماران مطلع و غیر مطلع از تشخیص سرطان، تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیماران غیر مطلع از تشخیص سرطان در مقایسه با بیماران مطلع، کیفیت زندگی هیجانی، جسمانی، و اجتماعی بهتری داشتند و این در حالیست که مطالعات اخیر بر فواید ضمنی افشای اطلاعات تاکید فراوان دارند. چنین به نظر می رسد که علاوه بر تفاوت های فرهنگی موجود در نگرش به افشای تشخیص سرطان از سوی بیماران، پزشکان و خانواده های آنها، چگونگی اطلاع یافتن بیماران از تشخیص سرطان در افزایش یا کاهش پریشانی روانی و کیفیت زندگی نقش مهمی را ایفا می کند.

اعتیاد به اینترنت موضوع تازه و جالبی است که در سال های اخیر به عنوان اعتیاد رفتار محور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی مشکل اعتیاد به اینترنت و ویژگی های رفتاری، شخصیتی و جمعیتی کاربران بر حسب درجه اعتیاد آنهاست.
این مطالعه به روش مقطعی بر روی 732 نفر از کاربران اینترنت در سنین 39-15 سال در منطقه دو غرب تهران انجام شده است. در این مطالعه، ویژگی های روانشناختی و میزان اعتیاد کاربران با استفاده از 3 نوع پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است. برای اندازه گیری درجه اعتیاد، از روش یانگ، برای سنجش نوع شخصیت کاربران از شاخص نوع مایرز بریگز یا (Myers-Briggs Personality Type Introduction-MBTI) و جهت اندازه گیری میزان بیگانگی با خود از مقیاس احساس بیگانگی با خود دین (Dean''s Alienation Scales-DAS) استفاده شد و پس از ثبت داده ها در نرم افزار SPSS، برای تحلیل آنها از روش نحلیل همبستگی استفاده گردید.در این بررسی 30 درصد کاربران، به اینترنت اعتیاد داشتند و همه آنها درجات مختلفی از رفتارهای روانی اجتماعی مانند احساس بیگانگی با خود، احساس ضعف و ناتوانی در انجام امور، رفتار ناهنجار اجتماعی، اجتماع گریزی، درون گرایی و رفتار احساسی را از خود نشان دادند. همچنین تمایل نوجوانان به اینترنت بسیار شدیدتر از سایر گروه های سنی بود. این رابطه در مورد افراد مجرد و دانش آموزان دبیرستانی نیز وجود داشت. اعتیاد به اینترنت در گروه سنی 19-15 سال در مقایسه با سایر گروه های سنی بیشتر و چندین برابر است. بین اعتیاد به اینترنت در کاربران، با احساس بیگانگی از خود و ابعاد آن و همچنین با ویژگی های شخصیتی درون گرا و دارای رفتار احساسی ارتباط واضحی دیده می شود. در کاربران معتاد شدید نیز بهره جویی از گفتگوی اینترنتی سه برابر کاربران است و هر چه از حالت طبیعی به اعتیاد در کاربران پیش می رویم بهره جویی از فیلم، موسیقی، بازی و گفتگوی اینترنتی بیشتر می شود.با توجه به نتایج به دست آمده، تدوین برنامه های آموزشی موثر و ارایه روش های مشاوره به خانواده ها برای محدود کردن رشد اعتیاد به اینترنت در بین کاربران پیشنهاد می گردد.

نظر به نقش واکسن سه گانه در کاهش مرگ و میر ناشی از سه بیماری مهلک دیفتری، کزاز و سیاه سرفه، واکسیناسیون کودکان ایرانی از سال 1320 با استفاده از واکسن ساخت داخل کشور در ایران شروع شد. تحقیق حاضر، مطالعه ای آینده نگر روی 337 کودک 6-4 ساله واکسینه شده در تعدادی از مراکز بهداشتی شهر تهران با واکسن سه گانه ساخت موسسه سرم سازی رازی ایران است. از والدین کودکان واکسینه شده خواسته شد که بعد از واکسن زدن کودکان، پرسشنامه عوارض واکسن را در طول یک هفته بعد از واکسیناسیون به صورت روزانه تکمیل کنند. عوارض موضعی و عمومی به ترتیب در 92.6 و 65.3 درصد کودکان واکسینه شده مشاهده گردید. درد در ناحیه تزریق، شایع ترین عارضه موضعی بود که در 86.9 درصد از کودکان مشاهده گردید. بیشترین عوارض عمومی شامل تب (48.4 درصد)، کاهش اشتها (24 درصد)، مشکلات گوارشی (5.6 درصد)، تهوع و استفراغ (8 درصد) و کهیر یا اگزما (2.7 درصد) عمدتا در روز اول یا دوم پس از واکسیناسیون مشاهده شد که طی یک هفته به تدریج کاهش یافت. با توجه به مطالعات پراکنده گذشته بر روی این واکسن در ایران به نظر می رسد که عوارض مشاهده شده در این مطالعه نسبت به مطالعات قبلی کاهش یافته است. مقایسه عوارض واکسن مورد مطالعه با مطالعات انجام شده در کشورهای دیگر که با استفاده از واکسن های استاندارد سلولی انجام شده است، موید شیوع بالای عوارض فوق الذکر در واکسن های دیگر می باشد، گرچه شدت این عوارض در کودکان ایرانی واکسینه شده در این مطالعه بیشتر به نظر می رسد. احتمالا این عوارض با روش فرمولاسیون واکسن و نیز اجزا سلولی باکتری های استفاده شده در تولید آن ارتباط داشته باشد.