فهرست مطالب

پایش - سال شانزدهم شماره 4 (پیاپی 74، امرداد و شهریور 1396)

مجله پایش
سال شانزدهم شماره 4 (پیاپی 74، امرداد و شهریور 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/05/11
  • تعداد عناوین: 12
|
  • محمود طاووسی، علی اصغر حائری مهریزی، ژیلا صدیقی، محمد اسماعیل مطلق، محمد اسلامی، فاطمه نقی زاده، مهدی عنبری، اکرم هاشمی، علی منتظری صفحه 401
    مقدمه
    توجه به ضرورت موضوع فرزندآوری و خلاء مطالعات ملی در این خصوص محققان را بر آن داشت تا میزان تمایل به فرزند آوری و عوامل مرتبط با آن را در میان مردم ایران مورد بررسی قرار دهند.
    مواد و روش کار
    این پژوهش یک مطالعه جمعیتی بود، که به صورت مقطعی در شهرها و روستاهای کشور انجام شد. در مجموع تعداد 20935 نفر]زنان متاهل در سنین باروری (49-15) و مردان متاهل با همسرانی در سنین باروری از 32 استان سراسر ایران در این مطالعه شرکت کردند .
    یافته ها
    میانگین (انحراف معیار) سن مخاطبان (8/23) 36/28 سال گزارش شد. نتایج مطالعه نشان داد که 31/8 درصد از پاسخگویان به فرزندآوری تمایل دارند. نتایج حاصل از به کارگیری آزمون رگرسیون لجستیک در این مطالعه نشان داد عدم تمایل به فرزندآوری با متغیرهایی مانند سن بیشتر ارتباط معنادار دارد. همچنین بخت عدم تمایل به فرزندآوری در افراد با درآمد «بد/خیلی بد» حدود 2/82 برابر افراد با درآمد « خیلی خوب/ خوب» و در کسانی که داشتن 2 فرزند را کافی می دانستند حدود 4/96 برابر افرادی بود که بیشتر از 3 فرزند را کافی می دانستند. بخت عدم تمایل به فرزندآوری در زنان حدود 1/44 برابر مردان، در شیعیان حدود 1/49 برابر اهل تسنن و در شهرنشینان حدود 1/36 برابر روستاییان بود.
    بحث و نتیجه گیری
    یافته های این مطالعه می تواند تصویری از وضعیت فعلی تمایل به فرزندآوری ایرانیان را نشان داده و راهنمای عمل مسئولان در برنامه ریزی های ذی ربط قرار گیرد.
    کلیدواژگان: تمایل به فرزندآوری، جمعیت، مطالعه جمعیتی
  • حامد زندیان، سوگند تورانی، فریده مرادی، تلما ظهیریان مقدم صفحه 411
    مقدمه
    هدف این مطالعه بررسی تغییرات شیوع و هزینه‏ های زایمان طبیعی و سزارین قبل و بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت در ایران می‏ باشد.
    مواد و روش کار
    در این مطالعه توصیفی مقطعی و گذشته نگر می باشد. جامعه آماری کلیه زنان مراجعه کننده برای زایمان (طبیعی و سزارین) به مرکز آموزشی درمانی بوعلی اردبیل (94-1392) بودند که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. داده های مورد نیاز مطالعه با استفاده از چک لیست خود ساخته بر اساس پرونده های بیمارستانی جمع آوری و توسط نرم افزار STATA مورد تحلیل قرار گرفتند.
    یافته ها
    بر اساس نتایج مطالعه حاضر به تفکیک قبل و بعد از طرح تحول سلامت، بیش از 55 درصد مادران در دامنه سنی 25 تا 30 سال، بیش از 98 درصد متاهل و قریب به 12 درصد از آنها دارای بیمه روستایی بودند. نتایج استنباطی حاکی از آن بود که اختلاف معنادار بین شیوع زایمان طبیعی و شیوع سزارین قبل و بعد از طرح تحول سلامت وجود داشته است. همچنین کلیه هزینه های زایمان طبیعی و سزارین به تفکیک نوع هزینه قبل و بعد از طرح تحول سلامت اختلاف معنادار را نشان دادند.
    بحث و نتیجه گیری
    بر مبنای نتایج مطالعه مشخص شد طرح تحول سلامت تاثیر مثبتی بر کاهش زایمان سزارین داشته و سبب شده است تا نسبت سزارین به زایمان طبیعی به میزان 0/79 برابر کاهش یابد. بررسی تاثیر طرح تحول سلامت بر هزینه های زایمان نشان داد هزینه های مربوط به کلیه خدمات مربوط به سزارین پس از طرح تحول سلامت کاهش یافته است. این در حالی است که هزینه های مربوط به خدمات زایمان طبیعی نیز به نسبت قابل توجهی افزایش داشته است. بر این اساس می توان نتیجه گیری کرد که طرح تحول سلامت در حیطه ترویج زایمان طبیعی تا حدودی به اهداف تدوین شده خود دست یافته است.
    کلیدواژگان: طرح تحول سلامت، زایمان طبیعی، سزارین، هزینه های نظام سلامت
  • بتول موسوی، مریم نشاط، مهدی معصومی، علیرضا پیرخائفی، محمد علی همتی صفحه 421
    مقدمه
    پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه وضعیت خود گزارشی مشکلات رفتاری-هیجانی نوجوانان قربانی مین و مهمات عمل نکرده ثبت شده در پنج استان مرزی ایران انجام شده است.
    مواد و روش کار
    روش پژوهش از نوع مقطعی بود. در این پژوهش از پرسشنامه خودگزارشی سلامت روان کودکان و نوجوانان آخنباخ Youth Self Report test of Achenbach (YSR) که یکی از ابزاهای غربالگری روانشناسی برای ارزیابی مشکلات رفتاری- هیجانی کودکان و نوجوانان است، استفاده شد. روش نمونه گیری در این تحقیق سرشماری کامل بود و حجم نمونه 68 نفر یعنی کلیه نوجوانان قربانی مین و مهمات عمل نکرده در کشور در نظر گرفته شد، میزان مشارکت 63/2 % (43 نفر) بود ). عوامل زمینه ای موثر بر روی نمره کلی آخباخ در کودکان و نوجوانان آسیب دیده از مین و مهمات عمل نکرده با استفاده از انالیز رگرسیون انجام شد.
    یافته ها
    تعداد شرکت کنندگان شامل 35 پسر و 8 دختر بودند. میانگین سن کل نمونه ها 16/18 (انحراف معیار2/30)، در دختران 515 (انحراف معیار2/82) و پسران 16/25 (انحراف معیار2/18) بود. میانگین درصد جانبازی 42/67 (با انحراف معیار16/95)، طیف آن بین 70-20 درصد بود. عملکرد تحصیلی اکثر نوجوانان مورد مطالعه در حد متوسط بود. بین وضعیت تحصیلی دختران و پسران قربانی مین و مهمات عمل نکرده تفاوت معناداری وجود نداشت. بالاترین میانگین نمره پرسشنامه خودگزارشی مشکلات رفتاری-هیجانی در کل نمونه ها مربوط به اضطراب/افسردگی و رفتار پرخاشگرانه داشت. میانگین نمره کلی آخنباخ در دختران بالاتر از پسرانبود. میزان جانبازی(درصد جانبازی) با نمره کلی اخنباخ و اختلال درونی سازی ارتباط معنی داشت. میانگین گویه های اضطراب/افسردگی، مشکلات تفکر و مشکلات توجه در دختران از پسران قربانی مین و مهمات عمل نکرده به طور معناداری بیشتر بود. سن، میزان تحصیلات و تعداد افراد خانوار مهترین عوامل زمینه ای موثر بر روی نمره کلی آخباخ در کودکان و نوجوانان آسیب دیده از مین و مهمات عمل نکرده بودند.
    بحث و نتیجه گیری
    آسیب با مین و مهمات عمل نکرده بر روی باز خورد فردی روانشناختی نوجوانان با مشکلات اضطراب/افسردگی، مشکلات توجه و تمرکز بیشتری همراه است.
    کلیدواژگان: وضعیت روانشناختی، سلامت روان، نوجوانان قربانی، مین و مهمات عمل نکرده
  • فاطمه زهرا احمدی، محمود مهر محمدی، جین ولا، علی منتظری صفحه 431
    مقدمه
    معلمان نقش بسیار مهمی در ارتقای سواد سلامت دانش آموزان ایفا می کنند. در حال حاضر شواهد اندکی وجود دارد که در دوره تربیت معلم، تاثیر مداخلات مرتبط با برنامه درسی را بر سواد سلامت نشان دهد.
    مواد و روش کار
    این پژوهش به شیوه روایتی انجام شد و طی آن، روایت های دانشجومعلمانی که برنامه درسی گفت و شنودی سواد سلامت را تجربه کردند مورد بررسی قرار گرفت تا از طریق آن بتوان اثربخشی این برنامه را ارزشیابی کرد. داده ها از طریق پرسشنامه رویداد مهم، نوشتارهای تاملی، کارهای عملی دانشجویان، تعاملات دانشجویان با یکدیگر و با مدرس، و نوشته های میدانی پژوهشگران گردآوری شده اند. تحلیل داده ها از طریق تحلیل مضمونی انجام شد.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد برنامه درسی سواد سلامت مبتنی بر تعلیم و تربیت گفت و شنودی به خوبی از سوی دانشجومعلمان مورد پذیرش واقع شد و توانست سواد سلامت معلمان را در ابعاد دسترسی، درک، کاربرد، ارزشیابی و انتقال اطلاعات سلامت افزایش دهد.
    بحث و نتیجه گیری
    برنامه درسی سواد سلامت مبتنی بر تعلیم و تربیت گفت و شنودی می تواند به افزایش سواد سلامت دانشجویان منجر شود. این نخستین مطالعه ای است که در ایران تاثیر برنامه درسی سواد سلامت را سنجیده است.
    کلیدواژگان: تعلیم و تربیت گفت و شنودی، تربیت معلم، سواد سلامت، ارزشیابی گلخانه ای، پژوهش روایتی
  • عباس عبادی، زیبا نقی زاده، علی منتظری، زهرا شاهواری، محمود طاووسی، راضیه باقرزاده صفحه 445
    مقدمه
    چگونگی روانسنجی یک ابزار نشان دهنده کیفیت آن ابزار است. اغلب ابزارهای طراحی شده، همه ملاک های روانسنجی را مد نظر قرار نداده اند.
    مواد و روش کار
    حاضر با بررسی متون موجود فارسی و انکلیسی به شرح بررسی روایی سازه، پایایی و قابلیت پاسخگویی به عنوان خصوصیات مهم روانسنجی ابزارهای سنجش سلامت پرداخته است. همچنین اثر سقف و کف و تفسیرپذیری نیز شرح داده شده است.
    یافته ها
    برای تامین روایی سازه نیز روش های مختلفی وجود دارد که شامل روایی ساختاری، آزمون فرضیه و نیز، روایی همگرا، افتراقی و بین فرهنگی است. روایی ملاکی نیز بخشی از روایی است که در صورت قابلیت انجام به ارتقای کیفیت ابزار کمک می کند. طراحان ابزار نباید به انجام تحلیل عاملی به تنهایی بسنده کنند و باید دیگر روش های تامین روایی سازه را نیز برای افزایش اعتبار ابزار خود استفاده نمایند. پایایی بخش مهمی از روانسنجی است که شامل همبستگی درونی، ثبات، هم ارزی و خطای استاندارد ابزار است. طراحان ابزار اغلب به همبستگی درونی و گاه به بررسی ثبات پرداخته اند. بررسی خطای استاندارد ابزار به عنوان جزء مهمی از پایایی در اغلب ابزارهای طراحی شده مورد غفلت واقع شده است. قابلیت پاسخگویی در صورتی تایید می شود که کمترین تغییر قابل اهمیت از لحاظ کلینیکی از کمترین تغییر قابل تشخیص توسط ابزار بیشتر باشد. همچنین از سطح زیر محنی ROC نیز برای بررسی قابلیت پاسخگویی می توان استفاده کرد. اثر سقف و کف در صورتی وجود دارد که بیش از 15% پاسخگویان به ترتیب حداکثر یا حداقل نمره قابل دستیابی را کسب کنند.
    بحث و نتیجه گیری
    آشنایی با اصول ترجمه و طراحی ابزار و بررسی معیارهای روانسنجی می تواند به پژوهشگران کمک کند تا به ابزاری معتبر برای پژوهش خود دست یابند.
    کلیدواژگان: روانسنجی، روایی سازه، پایایی، قابلیت پاسخگویی، ابزار سنجش سلامت
  • زهره سهرابی، فریبا بختی، لیلی صالحی صفحه 457
    مقدمه
    خودکارآمدی پژوهشی پیش بینی کننده ی علاقه فراگیران به انجام پژوهش است و ارزیابی صحیح آن به اساتید در شناخت نقاط قوت و ضعف فراگیران در رابطه با پژوهش کمک می کند. این مطالعه با هدف روان سنجی مقیاس خودکارآمدی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد.
    مواد و روش کار
    در این مطالعه روان سنجی از اطلاعات جمع آوری شده از 150 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی ایران درسال 1395 استفاده شد. ابزار اولیه 18 گویه ای با مقیاس لیکرت از مطالعات قبلی اقتباس شده بود. روند اعتبار سنجی با بررسی شاخص روایی محتوی، نسبت روایی محتوی و روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و امتیاز تاثیر صورت گرفت. پایایی درونی ابزار با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و ثبات ابزار به وسیله روش آزمون باز آزمون مورد ارزیابی قرار گرفت.
    یافته ها
    در مقیاس اولیه 18 سوالی براساس شاخص ضریب تاثیر بالای 1/5 و شاخص محتوی بالای 0/49 و نسبت روایی بالای 0/7 تعداد 18 سوال حفظ شد.
    براساس تحلیل عاملی اکتشافی نیز تمامی این 18 سوال در ابزار باقی ماندند. با در نظر گرفتن ارزش ویژه بالای 1 برای هر عامل، سه عامل خودکارآمدی شناخت مسئله، خودکارآمدی روش شناسی، خودکارامدی گزارش نویسی استخراج شد. این مقیاس قادر به پیش بینی 57/072 درصد از تغییرات کل مقیاس بود.
    بحث و نتیجه گیری
    نتایج این مطالعه شاهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی ابزار خودکارآمدی پژوهشی است. این نتایج می تواند جهت سنجش خودکارآمدی پژوهشی در دانشگاه ها و سایر موسسات آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: روایی، پایایی، روان سنجی، خودکارآمدی پژوهشی
  • راضیه نصیرزاده، نرجس عرفان منش صفحه 465
    مقدمه
    محدودیت های کلامی افراد، و فقدان آگاهی آن ها نسبت به هیجانات و اعمال خود ، ارزیابی روان شناختی آن ها را با محدودیت هایی مواجه ساخته است. بنابراین نیاز مبرمی برای شناسایی و کاربرد ابزار تشخیصی غیر کلامی که بتواند هیجانات و مهارت های شناختی افراد را مورد ارزیابی قرار دهد، وجود دارد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و پایایی مقیاس آزمون نقاشی سیلور(Silver Drawing Test) در جمعیت دانشجویی شهر شیراز بود.
    مواد و روش کار
    500 نفر از دانشجویان شهر شیراز به شیوه خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شدند. آزمودنی ها آزمون آزمون نقاشی سیلور(SDT)، را انجام دادند و به پرسش های پرسشنامه های خلاقیت عابدی، مقیاس افسردگی-اضطراب – استرس(42 سوالی)، مقیاس بیان حالت- صفت خشم(نسخه دوم)،و آزمون هوشی آزاد از فرهنگ کتل پاسخ دادند. داده ها با استفاده از ضریب توافق کاپا، ضریب همبستگی اسپیرمن، آلفای کرونباخ و آزمون T مستقل تحلیل گردید
    یافته ها
    ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاس های هیجانی آزمون نقاشی سیلور0/92و برای مقیاس های شناختی0/64؛ اعتبار نمره گذاری برای 3 تکلیف نقاشی پیش گویانه، نقاشی تخیلات و مشاهدات به ترتیب برابر 0/83، 0/81 و 0/78گزارش شد. روایی همگرا از طریق تعیین ضریب همبستگی آزمون نقاشی سیلور با پرسشنامه های خلاقیت عابدی، مقیاس افسردگی- اضطراب - استرس(42 سوالی)، مقیاس بیان حالت- صفت خشم(نسخه دوم)، و آزمون هوشی آزاد از فرهنگ کتل احراز شد.
    بحث و نتیجه گیری
    براساس نتایج پژوهش آزمون نقاشی سیلور(SDT)، واجد ویژگی های روان سنجی مورد نیاز برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی و تشخیص های بالینی است.
    کلیدواژگان: آزمون نقاشی سیلور، اعتبار، روایی
  • ژیلا صدیقی، علی حسینی، کاظم محمد، سعید مهدوی، سیامک میراب سمیعی، نوش آفرین صفادل، وحید بنایی، راحله رستمی، لیلا حیدری، فاطمه گرجی خواه، مریم منصوری صفحه 474
    مقدمه
    توزیع عادلانه و دسترسی جغرافیایی به خدمات سلامت یکی از اهداف سیاستگذاران نظام سلامت است. در این راستا مطالعه ای تحت عنوان «طراحی مدل دسترسی جغرافیایی به مراکز آزمایشگاهی تشخیص پزشکی کشور ایران» در سال 1392 اجرا شد. مقاله حاضر به دستاوردهای استفاده از این مدل برای انتخاب مکان های استقرار آزمایشگاه های جدید تشخیص پزشکی در شهرهای شیراز، همدان و شوشتر پرداخته است.
    مواد و روش کار
    واحدهای تحت مطالعه شامل آزمایشگاه های تشخیص پزشکی مستقل (خارج از بیمارستان و درمانگاه) در داخل شهر بودند. تحلیل داده ها توسط تحلیل فضایی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی با نرم افزار ArcGIS انجام شد.
    یافته ها
    طبق مدل دسترسی جغرافیایی، مکان زمین های بسیار مطلوب و مطلوب جهت استقرار آزمایشگاه های جدید در شهر های شیراز و همدان و شوشتر تعیین شدند. در زمان مطالعه حاضر، شهر شیراز دارای 64 آزمایشگاه مستقل بوده و امکان احداث حدود 241 آزمایشگاه جدید در شهر وجود داشت. مساحت زمین های بسیار مطلوب و مطلوب 22661 متر مربع برآورد شد که ظرفیت پذیرش حدود 120 آزمایشگاه جدید را در مکان های مناسب مقدور می نماید. بنابراین فقط 120 آزمایشگاه از 241 آزمایشگاه مورد نیاز شهر شیراز می توانند (در راستای توسعه افقی شهر) در این مکان ها مستقر شوند. شهر همدان دارای 24 آزمایشگاه مستقل بوده و امکان احداث حدود 143 آزمایشگاه جدید در شهر وجود داشت. مساحت زمین های بسیار مطلوب و مطلوب جهت استقرار آزمایشگاه های جدید در شهر همدان 130700 مترمربع برآورد شد که استقرار تمامی 143 آزمایشگاه مورد نیاز شهر را در این مکان های مناسب امکانپذیر می کند. شهر شوشتر در زمان مطالعه حاضر، دارای 3 آزمایشگاه مستقل بوده و امکان احداث حدود 9 آزمایشگاه جدید در شهر وجود داشت. مساحت زمین های بسیار مطلوب و مطلوب جهت استقرار آزمایشگاه های جدید در شهر شوشتر 36800 مترمربع برآورد شد که امکان استقرار تمامی 9 آزمایشگاه مورد نیاز شهر را در این مکان های مناسب مقدور می کند.
    بحث و نتیجه گیری
    استفاده از مدل دسترسی جغرافیایی می تواند مکان یابی آزمایشگاه های جدید تشخیص پزشکی را در بسیاری از شهرهای کشور ممکن نماید. نتایج مکان یابی باید توسط بازدیدهای میدانی با واقعیات شهر انطباق یابد.
    کلیدواژگان: آزمایشگاه تشخیص پزشکی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، دسترسی جغرافیایی، شهر شیراز، شهر همدان، شهر شوشتر، ایران
  • معصومه همتی پاک مسلک، سیده زهرا مرقاتی، علیرضا دیدارلو صفحه 501
    مقدمه
    سبک زندگی سالم در کاهش بروز، شدت و عوارض بیماری ها موثر است. یکی از چارچوب های آموزشی که در فرآیند تغییر رفتار علاوه بر آگاهی و نگرش عواملی چون محیط و هنجارهای اجتماعی را نیز موثر می داند، الگوی بزنف است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی بزنف بر سبک زندگی بیماران مبتلا به بیماری نارسایی قلبی انجام گرفت.
    مواد و روش کار
    در این مطالعه شبه تجربی، 60 نفر از بیماران مبتلا به بیماری نارسایی قلبی به صورت در دسترس وارد مطالعه شدند، پرسشنامه ی سبک زندگی و پرسشنامه سنجش سازه های الگوی بزنف قبل از مداخله توسط نمونه ها تکمیل شد و سپس نمونه ها به دو گروه مداخله و کنترل تخصیص تصادفی داده شدند. در این مطالعه آموزش مبتنی بر الگوی بزنف در طی 4 جلسه برای هر گروه کوچک 10 نفره بیماران گروه مداخله، انجام شد. بعد از 3 ماه پیگیری پرسشنامه ها دوباره تکمیل شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی انجام شد.
    یافته ها
    نتایج مطالعه نشان داد که بعد از مداخله میانگین نمره کلی سبک زندگی بین دو گروه متفاوت نبود، به عبارتی آموزش مبتنی بر الگوی بزنف بر سبک زندگی بیماران موثر نبود. اما میانگین نمره ابعاد تغذیه، الگوی خواب، سلامت جسمانی، استرس و مصرف دخانیات مرتبط به سبک زندگی در بین دو گروه از نظر آماری تفاوت معنی دار داشتند، و آموزش مبتنی بر مدل بزنف بر ابعاد سبک زندگی بیماران موثر بود. نتایج نشان داد که میانگین نمرات سازه های الگوی بزنف قبل و بعد از مداخله درون گروه مداخله تفاوت آماری معنی دار داشت .
    بحث و نتیجه گیری
    با توجه به تاثیر آموزش بر اساس مدل بزنف، بر ارتقای اکثر حیطه های سبک زندگی بیماران نارسایی قلبی، پیشنهاد می شود از این الگو در این بیماران استفاده شود.
    کلیدواژگان: سبک زندگی، نارسایی قلبی، الگوی بزنف
  • قدرت الله شاکری نژاد، زهرا باجی، معصومه تهرانی، سعیده حاجی نجف، فرزانه جاروندی صفحه 511
    مقدمه
    سبک زندگی بی تحرک یکی از مهمترین عوامل خطر برای بسیاری از بیماری ها و اختلالات مانند چاقی، دیابت، نارسایی قلبی، افسردگی و پوکی استخوان است.
    مواد و روش کار
    پژوهش حاضر یک مطالعه شبه تجربی بود که بر روی163 دانش آموز دختر دبیرستانی با هدف تعیین تاثیر آموزش بهداشت مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر افزایش فعالیت جسمانی انجام شد.
    اطلاعات در دو نوبت قبل و3 ماه بعد از آموزش توسط پرسشنامه مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده و پرسشنامه بین المللی فعالیت جسمانی(IPAQ) جمع آوری گردید. بعد از انجام پیش آزمون مداخله آموزشی طی 4 جلسه آموزشی برای گروه آزمون انجام گرفت. در نهایت اطلاعات حاصل جمع آوری و توسط نرم افزار SPSS23 و با استفاده از آزمون های آماری تی زوجی، تی مستقل و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان داد که قبل از انجام مداخله دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک، میانگین نمرات سازه های مختلف الگو و رفتار تفاوت آماری معنا دار با هم نداشتند. نتایج به دست آمده نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار برای میانگین نگرش، نرم های انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده و قصد رفتار در گروه های آزمون و شاهد بعد از مداخله آموزشی بود. همچنین میزان پراختن به فعالیت جسمانی در دانش آموزان گروه آزمون به طور معنی دار پس از انجام مداخله آموزشی افزایش یافت.
    بحث و نتیجه گیری
    یافته های پژوهش حاضر نشان دهنده وجود تفاوت معنی دار در سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده و افزایش میزان پرداختن به فعالیت جسمانی در دانش آموزان گروه آزمون پس از مداخله اموزشی است. به نظر می رسد که اجرای اینگونه برنامه های آموزشی می تواند برای افزایش فعالیت فیزیکی در دانش آموزان مفید باشد.
    کلیدواژگان: نظریه رفتار برنامه ریزی شده، دانش آموزان دختر، فعالیت جسمانی
  • اسماعیل ضرغامی، میلاد الفت صفحه 521
    مقدمه
    در کشور ایران که در حال رشد شتاب زده جمعیت است، موضوع سالمندان و ارتقاء سلامت آنها اهمیت قابل توجهی دارد. در این رابطه تمامی موضوعات موثر از جمله مسکن و انواع محل اقامت آنها شایسته بررسی است. هدف از این پژوهش قیاس مسکن های متناسب سالمندان در ایران و دهکده سالمندی به عنوان یک نمونه مسکن نوپا در این کشور به منظور افزایش سلامت جسمی و روانی سالمندان می باشد تا بتوان در آینده برنامه ریزی های دقیق تری در رابطه با گزینش مسکن سالمندی در کشور ایران انجام داد.
    مواد و روش کار
    نوع پژوهش کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است و اهمیت نسبی هر یک از زیرمعیارها در گزینه ها (مسکن های سالمندی) با استفاده از تکنیک TOPSISتعیین می گردد. جامعه آماری این پژوهش 35 نفر از صاحب نظران معماری، توانبخشی، پزشکی، و پرستاری می باشند که بصورت غیرتصادفی و هدفمند انتخاب و پرسشنامه تشکیل معیارهای ارزیابی بین آنان توزیع شده است.
    یافته ها
    بر اساس نتایج رتبه بندی گزینه ها گزینه دهکده سالمندی با وزن 0/976 بالاترین رتبه را کسب کرد. این رتبه و بررسی نشان می دهد دهکده های سالمندی در ارتباط با افزایش سلامت سالمندان، موثرترین و مطلوب ترین گزینه ها هستند.
    نتیجه گیری
    از آنجا که طراحی دهکده سالمندی در کشور ایران سابقه اجرایی چندانی نداشته و شاید برای برخی از سیاست گذاران مسکن، امری نوپا و جالب توجه باشد، اما باید درنظر گرفت که این نوع مسکن سازی باید مرتبط با بستر اجتماعی- فرهنگی کشور قرار بوده و بتواند به عنوان گزینه ای مطلوب و کارآمد ، بصورت موثر در کشور ایران اجرا گردد.
    کلیدواژگان: مدل TOPSIS، مسکن سالمندی، سلامت، گزینش
  • محسن رجبی، سمیه جهانشیری، بهاره کاشانی موحد، حسین رضایی حسین آبادی، مصطفی حسینی شفیع آبادی، افشان محمد قشقایی، علیرضا بهرامی، شعله منصوری صفحه 531
    مقدمه
    موضوع کیفیت زندگی در قرن حاضر مخصوصا برای اقشار سالمند به یک امر چالشی تبدیل شده است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت کیفیت زندگی سالمندان در شهر تهران و عوامل مرتبط با آن انجام رسیده است.
    مواد و روش کار
    در این مطالعه کیفیت زندگی مبتنی بر سلامت در میان سالمندان مناطق 22 گانه شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. حجم نمونه شامل 1147 نفر بود که در مردادماه 1395 با مراجعه به درب منازل مورد مصاحبه قرار گرفتند. نمونه های مورد نظر در مناطق 22 گانه شهر تهران، متناسب با جمعیت سالمندان در هر منطقه (نمونه گیری طبقه ای) انتخاب شدند. نمونه های درون هر منطقه نیز با انتخاب تصادفی از میان محلات شهری و سپس از میان بلوک ها (نمونه گیری خوشه ای) انجام شد. ابزار سنجش مطالعه نیز سنجه های کیفیت زندگی مبتنی بر سلامت سالمندان (EHRQoL) و رضایت از زندگی در سالمندان (LSI-Z) بودند.
    یافته ها
    کیفیت زندگی مبتنی بر سلامت سالمندان در بردارنده هشت شاخص بود. بهترین وضعیت سالمندان مطالعه شده مربوط به شاخص رفاه معنوی با میانگین 90/76 بود. دو شاخص امنیت و رفاه اجتماعی با میانگین 57/02 و سلامت روان با میانگین 51/36 دارای کمترین میزان بودند. میزان رضایت از زندگی و میزان فعالیت در سالمندان با کیفیت زندگی مبتنی بر سلامت رابطه معنی دار داشتند.
    بحث و نتیجه گیری
    با توجه به انتقال ساختار سنی جمعیت از جوانی به سالخوردگی در کشور و به ویژه در کلان شهر تهران، بهبود کیفیت زندگی سالمندان نیازمند حمایت های رسمی و غیر رسمی است. با اختصاص حمایتهای یارانه ای و ارتقای کیفیت محل های سکونت سالمندان، همچنین ایجاد برنامه های متنوع تفریحی، ورزشی و... در محلات شهری، می توان در راستای ارتقای سلامت و سطح کیفیت زندگی سالمندان گام برداشت. که در این میان حمایت های درمانی و مراقبتی از سالمندان در این زمینه ضروری است.
    کلیدواژگان: کیفیت زندگی، سالمندان شهر تهران، رضایت از زندگی سالمندان، میزان فعالیت سالمندان
|
  • Mahmoud Tavousi, Aliasghar Haerimehrizi, Jila Sadighi, Mohammad Esmaeil Motlagh, Mohammad Eslami, Fatemeh Naghizadeh, Mahdi Anbari, Akram Hasemi, Ali Montazeri Page 401
    Objective(s)
    During recent years fertility rate is decreasing in Iran. This study aimed to assess fertility desire, its correlates and reasons for fertility desire or fertility disinterest among Iranians.
    Methods
    This was a population-based study. A sample of married individuals living in all 32 provinces in Iran were asked whether they intend to have a child at present. Participants were interviewed via a structured questionnaire including items on socio-demographic and reproductive information. Participants also were asked to indicate reasons for desire or disinterest for fertility. Participants were free to name several reasons as they wish. Descriptive analysis was used to explore the data. Logistic regression analysis was performed to assess the association between fertility desire and independent variables.
    Results
    In all 20935 individuals (10388 male and 10547 female) were interviewed. The mean age of participants was 36.28 (SD= 8.23) years. Overall 31.8% of the respondents indicated that they wish to have a child while the remaining 68.2 said that they did not. The most important reason for fertility desire was interest in having children (93.5%), followed by wish to experience parenthood (92.2%). The most important reason for disinterest was worry about the future of a new child (76.1%) followed by economic limitations (71.0%).
    The results obtained from logistic regression analysis showed that infertility disinterest was significantly associated with older age [OR= 1.10, 95% CI(1.09-1.11 )], younger age at marriage [OR= 0.93, 95% CI(0.92-0.94)], female gender [OR= 1.44, 95% CI(1.24-1.67)], having more children at present [OR= 1.88, 95% CI(1.79-1.98)], lower number of abortion and stillbirth [OR= 0.86, 95% CI(0.82-0.92)] and living in urban areas [OR= 1.36, 95% CI(1.26-1.47)].
    Conclusion
    The findings suggest that willingness to experience parenthood and economic hardship are the most common reasons for fertility desire or fertility disinterest. The findings might help policy makers to implement appropriate interventions if they wish to improve population growth rate for the country.
    Keywords: Fertility desire, population-based study, Urban, rural populations, Iran
  • Hamed Zandian, Sogand Tourani, Farideh Moradi, Telma Zahirian Moghadam Page 411
    Objective(s)
    In recent decades, rates of cesarean delivery as a percentage of all live births have increased in Iran. This study aimed to examine the effect of Health Sector Evolution (HSE) plan on prevalence and costs of different types of delivery in Ardabil University of Medical Sciences in 2015.
    Methods
    This was a cross-sectional and retrospective study. The study population was all women who were admitted to the specialized hospital of obstetrics and gynecology of Ardabil University of Medical Sciences between May 2013 and May 2015. The sampling was done based on simple random sampling method and data was obtained by self-constructed checklist based on medical records. Also, data analysis was done by STATA software.
    Results
    The descriptive results showed that about 55% of the participants were in age 25 to 30, 98% of them were married, and about 12% were covered by rural insurance, notwithstanding it shows their location. Analytical results showed that there was a significant difference between the prevalence of the Vaginal delivery (t=-7/987, p
    Conclusion
    This study showed that the prevalence of cesarean delivery was decreased, consequently we can understand that HSE had a positive effect on the prevalence of the cesarean and decreased it 0.79 relatively. Moreover, HSE decreased the cost of cesarean significantly but the cost of vaginal delivery was increased significantly after HSE implementation. We can conclude that the HSE achieved its objective greatly.
    Keywords: Health Sector Evolution Plan, Vaginal Delivery, Cesarean
  • Batool Mousavi, Maryamosadat Neshat, Mehdi Masoumi, Alireza Pirkhaefi, Mohammadali Hemmati Page 421
    Objective(s)
    To study and compare the psychological status of male and female teenage victims of landmine and unexploded ordnances in 5 border states of Iran.
    Methods
    This was a cross-sectional study. The Youth Self Report (YSR) test of Achenbach (YSR) questionnaire was used to collect data.
    Results
    Of 68 injured adolescents 43 (35 boys and 8 girls) participated in the study and completed the Iranian version of YSR questionnaire (response rate=63.2%). The mean age of the samples was 16.18 (SD=2.30), girls 15.5 (SD=2.82) and boys 16.25 (SD=2.18). The mean percentage of injury was 42.67% (SD=16.65) ranging from 20 to 70%. Academic performance in most teenagers was moderate. Academic performance was not significantly different between girls and boys (p>0.05). Overall, the highest mean score of youth self-report questionnaire was observed for anxiety/depression 10.88 (SD=6.04) and aggressive behavior 8.67 (SD =7.15). The Achenbach mean score was higher in girls than boys (71.50 vs. 48.77). The disability rate had a negative impact on the overall Achenbach score and internalizing factor of the injured adolescents. Compared to boys, girls significantly had higher scores in anxiety/depression, thought problems and attention problems (p
    Conclusion
    Injuries due to landmine and unexploded ordnances in adolescents were more associated with anxiety/depression, thinking and attention problems.
    Keywords: Psychological status, YSR, landmine, unexploded ordnances, teenager
  • Fatemeh Zahra Ahmadi, Mahmoud Mehr-Mohammadi, Jean Vala, Ali Montazeri Page 431
    Objective(s)
    Health literacy is an important competency that influences health behavior and health outcomes. Because health behaviors are established during childhood and children spend most of their times at school, teachers play a critical role in improving health literacy among students. Currently, there is limited evidence regarding the impact of curriculum-based interventions on health literacy within teacher education programs.
    Methods
    This study was a narrative inquiry into pre-service teachers experiencing a dialogic health literacy curriculum to test the feasibility of this curriculum as a means to improve health literacy among future teachers. Data sources include a critical incident questionnaire, reflective journals, student work samples, student correspondence and observational field notes made by the researchers. Data were analyzed using thematic analysis.
    Results
    Overall, the findings indicated that the dialogic health literacy curriculum was well-accepted and has been proven to be feasible. By experiencing this curriculum future teachers reported improvement in different dimensions of health literacy including pre-service teachers’ abilities to access, understand, use, evaluate and communicate health information.
    Conclusion
    A dialogic health literacy curriculum can improve students’ health literacy. This is the first study to demonstrate the positive impact of a curriculum-based health literacy program in an Iranian pre-service teacher population.
    Keywords: Dialogue Education, Teacher Education, Health Literacy, Hothouse Trial, Narrative inquiry
  • Abbas Ebadi, Ziba Taghizadeh, Ali Montazeri, Zahra Shahvari, Mahmoud Tavousi, Razieh Bagherzadeh Page 445
    Objective(s)
    Data collection is one of the important stages of research process and requires valid and reliable instruments. The aim of this article was to introduce important steps of translation and construction process of a questionnaire. Adopting an appropriate instrument for research and developing an optimal instrument needs knowledge on psychometric criteria. The present paper explains the construct validity reliability and responsiveness as the important components of psychometric properties of health related instruments.
    Methods
    The present paper was written based on exisiting documentaries.
    Results
    There are different methods for evaluating construct validity, which include structural validity (factor analysis), hypothesis testing, convergent and discriminant validity, and cross-cultural validity. Criterion validity is also a type of validity, which can improve the quality of an instrument if being applicable. Reliability is an essential part of psychometric evaluation, which includes internal consistency, stability, equivalency and standard error of measurement. Instrument developers have often been concerned with internal consistency and stability. Examining standard error of measurement as an important component of reliability has been ignored in the development of most instruments. Responsiveness is approved if the smallest detectable change is less than the clinical minimal important change. Furthermore, the area under the ROC curve can also be used for examining responsiveness. Floor and ceiling effects exist if more than 15% of respondents get the highest or lowest possible scores.
    Conclusion
    Psychometric knowledge should be considered as basic requirement of translation and development of health-relate measures. This could help investigators to collect valid and reliable information when collecting the data.
    Keywords: Psychometric properties, Construct validity, Reliability, Responsiveness
  • Zohreh Sohrabi, Fariba Bakhti, Leili Salehi Page 457
    Objective(s)
    Students research self-efficacy can be predict students’ tendency in research performance. Research self efficacy could help to distinguish the strength and weakness of students regarding doing research. This study aimed to evaluate psychometric properties of the research self-efficacy scale among medical post graduate students in Iran.
    Methods
    This was a cross sectional study. 150 postgraduate students from Iran University of medical sciences took part in the study. Initial instrument was adopted from previous studies including eighteen items. Item impact score was used to assess face validity of the scale. 15 panelists evaluated content validity ratio and content validity index. Exploratory factor analysis with a sample of 150 students was performed to verify construct validity. Internal consistency (Cronbach’s alpha) and test–retest was used to verify reliability.
    Results
    Of the original 18 items, all items showed the item impact score above 1.5, CVR above 0.49, and CVI above 0.7. The exploratory factors analysis with a minimum eigen value of 1 for each factor indicated a three-factor solution namely: problem identification, methodology; finding expression. The instrument showed 57.0% of the variance observed for research self efficacy score.
    Conclusion
    The results indicated that the research self-efficacy scale is a valid and reliable instrument and can be used for assessing research self-efficacy among university students.
    Keywords: Validity, Reliability, Psychometric, Research Self Efficacy
  • Raziyeh Nasirzadeh, Narjes Eefanmanesh Page 465
    Objective(s)
    considering the verbal limitation in individuals and the lack of awareness of their emotions and their actions, their psychological assessment has been limited. There is an urgent need to identify and apply diagnostic tools that can assess the emotions and cognitive skills. Therefore, the aim of the current research was to investigate reliability, validity of the Silver Drawing Test (SDT) among students.
    Methods
    A sample of 500 students was selected through multistage stratified random sampling in Shiraz, Iran. Students completed the Silver Drawing Test (SDT), the Depression Anxiety Stress Scales, the State-Trait Anger Expression Inventory-2, the Cattell's Culture Fair Intelligence test (scale3) and the Abedi Creativity Test. Data were analyzed using spearman correlation coefficient, kappa agreement coefficient, Cronbach's alpha and independent t-test.
    Results
    Cronbach's alpha was 0.92 and 0.64 for emotional and cognitive scales respectively, and it was 0.83, 0.81 and 0.78 for predictive drawing test, drawing from imagination task and drawing from observation task, respectively. Convergent validity was established where we found acceptable correlation between Silver Drawing Test and Depression Anxiety Stress Scales, the State-Trait Anger Expression Inventory-2, the Cattell' s Culture Fair Intelligence test (scale3) and the Abedi Creativity Test.
    Conclusion
    The study findings showed that the Silver Drawing Test has acceptable reliability and convergent validity for utilizing in psychological research and clinical diagnosis.
    Keywords: Silver Drawing Test (SDT), Reliability, Validity
  • Jila Sadighi, Ali Hosseini, Kazem Mohammad, Saeed Mahdavi, Siamak Mirab Samiee, Nooshafarin Safadel, Vahid Banaei, Rahele Rostami, Leila Haydari, Fatemeh Gorjikhah, Maryam Mansoori Page 474
    Objective(s)
    Equity in distribution of health services is one of the goals of health policy makers. Thus, an study entitled “modeling geographical access to medical laboratory services in Iran” was conducted in 2014. The present article is a case study using this model for site selection of new medical laboratories in Shiraz, Hamadan and Shushtar cities, Iran.
    Methods
    The study units included medical laboratories located within the city borders but outside of hospital and clinic settings. The main analysis task was layer and maps creation based on Geographic Information System (GIS). Spatial analysis performed using the ArcGIS software.
    Results
    According to the geographical accessibility model, total area of lands valued as excellent and good for the establishment of new laboratories (outside of hospital and clinic settings) were identified in Shiraz and Hamadan and Shushtar. In Shiraz, at the time of present study, there were 64 medical laboratories outside of hospitals and clinics and there was possibility of construction of approximately 241 new laboratories in the city. The total area of lands valued as excellent and good for the establishment of new laboratories were about 2661 square meters. Therefore it was possible to establish 120 out of 241 new medical laboratories in the horizontal expansion of the city in these lands in Shiraz. In Hamadan, there were 24 medical laboratories outside of hospitals and clinics and there was possibility of construction of approximately 143 new laboratories in the city. The total area of lands valued as excellent and good for the establishment of new laboratories were about 130700 square meters. Therefore, it was possible to establish all proposed new medical laboratories in these lands in Hamadan. In Shushtar, there were 3 medical laboratories outside of hospitals and clinics and it was possibility of construction of approximately 9 new laboratories in the city. The total area of lands valued as excellent and good for the establishment of new laboratories were about 36800 square meters. Therefore it was possible to establish all proposed new medical laboratories in these lands in Shushtar.
    Conclusion
    It is possible to use geographical accessibility model for site selection of new medical laboratories in cities. The accuracy of selected sites should be confirmed with field visits.
    Keywords: Medical Laboratory, Geographical Information Systems (GIS), Geographical accessibility, Shiraz city, Hamadan city, Shushtar city, Iran
  • Masumeh Hemmati Maslakpak, Seide Zahra Merghati, Alireza Didarloo Page 501
    Objective(s)
    Healthy lifestyle is an important factor to reduce the incidence, severity and complications of diseases. BASNEF model, as an educational framework, in addition to patients’ knowledge and attitude considers environment and social norms in changing behavior. This study aimed to assess the effectiveness of an educational intervention based on BASNEF model on lifestyle of patients with heart failure.
    Methods
    In this quasi-experimental study, 60 patients with heart failure were enrolled in the study and allocated to intervention and control groups (30 per each group). The intervention group revived 4 sessions based BASNEF while the control group received nothing. To collect data participants completed a lifestyle and BASNED model questionnaires at two points in time: at baseline and 3 months follow-up. Data analysis was performed using descriptive and inferential statistics.
    Results
    The mean scores of total lifestyle did not differ between the two groups after the intervention (p=0.16), However some aspects of lifestyle such as nutrition, sleep patterns, physical health, stress and tobacco use were significantly differed between the two groups (p
    Conclusion
    The findings suggest that an educational intervention based on BASNEF might have some positive effect on lifestyle of patients with heat failure.
    Keywords: Lifestyle, Heart failure, BASNEF
  • Ghodratollah Shakerinejad, Zahra Baji, Masoumeh Tehrani, Saeedeh Hajinajaf, Farzaneh Jarvandi Page 511
    Objective(s)
    Inactive lifestyle is one of the most important risk factors to many diseases and disorders such as obesity, diabetes, heart failure, depression and osteoporosis. The aim of this study was to assess effectiveness of a training program on physical activity using the theory of planned behavior among high school female students in Ahvaz, Iran.
    Methods
    This Controlled trial was performed on 163 high school female students. The study sample randomly enrolled in two groups (control and intervention). Data were collected by a questionnaire containing items related Theory of Planned Behavior and the International Physical Activity questionnaire. The questionnaires were completed at two points in time: a baseline and 3 months after intervention. The educational intervention was performed in 4 sessions for experimental group. The data were analyzed paired t–test, independent t test and Chi-square.
    Results
    There were no significant differences between two groups at baseline. in terms of demographic variables, mean scores of different structures of the model and behavior. There were significant differences between experimental and control groups in attitude intention, subjective norms, perceived behavioral control and increased physical activity (p
    Conclusion
    The results indicated that the educational intervention was effective in changing physical activity among students in the intervention group.
    Keywords: female students, physical activity, theory of planned behavior
  • Esmaeil Zarghami, Milad Olfat Page 521
    Objectives
    Elderly housing in Iran where elderly population is increasing is an important issue. The aim of this study was to investigate about elderly housing and physical and mental health of elderly in Iran.
    Methods
    A sample of 35 of architectures, rehabilitation, medical, and nursing experts were interviewed. They were asked to indicate the best housing type that could improve physical and mental health among elderly..
    Results
    The result showed that the ‘elderly villages’ had achieved the first rank among other choices. They believed that this could lead to better physical and mental health in elderly.
    Conclusion
    Since the elderly village has not a long background in Iran we should pay attention to this type of housing policy.
    Keywords: TOPSIS model, Health, Elderly housing, Selection
  • Mohsen Rajabi, Somayeh Jahanshiri, Bahareh Kashani Movahhed, Hosein Rezaei Hoseinabadi, Mostafa Hoseini Shafiabadi, Afshan Mohammad Qashqaei, Alireza Bahrami, Shole Mansoori Page 531
    Objective(s)
    The purpose of this study was to examine quality of life and its correlates in elderly in Tehran metropolis.
    Methods
    This was a cross sectional study. A random sample of elderly living in Tehran was selected. from are randomly selected in proportional stratified and multiple-stage cluster sampling in this study. Data were collected using the health-related quality of elderly people life (EHRQOL) and Life Satisfaction Index-Z (LSI-Z).
    Results
    In all 1147 elderly entered into the study. The highest score was for spiritual well being (mean: 90.76) while the lowest score were for social welfare and security (mean: 57.02) and healthy mind (mean 51.36) respectively. There was a positive correlation between higher life satisfaction and a better quality of life.
    Conclusion
    Improving quality of life in elderly needs attention. Perhaps improving living condition in this population could lead to improved quality of life.
    Keywords: Quality of life, Elderly in Tehran, life Satisfaction, Activity amount in Elderly