نشریه مدیریت فردا
پیاپی 9-10 (بهار و تابستان 1384)

امروزه سازمانها مواجه با این مسئله هستند که چگونه یک گذار موفقیت آمیز به سازمانی داشته باشند که از فناوری اطلاعات در کاملترین حد استراتژیک آن استفاده می کند. معماری سازمان نقش کلیدی در این گذار دارد. معماری های سازمان نوعا از بسیاری از مولفه ها تشکیل شده اند که می توانند بسیار پیچیده باشند. همه این مولفه ها باید به خوبی یکپارچه شوند تا سازمان به آسانی متکامل شده و با موفقیت با تغییرات متناوب در فناور و کسب و کار منطبق گردد. چارچوب معماری سازمانی می تواند به ایجاد یک معماری سازمانی انطباق پذیر، کمک مؤثری نماید...

بهترین دستاورد مدیریت دانش «تشکیل سرمایه انسانی» است. یکی از مهمترین دغدغه های یک سازمان تثبیت یا ایجاد یک فرایند منظم برای تشکیل و توسعه سرمایه های انسانی به منظور تولید دانش و یا ترتیب یک «سازمان یادگیرنده» می باشد، زیرا دو عامل مهم تشکیل سرمایه انسانی و سازمان یادگیرنده موجب بهبود مستمر فرایندها و رشد و توسعه پایدار می گردد. سازمان یادگیرنده سازمانی است که می داند چگونه دانش را در اختیار گرفته و در شرایط مناسب مورد استفاده قرار دهد و به کارکنان خود فرصت و ابزارهای ایجاد و بکارگیری دانش را بدهد...

امروزه شاهد توسعه و بکارگیری فناوری اطلاعات در زمینه های متنوع می باشیم، سیستمهای برنامه ریزی منابع (ERP) نیز یکی از کاربردهای مهم فناوری اطلاعات در سازمانها است که از جایگاه ویژه ای برخوردار است. وجود چنین سیستم هایی برتری رقابتی سازمانها را بدنبال خواهد داشت. شرکتهایی که قصد بهره برداری از سیستمهای ERP را داشته باشند به دلیل تنوع اینگونه سیستمها دچار مشکل تصمیم گیری و انتخاب بهینه خواهند شد. از سوی دیگر با توجه به تغییرات گسترده ای که اجرای اینگونه سیستمها در کلیه سطوح سازمان بدنبال دارد، عدم دقت در گزینش سیستم مناسب ERP صدمات جبران ناپذیری را به سازمان وارد خواهد کرد...

در این مقاله سعی بر آن است تا با بیان اهمیت هوشمندی کسب و کار برای سازمانها، تاثیر آن بر وضعیت رقابتی سازمان و چگونگی ساختاردهی آن در عصر اطلاعات مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا با نگرشی به آینده و ارائه برآوردهایی در این زمینه، اهمیت موضوع و جایگاه آن در کسب و کار روشن شده، سپس سطوح هوشمندی کسب و کار و ارتباط آنها با نرخ بازگشت سرمایه بیان شده و در ادامه مهارتهای مرتبط و مورد نیاز جهت هوشمندی کسب و کار مطرح گردیده است...

تولید ناب یک رویکرد کل نگر برای بقای سازمانها در فضای رقابتی امروزی می باشد. در تولید ناب می توان محصولات جدید را سریعتر، با نیروی کمتر و همچنین خطاهای کمتر تولید کرد. در تولید ناب تلفات به سمت صفر میل می کند و این امر یکی از اصلیترین اهداف ناب بودن می باشد. تولید ناب با رویکردی کل نگر، تمامی بخشهای زنجیره تامین و عرضه محصولات را تحت تاثیر قرار داده و بهبودی همه جانبه در آنها ایجاد می کند. تولید ناب ترکیبی از بهترین مشخصه های تولید دستی و تولید انبوه است، توانایی کاستن از هزینه های هر واحد کالا، بهبود کیفیت به طور چشمگیر در عین فراهم آوردن تنوع فزاینده ای از محصولات و اقدامات چالشگرانه و به دور از یکنواختی از اصلیترین عوامل ناب بودن می باشد...

همچنان که فضای کسب و کار هر روز رقابتی تر و پیچیده تر می گردد، معیارهای مالی عملکرد که به شکل سنتی مورد استفاده قرار گرفته اند دیگر نمی توانند به مدیران تمام اطلاعاتی را که برای اخذ تصمیمات هوشمندانه و استراتژیک لازم است ارائه دهند. یک ابزار قدرتمند برای ارائه چنین اطلاعاتی «کارت امتیاز متوازن» نامیده می شود؛ آمیخته ای از شاخصهای مالی و غیر مالی در ارتباط با مشتریان، فرآیندهای داخلی، یادگیری سازمانی، ارزش برای سهامداران، کیفیت، ارتباط با جوامع و... کارت امتیاز متوازن مدیران را قادر می سازد تا به بهبود مستمر عملکرد شتاب دهند، ...

در این مقاله پس از تعریف سازمان های یاد گیرنده ویژگی های بارز چنین سازمان هایی ارائه گردیده و به دنبال آن ویژگی های سازمان های تندآموز ذکر شده است. پس از مرور نقش عناصر تعیین کننده ای مانند رهبری، فرهنگ، اطلاعات و تکنولوژی در یادگیری سازمانی، استراتژی ایجاد سازمان یادگیرنده به صورت فرمولی بیان شده و اجزاء آن مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت پرسشنامه ارزیابی سازمان یادگیرنده ارائه گردیده که پاسخگویی به آن می تواند نقاط قوت و ضعف یک سازمان را در رسیدن به وضعیت سازمان یادگیرنده نمایان سازد...

هدف از این مقاله، ارائه شاخصهایی برای بررسی روایی و پایانی تحقیقات کیفی با رویکرد علمی پارادایم واقع گرا ارائه می کند. شش معیار جامع و مستقل برای ارزیابی و قضاوت تحقیقات واقع گرا ارائه می شوند. این معیارها بر پایه اجزاء پارادایمهای علمی «هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی» ترسیم می گردند. دو شاخص اول، در زمره پارادایم جزء هستی شناسی بوده، و از نظر ذاتی، احتمالا دارای اعتبارند. شاخص سوم از پارادایم جزء معرفت شناسی بوده، که شامل هر پارادایم جزء روش شناسی می شود که به تجزیه و تحلیل عمومی و اعتبار سازی روش تحقیق مربوط می گردد و معیارها در پارادایمهای مختلف با هم مقایسه می شوند...

طراحی و ایجاد پورتالهای سازمانی مستلزم طی نمودن مراحلی است که براساس مبانی علمی و تحقیقی پایه ریزی شده اند. انجام هر یک از این مراحل با استفاده ابزارهایی مورد ارزیابی قرار می گیرد تا نواقص و عیوب احتمالی در حین کار مشخص و معین شوند. بدیهی است که با استفاده از یک روش استاندارد و پذیرفته شده در عرصه تولید محصولات نرم افزاری یعنی روش توسعه کاربردی می توان از نواقص و عیوب احتمالی کاست و به هدف نهایی یعنی راه اندازی پورتال دست یافت. آنچه در این مقاله آمده است مروری بر مراحل طراحی و ایجاد پورتالهای سازمانی به وپژه پورتالهایی است که در محیطهای آموزش عالی به کارگیری می شوند...

تقریبا از زمانی که نخستین سازمان تشکیل گردید، از ویژگی های مشخص سازمانها این بوده است که سلسله مراتب اختیارات مسیر عمودی خود را طی می کرده و تقریبا تمام قدرت در پست های بالای سازمان متمرکز بوده است. اینک شاهد نوعی تغییر و دگرگونی در این ساختار هستیم، چه در ساختارهای ارگانیک، تیمهای خودگردان یا سازمانهایی که فرهنگهای بسیار قوی بر آنها حاکم هستند، و چه در هر سازمان دیگری. همواره سعی و کوشش بر این است که افراد در قدرت سهیم شوند و قدرت به دیگران واگذار گردد...

در بسیاری از روش های نظرسنجی که بعضا در برنامه ریزی استراتژیک نیز کاربرد دارند، با بررسی نظرهای افراد مختلف و انجام اعمال جبری روی اعداد به دست آمده از نظرهای آنها، اقدام به اتخاذ تصمیم یا انتخاب استراتژی عینی می کنیم. نظرهای خبرگان در مورد تاثیر یک عامل مشخص بر روی عامل دیگر دقیق و منحصر به یک عدد ویژه نیست، به ویژه وقتی پاسخ به سوالات مطرح شدن به صورت کیفی باشد. یکی از روش های موثر برای تبیین چنین حالاتی استفاده از تئوری مجموعه های فازی است...

ترکیب تجارت و الکترونیک از سال 1970 آغاز شد. در آن زمان شرکتهای بزرگی دست به تشکیل شبکه های رایانه ای زدند تا اطلاعات تجاری را بین خود و تولیدکنندگان مبادله کنند، با توجه به اهمیت موضوع این مقاله ابتدا به روند گسترش تجارت الکترونیک در جهان می پردازد، در ادامه با توجه به اهمیت فهم مبانی تجارت الکترونیک مبانی کلی آن آورده شده است. در ادامه کار، ضرورت ایجاد الکترونیک در ایران با مقایسه نحوه پیاده سازی تجارت الکترونیک در دیگر نقاط جهان و ارزیابی ارزش مبادلات در سالهای گذشته و در نهایت طرحی به صورت کلی (بدون ذکر جزئیات) آورده شده است...

فناوری اطلاعات به عنوان فناوری محوری در عصر اطلاعات محسوب می شود که بر همه ابعاد جامعه اعم از زمینه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تاثیراتی شگرف خواهد داشت. توسعه اطلاعاتی که محصول بهره مندی مناسب از فناوری اطلاعات است منجر به تقویت نقش و شان انسان در ساخت و ساز جامعه خواهد شد به گونه ای که با محوریت دانش و دانایی، فعالیتهای فیزیکی به ماشینها واگذار شده و بر تلاش مغز افزاری، خلاقیت و ظرفیت علمی بشر افزوده می شود. امروزه اینترنت به عنوان یک ابزار قدرتمند که در خدمت فناوری اطلاعات قرار دارد با در اختیار داشتن مخاطبان جهانی در خدمت صاحبان صنایع، افکار و هنر است...

تفاوت اساسی برنامه پنجساله چهارم کشور در مقایسه با برنامه های پیشین، همراستایی برنامه با اهداف برنامه چشم انداز بیست ساله کشور است. در این برنامه، رشد سریع، پایدار و مستمر، توسعه مبتنی بر دانایی، ارتقای امنیت، عدالت، سلامت، محیط زیست، توسعه فرهنگ و کارآمد کردن امور کشور جزو اهداف اصلی بیان شده اند. ماهیت وجودی ICT در عصر حاضر می تواند تاثیر عظیمی در تحقق این اهداف داشته باشد. در این مقاله کسب و کارهای الکترونیک با دیدگاه توسعه کشور در برنامه پنجساله چهارم، مدنظر قرار گرفته و با بررسی برنامه نحوه پیاده سازی دولت الکترونیک و فرآیند انجام آمادگی الکترونیک، نکات لازم برای پر کردن خلاء فناوری اطلاعات در کشور و ایجاد اطمینان در مدیران کسب و کارهای خصوصی و دولتی برای ورود به کسب و کار اینترنتی را مورد توجه قرار داده است...

کسب مزیت رقابتی در سازمان در گرو تولید کیفی و با هزینه مطلوب می باشد. در فرآیند تولید مجموعه عوامل داخلی و خارجی سازمان بایستی به شکل موثر نقش ایفا تا اهداف سازمان به خوبی و با اثر بخشی تحقق یابد. در این راستا تامین کنندگان در تامین نرم افزارها، دانش فنی، مواد اولیه و خدمات نقش مهمی در رقابتی شدن سازمان به عهده دارند. امروزه در سازمان های برتر تامین کنندگان به عنوان مشارک تو یکی از توانمندسازی های سازمانها به شکل عملیاتی و واقعی مورد توجه قرار گرفته و این اقدام و عمل نشات گرفته از این تفکر است که تولید کیفی و کسب مزیت رقابتی بدون تامین کنندگان کیفی، دلسوز و وفادار تقریبا غیرممکن و یا حداقل در درازمدت امکان پذیر نیست...