فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی
پیاپی 17 (تابستان 1389)
- تاریخ انتشار: 1389/06/23
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 5
پژوهش حاضر به بررسی و شناخت سنجش عملکرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستایی، به اهدافی همچون توانمند سازی دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارائه خدمات به مناطق روستایی، افزایش رفاه و کاهش مشکلات حوزه روستایی و ارزیابی دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته است. نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه ای است و روش مطالعه اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. جهت تکمیل اطلاعات موجود از پرسش نامه استفاده شده است. حوزه مورد مطالعه ساکنین چهار روستای کبوتر آباد، مدیسه، مهرگان و سین به ترتیب از شهرستان های اصفهان، لنجان، فلاورجان و برخوار و میمه می باشد. با توجه به جمعیت 6139 نفر آنها حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد 236 نفر برآورد شده است. برای آزمون فرضیات پژوهش نیز از آزمون کای اسکوئر، آزمون T. student و آنالیز واریانس با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد نتایج تحقیق نشان می دهد عوامل متعددی از قبیل ارائه خدمات از قبیل پست بانک، خدمات پستی و اینترنتی، میزان آگاهی افراد از نوع خدمات ارائه در دفاتر فن آوری اطلاعات و ارتباطات، دیدگاه افراد نسبت به این خدمات در مناطق روستایی در میزان عملکرد دفاتر فن آوری اطلاعات و ارتباطات در ارائه خدمات نقش به سزایی دارند. لذا در این مقاله به تقویت زیر ساخت های مخابراتی و تجهیز دفاتر فن آوری اطلاعات و ارتباطات، جهت ارائه خدمات به نواحی روستایی، ترغیب روستاییان به استفاده از شیوه های مجازی به منظور کاهش واسطه ها و سفرهای غیر ضروری به شهر پیشنهاد گردیده است.
کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، دفاتر فن آوری اطلاعات و ارتباطات روستایی، توسعه روستایی، دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی، استان اصفهان -
صفحه 25بر هم خوردن تعادل درون و برون منطقه ای از موانع اصلی توسعه ملی به شمار می رود. الگوی حاکم بر نابرابری های منطقه ای در سطح ملی، در سطح مناطق و استان ها نیز وجود دارد. لازمه برنامه ریزی منطقه ای و کاهش نابرابری ها، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر به لحاظ توسعه است. در این پژوهش برای نشان دادن نابرابری ها میان شهرستان های استان آذربایجان شرقی 61 شاخص توسعه در بخش های آموزش، فرهنگی- اجتماعی، جمعیتی- اقتصادی، بهداشتی- درمانی، زیربنایی- کالبدی و کشاورزی انتخاب و با بهره گیری از روش تحلیل عاملی برای هر کدام از بخش ها عوامل و شاخص های تلفیقی استخراج گردیده و به عنوان ورودی روش تاکسونومی مورد استفاده قرار گرفته و در نهایت جهت گروه بندی شهرستان ها از روش تحلیل خوشه ایاستفاده شده است. برابر بررسی های صورت گرفته، در سال 1385 از مجموع 19 شهرستان، یک شهرستان توسعه یافته، 9 شهرستان نسبتا توسعه یافته، 6 شهرستان توسعه نیافته و 3 شهرستان محروم می باشد. فضای استان آذربایجان شرقی از نیمه توسعه یافته غربی و توسعه نیافته شرقی تشکیل شده است. این نابرابری ها بازتاب و برآیند عوامل محیطی، اقتصاد سیاسی، نارسایی های نظام برنامه ریزی فضایی بویژه قطب رشد (شهر تبریز) می باشد.
کلیدواژگان: نابرابری های منطقه ای، شاخص های توسعه، برنامه ریزی منطقه ای، تحلیل عاملی، آذربایجان شرقی -
صفحه 41جمعیت شهری جهان بویژه در کشورهای در حال توسعه با رشد فزاینده ای روبروست و تبعات آن به صورت گسترش کالبدی شهر ها و مسایل عدیده اجتماعی – اقتصادی نمود یافته است. در دوره ی زمانی 1990-1950 میلادی جمعیت شهری جهان رشد سه برابری داشته و از 730 میلیون نفر به 3/2 میلیارد نفر رسیده، احتمال می رود که بین سالهای 2020-1990 میلادی این میزان دو برابر شود. در ایران پس از جنگ جهانی دوم مسائل متعددی موجب مهاجرت روستاییان به شهرها، توسعه بخش خدمات در شهرها و به تبع آن توسعه سریع کالبدی مناطق شهری گردید. شهرکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری نیز یکی از شهر هایی است که در دهه های اخیر رشد جمعیتی بسیار فزاینده ای داشته و با توسعه و گسترش فیزیکی قابل توجهی روبرو بوده است. در این نوشتار گسترش فضایی شهرکرد طی دوره 30 ساله 85-55 مورد بررسی و مدل سازی قرار گرفت. برای این کار از هشت متغیر مستقل شامل ارتفاع زمین، شیب زمین، جهت دامنه ها، کاربری زمین، فاصله از راه های اصلی، فاصله از مرکز شهر، فاصله از مراکز آموزش عالی و فاصله از مناطق صنعتی و مدل رگرسیون لاجستیک در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(نرم افزار ArcGis نسخه 2/9) و همچنین نرم افزار SPSS استفاده شد.اطلاعات مورد نیاز نیز از منابع کتابخانه ای و نقشه های مختلف بدست آمد.نتایج نشان داد این روش می تواند با دقت نسبتا بالایی(دقت کلی 89 درصد) گسترش فضایی شهرکرد را مدل سازی نماید. نقشه حاصل از مدل مذکور نواحی با احتمال گسترش فضایی برمبنای روند گذشته را مشخص نمود و نواحی مناسب برای گسترش آتی را نیز ارائه کرد.بر این مبنا نواحی شمالی، شمال غربی وشمال شرقی شهرکرد مناسب ترین نواحی برای گسترش آتی شهر هستند.
کلیدواژگان: مدل سازی فضایی، گسترش شهری، رگرسیون لاجستیک، سیستم اطلاعات جغرافیایی، شهرکرد -
صفحه 65در جهان امروز صنعت گردشگری به مثابه یکی از وجوه توسعه همه جانبه اقتصادی و اجتماعی کشورها پذیرفته شده و ضرورت برنامه ریزی آن در مقیاسی گسترده مورد توجه قرار گرفته است. اثرات مثبت این صنعت بر پیکره اقتصاد ملی در قیاس با آثار و عواقب منفی آن، چنان چشم گیر است که هر گونه تردید در پرداختن به توسعه این بخش را به کلی منتفی می سازد. هدف این پژوهش بررسی نقش گردشگری در توسعه منطقه ای کلپورگان می باشد که با بررسی پتانسیل ها و زیر ساخت های منطقه، امکان سنجی توسعه گردشگری در منطقه را مورد بررسی قرار می دهد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و بازدید میدانی می باشد. یافته های این تحقیق نشان می دهد با توجه به وجود جاذبه ها و پتانسیل های طبیعی و تاریخی در منطقه از جمله کارگاه های سفال سازی که سابقه دیرینه در منطقه کلپورگان دارد، در صورت اعمال مدیریت و تهیه یک طرح جامع منطقه ای می توان بسترهای توسعه گردشگری در منطقه و به تبع آن توسعه منطقه ای کلپورگان را فراهم آورد.
کلیدواژگان: برنامه توسعه منطقه ای، امکان سنجی، توسعه گردشگری، منطقه گردشگری کلپورگان، استان سیستان و بلوچستان -
صفحه 85کشور ایران بنا به موقعیت جغرافیایی خاص خود به ویژه از سمت شمال و شمال شرقی محل ورود اقوام کوچ نشین بوده و اغلب حکومت هایی که در ایران تشکیل شده وابسته به ایلات می باشد. از این رو ایلات نقش فوق العاده مهمی در ثبات و عدم ثبات حکومت های مرکزی به عهده داشته اند. کوچ نشینان که اساس زندگی آنها مبتنی بر کوچ و کوچندگی است، گاه از چارچوب مرزهای کشور فراتر می رفتند و دو یا چند همسایه را درگیر منازعه می کردند. هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش ایلات و عشایر ترکمن بر تکوین مرزهای سیاسی در شمال شرقی ایران است. روش مورد استفاده توصیفی– تحلیلی و استفاده از منابع اسنادی و تاریخی است. نتایج تحقیق نشان می دهد، در گذشته حکومت پهلوی بخش بزرگی از جمعیت کشور را عشایر تشکیل می داده و همچنین جابجایی عشایر به صورت قشلاق و ییلاق سبب شده که کنترل دولت مرکزی بر عشایر به خصوص در دوره افول قدرت بی ثبات باشد. در حقیقت تا قبل از تثبیت مرزهای شمال شرقی کشور ایران جابجایی ایلات و عشایر ترکمن در دو سوی مرزهای ایران و کشور شوروی سابق در قالب ییلاق و از سویی قشلاق عشایر کشور شوروی سابق در داخل مرزهای ایران و عواملی چون عدم پرداخت مالیات توسط کوچ نشینان هر دو کشور موجب کوچ به کشور همسایه می شده است و این عوامل باعث تاخیر در روند تکوین مرزهای سیاسی در این بخش از ایران شده است.
کلیدواژگان: عشایر، کوچ، ایل، مرز، حکومت -
صفحه 101این مطالعه بررسی عوامل جذب در مهاجرت دانشجویان می باشد. مشخصه خاص این تحقیق نسبت به سایر طرح های مشابه این است که این طرح در استانی اجرا شده است که نه تنها محرومیت اقتصادی را تجربه می کند بلکه مهاجرت به خارج استان را نیز تجربه کرده است. فرض براین بوده است که انتخاب چنین شرایطی برای تحقیق می تواند به یافتن موثرترین عوامل جذب در مهاجرت دانشجویان کمک کند. در این تحقیق با توجه به کمبود آمار و ارقام و نارسایی های آماری در مورد دانشجویان، از آزمایش فرضیات خود بر روی جامعه نمونه استفاده شد. مطالعه اولیه نشان داد سه عامل بیش از سایر عوامل بر انگیزه های مهاجرت دانشجویان تاثیر گذارتر بوده اند. عواملی همچون کیفیت علمی بالای دانشگاه جهت ادامه تحصیل - اشتغال یا فرصت یافتن شغل و احتمال همسر گزینی از شهر میزبان از عوامل مهم جذب جمعیت متخصص به این شهر بوده اند. مقایسه این سه عامل نشان داد که عامل اشتغال نقش تعیین کننده تری را در ایجاد انگیزه برای اقامت بازی می کند. همچنین نشان داده شد که عامل ازدواج اگرچه نقش تعیین کننده و قاطعی را در انگیزه های مهاجرت بازی می کند اما به لحاظ آماری به دلیل پایین بودن نسبت آن و همچنین بدلیل موانع فرهنگی از نظر برنامه ریزی و تشویق دانشجویان غیر بومی به ازدواج با دانشجویان بومی نقش کم رنگ تری را نسبت به عامل اشتغال داشته است. این پژوهش همچنین با توجه به درصد بالای دانشجویان طالب ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر که 87.9 درصد کل نمونه را تشکیل می دادند نشان داد که عامل ادامه تحصیل می تواند نقش مهمی را در ایجاد انگیزه در انتخاب دانشگاه شهر میزبان و در نتیجه اتخاذ تصمیم به اقامت طولانی تر در آن بازی کند. پایه تحلیل این پژوهش با توجه به ناقص بودن آمارهای موجود، بر مبنای آمارهای حاصل از نمونه گیری گذاشته شده است.
کلیدواژگان: مهاجرت داخلی، دانشجویان، اشتغال، آموزش عالی، سیستان و بلوچستان -
صفحه 121
در این پژوهش ابتدا با استفاده از نقشه پایه شهر جهرم با فرمت داخلی نرم افزار اتوکد که خطاهای آن، جهت استفاده در سیستم اطلاعات جغرافیایی، در محیط همان نرم افزار گرفته شده است، اقدام به تهیه نقشه های نواحی، تقسیم بندی پیشنهادی، تراکم و وضعیت دسترسی های شهر جهرم شده است. سپس با استفاده از روش های ژئورفرنس و تلفیق لایه ها اقدام به تعیین موقعیت شهر جهرم نسبت به گسل ها و نقاط لرزه خیز منطقه شده است، و فاصله دقیق شهر تا این نقاط مشخص گردید. پس از تقسیم بتدی شهر به 29 ناحیه پیشنهادی، اطلاعات لازم در رابطه با شاخص های استاندارد موجود جهت پهنه بندی شهری به لحاظ آسیب پذیری، همچون مصالح مورد استفاده در ساخت و سطح مقاومت ابنیه و غیره، که با عملیات میدانی و نیز کسب راهنمایی از کارشناسان مرتبط با امر شهرسازی در شهر جهرم جمع آوری و رتبه بندی شدند، وارد سیستم اطلاعات جغرافیایی شد. سپس با روش وزن دهی به شاخص ها و هم پوشانی وزنی لایه ها، خروجی های مناسب در رابطه با میزان آسیب پذیری کالبدی شهر جهرم در برابر زلزله تهیه گردید. با استفاده از این نقشه ها و اطلاعات بدست آمده از آنها می توان برنامه ریزی های لازم را جهت مقابله با بحران های طبیعی احتمالی (به ویژه زلزله) انجام داد.
کلیدواژگان: آسیب پذیری کالبدی، شهر جهرم، زلزله، سیستم اطلاعات جغرافیایی
-
Page 5
The current study intends to examine and recognize the performance of information and communication technology (ITC) in rural development to find strengths and weaknesses of ICT offices in rural regions and, also, to consider their performance. The research method is applied- developmental and methodology is documental, analytical and survey. To complete available information, questionnaires were used. The population of this research includes residents of Kabootarabad, Mediseh, Mehregan and Sin villages belonged to Isfahan, Lanjan, Falavarjan and Barkhar and Meymeh townships, respectively. As to their population of about 6139, based on Cochran formula, sample size estimated equaled 236 individuals. To test hypotheses, Chi Square, T. Student and ANOVA were done by the use of SPSS. Findings indicate that several factors such as, the extent of people’s awareness of services available in ICT offices, the idea of people about these services in rural regions and the way of their management have key role in the success of ICT offices. Therefore, it is recommended that communication infrastructures be reinforced and ICT offices be well equipped in order to offer services to rural regions, encourage villagers to use virtual modes for decreasing intermediation and unnecessary trips to cities.
-
Page 25Imbalance between internal and external parameters is one of the main obstacles in national development. The imbalance exists not only at national level but also in provinces and regional levels. Prerequisite to regional planning and reducing imbalances, is position Identification of regions with respect to development. In this research, with the aim of pointing out imbalances among counties of East Azerbaijan Province, 61 development indicators in educational, socio- cultural, population- economical, remedial- sanitary, physical- infrastructural and agricultural sectors, have been extracted using “factor analysis” method. Taxonomic method is also used as input data and finally cluster analysis has been used for grouping counties. Studies showed that out of the total 19 counties, one county is developed, 9 counties partly developed, 6 counties less developed, and 3 counties are deprived. The East Azerbaijan Province consists of western and eastern parts which are more developed and less developed respectively. This imbalance is the reflection and the result of environmental factors, political economy, incompetence of spatial planning system and expanding the growth pole (Tabriz) in recent years.
-
Page 41World's urban population, especially in developing countries is facing increasing growth and its consequences can be seen in physical expansion of cities and numerous socio-economic problems. Shahrekord the center of Char Mahal Bakhtiari province- is one of the cities which has had increasing population growth in recent decades, and has faced considerable physical development. In this paper, Shahrekord’s spatial expansion during the time period of 29 years, i.e. 1355-1384, was studied and modeled. To do this, eight independent variables including height of land, slope, aspect of slope, land use / land cover, distance from the main roads, distance from the city center, distance from high education centers and distance from industrial areas as well as logistic regression model in Geographic Information System environment (ArcGis software, version 9.2) and SPSS software were used. The required information was obtained through library resources and different maps. The findings showed that logistic regression model can model Shahrekord’s spatial expansion with relatively high accuracy (overall accuracy 89%). The map obtained from this method determined the areas with spatial expansion probability based on past trend and it also presented suitable areas for future development. Based on this map, northern areas, northwestern and north eastern areas of Shahrekord are the most suitable areas for future expansion of this city.
-
Page 65Today in the world, tourism industry has been considered as one aspect of perfect socioeconomic development of the countries and its planning essentiality has been received great attention. Compared with its negative aftermath, the positive effects of the industry on national economic body are so remarkable that it casts no doubt upon the engagement to develop this sector. The present research is aimed to study the role of tourism in regional development of Kalporgan. Reviewing the infrastructures and potentials of the region, There was studied the feasibility of tourism development in the area. A descriptive- analytic methodology was used in the research, field studies and librarian sources were utilized as well. The results indicated that enforcing management and offering a general regional planning can provide Kalporgan with tourism development bases and consequently regional development because it has natural and monumental attractions and potentials like ceramics which has a long record in the region.
-
Page 85As a result of its geographical position, Iran has long been a site of accommodation for nomad tribes particularly those entering into the country through northern and north-eastern borders. Iran has experienced this phenomenon over the course of its history acknowledging the consequent primary social, cultural and political demonstrations of nomadism. Therefore, Iran is regarded as one of the most important nomad loci in the world. Over the course of Iran's history, tribes and ethnic groups have played a significant role in safeguarding the borders against intruders. Except for the Pahlavi regime, most of the Iranian imperial dynasties have had nomadic origins. Therefore, nomads used to play a significant role in the stability or instability of central governments. The residence of nomads along the borders has always been a challenge to the central governments as to how to control them. Sometimes, the nomads, whose lives hinge on migration, crossed the national borders into the neighboring countries, resulting in a serious conflict between the two or more neighbors. This study aims at investigating the role of Turkmen nomads and tribes in the development of Iran's north-eastern political borders. This study draws on a descriptive-analytic method using document and historical sources. The findings of the present study suggest that until a large portion of the Pahlavi dynasty tribes constitute the country's population and nomads as well as moving winter and summer, which caused the nomads of central government control during the decline of state power is unstable. In fact, prior to the established boundaries of northeastern Iran, and transport Turkmen tribes in the border of Iran and former Soviet countries in the form of summer and winter hand tribes within the borders of former Soviet countries of Iran and factors such as unpaid taxes by nomads Both migrate to the neighboring countries are caused by these factors are nomadism caused a delay in the development of political borders in this part of the country.
-
Page 101This survey aims to study the students’ movement to a deprived province in Iran. It is going to find the factors affecting their motivations for migration. In a pilot study, it was found that there are three factors that have had the most impact on students’ movement. In this line, three factors that have had the most impact on students’ motivations for migration examined. For those who were going to continue their study in a higher degree, a high academic ranking of the university in the host city assumed to be an important factor for attracting and extending the length of their residence in the city. Many studies (Mol 1971; Bouma 1994; Hugo 1994, 2004; Wooden 1994; Western et al.; 1998, Fletcher 1999; Behrouzinia 2001, Khoo et al. 2005 etc.) found that not only there is a strong relationship between the ‘length of residence’ in the host society and employment; also this can increase the chance of decision-making to live permanently in the society. The chance of employment in a host society is another factor that has been considered here. Many studies (as mentioned earlier) have shown that this is an important factor to extend the length of residence in a host society. A number of studies (Bouma 1994, Behrouzinia 2001 etc.) also showed that choosing spouse from a host society can extent the period of residence in the society. This encouraged the study to choose the chance of marriage in the host society as the third factor. The study showed that there is a strong relationship between the three factors and the length of residence in the host society. A comparison between the factors showed that the factor of employment has had the most impact on the students’ motivation for migration. Concerning the fact that 87.9 percent of the students who were interviewed aimed to continue their study to higher degree, the factor of academic ranking of the university was more important than the factor of marriage. It was shown that the factor of marriage had less impact on the students’ migration compared with other two factors.
-
Page 121
In this research, first, errors in Jahrom city base map in Autocad format, was corrected to be used in GIS environment, then, different maps including city districts, proposed divisions, density and networks maps were prepared. Buffering and overlay methods were then used to create maps of faults and seismic points around Jahrom city. Exact distances of these points were extracted. After dividing city to 29 regions, necessary information with regards to existing standard indices of urban vulnerability including materials used and their strength and so on, were collected and input to a GIS. Using weighting, index overly methods, suitable outputs of Jahron urban physical vulnerability against earthquake were generated. With the use of these maps and information derived from them, necessary planning with respect to natural disaster mitigation (especially earthquake) could be possible.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.