فهرست مطالب

مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت) - پیاپی 32 (تابستان 1392)

نشریه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
پیاپی 32 (تابستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/07/15
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سید احمد زرهانی صفحه 3
  • کریم دولتی، رضا بیدی صفحه 5
    «عمل به قرآن» یکی از مسائل مورد توجه در قرآن و روایات است که در جانب دیگر آن، دو مقوله قرائت و تدبر همراه با استماع، ترتیل و تلاوت قرار دارد. موضوعی که همواره مورد بررسی دانشمندان این حوزه بوده، این است که چگونه می توان بین عمل به قرآن با دو مقوله قرائت و تدبر پیوند برقرار کرد. در این مقاله، مفهوم «عمل به قرآن» و ارتباط سامان-یافته آن با دو مقوله قرائت و تدبر با تکیه بر استنادات قرآنی و روایی از دیدگاه فریقین بررسی شده و در نهایت «شاکله» انسان به عنوان رکن اصلی و خاستگاه عمل به قرآن معرفی شده است. عمل به قرآن زمانی به طور قطع محقق می شود که قرآن در قلب انسان رسوخ کرده و شاکله وجودی او را قرآن-بنیان شکل دهد. از این منظر قرائت قرآن مهم ترین مرحله انعقاد عمل محسوب می شود که در بطن و متن عمل به قرآن قرار دارد. انسان در هنگام قرائت با متذکر ساختن خود و القای تعالیم قرآن به قلب، در حین قرائت به قرآن عمل می کند و بعد از اتمام قرائت و وقت عمل، به جای اینکه مفاهیم کلی قرآنی را محور عمل قرار دهد، نص آیات قرآن را با قرائت نزد خود حاضر یافته، بدون واسطه به کلام الله عمل می کند.
  • حامد رستمی نجف آبادی، حمید فرشی صفحه 15
    افراد در هنگام خواب ممکن است افعالی را مرتکب شوند که در قانون جرم تلقی می شود. مسلم است که در چنین حالتی قوه تمییز و اراده فرد مختل شده است و فرد قادر به تشخیص یا کنترل اعمال خود نیست، از این رو باید مسئولیت کیفری را از چنین فردی نفی کرد. این عدم مسئولیت در باب حدود، تعزیرات و قصاص واضح است و جای بحث زیادی ندارد، لیکن در مورد پرداخت دیه، چهار نظر عمده موجود است: اول اینکه پرداخت دیه بر عهده خود فرد نائم باشد، دوم اینکه پرداخت دیه بر عهده عاقله نائم باشد، سوم اینکه اصلا دیه ثابت نیست و چهارم اینکه قائل به تفصیل شویم و بگوییم اگر فرد می دانسته که عادت دارد در خواب زیاد بغلطد یا حرکت نماید که منجر به جنایت گردد، در این صورت فرد مسئول جنایت یا جرم واقع شده است؛ یعنی باید دیه را از مال خود بپردازد و اگر فرد چنین عادتی ندارد، مسئول نیست و مجازاتی ندارد. به نظر می رسد قول چهارم که قانون مجازات اسلامی نیز آن را اختیار کرده، بهتر است. در مورد حکم خاص دایه که با غلطیدن منجر به جنایت بر طفل شده است، نیز سه نظر وجود دارد مبنی بر اینکه پرداخت دیه مطلقا بر عهده عاقله باشد، یا مطلقا بر عهده خود دایه و یا اینکه قائل به تفصیل شویم، بدین نحو که اگر از روی فقر و حاجت طفل را شیر می دهد، دیه را عاقله پرداخت می کند و اگر به جهت فخر عهده دار شیر دادن طفل شده است، باید دیه را از مال خود بپردازد.
  • محمدحسن رازنهان، مهدی خلیلی صفحه 23
    در این مقاله سعی بر آن است با استناد به منابع به کاوش چگونگی روابط میان نزاریان و خلافت عباسی در دوران مورد بحث پرداخته شود. روابط سیاسی اسماعیلیان الموت با خلافت عباسی در فاصله سالهای 487 تا 654ق تغییر فاحشی پیدا کرد. اسماعیلیان نزاری در این دوران به چند دلیل در چهارچوب سیاست مدارا و گفتگو با عباسیان رفتار می کردند: یکی اینکه عباسیان نمی توانستند برای متصرفاتشان خطری جدی ایجاد کنند و دست خلافت عباسی از خراسان و عراق عجم کوتاه بود. دیگر اینکه ضعف و فترت سلجوقیان پس از مرگ ملکشاه و افزایش توان اسماعیلیان الموت از یک سو و تلاش خلافت عباسی برای بازگشتن به جایگاه محوری خود در سطح مراوده با مسلمانان از سوی دیگر، باعث شد شرایط سیاسی تازه ای فراروی دو حکومت قرار گیرد. همچنین تحرکات سیاسی خوارزمشاهیان علیه خلافت عباسی و آغاز هجوم مغولان به سرزمینهای اسلامی، تغییر روابط نزاریان را با خلافت عباسی ایجاب می نمود. بنابراین هم برای خلافت عباسی و هم برای اسماعیلیان، سیاست مدارا و تغییر در روش ضروری به نظر می رسید.
  • مرتضی رحیمی صفحه 33
    عبدالله بیضاوی از دانشمندان نامدار فارس، از خود آثاری بر جای نهاده که از بین آنها کتاب «انوار التنزیل» ایشان بیشترین توجه دانشمندان گوناگون اعم از متکلم، محدث، مفسر و فقیه را به خود جلب نموده است. در این میان توجه فقهای مذاهب اسلامی به کتاب مزبور به شکل حاشیه، شرح و تعلیق به علل گوناگون از جمله تاریخ فقه حائز اهمیت است. از بررسی فقهایی که تفسیر بیضاوی را مورد توجه قرار داده اند، برمی-آید که به ترتیب فقهای حنفی، امامی و شافعی بیشترین سهم را در توجه به تفسیر مزبور دارند و فقهای حنبلی و مالکی به ترتیب کمترین سهم را در این باره دارند که این امر می تواند ناشی از نقل گرایی حنبلی ها در مقابل عقل گرایی حنفی ها و زیادی پیروان ایشان باشد. شیخ بهایی از عالمان عصر صفویه اولین فقیه امامی است که بر تفسیر بیضاوی حاشیه نوشته و آن را شرح کرده است. پس از شیخ بهایی، دیگر فقهای امامیه نیز به تفسیر مزبور توجه نموده اند که در مقایسه با فقهای شافعی، شمار آنها بیشتر است.
  • محمد نخی، محمدرضا پیرچراغ صفحه 48
    قرآن به عنوان کتاب دینی و کلام خداوندی و منبعی فکری و رفتاری، همواره برای عموم مسلمانان حجت و ملاک اندیشه و عمل بوده و معیار و مبنای تعلیم و تربیت است. از سوی دیگر ایثار، جهاد در راه آرمانها و اصول دینی و شهادت و بذل جان در این مسیر، از افتخارات پیروان اسلام به شمار می رود. در زمان صدر اسلام که مصادف بود با وقوع جنگهای مسلمانان با کفار، تعداد زیادی از مسلمانان به شهادت رسیدند و کلمات شهید و شهادت در معنای جدید و اصطلاحی (یعنی: قتیل فی سبیل الله ) در میان مردم شایع شد و پیامبر اکرم(ص) نیز این واژه ها را برای کشته شدگان در راه خدا به کار برد، تا جایی که امروزه از شنیدن این کلمات ذهن انسان به همین معنای جدید متبادر می شود. مقوله شهادت، تنها کشته شدن و از بین رفتن جسم یک انسان دین دار نیست، بلکه یک روند هدف دار و عقلانی است که در ورای آن مبانی تربیتی عمیقی نهفته است. آنچه در این مقاله به آن پرداخته شده، جستاری در مبانی تربیتی شهادت از خلال بررسی آیات قرآن است، به گونه ای که از دو منظر می توان به مبانی تربیتی شهادت در قرآن نگریست: منظر اول؛ بیان خصوصیاتی که در قرآن برای شهیدان ذکر گردیده است و می تواند نقش موثری در ایجاد فرهنگ شهادت در جامعه داشته باشد. منظر دوم؛ بیان مصادیق شهیدان در قرآن و نقش تربیتی آنها. در این نوشتار این دو مقوله مورد مداقه قرار می گیرد.
  • حسین سرمد محمدی صفحه 62
    شیخ علاء الدوله سمنانی از مشایخ بزرگ عرفان و تصوف ایران سده هشتم قمری، توانست با رویگردانی از جاه و مقام دربار ایلخانان مغول، به سیر و سلوک روی آورد و مروج عرفان، تصوف و اخلاق زمانه خود شود. او با روحیه تسامح و تساهل، اعتقاد راسخ و عملی به تقریب، و تقارب و سازگاری مذهبی، زمینه ایجاد تقریب بین مذاهب اسلامی را فراهم ساخته است. نگاه احترام آمیز و بدون تعصب مذهبی نسبت به دو مذهب شیعه و سنی از وی‍ژگی های برجسته زندگی، تقریرات و تالیفات وی است. در کتاب چهل مجلس که در مباحث مختلف سیر و سلوکی است، به نزدیک سازی دو مذهب تشیع و تسنن اهتمام نموده و اندیشه های تقریبی را در حالی دنبال کرده که عصر وی دوره تعصبات و نزاعهای مذهبی بوده است. وی در خلال مباحث خود، به موضوعاتی چون: منزلت و جایگاه اهل بیت(ع)، فقه اهل بیت(ع)، دفاع از دین مبین اسلام و پیامبر اکرم(ص) در برابر مبلغان بودایی، رد قول قائلان به تناسخ، جایگاه کمیل به عنوان صاحب سر امام علی(ع) و توجیه اختلافات کلامی سخنان امام شافعی و امام ابوحنیفه، توجه نشان داده است که بیانگر رویکرد تقریبی او در این اثر می باشد. نگارنده با روش توصیفی تحلیلی، مباحث فوق را مورد بررسی قرار داده است.
  • صفحه 75
|
  • Karim Dowlati, Reza Bidi Page 5
    “practicing to Qur’an” is one of considerable issues in Holy Qur’an and Hadith that in other side of that is two issues of reading Qur’an and listening with reflectioning, Tartil and intoning to Qur’an. The point that allways was in centrer of interest of scolars of this field is how to make a link between two issues of reading and reflection? In this article the concept of “practicing Qur’an” was examine by its connection with two issues of reading (Qara’t) and reflection on the basis of Qur’an and Hadith from Fariqain’s viewpoint. As a final point the configuration of human introduce as a main base and origin of practicing to Qur’an. When Practicing to Qur’an would become substantiate that Qur’an seep into the souls of human then his/her existential configuration firmed with Qur’an. From this poin reading Qur’an is the most important fact for practcing the Holy Book. So therefore after reading Qur’an and in the time of practicing instead of performing the Qur’an’s concepts, s/he already have the concepts in his/her heart and woud directly practice the words of God.
  • Hamed Rostami Najafabadi, Hamid Farshi Page 15
    People while they are asleep would commit a crime. It is obvious that in these cases the volition of that person is disordered and the person could not control his/her behaviors. Therefore the penal responsibility of him/her must negate. This non- responsibility in punishments of Hodud, Ta’zirat and Qesas is obvious, but in paying blood – money there are four viewpoints: first, paying the blood – money undertake by Na’em (the person who was asleep and committed a crime), second, parents (in charg of the family) of Na’em must pay the blood – money, third there is no proof for paying blood – money, forth if the person knows that while s/he is sleep moves and might commit a crime then s/he is responsible for his/her crime, this is means that s/he must pay the blood – money from his/her property and if s/he does not know his/her habits the person is not responsible and s/he not culpable. It seems that the forth view which the Islamic punishment law also authorize it, is much better. In the case of especial order of nursemaid that with his/her rolling cause to death of a child there are three viewpoints: the blood-money must pay by parents, the nursemaid must pay it, or if the nursemaid feeding the baby because of her poverty then the blood-money would pay by child’s parents and if she is wealthy she must pay the money from her property.
  • Mohammad Hasan Raznahan, Mehdi Khalili Page 23
    The article tries with referring to sources search through modality of Nazariyan and Absi Caliphate relationship in the mentioned era. The political relationship of Alamoot’s Esma’eeliye changed a lot in years of 487 – 654 (A.H). Nazariyan Esma’eeli in this era for several reasons behaved with Abasi Caliphate in framework of policy of tolerance and dialog: one reason was Abasi couldn’t bring danger for their occupations and Abasi Caliphate couldn’t reach to Khorasan and Iraq of Ajam. The other reason was the weakness of Saljooqiyan after MalekShah’s death and accession power of Esma’eeliyan of Alamoot. Furthermore, the attempt of Abasi Caliphate for returning to their exile status in stage of socializing with Muslims on other hand, cause to a new political situation for both governments.Political movements of KharazmShahi against Abasi Caliphate and the begging attacks of Mongols to Islamic lands made changes in relationship of Nazariyan and Abasi Caliphate. Thus both tolerance policy and make changes in methods for Abasi Caliphate and Esma’eeli were necessary.
  • Morteza Rahimi Page 33
    Abdullah Beyzavi, the famous scholar of Fars, had many works that among them “Anvar AlTanzil” has attracted attention of various scholars such as Motekalem, Mohadeth, interpreters and jurisconsults (Faqih). From jurisconsults’ examinations who liked Beyzavi’s interpretation, could conclude that in order Hanafi, Emami and Shafe’ee jurisconsults pay the main attention to this work and Hanbali and Maleki jurisconsults in this case had the less share. This view could be because of narration approach of Hanbali and Hanafi’s intellectualism and their extra followers. Sheikh Bahaee a scholar from Safaviyeh Era is the first Imami jurisprudence who wrote an interpretation on Beyzavi interpretation. After Sheikh Bahaee other Imami juriscosults paid attention to his interpretation as well that it is numerous in comparison with Shafe’ee jurisconsults.
  • Mohammad Nakhi, Mohammad Reza Pircheraq Page 48
    Qur’an as religious book and divine words of God and also as a practical and intellectual source for Muslims always is reasoning and criterion of thinking and practice, and it is a scale for training. In other hand sacrifice, Jahad for ideals and religious principals and martyrdom are honors for Islam’s followers. In early years of Islam that was coincident Muslim’s war with atonements many Muslims were become martyrdom. Therefore the words of martyrdom and martyr in its new meaning become common among people and Prophet Mohammad (PH) use these words for people who died for God’s sake. Today also with hearing this word the new concept come to the mind. The issue of martyrdom is not only liquidation and immolation of a pious’ body but also it is logical and purposeful process which deep and educative basics are conceal in it. The content of this article is an inquest on educative basics of martyrdom with examination of Qur’an verses. From this view we could look toward educative basics of martyrdom in Qur’an: the first view: virtues for martyrs that mentioned in Qur’an and it have an influential role for developing martyrdom culture in society. Second view: mentioning examples of martyrs in Qur’an and its educative roles. In this text these two issues bring into discus.
  • Hosein Sarmad Mohammadi Page 62
    Sheikh Ala’ AlDole Semnani is one of great grandees of mysticism and Tssavof in Iran in eighth century who could denying from high rank positions of Mongol’s Ilkhani’s court to turn to the path of self-enlightenment and became a propagators of Tassavof and morality. He with his political tolerance mood, having firm and practical belief on proximity and religious convergence and adaptation paved the way for proximity between Islamic sects. Moreover, his respectful view and not having religiosity through two sects of Soni and Shi’a is one of remarkable principals of his life and his writings and essays. In the book of “Forty Majles” that is about different issues in mysticism tries to proximate sects of Soni and Shi’a though he was after proximate thoughts while his era was the age of religiosity and disputes. Furthermore, he has paid attention to issues such as: the status and position of Ahlol AlBeit (P.H), Ahlol AlBeit’s (P.H) Jurisprudence, to defend from Islam religion and Holy Prophet (P.H) in front of Buddhism missioners, to reject from believers’ words on metempsychosis, Komeil’s status who was trusted by Imam Ali (P.H) and justifying Kalami’s differences of Imam Shafe’ee and Imam Abu Hanifeh’s words. The said principals show that proximate approach of him is visible in this work. The author examines above issues with analytic - descriptive method.