فهرست مطالب

مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت) - پیاپی 4 (تابستان 1385)

نشریه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
پیاپی 4 (تابستان 1385)

  • 96 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/06/15
  • تعداد عناوین: 17
|
  • مجتبی اعتمادی نیا صفحه 2
  • سم مهلک دنیای اسلام تفرقه است / بیانات مقام معظم رهبری
    صفحه 3
  • سعید طاووسی مسرور صفحه 4
    مقدمه این مقاله اشاره ای است به جایگاه و منزلت آل محمد (ص) و ائمه اثنی عشر (ع) نزداهل سنت و بحث در مورد امام زین العابدین (ع) که از القاب آن حضرت آغاز می شود و همچنین کنیه ایشان که در این بخش مشهورترین القاب آن حضرت از کتب اهل سنت نقل شده و اختلافات در مورد کنیه ایشان بیان شده است. در بخش مربوط به پدر ومادر امام سجاد (ع) ضمن بیان احادیثی در فضیلت امام حسین (ع) از کتب معتبر اهل سنت به بحث در مورد مادر آن حضرت وانتساب امام سجاد (ع) به پادشاهان ساسانی از طرف مادراقدام شده است. در این بخش ضمن نقل آرای نویسندگان متقدم و متاخر اهل سنت در مورد مادر آن حضرت، از دیدگاه دو دانشمند معاصر شیعه، استاد شهید مرتضی مطهری و دکتر سید جعفر شهیدی استفاده شده است.
    در بخش بعدی که مربوط است به تاریخ و محل ولادت امام سجاد (ع) به نظر علمای شیعه و سنی اشاره شده و سپس نظر دکتر سید جعفر شهیدی که معارض با نظر مورخان و محدثان است ذکر و سپس به نقد آن اقدام شده است.
    اختلاف اقوال در مورد تاریخ وفات امام سجاد (ع) موضوع دیگری است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
    سپس از مسائلی چون کنیه و القاب، پدر و مادر، تاریخ و محل ولادت، تاریخ و محل دفن امام سجاد (ع)، به جستجو در مورد فضائل ومناقب آن حضرت و پرتوهایی از سیمای تابناک ایشان در کتب متقدم ومتاخر اهل سنت پرداختم که حاصل آن بخشی از مقاله حاضر است. بخش پایانی این مقاله در مورد توجه اهل سنت به ادعیه امام سجاد (ع) و نقل ادعیه ای از آن حضرت ازکتب اهل سنت است.
    کلیدواژگان: آل محمد (ص)، اهل بیت (ع)، امام سجاد (ع)، علی بن الحسین، زین العابدین، اهل سنت، شهربانو، فضائل و مناقب، مناجات و ادعیه
  • امین تهرانی صفحه 12
    مقوله مهدویت در تصور آگاهانه اسلامی به تلاشی هدفمند برای انتظار و جهادی بیدارگر تبدیل شده است که منتظران را برای قدم نهادن در عرصه جهاد و تربیت درونی که همان جهاد اکبر و مبارزه با شیطان و نفس اماره است، رهبری می کند.
    این نوشتار با نظر به سابقه مسئله مهدویت در قرآن، احادیث نبوی و گفتار اهل بیت (ع) و با نگاهی به دیدگاه های عالمان متاخر و متقدم اهل سنت در این باره، به بررسی زمینه های مورد اتفاق مسلمانان در مسئله مهدویت می پردازد. نگارنده، در این باره از انتفاق نظر در قطعیت برپایی حکومت مهدی (ع)، وحدت نظر در جهانی بودن حکومت مهدوی و یکسانی آراء درباره برخی کیفیات و علائم ظهور به عنوان زمینه های مورد اتفاق مسلمانان در مسئله مهدویت نام می برد و بر این اعتقاد پای می فشارد که وجود این عرصه های عمده اتفاق نظر، در نهایت به امر تقریب مذاهب اسلامی خواهد انجامید. این نوشتار در نهایت از امت اسلامی می خواهد که به دلیل اهمیت مقوله مهدویت و خطری که این مسئله برای منافع و ماهیت دشمنان اسلام به همراه دارد، به توطئه های زیرکانه آنان علیه اعتقاد به مهدویت در اشکال قدیم و جدید آن توجه کاهی داشته باشند.
  • استاد علی رافعی صفحه 21
    این نوشتار با بررسی ارتباط میان عرفان و سیاست در منظر علامه جعفری، بیان می کند که عرفان مثبت در نگاه ایشان در هر دو قلمرو فرد و و جامعه صاحب نظر است و این دیدگاه، انسانی را کامل تلقی می کند که مجموعه استعدادهای فردی و اجتماعی او در حرکت به سوی حیات معقول به شکوفایی رسیده باشد.
    در بررسی ارتباط میان عرفان و مدیریت در نگاه علامه جعفری، نگارنده بر این باور است که در نگاه ایشان، عرفان مثبت که برگرفته از قرآن و سنت پیامبر و ائمه معصومین (ع) است، همان گونه که انسان را موظف به ساختن خویش نموده است، اهل معرفت را به نشر اثرات آن در ساختن جامعه مکلف کرده است.
    نگارنده در ادامه با بررسی نقاط عطف نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر که در آن وی را به خودسازی و رعایت تقوای الهی به منظور مدیریت صحیح جامعه امر نموده است، دیدگاه های علامه جعفری را در باب تعامل میان عرفان و مدیریت در عرصه اجتماع برشمرده است.
  • محمدعلی اخگر صفحه 30
    سقراط؛ فیلسوف و حکیم شفاهی یونان اثری مکتوب که دربردارنده جهان بینی و اعتقادات او باشد از خود بر جای نگذاشت بلکه محاورات، گفتگو ها، مجادلات و جلسات درس بازارگونه او به وسیله شاگردانش از جمله گزنوفون و افلاطون، پس از مرگ استاد به رشته تحریر درآمد.
    «محاورات سقراطی» مجموعه ای نمایش نامه وار است که در آن ها افلاطون به شرح و بیان دیدار و مناظره سقراط با افراد مشهور تاریخی نظیر پروتاگوراس، گرگیاس و تئایستوس می پردازد.
    این نوشتار می کوشد تا با بررسی قالب و محتوای این محاورات، وجود ویژگی های مشترکی نظیر اشتراک موضوعی، سادگی زبان، اشارات فراوان اخلاقی، وحدت روش، دعوت به علم آموزی و اعتراف به جهل و نادانی و جنبه ادبی قوی را در گفتارهای سقراط به اثبات رساند.
    نگارنده به رغم بی نتیجه ماندن اغلب این محاورات، این مقوله را ناشی از وسعت نظر و نگاه عمیق سقراط به موضوعات مورد بحث می داند که به شدت با دیدگاهی که این محاورات را به دلیل بی نتیجه ماندن، بی فایده تلقی می کند،در تقابل به سر می برد.
  • قسیم یاسین صفحه 41
    اخبارالطوال، کتابی در تاریخ به زبان عربی از ابوحنیفه احمدبن داوود بن ونند دینوری، متوفی 281 یا 282 ق یا قبل از 290 ق است و یکی از مهم ترین منابع تاریخ ایران ساسانی است. این کتاب حوادث دولت های عرب را پس از اسلام تا پایان خلافت المعتصم، خلیفه عباسی(227 ق، 842 م) در بر دارد، به علاوه شامل بسیاری از مقررات اسلام در امور سیاسی و اداری و نخستین مورد اجرای آن ها در دولت اسلامی است. دینوری برخی وقایع عصر خود را که شخصا دیده یا شنیده در اخبار الطوال ذکر کرده و این بر ارزش اثر وی می افزاید.
    مؤلف به خلاف شیوه برخی از تاریخ نویسان اسلامی وقایع را سال به سال و یا بر حسب سلسله و کشور یاد نمی کند، بلکه آن ها را از آغاز تا فرجام پیوسته می آورد. اخبارالطوال از سرگذشت آدم و پیامبران بنی اسرائیل و تاریخ باستانی ایران و یمن آغاز می شود و فتوحات نخستین عرب و جنگ های نهاوند و قادسیه را به تفصیل می آورد. ماجرای قتل خلیفه سوم، جنگ صفین، اختلاف میان علی (ع) و معاویه، واقعه کربلا، پیدایش و بالا گرفتن کار عباسیان و جنبش های علویان به ویژه در خراسان، سقوط خاندان اموی و شورش های خوارج از مباحث پرارزش کتاب است.
    اخبارالطوال در باب فتوح اسلام دارای روایاتی است که در دیگر منابع دیده نمی شود.
    تصحیح و تحقیق این کتاب اولین بار در سال 1887 توسط گرگاس صورت گرفت، اما پیش از آنکه مقدمه و فهارس آن را آماده سازد، درگذشت. پس از وی «روزن» بر آن شد که هدف او را دنبال کند. اما وی نیز پیش از پایان کار درگذشت(1908) و سرانجام کراچکوفسکی، شاگرد روزن این مهم را به پایان برد.(1912)
  • عبدالکریم بی آزار شیرازی صفحه 48
    حزین لاهیجی دانشمند ذوفنون قرن دوازدهم هجری، نه تنها در شعر بلکه در فقه و اصول و فقه مقارن،موضوع شناسی فقهی و تفسیر و تاریخ، و علوم طبیعی و پزشکی ید طولانی داشت، و «رساله خواص الحیوانات» نمونه اطلاعات وسیع وی در فقه مقارن و موضوع شناسی فقهی است.
    علامه حزین لاهیجی در این رساله قبل از ورود به ذکر احکام فقهی مذاهب اسلامی در مورد حیوانات به ترتیب الفبایی، ابتدا قواعد کلی فقه هر یک از مذاهب اسلامی را در این باره بیان می دارد.
    مقاله حاضر به برسی این رساله می پردازد و فتاوای منقول حزین لاهیجی را با منابع فقهی مذاهب اسلامی،امامی، حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی تطبیق می دهد، این تطبیق، نشانگر اطلاعات وسیع و عمیق و عاری ازتعصب حزین لاهیجی از فقه مذاهب اسلامی، همچنانکه همراه کردند حزین احکام فقهی هر یک از حیوانات رابا تعریف و شناخت و خواص آن ها، بیانگر اهتمام وی به موضوع شناسی فقهی است. نتائج این بررسی را درآخر این مقاله تحت عنوان نتیجه گیری کلی از نظر می گذرانید.
    کلیدواژگان: رساله خواص الحیوانات، فقه مقارن، موضوع شناسی فقهی
  • ل. آقایانی چاوشی صفحه 60
  • مهدی کریمی صفحه 65
  • از حکم تکفیر استفاده نکنید / نگاهی به فتاوای فقهی شیخ الازهر، آیت الله سیستانی و شیخ احمد کفتارو در جایز ندانستن تکفیر مذاهب هشتگانه اسلامی
    سیدجاسم موسوی صفحه 66
  • حجت الاسلام والمسلمین سیدحامد علم الهدی صفحه 72
  • صفحه 79
  • صفحه 86
  • چکیده مقالات به زبان انگلیسی
    صفحه 95