فهرست مطالب

اقتصاد مقداری - سال چهاردهم شماره 3 (پیاپی 54، پاییز 1396)

فصلنامه اقتصاد مقداری
سال چهاردهم شماره 3 (پیاپی 54، پاییز 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/08/24
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حجت ایزدخواستی* صفحات 1-25
    عدم حضور موثر دولت در بازار زمین و مسکن و سهم بالای بخش غیر دولتی در تعاملات آن، منجر به تخصیص غیر بهینه منابع، افزایش تقاضای سفته بازی، شکل گیری حباب قیمت زمین و مسکن، کاهش قدرت خرید مسکن خانوار و افزایش سهم هزینه مسکن در سبد خانوار شده است. بنابراین، با اعمال مالیات بر رانت زمین و بازدهی سرمایه مسکونی می توان ناکارآمدی در بازار زمین و مسکن را کاهش داد. در این پژوهش، تاثیر اقتصادی مالیات بر رانت زمین و بازدهی سرمایه مسکونی در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی در ایران تحلیل می شود. نتایج تعادلی حاصل از تحلیل حساسیت الگو بیانگر این است که با افزایش نرخ مالیات بر رانت زمین و بازدهی سرمایه مسکونی از صفر به 25 درصد، نسبت تعادلی تقاضای کالای غیرمسکن به مسکن از 364/1 به 423/1 افزایش یافته است. همچنین، با توجه به نرخ یکسان مالیات بر رانت زمین و بازدهی سرمایه مسکونی، نسبت تعادلی تقاضای سرمایه به زمین برای تولید کالای مسکن برابر 946/2 حاصل شده و ثابت مانده است. در نهایت، نسبت تعادلی تقاضای سرمایه به زمین و نیروی کار برای تولید کالای غیرمسکن به ترتیب از 422/7 و214/3 به 144/10 و 758/3 افزایش یافته است.
    کلیدواژگان: الگوی تعادل عمومی، مالیات بر رانت زمین، مالیات بر بازدهی سرمایه مسکونی
  • هاشم زارع، سمانه نورانی آزاد، مریم نورانی آزاد* صفحات 27-47
    معمای تراز تجاری یکی از مباحثی است که مورد توجه بسیاری از صاحب نظران اقتصادی در کشورهای مختلف قرار گرفته است. این معما به بهبود وضعیت تراز تجاری در کوتاه مدت و وخیم تر شدن آن در بلند مدت در پاسخ به کاهش ارزش پول ملی اشاره دارد. این مطالعه سعی دارد به بررسی معمای تراز تجاری در بین کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی که دارای سیستم بازار ارز مشابه ای با بازار ارز ایران می باشند، بپردازد. نتایج حاصل از توابع واکنش به تکانه بیانگر آن است که در سه کشور منتخب ایران، گامبیا و تونس وضعیت تراز تجاری درکوتاه مدت وخیم تر شده و در بلند مدت بهبود یافته است، در حقیقت نتایج مطالعه رابطه معکوس فرضیه منحنی جی یا وجود معمای تراز تجاری در هر سه کشور را تایید نمی کنند. همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس تراز تجاری نشان می دهند که تکانه های انبساط پولی در کشورهای منتخب بیشترین سهم را در نوسان تراز تجاری دارند.
    کلیدواژگان: معمای تراز تجاری، تکانه، تجزیه واریانس
  • فاطمه باقرزاده آذر*، رضا رنجپور، زهرا کریمی تکانلو صفحات 49-72
    توانایی و پتانسیل خانوار برای پرداخت و انتخاب مواد غذایی سالم، سنگ بنای یک جامعه توسعه یافته و عنصر اصلی سلامت فکری، روانی و جسمی آن جامعه است. ازاین رو، از یک سو، به برآورد وضعیت آن در سطح استان ها با روشی مبتنی بر شاخص توسعه انسانی و از سویی دیگر، مطالعه تاثیر متغیرهای اقتصادی بر آن با استفاده روش داده های تابلویی پویا طی دوره 1392- 1385 پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد بهترین وضعیت توان اقتصادی در تامین و انتخاب مواد غذایی در طی دوره مورد مطالعه، متعلق به استان خراسان رضوی به عنوان قطب تولید مواد غذایی می باشد. همچنین رشد اقتصادی با مشارکت افراد فقیر در فرآیند آن، به عنوان عاملی مثبت و تقویت کننده و شاخص قیمت مواد غذایی و جمعیت با کاهش قدرت خرید، عامل منفی و بازدارنده توان مالی خرید و انتخاب مواد غذایی شناسایی می گردند.
    کلیدواژگان: توان مالی استانی، شاخص مبتنی بر شاخص توسعه انسانی، متغیرهای اقتصادی، داده های تابلویی پویا
  • یوسف محمدزاده*، جعفر یحیوی دیزج صفحات 73-103
    سرمایه گذاری از منابع اصلی رشد و توسعه اقتصادی است. از این رو بررسی عوامل جذب سرمایه گذاری از مهم ترین زمینه های مطالعاتی اقتصاددانان است. هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر آزادی اقتصادی بر روی جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی است. برای این منظور از یک نمونه کشورهای منتخب در بین دوره زمانی 1985-2014 با استفاده از رویکرد پانل پویا و روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) بهره گرفته شده است. برای حصول به نتایج قابل اعتمادتر از هر دو شاخص آزادی اقتصادی بنیاد هریتیج (شاخص ترکیبی از 10 گروه شاخص های مربوط به آزادی اقتصادی) و بنیاد فریزر (شاخص ترکیبی از 5 گروه شاخص های مربوط به آزادی اقتصادی) استفاده شده است. نتایج برآورد مدل های موردنظر، نشان می دهد که شاخص های آزادی اقتصادی و در مقابل حضور کمتر دولت در اقتصاد، تاثیر مثبت و معنی دار بر روی جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته است. همچنین در این مقاله به طور ضمنی به بررسی تاثیر سایر متغیرها نیز بر روی جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی پرداخت شده است. نتایج نشان می دهد شاخص جهانی شدن و سرمایه انسانی تاثیر مثبت و معنی داری و شاخص تورم تاثیر منفی و معنی دار بر روی سرمایه گذاری مستقیم خارجی داشته است.
    کلیدواژگان: آزادی اقتصادی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، دخالت دولت
  • روح الله بابکی*، مسعود همایونی فر، محمدحسین مهدوی عادلی، مصطفی سلیمی فر صفحات 105-135
    امروزه ارتباط بین مخارج دولتی و سرمایه گذاری خصوصی، به یکی از مباحث اصلی در اقتصاد کلان و اقتصاد توسعه تبدیل شده است. از این رو در این مقاله اثر مخارج جاری و عمرانی دولت بر سرمایه گذاری خصوصی به تفکیک بخش ماشین آلات و ساختمان در اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1392:4-1369:1 با استفاده از الگوی خود بازگشت برداری ساختاری (SVAR) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین پویایی سیستم با استفاده از تابع واکنش ضربه ای (IRF) و اهمیت نسبی تکانه های تصادفی با استفاده از تجزیه واریانس خطای پیش بینی (VD) بررسی شد. نتایج نشان می دهد که مخارج جاری و عمرانی دولت هر دو در بلندمدت اثر درون رانی (اثر مثبت) بر سرمایه گذاری خصوصی در بخش ماشین آلات دارند و مکمل آن محسوب می شوند (البته به شرط آن که افزایش مخارج دولت منجر به کسری بودجه نگردد). این در حالی است که مخارج جاری و عمرانی دولت اثر برون رانی (اثر منفی) بر سرمایه گذاری خصوصی در بخش ساختمان دارند.
    کلیدواژگان: هزینه جاری، هزینه عمرانی، سرمایه گذاری خصوصی، الگوی خود بازگشت برداری ساختاری (SVAR)
  • اسفندیار جهانگرد، الهه میثاقی فر* صفحات 137-159
    بخش آموزش در چرخه تولیدی مانند هر بخش دیگری برای تولید خدمت نیاز به محصولات دیگر بخشهای اقتصادی دارد. از سوی دیگر خدمات تولید شده بخش آموزش به مصرف سایر بخش ها می رسد. در اقتصاد مطابق طبقه بندی رشته فعالیتهای اقتصادی، آموزش یک بخش اقتصاد تلقی می شود و یکی از الگوها و چارچوبهای نظری مجموعه نگر مطالعاتی برای سنجش فعالیتها در قالب سیستم تولید، الگو و جدول داده -ستانده است .این الگو امکان بررسی اثرهای متقابل میان بخشها را در اقتصاد فراهم می کند. این پژوهش در یک مدل کوتاه مدت به بررسی تاثیر کمی و تطبیقی بخش آموزش در تعامل با دیگر بخش های اقتصادی از جداول داده- ستانده سال 1385 ایران، سال 2004 هند، سال 2005 ژاپن، سال 2005 آلمان و سال 2005 استرالیا می پردازد. به کمک این الگو اهمیت و نقش آموزش بر میزان تولید فعالیت های اقتصادی به منظور شناسایی درک کارکرد بخش آموزش هر یک از کشورها در جریان مبادلات فعالیت های اقتصادی با استفاده از رویکرد حذف فرضی بر سیستم تولید بررسی شده است. نتایج نشان می دهد بیشترین و کمترین میزان کاهش تولید ناشی از حذف فرضی بخش آموزش در الگوی تقاضا محور لئونتیف مربوط به کشورهای استرالیا و هند می باشد و به همین ترتیب بیشترین و کمترین میزان کاهش تولید در الگوی عرضه محورگش مربوط به کشورهای آلمان و هند می باشد.
    کلیدواژگان: آموزش، جدول داده-ستانده، روش حذف فرضی، الگوی تقاضا محور لئونتیف، الگوی عرضه محور گش
  • ابوالفضل شاه آبادی *، بهزاد امیری، مهسا گنجی صفحات 161-185
    تورم یکی از متغیرهای کلان اقتصادی است که همواره در برنامه ریزی های اقتصادی بطور ویژه مورد توجه قرار می گیرد و می تواند زمینه ساز بسیاری از پدیده های نامطلوب اقتصادی- اجتماعی مانند فقر، نابرابری و فساد باشد. در بررسی عوامل پدیده آورنده و کنترل کننده تورم مباحث زیادی صورت گرفته است و عواملی ازجمله متغیرهای پولی، مازاد تقاضا و عوامل ساختاری ذکر می شود. یکی از عواملی که می تواند بطور ویژه، کنترل کننده و حتی کاهنده تورم باشد، متغیر شاخص نهادی حکمرانی است که از طریق راه هایی مانند ایجاد ثبات در اجرای قوانین، ایجاد اطمینان خاطر در میان فعالین اقتصادی، کاهش فساد و رانت خواری می تواند باعث کاهش تورم گردد. در همین راستا در این مطالعه تاثیر شاخص نهادی حکمرانی بر نرخ تورم در میان کشورهای منتخب عضو جنبش عدم تعهد طی بازه 1996-2015 بررسی شده است. نتایج نشان دهنده تاثیر منفی و معنی دار شاخص نهادی حکمرانی بر نرخ تورم است. همچنین تاثیر متغیرهای تورم انتظاری، تفاوت نرخ رشد نقدینگی با نرخ رشد اقتصادی و متغیر ثروت های طبیعی بر نرخ تورم مثبت و معنی دار است. تاثیر اثرات متقابل متغیرهای شاخص نهادی حکمرانی و ثروت های طبیعی نیز بر نرخ تورم مثبت و معنی دار است.
    کلیدواژگان: تورم، شاخص نهادی حکمرانی، فراوانی منابع طبیعی، کشورهای عضو گروه عدم تعهد، جمهوری اسلامی ایران
  • فاطمه دمیری *، کریم اسلاملوییان، ابراهیم هادیان، رضا اکبریان صفحات 187-213
    بررسی واکنش سیاستگزار پولی به هنگام بروز تکانه نفتی می تواند راهگشای طراحی سیاست پولی به گونه ای باشد که اثرات منفی ناشی از تکانه نفتی کاهش یابد. تکانه نفتی منجر به تغییر حجم پول شده و در نتیجه موجب واکنش درونزای سیاستگزار پولی می گردد. مسئولین پولی می توانند به صورت منفعلانه و یا فعالانه عمل نمایند. در حالت فعالانه جهت جلوگیری از ایجاد تورم آن ها سیاست انقباضی پولی به کارمی گیرند، که این سیاست پولی می تواند پیش بینی شده و یا پیش بینی نشده باشد. با وجود اهمیت این موضوع، تاکنون در پژوهش های انجام شده به اثرات ناشی از نوع واکنش درونزای سیاستگزار پولی در ایران به عنوان کشور صادر کننده نفت توجه نشده است. هدف این پژوهش پر کردن این خلاء می باشد. در این راستا با بکارگیری یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویای باز، به بررسی تاثیر نوع واکنش مسئولین پولی در زمان بروز تکانه نفتی بر بخش های خارجی و داخلی اقتصاد می پردازد. نتایج کالیبراسیون الگو نشان می دهد که اثر افزایشی تکانه نفتی بر تورم در حالت سیاست پولی قابل پیش بینی به دلیل شکل گیری انتظارات تورمی، بیشتر از حالت سیاست پولی غیرقابل پیش بینی می باشد. البته تاثیر تکانه نفتی بر تولید و سرمایه گذاری مستقل از نوع سیاست پولی می باشد. علاوه براین، تکانه نفتی مثبت سبب کاهش نسبت تراز تجاری غیرنفتی به تولید ناخالص داخلی و بهبود نسبت تراز تجاری به تولید ناخالص داخلی می گردد، که این اثرات در حالت سیاست پولی قابل پیش بینی بیشتر می باشد. بنابراین شیوه اعمال سیاست پولی نقش معنی داری در نحوه تاثیر تکانه نفتی بر تورم و نسبت تراز تجاری به محصول دارد.
    کلیدواژگان: واکنش درونزای سیاستگزار پولی، تکانه نفتی، تعادل عمومی تصادفی پویای باز، ایران
|
  • Hojjat Izadkhasti * Pages 1-25
    In the absence of effective government in land and housing market and a high share of private sector in its interactions lead to non-optimal allocation of resources, demand speculation, land and housing price bubbles, reducing the purchasing power of households and increasing the share of housing costs. Thus, a tax on land rent can be reduced inefficiencies in land and housing market. In this study, analysis the economic impact of tax on land rent and capital housing in the framework of a general equilibrium model in Iran. Results from equilibrium of sensitivity model indicates that by increasing the tax rate on land rent and capital housing from zero to 25%, the equilibrium ratio of non-housing goods to housing demand increased from 1.364 to 1.423. Also, with same rate of tax on land rent and capital housing, the equilibrium ratio of capital to land demand to produce goods for housing equal 2.946 and constant. Finally, the equilibrium ratio of capital to land and labor demand to produce goods for non-housing increased from 7.422, 3.214 to 10.144 and 3.758 respectively.
    Keywords: General equilibrium model, Land tax, Tax on residential capital
  • Hashem Zare, Samaneh Norani Azad, Maryam Norani Azad * Pages 27-47
    The trade balance puzzle is one of the subjects which have been concerned for many economists in different countries, this puzzle point to improve in the trade balance in the short run and worse that in the long run in response to devaluate of domestic currency. This study is attempt to investigation trade balances puzzles in Organization of Islamic Conference (OIC) member Countries which have exchange rate market system similar to Iran market. The results from IRFs in three selected countries, Iran, Gambia and Tunisia reveal that trade balances worse in the short run and improve in the long run. In fact the findings haven’t accepted inverse j-curve or trade balance puzzles in three countries. Also the results from variance decomposition reveal that expansionary money shocks have the most effect on trade balances in selected countries.
    Keywords: Trade Balance Puzzle, Impulse, Variance Decomposition
  • Fateme Bagherzadeazar *, Reza Ranjpuor, Zahra Karimitakanloo Pages 49-72
    Affordability to buy and choose food is a basic need for the developed country and key element of mental and physical health. In this regard, its status in provinces of Iran by an approach based on Human Development Index is computed and estimated economic variables on it by Dynamic Panel Data method during 2006- 2013. The result suggests that Khorasan Razavi as best food production has the best performance in affordability. Also, economic growth is a positive factor in strengthening and population and food consumption price is negative factors in improving affordability.
    Keywords: Provincial Affordability, Index based on Human Development Index, Economic Variables, Dynamic Panel Data
  • Jafar Yahyavi, Yosef Mohamadzadeh * Pages 73-103
    Investment of the main sources of growth and economic development. Therefore, the investment determinants is one of the most important fields of economists staduies. The aim of this paper is to examine the impact of economic freedom to attract foreign direct investment. For this purpose, we used a sample of selected countries in the period 1985-2014 with dynamic panel data approach and generalized method of moments (GMM). For the accurate measurement of both the Heritage Foundation Index of Economic Freedom (Index combines 10 indicators of economic freedom) and Fraser Foundation (index composed of 5 groups of indicators of economic freedom) is used. The results of desired models, show a significant and positive impact of economic freedom (with both define) In contrast, less government presence in the economy on attracting FDI. In this study also examines the effects of other variables effect on by FDI. The results show that globalization human capital have a significant and positive impact on foreign direct investment in the sample and ultimately inflation have a changing negative effect and significant on FDI.
    Keywords: Economic freedom, foreign direct investment, government intervention
  • Roohollah Babaki *, Masoud Homayunifar, Mohammad Hosein Mahdavi Adeli, Mostafa Salimifar Pages 105-135
    The relationship between governmental and private investment is a central issue in both macroeconomics and development economics. Thus, this paper studies the effects of current and development spending of government on pri? vate investment in machinery and building sectors in Iran economy over the period 1990: 2 - 2014: 1 by using the structural vector Auto Regressive (SVAR). Also this paper surveies the dynamics of system using impulse response function (IRF) and the relative importance of random impulses using analysis of variance decomposition (VD) of prediction error. The results show that both the current and development spending in the long-term have crowding-in effect (Positive effect) on private investment in machinery and they are complement (of course without budget deficit). However, the current and development spending of government have crowding-out effect (negative effect) on private investment in the building sector.
    Keywords: current spending, development spending, private investment, structural vector Auto Regressive (SVAR)
  • Elahe Misaghifar * Pages 137-159
    Education sector in product cycle like other sectors needs productions which produced by other economic sectors for product services. On the other hand, the produced services of education sector consumed by other sectors. In economics, education is considered to be a sector in its own right and one way of looking at which is through the give and take model in order to determine the mutual impact of different sectors. The present research in one shot-term model education sector quantitatively and comparatively, Iran, India, Japan, Germany and Australia were investigated during, 1385, 2004, 2005, 2005 and 2005, respectively. Using this model, the importance of education on the production of economic activities is calculated through hypothetical extraction method to identify the function of education in each country on the production system. The results indicated that from the output or production value viewpoint, the maximum and minimum production loss resulting from the elimination of education service in Leontief demand model was related to Australia and India Similarly the maximum and minimum production loss in gosh supply model was related to Germany and Iran Countries.
    Keywords: Education, Input-output table, Hypothetical Extraction Method, Leontief Demand Model, Gosh Supply Model
  • Behzad Amiri, A. Shahabadi * Pages 161-185
    Inflation is one of macroeconomic variables and in the economic planning; special attention is placed on it. Inflation could cause undesirable phenomena economic-social such as poverty, inequality and corruption. In study the creator and controller factors of inflation, there have been many discussions and factors such as monetary variables, excess demand and structural factors are discussed. One of the factors that could effect on inflation is economic security through such stability in the rules, create reassure among entrepreneurs, and reduce corruption and rentier. In this regard, in this study authors investigate effect of governance index on inflation among selected countries of G77 for period 1996-2015. The results indicate that governance index on inflation has negative and significant effect. Also, the results show that effect of variables of expected inflation, difference of liquidity growth rate and economic growth rate and natural resources have positive and significant effect on inflation. The interaction of variables governance index with natural resources on inflation is positive and significant.
    Keywords: inflation, governance index, Abundance Natural Resources, Non-Aligned Movement Countries, Islamic Republic of Iran
  • Fateme Demiri *, Ebrahim Hadiyan, Reza Akbariyan Pages 187-213
    The way monetary authorities conduct policy has important implication for reducing the adverse effect of oil shocks on internal and external sectors of an oil exporting country. The change in money supply resulted from an oil shock, requires an endogenous reaction of monetary authorities. In other words, monetary authorities can conduct an active or passive policy in response to oil price changes. In the case of active policy, they should conduct a contractionary monetary policy when there is positive increase in oil price. This active policy can be either unanticipated or anticipated. The main goal of this paper is to develop and solve a New Keynesian Dynamic Stochastic General Equilibrium model for an open economy in order to study the effect of monetary authorities’ reaction to oil shock on external and internal sectors of Iran as an oil exporting country. The calibration results show that the effect of a positive oil shock on inflation is higher in the case of anticipated monetary policy compared with the case when the monetary policy is unanticipated. However, we find out that the effect of oil shock on output and investment is independent of way the monetary policy is conducted. Moreover, positive oil shock decreases the ratio of non-oil trade balanced to GDP but increases the ratio of trade balanced to GDP. These effects are intensified when monetary policy is anticipated. This shows that the way that monetary authority reacts to an oil shock affects inflation and the ratio of trade balance to GDP.
    Keywords: Endogenous Reaction of Monetary Authorities, Oil Shock, dynamic stochastic general equilibrium model, Iran