فهرست مطالب

فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)
سال دهم شماره 1 (بهار 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/02/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علی اکبر عرب مازار، الدار صداقت پرست صفحه 1
    طی سال های اخیر در میان مباحث مربوط به اقتصاد محیط زیست، فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس که رابطه U وارونی را بین شاخص های توسعه اقتصادی و آلودگی برقرار می سازد، اهمیت فراوانی یافته است. در این کار، مطالعه منحنی فوق به صورت منطقه ای در سطح شهر تهران برای پسماندهای جامد این شهر صورت گرفته است. طی دوره مورد بررسی که سال های 1375 تا 1385 را در بر می گیرد، گرچه فرضیه منحنی مزبور به اثبات نمی رسد ولی اثر سیاست تفکیک از مبدا پسماندهای خشک که از سال 1383 به اجرا درآمده بر روی شیب منحنی معنی دار ظاهر شده است.
    کلیدواژگان: تخریب زیست محیطی، طرح تفکیک از مبدا پسماندهای خشک طبقه بندی JEL:، Q57، Q58، مدیریت پسماندهای جامد شهری، منحنی زیست محیطی کوزنتس، پسماندهای جامد شهری
  • هاشم آقازاده، مینا مهرنوش صفحه 21
    در این مطالعه، به منظور توسعه مقیاس بومی برای سنجش عملکرد در بانکهای تجاری کشور و همچنین بررسی وضعیت این بانکها بر اساس این مقیاس، پس از مطالعات نظری و اکتشافی از منابع داخلی و خارجی (الکترونیکی و غیر الکترونیکی)، یک مقیاس جامع ترسیم شده که نشان هنده ابعاد عملکرد بخش بین المللی با رویکرد جامع است. اعتبار مقیاس طراحی شده از سوی 50 نفر از خبرگان تایید شده است. مقیاس تایید شده از سوی خبرگان، در قالب یک پرسشنامه دو صفحه ای از 300 نفر از مدیران و کارشناسان بخش بین المللی بانکهای تجاری کشور نظرسنجی گردیده است.
    یکی از یافته های این مطالعه «مقیاس بومی سنجش عملکرد بخش بین المللی در بانکهای تجاری کشور» است که در آن، نقش و اهمیت مؤلفه های اصلی به ترتیب (1) عملکرد مالی و (2) عملکرد غیرمالی است. یافته دیگر این مطالعه، نشان دهنده وضعیت این مقیاس در بانکهای مورد بررسی می باشد. بدین ترتیب که وضعیت عملکرد غیرمالی بخش بین المللی در کلیه بانکهای تجاری کشور مناسب بوده و عملکرد مالی بخش بین المللی بانکهای تجاری ملی ایران، صادرات، ملت و سپه مناسب بوده و تنها در بانک تجارت و رفاه نامناسب می باشد.
    کلیدواژگان: رقابت پذیری، عملکرد، عملکرد بانک، عملکرد غیرمالی طبقه بندی JEL: M21 و M31، عملکرد مالی
  • ابراهیم حسینی نسب، مهدیه رضاقلی زاده صفحه 43
    همانگونه که بر همگان روشن است، افزایش سطح عمومی قیمت ها (تورم) به عنوان پدیده ای مهم و تاثیر گذار در اقتصاد هر کشور بوده و اهمیت آن، سیاستگذاران و اقتصاددانان را بر آن داشته است تا به ریشه یابی دقیق و راه های معالجه این پدیده بپردازند. در این میان، ریشه های مالی تورم به عنوان بخشی از عوامل مهم و مؤثر بر این پدیده، همواره مورد توجه می باشند. از بین این عوامل نیز ارتباط کسری بودجه دولت با تورم از مهمترین مباحثی است که در سطوح اقتصاد کلان مورد بررسی قرار می گیرد.
    سیاست کسری بودجه در بسیاری از کشورها به عنوان یکی از ابزارهای سیاست مالی بوده و در ایران نیز به طور مداوم از این سیاست استفاده شده است. لذا در این مطالعه به بررسی این مساله خواهیم پرداخت که یا تورم در ایران دارای ریشه مالی است و با تامین مالی کسری بودجه در ارتباط است یا خیر؟
    بدین منظور با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری (VAR) و توابع واکنش آنی(IRF) و تجزیه واریانس(VD) و همچنین آزمون هم انباشتگی، روابط کوتاه مدت و بلندمدت میان متغیرها مورد توجه قرار گرفت و با استفاده از آزمون تئوری های موجود در این زمینه، رابطه میان تورم و عوامل مالی مؤثر بر آن با تاکید بر نقش کسری بودجه، طی دوره زمانی 1352 تا 1386 در ایران تجزیه و تحلیل شد.
    نتایج حاصل از یافته های این تحقیق، حاکی از این است که عوامل مالی نظیر شاخص کالاهای وارداتی، درآمدهای نفتی و کسری بودجه، موجب افزایش تورم طی دوره مورد بررسی در ایران می شوند؛ در حالی که افزایش رشد اقتصادی تا حدودی باعث مهار تورم می شود.
    کلیدواژگان: C22، تورم، خودرگرسیون برداری(VAR) طبقه بندی JEL: E31، کسری بودجه
  • حسین صادقی، توحید فیروزان سرنقی صفحه 71
    در تحلیل نئوکلاسیکی رفتار تولیدکننده، فرض می شود تولیدکنندگان با ترکیب بهینه عوامل تولید و حداقل سازی هزینه ها به دنبال کسب بیشترین سود هستند. پیش فرض این رفتار، وجود قیمت های بازاری است که در بازار رقابتی و فارغ از دخالت نیروهای غیربازاری شکل می گیرند و به عنوان معیاری از کمیابی عوامل تولید، عمل می کنند. اگر به دلیل انحرافات قیمتی، قیمت ها راهنمای غلطی باشند، در این صورت، نهاده ها به صورت ناکارا و بیش یا کمتر از حد کارا به کار گرفته شده و هزینه های تولید افزایش یافته و عدم کارآیی ایجاد می شود.
    این مطالعه با به کارگیری یک مدل سیستمی و با لحاظ انحرافات قیمتی در تخصیص منابع، میزان این عدم کارایی های تخصیصی را اندازه می گیرد. به این منظور از رویکرد تابع هزینه سایه ای استفاده شده و با محاسبه شاخص مربوط به عدم کارآیی تخصیصی، میزان انحرافات نسبی و انواع کشش ها، تحلیل واقعی تری از تخصیص منابع در صنعت کشور در طول دوره 85-1350 ارائه می شود.
    نتایج به دست آمده، حاکی از قبول فرضیه عدم کارآیی نسبی قیمت نهاده ها و وجود هزینه های فزاینده عدم کارآیی تخصیصی در صنایع ایران است.
    کلیدواژگان: انحراف قیمت، بازار نهاده، بخش صنعت، تابع هزینه سایه ای، عدم کارآیی تخصیصی
  • علی محمد احمدی، مهدی یوسفی، سمیه فضایلی صفحه 99
    کنترل تورم همواره به عنوان یکی از مهمترین اهداف اقتصاد کلان در هر کشوری می باشد. تورم بالا و اثرات مخرب آن بر رفاه مردم، موضوعی است که سیاستگذاران اقتصادی و اجتماعی همواره سعی می کنند با استفاده از ابزارهای مناسب، اثرات آن را تعدیل و کنترل نمایند. تورم در نظام سلامت به موارد مختلفی از قبیل سالمند شدن جمعیت، مسائل بیمه ای (پوشش ناقص، مدیریت ضعیف و...)، بهره وری پایین (نیروی انسانی شاغل در بخش سلامت، عدم استفاده بهینه از تجهیزات و منابع نظام سلامت و...)، تغییرات تکنولوژیکی در ارائه خدمات سلامتی، رشد جمعیت، عدم تقارن اطلاعاتی بین گیرنده و ارائه دهنده خدمات سلامتی و تورم عمومی در هر کشور، نسبت داده می شود که این میزان تورم از تورم عمومی کشور بالاتر می باشد و این موضوع در مورد کشور ایران نیز صادق است.
    علاوه بر موارد مذکور، برای درک بهتر تورم در بخش سلامت ایران می توان به مباحثی همچون تاثیر تغییرات تکنولوژیکی بر افزایش قیمت ها در بخش سلامت، تعرفه های رسمی و غیر رسمی در بخش غیر دولتی و نقش سازمان های غیر دولتی در تعیین تعرفه های پزشکی و پیراپزشکی اشاره کرد.
    کلیدواژگان: E31، سلامت، تورم طبقه بندی JEL: I1، مراقبت های سلامتی
  • محمود متوسلی، شاپور محمدی، حسین درودیان صفحه 113
    مطالعات بین المللی محدودی در خصوص بررسی ارتباطات درونی قیمتها در بازار های مسکن و انتقال نوسانات قیمت از یک (چند) ناحیه پیشرو به سایر مناطق (اثر موجی) انجام گرفته که غالب آنها مؤید وجود ارتباط قوی بین قیمتهای مسکن در مناطق مختلف متعلق به یک محدوده جغرافیایی می باشد.
    دلایل توجیه کننده چنین رابطه ای، شامل تفاوتهای ساختاری بین مناطق مختلف بویژه در کیفیت و زمان بندی واکنش به شوکهای اقتصادی، وابستگی های اقتصادی موجود بین مناطق، امکان انتقال و جایگزینی تقاضای مسکن بین مناطق و عوامل اطلاعاتی می باشد.
    مطالعه حاضر با بهره گیری از داده های فصلی قیمت مسکن در مناطق مختلف شهر تهران طی سالهای 1371 تا 1385 در پی تحلیل این روابط در تهران و کشف الگوی احتمالی تسری قیمتها بین مناطق و جزئیات مربوط به آن است.
    فرضیه مدل به وجود رابطه قوی قیمتی بین مناطق مجاور نسبت به مناطق دور دست و همچنین احتمال پیشگامی و پیشرانی قیمت در مناطق شمالی شهر و تاثیر با وقفه آن بر قیمت سایر مناطق اشاره دارد.
    نتایج تخمین مدل خود رگرسیون فضایی مؤید وجود ارتباطات فضایی (منطقه ای) بین قیمتهای مسکن و تاثیر پذیری مناطق از یکدیگر به هنگام بروز نوسانات قیمت می باشد. نقش دو متغیر اقتصادی، شامل حجم حقیقی نقدینگی و شاخص حقیقی بورس نیز بر قیمتهای مسکن قابل توجه و معنی دار دیده می شود. نتایج حاصل از مدل تصحیح خطای برداری نیز با تایید وجود رابطه قوی قیمتی بین مناطق همسایه بویژه در شمال شهر، بر نقش متمایز دو منطقه یک و بویژه دو در تاثیر بر قیمتهای دیگر مناطق (به ترتیب مناطق شمالی و مرکزی) تاکید نمود.
    کلیدواژگان: اثر موجی، بازارهای منطقه ای مسکن، مدل تصحیح خطای برداری طبقه بندیJEL: R31، R12، مدل خود رگرسیون فضایی تابلویی
  • حبیب الله سلامی، زهره شعبانی، سید کاظم صدر صفحه 133
    در این مطالعه، موجودی سرمایه در بخش کشاورزی ایران به تفکیک برای هر زیربخش با استفاده از روش موجودی پیوسته، برآورد شده است. در نبود داده های آماری مربوط به متغیر تشکیل سرمایه ثابت در زیربخشها و نبود اتفاق نظر بر روی نرخ استهلاک کالاهای، روش غیرمستقیم برای برآورد موجودی سرمایه در زیربخش های کشاورزی ایران به کار گرفته شده است. در این روش از اطلاعات مصرف سرمایه در زیربخشهای کشاورزی در جداول داده – ستانده برای تعیین نرخ واقعی استهلاک و به دست آوردن موجودی سرمایه در هر زیربخش استفاده شده است.
    بر اساس نتایج به دست آمده، موجودی سرمایه در سال 1385 در زیر بخش زراعت و باغبانی، 9/53374 میلیار ریال به قیمت ثابت سال 1376، در زیر بخش دامپروری، 6/24334 میلیارد ریال، در زیربخش جنگل و مرتع، 4982 میلیارد ریال و در زیربخش شیلات، 2/16374 میلیارد ریال می باشد. همچنین، نتایج نشان می دهد که بیشترین مقدار رشد سالانه موجودی سرمایه، هم، در گروه ماشین آلات کشاورزی و هم، در ساختمان کشاورزی طی سالهای برنامه سوم توسعه اتفاق افتاده است. کمترین رشد سالانه موجودی سرمایه در بخش ماشین آلات طی سالهای برنامه دوم، در بخش ساختمان طی سالهای برنامه اول و در کل نیز طی سالهای انقلاب و جنگ صورت گرفته است.
    کلیدواژگان: موجودی سرمایه، جدول داده، ستانده طبقه بندی JEL: B41 C63، C82، E22، روش موجودی پیوسته، ساختمان های کشاورزی، ماشین آلات
|
  • Ali Akbar Arabmazar, Aldar Sedaghat-Parast Page 1
    In recent years, the environmental Kuznets curve (EKC) hypothesis has become a major subject among issues dealing with environmental economics. This curve tries to show an inverse U-shaped relation between economic development indicators and pollution. In this study, the curve has regionally been considered in the city of Tehran with respect to its municipal solid wastes. The results confirm that over the period 1996 to 2006 there has been no sign of the EKC in Tehran. However, the source separation of dry wastes policy was effective in decreasing the slope of the so called EKC as it is expected.
  • Hashem Aghazadeh, Mina Mehrnoosh Page 21
    This study aims to develop a native scale of competitiveness in Iran's commercial banks. Based on the review of theoretical and empirical literatures, a comprehensive competitiveness scale is developed to show the various dimensions of international performance of commercial banks. The validity of the scale is confirmed by 50 experts. The information of the scale is collected using a sample of 300 questionnaires distributed among officers of commercial banks working at international departments of Iran's commercial banks. The main findings of this study can be summarized as follows. 1. The main determinants of native scale for measuring the performance of international departments of commercial banks are financial and non-financial performance, respectively. 2. the Non-financial performance is confirmed in the international departments of all commercial banks. Moreover, the financial performance of international departments in the Melli, Saderat, Mellat and Sepah Banks is approved while the financial performance is not confirmed in the Tejarat Bank.
  • Ebrahim Hosseini Nasab, Mahdieh Rezagholizadeh Page 43
    This paper addresses two questions. Does inflation in Iran stem from fiscal policy? Does inflationary impact depend upon the sources of budget deficit financing? Although the above questions have already been studied, there is no consensus on the findings, since the results are sensitive to the methodologies and the time period covered by the data. This paper employs vector autoregressions, impulse response functions, variance decomposition and cointegration techniques to estimate the short and long term relationship between inflation and a number of fiscal indicators in Iran. The annual data are used over the period 1973 to 2006. Particular emphasis is placed on the government budget deficit predominantly financed by government borrowing. The results indicate that inflation is mostly induced by import prices, oil revenue and government budget deficit
  • Hossein Sadeghi, Touhid Ferouzan Sarnaghi Page 71
    According to the neoclassical approach, input prices as a measure of resources scarcity induce firms to cost-minimizing and efficient allocation of recourses. But when the prices are distorted, the effective competitive inputs are used inefficiently and have resulted in under- or over-utilization of production factors relative to their endowments or allocative inefficiency. In this paper, the shadow cost approach and system of equations are used to estimate allocative inefficiency using the Iran's manufacturing data over the period 1976-2006. The results show that there is strong allocative inefficiency and increasing cost of production of firms in Iran's Manufacturing Sector.
  • Ali Mohammad Ahmadi, Mehdi Yousefi, Somayeh Fazaeli Page 99
    One of the major macroeconomic objectives of the governments is to control the inflation rate. High inflation and its associate destructive impacts on public welfare are concerned by social and economic policymakers. Consequently, they aim to control the inflation rate. Inflation within health sector is attributed to various factors including aging population, insurance problems such as imperfect coverage and maladministration, lower productivity of production factors mainly medical staff and equipments, technological variation in delivering medical services, population growth and the lack of symmetric information among the suppliers and the demanders of health services. The findings of this study show that the resulting inflation rate for health sector is relatively higher than the overall CPI inflation in Iran. To achieve a better understanding of inflation process in the Iranian health sector, in addition to the above factors, other issues should be considered. They include the effects of technological development, the existence of a verity of formal and informal fees in private sector, the role of non governmental Organizations (NGO) in setting medical and paramedical fees.
  • Mahmoud Motavasseli, Shapour Mohammadi, Hossein Doroudeyan Page 113
    Few studies have recently supported the preposition that housing price changes in one location can be affected not only by its history but also by housing price changes in other locations (Ripple effect). There are many reasons why housing price changes in some areas may lead housing price movements in the other areas. The possible causes include structural differences and economic interdependence between areas, migration as well as informational factors. This paper examines spatial effects of house price dynamics within Tehran. The first hypothese is that house prices have started rising first in the north and then spread out over the rest of the city. The second hypothesis is that there is a strong price relationship between contiguous districts. Spatial autoregressive (SAR) and vector error-correction (VEC) models are emplyed to estimate the empirical models using quarterly panel data of Tehran housing markets over the period 1991 to 2006. The results confirms that there is a positive spatial interrelationship among districts. Moreover, the findings indicate the evidence of leading role of the district 1 in the northern half of the city while district 2 seems to have a more prominent effect on the center and the west. Furtheremore, the price interdependence of contiguous districts in the north is seen to be more significant and stronger than the south.
  • Habibollah Salami, Zohreh Shabani, Kazen Sadr Page 133
    The lack of statistics has hampered attempts to estimate fixed capital for the agricultural sub-sectors of Iran. Giving a non anonymous agreement on the depreciation rate of capital in machineries and constructions, an indirect method of estimation is employed using capital consumption statistics in different sub-sectors of input-output tables. In this study, capital stock is estimated in agricultural sub-sectors of Iran using the perpetual inventory method. According to the results of this paper, the capital stock in 2006 is estimated to be 53374.9 billion rials in cropping and horticulture, 24334.6 billion rials in animal husbandry, 4982 billion rials in forestry and rangelands and 16374.2 billion rials in fishery sub-sectors at constant 1997 prices, respectively. The findings based on the five year development plans of the country revealed that over the third development plan, the total agricultural capital stock, both in machinery and equipment and constructions, experienced the highest growth while during the second development plan, the machinery and equipment capital stock experienced the lowest growth. Moreover, during the first development plan and over the eight year war, the construction capital stock experienced the lowest growth.