فهرست مطالب

علمی شیلات ایران - سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 54، بهار 1385)

مجله علمی شیلات ایران
سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 54، بهار 1385)

  • 170 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/07/04
  • تعداد عناوین: 15
|
  • علی آبرومند صفحه 1
    هدف از این تحقیق، تولید ژلاتین از پوست ماهیان کفشک، کوسه و ضایعات فیله و تعیین شرایط بهینه برای استخراج ژلاتین از آنها بوده است. این طرح در دو مرحله انجام گردید: در مرحله اول، اثر شرایط pH (قلیایی و اسیدی) و نوع ماده اولیه (کفشک ماهی، کوسه ماهی و ضایعات فیله) بر روی مهمترین خواص کمی و کیفی ژلاتین (راندمان، درجه خلوص و رنگ) مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم تحقیق نیز اثر دما (در سه دمای سطح 70، 75 و 80 درجه سانتیگراد) و pH (در دو سطح 6 و 5/6) بر روی میزان راندمان ژلاتین ارزیابی گردید. مواد اولیه مورد نیاز تحقیق از شیلات استان بوشهر تهیه شد. نتایج نشان داد که ژلاتین با بیشترین مقدار از روش قلیایی (با حذف ناخالصی های پوست کفشک ماهی در مجاورت محلول هیدروکسید سدیم 4 درصد به مدت سه هفته در دمای 25 درجه سانتیگراد) و همچنین از روش اسیدی در دمای 70 درجه سانتیگراد و 6. 5pH بترتیب برابر با 85/20 و 57/21 درصد با بهترین کیفیت بدست آمد که در مقایسه با راندمان ژلاتین بدست آمده توسط دیگر محققین 76/1 درصد بیشتر بود.
    کلیدواژگان: ژلاتین، ضایعات ماهی، استان خوزستان
  • عباسعلی استکی، غلامعلی اکبر زاده، محمد صدیق مرتضوی، کاظم خدادادی جوکار، مریم سلیمی زاده صفحه 11
    توسعه فعالیت های تکثیر و پرورش میگو در سواحل جنوبی کشور بخصوص در دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است. در این تحقیق بعضی از ترکیبات شیمیایی آب مانند نیترات، نیتریت، آمونیوم، ازت معدنی کل، فسفات و فسفر کل به منظور بررسی میزان غلظت این ترکیبات و تعیین اثرات احتمالی زیست محیطی ناشی از فعالیت های آبزی پروری در منطقه تیاب استان هرمزگان در سال 1380 مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداری از آب بطور ماهانه به مدت شش ماه در طی دوره پرورش از خرداد ماه تا آذر ماه 1380 از 5 ایستگاه انتخابی صورت گرفت. محدوده نوسانات غلظت نیترات، نیتریت، آمونیوم، ازت معدنی کل، فسفات و فسفرکل در ایستگاه های مورد مطالعه بترتیب معادل 06/4 تا 58/23، 21/0 تا 23/2، 07/0 تا 04/2، 46/4 تا 13/25، 11/0 تا 35/2 و 73/1 تا 3/22 بود. بررسی ها نشان داد که غلظت نوترینت ها ابتدا در پسابهای خروجی و سپس در محل ریزش پسابها به مراتب بیشتر از سایر ایستگاه ها بوده است. بطوریکه نتایج آنالیز واریانس یکطرفه درخصوص مقایسه میانگین پارامترها بین پسابهای خروجی و سایر ایستگاه ها اختلاف معنی داری را نشان داده اند (P<0. 05). لذا با توجه به نتایج حاصله می توان گفت که فعالیت مزارع پرورش میگو در منطقه توانسته است بطور نسبی موجب افزایش بعضی از پارامترها گردد. اما مقایسه پارامترهای مورد مطالعه با استانداردهای زیست محیطی حاکی از این است که در حال حاضر مزارع پرورش میگو نتوانسته اند اثرات زیست محیطی نامطلوبی را در خور تیاب بر جای بگذارد.
    کلیدواژگان: مزارع پرورش میگو، پساب، خور تیاب، استان هرمزگان
  • محمد علی افرایی، فرخ پرافکنده حقیقی، علی اصغر جانباز صفحه 21
    این مطالعه بخشی از پروژه شناسایی و تعیین پراکنش شگ ماهیان در حوضه جنوبی دریای خزر می باشد که در استانهای مازندران و گلستان طی سالهای 1378 تا 1380 همزمان با شروع صید ماهیان استخوانی (20 مهر ماه 1378 لغایت 20 فروردین 1379) انجام شد.
    در مجموع 336 عدد از شگ ماهیان بررسی شدند. نتایج نشان داد که ماهیان شناسایی شده شامل چهار گونه: شگ ماهی براشنی کووی (Borodin, 1904) Alosa braschnikowi، پوزانک دریای خزر A. caspia (Eichwald 1938) پوزانک چشم درشت A. saposchnikowi (Grimm, 1887) و شگ ماهی مهاجر A. kessleri (Grimm, 1887) می باشند. از مجموع گونه های موجود، گونه A. braschnikowi بیشترین فراوانی را با 84. 4 درصد و گونه kessleri A. کمترین فراوانی با 3. 2 درصد بخود اختصاص دادند. بررسی وضعیت تراکم گونه braschnikowi. A نشان داد که از شرق به غرب شدت تراکم آن افزایش می یابد بطوریکه این میزان در استان گلستان 43. 8 درصد و در استان مازندران 56. 2 درصد بود.
    بیشترین طول چنگالی و وزن ماهیان صید شده مربوط به گونه A. braschikowi به ترتیب با 395 میلیمتر و 760. 3 گرم و کمترین آن مربوط به گونه پوزانک دریای خزر بترتیب با 110 میلیمتر و 109 گرم بوده است.
    بررسی وضعیت جنسی A. braschikowi نشان داد که نرها غالب هستد. فراوانی نسبی ماده ها و نرها در استان مازندران به ترتیب 44. 2 و 55. 8 درصد بود در حالیکه در استان گلستان بترتیب 30. 6 و 69. 4 درصد را تشکیل دادند. نسبت جنسی ماده به نر این گونه در استان مازندران و گلستان بترتیب 1:1. 26 و 1:2. 26 بوده است. در کل نسبت جنسی ماده به نر 1:1. 6 بدست آمد.
    نمونه های شگ ماهی A. braschikowi صید شده در 6 گروه سنی ، ، ، ، و ساله قرار داشتند. بیشترین فراوانی را گروه سنی ساله با 28. 9 درصد و کمترین فراوانی را گروه سنی و ساله هر کدام با 8. 9 درصد داشت.
    کلیدواژگان: شگ ماهیان، A، saposhnikovwi، A، caspia، A، kessleri، Alosa braschnikowi، دریای خزر
  • غلامعلی بندانی، رضا اکرمی، فاطمه مرادیان صفحه 33
    تعداد 350 عدد ماهی گیدر (Thunnus albacares) به مدت 11 ماه در سواحل چابهار جمع آوری شدند و تغذیه آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه بررسی محتویات معده با استفاده از روش شمارشی تعیین و درصد احتمالی و درصد فراوانی نوع طعمه با روش های مرسوم محاسبه گردید. درصد خالی بودن معده و شاخص غالبیت طعمه غذایی در فصول مختلف مشخص شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در ماهی گیدر اسکوئید طعمه غالب و اختصاصی است. تغییرات فصلی در ترکیبات غذایی نیز مشاهده گردید بطوریکه غذای غالب در بهار و تابستان اسکوئید و در پاییز و زمستان ماهیان مختلف بودند. درصد خالی بودن معده در فصل زمستان از میزان بالاتر و در فصل تابستان از میزان کمتری نسبت به بقیه فصول برخوردار بود. شاخص خالی بودن معده نشان داد که این ماهی از ماهیان با تغذیه متوسط می باشد.
    کلیدواژگان: تغذیه، ماهی گیدر، Thunnus albacares، چابهار، دریای عمان، ایران
  • حمیدرضا پورعلی فشتمی، محمود محسنی، مهدی علیزاده صفحه 43
    این بررسی با هدف امکان بهره برداری بهینه از اراضی کم بازده ساحلی و منبع آب لب شور دریای خزر و کاهش وابستگی به ذخایر طبیعی و رها کرد بچه تاسماهیان با وزن اولیه بالاتر از 600 بچه فیل ماهی 45 تا 55 گرم در 6 دستگاه حوض فایبرگلاس با ابعاد 0. 53×1. 9×1. 9 متر و با تراکم 25 عدد در متر مربع در طرح آماری کاملا تصادفی نامتعادل برای مدت 80 روز انجام شد. به منظور دستیابی به نتایج مطلوب رشد فیل ماهیان، تیمار آب لب شور، بعنوان محیط پرورش جدید و مقایسه آن با نتایج پرورش در آب شیرین بعنوان روش معمول و بومی در نظر گرفته شدند. چهار حوض برای پرورش در آب لب شور و دو حوض شاهد برای پرورش در آب شیرین اختصاص داده شد.
    بچه ماهیان مورد مطالعه پس از 71 روز تغذیه تحت شرایط یکسان (از نظر درجه حرارت، نور، اکسیژن، میزان تغذیه و…) در درجه حرارت 15. 5 تا 26. 8 درجه سانتیگراد و متوسط شوری 8 گرم در لیتر در تیمار آب لب شور از وزن 49. 2±7. 5 گرم به 196. 845±24 گرم و در تیمار پرورش در آب شیرین به 193. 115±23 گرم رسیدند. ضریب تبدیل غذا (FCR) و سرعت رشد ویژه (SGR) در دو تیمار آب لب شور و آب شیرین بترتیب 1. 19±0. 04، 2. 27±0. 01، 1. 39±0. 043 و2. 25±0. 15 بدست آمد.
    متوسط درجه حرارت آب در دو تیمار آب لب شور و شیرین بترتیب 22. 4±3. 7 و 23. 1±3. 9 درجه سانتیگردا بود. درجه حرارت و اکسیژن محلول در سطح مطلوب بودند و از سوی دیگر به دلیل عدم وجود عوامل محدود کننده رشد در هر دو تیمار ماهیان رشد قابل توجهی داشتند.
    ضرایب تبدیل غذا حاکی از وضع مناسب تغذیه و در نهایت مقدار کافی غذای مصرفی کبود. تجزیه و تحلیل داده های آماری از بیومتری نهایی بیانگر برتری شاخص های تغذیه در تیمار آب لب شورد بوده که با حدافل ضریب تبدیل غذا و حداکثر سرعت رشد ویژه نسبت به تیمار آب شیرین شرایط مطلوبتری داشته است.
    کلیدواژگان: فیلماهی، Huso huso، تغذیه، سرعت رشد
  • محمد پور کاظمی، محمود محسنی، محمدرضا نوروز فشخامی، سیدعلی طاهری، فریدون چکمه دوز، شهروز برادران نویری، مهتاب یارمحمدی، محمدحسن زاده، علی حلاجیان، رضوان الله کاظمی، محمود بهمنی صفحه 51
    در این بررسی، فیلماهی با تاسماهی ایرانی بصورت رفت و برگشت در 4 تیمار و 3 تکرار تلاقی داده شد و نرماتیوهای تکثیر شامل تعداد تخم در گرم، درصد لقاح، درصد بازماندگی و همچنین 32 پارامتر مورفومتریک و مریستیک ماهیان مولد، دو رگه و شاهد مورد مقایسه قرار گرفتند. به منظور مقایسه رشد ماهیان دو رگه و شاهد، بچه ماهیان حاصله بمدت 18 ماه در وانهای فایبرگلاس 2 تنی و با غذای دستی پرورش و طی این مدت، 17 بار بین 15 الی 30 روز یکبار، بیومتری شدند. میانگین، انحراف از معیار، آنالیز واریانس، آزمون دانکن و درصد هتروزیس با استفاده از برنامه‏های کامپیوتری Quatro و SPSS محاسبه شدند.
    نتایج نشان داد که از لحاظ تعداد تخم در گرم، بین فیلماهی شاهد با دو رگه (فیلماهی نر × تاسماهی ایرانی ماده) و همچنین بین تاسماهی ایرانی شاهد با دو رگه (فیلماهی ماده × تاسماهی ایرانی نر) اختلاف معنی ‏داری وجود دارد. (P≤ 0. 003) ولی از لحاظ درصد لقاح در مرحله 4 سلولی و 35 سلولی، تعداد لاروهای حاصله، میزان تلفات تا زمان تغذیه فعال و تعداد لارو باقیمانده بین تیمارهای شاهد و دو رگه اختلاف معنی ‏داری مشاهده نگردید (P≥ 0. 01).
    سرعت رشد ماهیان دو رگه و شاهد متفاوت بوده و در پایان دوره پرورش بیشترین وزن بترتیب مربوط به فیلماهی شاهد (10±975 گرم) ، دو رگه حاصل از فیلماهی ماده با تاسماهی ایرانی نر (143±840 گرم) ، تاسماهی ایرانی ماده با فیلماهی نر (281±681. 85 گرم) و کندترین رشد مربوط به تاسماهی ایرانی شاهد با متوسط وزن 535. 15±131 گرم بوده ولی سرعت رشد روزانه دو رگه حاصل از تلاقی فیلماهی ماده با تاسماهی ایرانی نر در شش‏ ماهه دوم و سوم پرورش حتی از فیلماهی شاهد بیشتر بود. در مقایسه صفات مورفومتریک و مریستیک از بین 32 پارامتر اندازه ‏گیری شده 23 مورد بین فیلماهی شاهد با دو رگه ‏ها و در 31 مورد بین تاسماهی ایرانی با دو رگه اختلاف معنی‏ دار مشاهده شد (P≤ 0. 05). درصد هتروزیس متغیر و در اوایل دوره پرورش، 76/73- بود ولی در پایان دوره پرورش به میزان 0. 79 درصد رسید و در مجموع بطور متوسط میزان هتروزیس 32. 69- بوده است.
    نتایج این بررسی نشان داد که اگرچه دو رگه ‏های حاصل از تلاقی فیلماهی ماده × تاسماهی نر از رشد بیشتری برخوردار بودند ولی به علت کمبود فیلماهی ماده و اولویت استفاده از گامت آنها در بازسازی ذخایر، دورگه‏ های حاصل از تلاقی فیلماهی نر و تاسماهی ایرانی ماده، بعنوان کاندید بسیار مناسبی برای پرورش گوشتی ماهیان خاویاری توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: تاسماهی ایرانی، Acipenser persicus، فیلماهی، Huso huso، دو رگه گیری، رشد
  • سیمین دهقان مدیسه، غلامرضا اسکندری، پروانه شوکت صفحه 67
    شناسایی لارو میگوهای خلیج فارس، طی مطالعه ای یکساله از دی ماه 1379 لغایت آذر ماه 1380 در شمال غربی خلیج فارس، سواحل استان خوزستان و در منطقه خوریات شمال استان انجام شد. نمونه گیری ماهانه از 8 خور، شامل خورهای پاتیل، غزاله، احمدی، بیحد، غنام و دورق در منطقه بندر امام – ماهشهر و خورهای گبان و کویرین در منطقه آبادان انجام گردید. لاروهای میگوها بوسیله تور دو قلو (Bongo) با چشمه تور 330 میکرون و با تعیین عمق ایستگاه و تخمین طول سیم کشش، از نزدیک کف تا سطح با کشش مورب جمع آوری شده است. لارو خانواده Penaeidae از سایر نمونه های ده پایان (Decapoda) جداسازی شدند. نمونه ها شامل 2054 عدد پست لارو میگوی خنجری (Parapenaeopsis stylifera) ، با 8 جفت خار تلسون، 3 و 5 بندی بودن تاژک خارجی و داخلی آنتن اول و اسکافوسریت پهن و کوتاه آنتن دوم با 32 تا 36 تار در حاشیه، 640 عدد پست لارو میگوی سفید (Metapenaeus affinis) با 7 جفت خار تلسون، 2 و 3 بندی بودن تاژک خارجی و داخلی آنتن اول و 6 عدد پست لارو جنس پنائوس Penaeus))، با وجود خار در لبه خلفی پنجمین و ششمین بندهای شکمی و اسکافوسریتی بلندتر از تاژک و با عرضی غیر یکنواخت در آنتن دوم بوده است. در مطالعه حاضر برای اولین بار، جداسازی و شناسایی نمونه های پست لارو جنسهای مختلف میگوهای پنائیده خلیج فارس انجام شده است.
    کلیدواژگان: لارو، میگو، Penaeidae، خوزستان، ایران
  • فرناز رفیعی، سید محمدرضا فاطمی، یوسف فیلی زاده، غلامحسین وثوقی، سیدعباس اسماعیلی ساری صفحه 81
    بررسی تاثیر عوامل محیطی و تغییر فصل بر مقدار آگار استخراج شده از جلبک گراسیلاریا (Gracilaria corticata) در سواحل بندرلنگه بصورت ماهانه به مدت یک سال، از خرداد ماه 1382 تا اردیبهشت ماه 1383 انجام گرفت. به همین منظور نمونه برداری از سواحل جلبک خیز آزمایشی در هنگام جزر صورت گرفت. درجه حرارت سطح آب، شوری آب و تغییرات یون های آمونیوم و فسفات آب در منطقه آزمایشی اندازه گیری شد که میانگین این عوامل بترتیب ‏27. 8 درجه سانتیگراد، 36. 38 قسمت در هزار، 0. 154 و 0. 029 میلیگرم در لیتر بدست آمد. جلبک ها بعد از برداشت، خشک و توزین گردیدند. برای استخراج آگار از تیمار قلیایی استفاده گردید. بیشترین میزان آگار استخراج شده در مرداد ماه با 10. 01 درصد و کمترین آن در آذر ماه با 5. 44 درصد وزن خشک جلبک بدست آمد. میزان آگار با توده زنده جلبک گراسیلاریا و یون آمونیوم موجود در آب منطقه، همبستگی مثبت و معنی دار نشان داد (P<0. 05). نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین میزان آگار از جلبک های برداشت شده در ماه های مرداد و فروردین بودند.
    کلیدواژگان: جلبک گراسیلاریا، Gracilaria corticata، آگار، بندر لنگه، خلیج فارس
  • عیسی شریف پور، سیدجلیل ذریه زهرا صفحه 89
    به منظور بررسی آسیب شناسی و کمک به یافتن علل وقوع تلفات بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان پرورشی ایران، از آبان ماه 1380 لغایت دی ماه 1381 تعداد 104 نمونه بافتی از اندامهای کبد، کلیه، طحال، لوزالمعده، روده و آبشش 59 عدد بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورشی بیمار از برخی مراکز تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی در استانهای مازندران، فارس، مرکزی و کهگیلویه و بویراحمد جهت بررسی ضایعات بافتی نمونه برداری و بلافاصله در محلول فرمالین 10 درصد تثبیت گردید. بافتهای تثبیت شده آبگیری، شفاف سازی و پارافینه شده و از آنها مقاطع میکروسکوپی 5 میکرونی تهیه و به روش هماتوکسیلین وائوزین (H&E) رنگ آمیزی و سپس بوسیله میکروسکوپ نوری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند.
    علایم بالینی بچه ماهی های مبتلا اغلب شامل تیرگی بدن، اگزوفتالمی، آسیت، شنای غیر طبیعی و چرخشی بود. گاهی نیز آویزان شدن رشته های مدفوعی (کست) از ناحیه مخرج قابل مشاهده بود و برخی مبتلایان بی حال و در محل خروجی استخرها جمع می شدند.
    در مشاهدات میکروسکوپی آبشش، پرخونی عروق، تورم لایه پایه رشته های ثانویه آبششی، هیپرپلازی و چسبندگی رشته ها و در مواردی چماقی شدن رشته های آبششی ثانویه مشاهده شد. در کلیه ها دژنراسیون سلولهای کلیوی، نکروز و تخریب لوله های کلیوی و بافت خونساز در قسمت قدامی کلیه، پرخونی عروق کلیوی، افزایش رنگدانه های ملانین، نفوذ و افزایش سلولهای آماسی از موارد رویت شده بود. در آزمایش بافت کبد، پرخونی عروق کبدی، نفوذ چربی در هپاتوسیتها، پرخونی و اتساع سینوزوئیدها، افزایش منوسیت ها در سینوزوئیدها و نیز افزایش ملانوماکروفاژها، دژنرسانس واکوئولی هپاتوسیت ها و نیز نکروز کانونی دیده شد. در موارد نادری نیز کولانژیوما (نئوپلازی مجاری صفراوی) مشاهده گردید. بافت طحال نیز دارای پرخونی، رسوب رنگدانه های هموسیدرین، افزایش مراکز ملانوماکروفاژها و در مواردی نکروز بود. پرخونی، دژنراسیون و نکروز آسینی ها و جزایر لانگرهانس لوزالمعده نیز مشاهده گردید. در مشاهدات میکروسکوپی روده آسیبهایی از جمله پرخونی زیر مخاط، چسبیدن بافت مخاطی به هم و نکروز و کنده شدن بافت غده ای روده رویت شد.
    با توجه به نتایج بررسی های بالینی و آسیب شناسی بدست آمده می توان گفت که بیماری ایجاد شده احتمالا یک بیماری ویروسی است که علایم آن بیشتر مشابه بیماری نکروز عفونی بافت خونساز (IHN) می باشد.
    کلیدواژگان: قزل آلای رنگین کمان، آسیب شناسی، تلفات بچه ماهیان، بیماری نکروز عفونی بافت خون ساز (IHN)، ایران
  • علی عابدینی، فریبا واحدی، سیدحجت خداپرست، هادی بابایی صفحه 101
    در این بررسی غلظت شوینده ها LAS)) در حاشیه جنوبی دریای خزر (آبهای ایران از آستارا تا بندر ترکمن) اعماق کمتر از ده متر بصورت فصلی طی یک سال و به روش سابلیشن- متیلن بلو اندازه گیری شد.
    داده های حاصل از آنالیز 53 نمونه آب نشان داد که حداکثر غلظت سورفکتانتها برحسب ماده موثر LAS به مقدار 038/0 میلی گرم در لیتر و حداقل غلظت 008/0 میلی گرم در لیتر و میانگین کل حوضه جنوبی 019/0 میلی گرم بر لیتر بوده است. روش کار بر اساس روش استاندارد آمریکا در آنالیز آب و فاضلاب (APHA) می باشد.
    بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق و داده های کاری مشابه که در سال 1382 انجام شد و در مقایسه با مراجع استاندارد، غلظت کنونی سورفکتانتها در حوضه جنوبی دریای خزر بحرانی نیست، اما با توجه به اینکه ممکن است سورفکتانتها بعنوان عامل تشدید کننده سمیت انواع دیگر آلاینده ها مانند فلزات سنگین و هیدروکربورهای نفتی عمل کنند، توجه به حضور روز افزون این آلاینده ها در بوم سازگان دریای خزر حایز اهمیت است.
    کلیدواژگان: شوینده ها، سورفکتانت، LAS، دریای خزر
  • آرمین عابدیان امیری، مهشید ابراهیمی صفحه 109
    این بررسی، برای یافتن انگلها در بافتهای مختلف میگوی پرورشی سفید هندی P. indicus و همچنین بررسی شیوع این انگلها در بعضی از قسمتهای بدن میگو مانند: آبشش، پای شنا، روده، هپاتوپانکراس و عضله بود. در این بررسی از 3 مزرعه، از هر مزرعه 3استخر (مجموعا، 9استخر) از تیرماه تا مهرماه 1382 در منطقه گواتر که در استان سیستان و بلوچستان واقع شده، نمونه برداری انجام گرفت.
    نمونه برداری 15 روز یکبار انجام شد. در مجموع 330 میگو بررسی شد. طی 45 روز اول، نمونه ها از سینی غذا دهی و در ماه های بعد توسط تور پرتابی برداشته شدند. هر بار پنج نمونه زنده از هراستخر به آزمایشگاه مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور، چابهار منتقل شد.
    از آبششها، پاهای شنا (جفت پای دوم) ، روده، هپاتوپانکراس و عضله (در صورت داشتن ضایعه بر روی پوسته) لام مرطوب تهیه شد. سپس نمونه های تهیه شده در زیر میکرسکوپ جهت شناسایی انگل بررسی شدند.
    بیشترین شیوع متعلق به 4 گروه از مژه داران تک یاخته بترتیب شامل زئوتامنیوم، اپیستیلیس، ورتیسلا و آسیناتا بود. هیچگونه کرم انگلی از ترماتودها، نماتودها، سستودها همچنین هیچگونه تک یاخته دستگاه گوارش مانند گرگرین ها در میگوهای پرورشی مشاهده نگردید.
    طی این تحقیق که در دوره پرورش انجام پذیرفت شیوع تک یاخته های اپی کمنسال افزایش یافت، بطوریکه کمترین شیوع در نیمه اول تیر (صفر درصد) و بیشترین شیوع در نیمه اول مهرماه (86 درصد) بود و در میان تک یاخته ها شناسایی شده زئوتامنیوم بیشترین فراوانی را داشت و بیشتر روی پاهای شنای میگو دیده شد.
    کلیدواژگان: میگوی هندی، Penaeus indicus، انگل، گواتر، ایران
  • رضا لرستانی، محمدرضا احمدی، محمدرضا کلباسی صفحه 119
    در این تحقیق اثر سه سطح سنی ، و ساله بر مدت زمان تحرک اسپرم، اسپرماتوکریت و درصد چشم زدگی ماهی قزل آلای رنگین کمان بررسی شد. در سن سالگی، کمترین مدت زمان تحرک اسپرم (007/0 p=) و سن های و سالگی بیشترین مدت زمان تحرک اسپرم را نشان دادند و سن های و ساله از این نظر اختلاف معنی داری را با هم نشان ندادند. متوسط اسپرماتوکریت در سن های متفاوت مولدین نر اختلاف معنی داری را با هم داشتند. سن سالگی بالاترین میزان اسپرماتوکریت و سن سالگی، کمترین میزان اسپرماتوکریت را داشت. میزان چشم زدگی در سن سالگی بیشترین میزان بود که اختلاف معنی داری را با سن سالگی نشان داد (02/0 p=) ، در حالی که سن سالگی اختلاف معنی داری را در میزان چشم زدگی با دو سن دیگر نشان نداد.
    کلیدواژگان: اسپرم، قزل آلای رنگین کمان، Oncorhynchus mykiss
  • مرضیه مکارمی، جلیل سبک آرا، طاهره کفاش محمد جانی صفحه 129
    این تحقیق طی دو سال نمونه برداری پلانکتونی از تیر ماه سال 1376 تا تیر ماه سال 1378، در 27 ایستگاه مطالعاتی از مناطق مختلف تالاب انزلی (شیجان، سیاکیشیم، روگاها، آبکنار و هندخاله) انجام پذیرفت. در مجموع 9 شاخه، 134 جنس و 278 گونه فیتوپلانکتونی شناسایی گردید. از بین گونه های شناسایی شده 56 جنس و 107 گونه مربوط به شاخه Chlorophyta، 39 جنس و 87 گونه مربوط به شاخه Bacillariophyta (Diatoms) ، 2 جنس و 2 گونه مربوط به شاخ Xanthophyta،4 جنس و 4 گونه مربوط به شاخه Chrysophyta، 6 جنس و 34 گونه مربوط به شاخه Euglenophyta، 7 جنس و 9 گونه مربوط به شاخه Pyrrophyta، یک جنس و دو گونه مربوط به شاخه Cryptophyta، 18 جنس و 32 گونه مربوط به شاخ Cyanophyta و یک جنس و یک گونه نیز به شاخه Rhodophyta تعلق داشتند.
    مطالعات نشان دادند که شاخه های سیانوفیتا و دیاتومه ها غالب ترین گونه های فیتوپلانکتونی و مناطق آبکنار (تالاب غرب) و هندخاله جنوبی، غنی ترین مناطق فیتوپلانکتونی از نظر تنوع و تراکم هستند. بیشترین فراوانی سیانوفیتا در فصل تابستان و در منطقه آبکنار بود که گونه های غالب این شاخه عبارتند از:Oscillatoria limosa, Anabaenopsis raciborskii و Microcystis aeruginosa. شاخه دیاتومه ها در بیشتر فصول سال و در تمامی مناطق تالاب انزلی مشاهده شده اما در اواخر پاییز، زمستان و بهار تنوع بیشتری دارند. گونه های غالب این شاخه عبارت از Synedra ulna, Cyclotella menenghiniana acicularis و Nitzschia acicularis بوده همچنین گونه Rhizosolenia calcar-avis در نواحی ساحلی دریای خزر و نواحی مصبی و در فصل تابستان غالبیت دارد. از شاخ کلروفیتا گونه های مختلف از جنس Scenedesmus بیشتر در فصل بهار، از شاخه اوگلنوفیتا، گونه های Euglena acus و Terachelomonas armata بیشتر در مناطق شیجان و سیاکیشیم در فصول بهار و تابستان، از شاخه پیروفیتا گونه Gymnodinium coronatum در فصل تابستان و بیشتر در مناطق آبکنار و هندخاله، همچنین گونه Exuviaella cordata بیشتر در مصب و نواحی ساحلی دریای خزر و در فصل پاییز غالبیت داشتند.
    کلیدواژگان: فیتوپلانکتون، تالاب انزلی، دریای خزر، ایران
  • رضا ملک زاده ویایه، علی حلاجیان، رضوان الله کاظمی، محمود بهمنی، آزاده هوشمند صفحه 151
    هدف از این بررسی، مقایسه سطوح دو هورمون استروئیدی اصلی گنادها، 17- بتا استرادیول ((E2 و تستوسترون (T) در جنسهای نر و ماده تاسماهی ایرانی Acipenser persicus و در زمان مهاجرت پاییزه به رودخانه های محل تخمریزی و همچنین ارتباط بین مرحله رسیدگی جنسی و مقادیر این هورمونها در ماهیان مذکور بود. نتایج حاصل نشان داد که سطوح T و E2 در ماهیان ماده با درجه رسیدگی جنسی بالاتر تخمدان مرحله 4 به میزان قابل ملاحظه ای ((P=0. 00 بالاتر از ماهیان با گناد نارس، تخمدان در مراحل 2 و 3 است (بترتیب 6. 69±11. 81 نانوگرم در میلی لیتر و1. 15 ±7 نانوگرم در میلی لیتر در مقایسه با 0. 16±0. 2 نانوگرم در میلی لیتر و 0. 29±0. 74 نانوگرم در میلی لیتر). اندازه گیری دو هورمون فوق در ماهیان نر با درجات مختلف رسیدگی گناد نشان دهند آنست که تنها سطوح تستوسترون در ماهیان رسیده و نارس دارای تفاوت معنی دار آماری است 0. 36)±0. 5 نانوگرم در میلی لیتر در مقایسه با 9. 69±14. 31 نانوگرم در میلی لیتر بترتیب در نرهای رسیده و نارس) (P=0. 04). اختلاف بین مقادیر دو هورمون مورد بررسی در ماهیان نر و ماده با گنادهای رسیده تر نیز قابل توجه و معنی دار بود. T و E2 در ماده ها بترتیب 6. 69±11. 81 نانوگرم در میلی لیتر و 1. 15±7 نانوگرم در میلی لیتر و در نرها 0. 36±0. 5 نانوگرم در میلی لیتر و 0. 44±0. 7 نانوگرم در میلی لیتر مشاهده شد. در حالیکه در ماهیان نارس از هر دو جنس، تنها T در نرها در حد قابل ملاحظه ای دارای مقادیر بالاتر بود (9. 69±14. 31 نانوگرم در میلی لیتر در مقایسه با 0. 16±0. 2 نانوگرم در میلی لیتر). صرف نظر از درجه رسیدگی جنسی، مقایسه سطوح دو هورمون مورد بررسی در ماهیان نر و ماده نشان داد که مقادیر E2 در دو جنس دارای تفاوت معنی دار است (1. 83±4. 78 نانوگرم در میلی لیتر در ماده ها و 0. 12±0. 7 نانوگرم در میلی لیتر در نرها) (P=0. 00) نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری حاکی از آن بود که بین سن ماهیان مورد مطالعه و سطوح هورمونهای استروئیدی در پلاسمای آنها در سطح اطمینان 90 درصد همبستگی مثبتی وجود نداشت.
    کلیدواژگان: تاسماهی ایرانی، Acipenser persicus، رسیدگی جنسی، تستوسترون، استرادیول
  • یافته های علمی کوتاه
  • صاحبعلی قربانی صفحه 163
    دو کفه ای ها از لحاظ اکولوژیک علاوه بر داشتن جایگاه ویژه در زنجیره غذایی، نقش بسزایی در چرخه غذایی سایر آبزیان ایفا می کنند. این موجودات شاخص زیستی اکوسیستم های آبی محسوب می شوند که قادرند آلودگی های نفتی، فلزات سنگین، مواد رادیواکتیو و غیره را از محیط جمع آوری کرده و باعث پاکیزگی و سلامتی محیط آبی گردند.
|
  • A. Abromand Page 1
    The use of coarse and offal fish and fish wastes for gelatin production was investigated. The research was conducted in two stages. In the first stage, fillet wastes, shark, and flounder were examined for their gelatin yield, purity, color, odor and flavor. in the second stage, the effects of temperature in three levels, 70, 75, 80 degrees centigrade and pH in two levels (6.5 and 6) were evaluated on the gelatin yield content. The raw materials were prepared from fishery factories in Boushehr Province. The alkaline and acid methods resulted in the maximum amount of gelatin. For alkaline method, impurities of the flounder were removed under Sodium Hydroxide 4% and 25degrees centigrade in three weeks which gave 20.85% gelatin. In acid method under a pH 6.5 and 70 degrees centigrade, 21.57% gelatin was produced. The results show an increase of 1.76% in gelatin production compared to similar studies......
  • A. Estaki, Gh. Akbarzadeh, M. Mortazavi, K. Khodadadi jokar, M. Salimizadeh Page 11
    Shrimp fanning industry has rapidly expanded in the south of Iran especially in Hormozgan Province over the past decade. In 2001, nitrate, nitrite, ammonia, total inorganic nitrate, reactive phosphate and total phosphate were assessed monthly in Tiab creek to evaluate the environmental effects of the industry. During the study period, nitrate varied between 4.06-23.58pm/1 where as variation for nitrite was measured as 0.21••2.23im11. Variation for ammonia was 0.07-2.04m/1, for total inorganic nitrate was 4.46•w25.131.imi1 and for reactive phosphate and total phosphate were 0.114m2.35irill and 1.3-22.731/m11 respectively. Results of this study showed that concentration of nutrients in the outlet effluents and creek mouth were higher than other stations. Also, comparison of concentration of nutrients between stations showed that there were significant differences between effluent water and other stations (P<0.05)......
  • M. Afraei, F. Parafkandeh, A. Janbaz Page 21
    As part of the identification and distribution mapping of Clupeid fish in southern Caspian Sea, we studied abundance and species diversity of the fish in Mazandaran and Golestan Coastal waters during August-April 1999 to 2001. In the 336 specimens studied, four species were identified including Alosa braschnikowi, Alosa caspia, Alosa saposchnikowi and Alosa kessleri. The most abundant species was Alosa braschnikowii comprising 84.4% of the individuals and Alosa kessleri was the least abundant comprising 3.2% of the sample. We also traced an increasing trend in abundance of Alosa braschnikowii from east to west such that 43.8% of the fish found in Golestan Province waters and 56.2% in Mazandaran Province waters. The highest fork length and weight was recorded as 395 mm and 760.3 grams respectively for Alosa braschnikowi and the lowest was recorded for Alosa caspia with 110 mm and 109 grams respectively. In Alosa braschnikowi male were dominant and relative abundance of male and female i.....
  • Gh. Bandani, R. Akrami, F. Moradian Page 33
    During an I I months study period in Chabahar waters of Oman Sea, 350 Thunnus albacares were caught and their feeding habit investigated. Stomach contents and its emptiness were analyzed for different seasons using customary methods. Results showed squids as being the main food item in T. albacares. Seasonal variation in food items was observed such that squids were staple food item in spring and summer and other fish species in autumn and winter. Stomach emptiness was highest in winter and lowest in summer. Stomach emptiness index suggests the fish being a moderate feeder......
  • H. Porali fashtami, M. Mohseni, M. Alizadeh Page 43
    Utilization of infertile coastal lands in the north Iran and Caspian Sea brackish water for reproduction and rearing of Beluga was the main objective of this study. To do so, 600 Huso huso fingerlings with an average weight of 4829 grams were reared in fiberglass tanks (1.9*1.9*0.53m), amounting to 25 fish per square meter. We used a random statistical design in two trials under similar conditions (feeding rate, stocking density etc.) over a rearing period of 80 days. Brackish water was transferred from the Caspian Sea and used in four tanks (Group I) and freshwater from the Sefidrood River was used in the remaining two tanks. Four replicates were used for experimental tanks and two were used for control tanks. Water flow in both groups was maintained at 0.2 to 0.5 liters per second. Results were analyzed statistically using one-way ANOVA and Duncan test. Mean water temperatures for brackish and freshwater treatments were 22.4±3.7 and 23.1±3/9 degrees centigrade respectively. Results o.....
  • M. Porkazemi, M. Mohseni, M. Noroz fashkhami, A. Taheri, F. Chakmedoz, Sh. Baradaran noveiri, M. Yarmohmmadi, M. Hassanzadeh, A. Halajian, R. Kazemi, M. Bahmani Page 51
    Reciprocal crosses between Beluga and Persian Sturgeon in four treatments and three replications were conducted and reproduction metrics including number of eggs per gram, percentage of fertilization, and survival rate were assessed. Also, we measured 32 morphometric and meristic attributes of brood stocks, hybrids and controls. To compare the growth rate of hybrids and controls, fingerlings were grown for 18 months in 2000 liter fiberglass tanks and fed by pellets. During rearing period, 17 samples were taken in 15-30 days interval and total weight and length of the specimens were measured. Average weight and length, standard deviation, analysis of variance, Duncan test and Heterosis were calculated. We found a significant difference (P≤0.003) between numbers of eggs of Beluga (controls) in comparison with hybrid (♂Beluga x ♀Persian sturgeon) and between Persian sturgeon's eggs with hybrids (♀Beluga x ♂Persian sturgeon). However, no significant differences were found (P≥.001) between .....
  • S. Dehghan, Gh. Eskandari, P. Shokat Page 67
    In an attempt to identify shrimps in post larvae stages in Khouzestan province waters, eight estuaries stretching in the area were monthly sampled during the years 2000-2001. Bongo nets with a mesh size 330 microns were used in comerwise sampling that covered bottom to surface waters. We first separated Penaeidae larvae from decapods in the samples. Then, we identified 2054 Parapenaeopsis siylifera in post larvae stage showing eight pairs of telsons spine, the inner and outer flagellum of the first antennae being 3 and 5 segmented. Their scaphocerite was broad and short and their second antennae equipped with 32A36 cilia. Also, 640 Metapenaeus affininst in post larvae stage were identified with seven pairs of telsons spins, and 2 and, 3 segmented of inner and outer flagellum of first antennae. We also recognized 6 Penaeus sp. in post larvae stage with spines on posterior side of the fifth and sixth abdominal segments and their scaphocerite longer than flagellum that were irregular in w.....
  • F. Rafiei, M. Fatemi, Y. Filizadeh, Gh. Vosoghi, A. Esmaeili sari Page 81
    The effects of environmental factors and season on agar extraction from Gracilaria corticata were investigated for the period 19931094 in the coastal areas of Persian Gulf. Water temperature, water salinity and ammonia and phosphate ions were measured monthly. Mean temperature was found to be 27.8 centigrade, mean salinity was 36.38 PPT., mean amonnia ions was 0.154mgi1 and mean phosphate ions was 0.029mgi1 . After harvesting, Gracilaria were dried and weighed and subjected to the alkali agar extraction method. Maximum and minimum agar yield were obtained in August and December with 10.01% and 5.44% respectively. There was a significant correlation between agar yield, biomass and ammonium fertility. Results showed that the maximum agar yield from Gracilaria was obtained in March and August......
  • I. Sharif por, J. Zorieh zahra Page 89
    Causes of the mortality of cultured rainbow trout fry in coldwater hatcheries and fish farms in Iran were investigated. Some 104 tissue specimens of liver, kidney, spleen, pancreas, intestine, and gill from 59 diseased fries from Mazandaran, Fars, Markazy and Kohgiloyely Boyerahmad provinces were collected for histopathological studies. Tissues were immediately fixed in 10% buffered formalin for at least 24 hours. The fixed tissues were processed in an automatic tissue processor using standard procedure. After processing, tissues were embedded into wax and 5 micron sections were prepared using a rotary microtome. The sections were stained using II & E staining method, and examined under compound microscope. The affected fries were dark in color, and showed exophthalmia, ascitis, erratic swimming, faecal casts in the anal area and lethargy. They also gathered near the outlet of the ponds. Microscopic examination of the tissues revealed histopathologic changes including congestion, infla.....
  • A. Abedini, F. Vahedi, H. Khodaparast, H. babaei Page 101
    We determined concentration of surfactants as mg/I of LAS using Sublation-Methylen Blue method in the south Caspian Sea coastal areas extending from Astara to Bandar-e-Tourkaman. The method was based on the American Standard Method for Examination of Water and Wastewater. We analyzed 53 water samples and found an average surfactant concentration of 0.019mgi1 with the minimum and maximum being 0.008mg/I and 0.038mgi1 respectively. We conclude that presently, surfactant concentration is not critical in the coastal areas. However, care must be exercised interpreting these results considering the synergistic effects between the surfactants and heavy metals and oil hydrocarbons......
  • A. Abedian amiri, M. Ebrahimi Page 109
    Parasites infecting different tissues and organs of cultured shrimp Penaeus indicus were investigated. We sampled three farms each running three ponds from July to October 2003 in Chabahr, Sistan and Baluchestan province. Sampling was done once every 15 days and totally 330 shrimps were investigated. Samples collected during the first 45 days were from feeding trays and over the next months cast net was used to gather samples. Five live specimens taken from each pond were transferred to the lab and samples of gills, pleopods (second pair), intestine, stomach, hepathopancreas and muscles (if they had ulcers on cuticule) were examined under binocular microscope. The most incidences belonged to four groups of peritrish protozoa including Zoothamnium, Epistylis, Vorticella and Acinata. No parasitic worm such as trematodes, nematodes, cestodes and digestive protozoa such as gregafine was seen in the cultured shrimp. The research indicated that outbreak of epicommensal protozoa coincided wit.....
  • R. Lorestani, M. Ahmadi, M. Kalbasi Page 119
    Effects of three levels of Rainbow Trout male age (2+, 3+ and 4+ years old), on duration of sperm motility, spermatocrite and eyed egg rate in rainbow trout were studied in Kelardasht Fish Breeding Center. The sperm from 2+ year old males activated by water showed the shortest motility (24.86 sec) (P= 0.007), while those of the 3+ and 4+ years old revealed the longest sperm motility. No significant difference was found between sperm motility of the 3+ and 4+ males. The average spermatocrite in different age groups of male fish was significantly different. This was showed to be 32.66% in 2+ years and 2126 % in 3+ year's male age groups respectively. Eyed egg rate was highest in 2+ years age (86/82%), and was significantly different with the 3+ age group (P=0.02). The eyed egg rate of the 4+ age group was not significantly different with those of the 2+ and 3+ age groups......
  • M. Makaremi, J. Sabkara, T. Kafash mohmmadjani Page 129
    Plankton samples were collected in 28 stations in Anzali Lagoon and nearby coastal areas during 1997-1999. Overall, 9 phyla, 134 genera and 278 phytoplankton species were identified. Of the identified species, 56 genera and 107 species belonged to phylum Chlorophyta, 39 genera and 87 species belonged to Bacillariophyta, 2 genera and 2 species were from Xanthophyta, 4 genera and 4 species belonged to Chrysophyta, 6 genera and 34 species were from Euglenophyta, 7 genera and 9 species belonged to Pyrrophyta, I genus and 2 species were from Cryptophyta, 18 genera and 32 species were from Cynaophyta and I. genus and species was of Rhodophyta. We showed Cynaophyta and Bacillariophyta to be the most abundant phyla and western and southern parts of the lagoon the richest in terms of phytoplankton diversity and density. Cyanophyta planktons were the most abundant in summer in western part of the lagoon and were comprised of Micirocystis acruginosa, Oscillatoria litnosa and Anabaenopsis racibors.....
  • R. Malazadeh, A. Halajian, R. Kazemi, M. Bahmani, A. Hoshmand Page 151
    Levels of two main steroid hormones in gonads, 17-B Stradiol (E2) and testosterone (T) were compared in males and females of Persian sturgeon at the start of autumnal migration to spawning rivers. Hormone levels were also studied for likely relationship with different stages of sexual maturity. The results showed that levels of T and E2 in females at the stage four of sexual maturity is significantly higher than the individuals with immature gonads (ovary in stages 2 and 3). We measured 11.81±2.86Ong/ml and 7±1.15ng/ml of T and E2 in mature females compared to 0.2±0.09ng/ml and 0.736±0.161ng/ml of T and E2 in immature females. Levels of the two hormones in males at different stages of sexual maturity showed that only testosterone was significantly different in mature and immature sturgeons (0.50±0.144 ng/ml and al 4.3 I 25±3.121ng/ml in mature and immature males, respectively) (P=0.04). In males and females with higher sexual maturity, differences between the two hormones were signific.....
  • S. Ghorbani Page 163
    Filtration rate of bivalve Dreissena polymorpha with two treatments and four replicates and two controls was assessed in Anzali Lagoon laboratory. Results showed that the mean filtration rate of bivalve on alga Chlorella volgaris in temperatures 1-6'c and 25°c are 125m1 per hour and 58.65ml per hour respectively. There was a significant difference between mean filtration rates with the two treatments (P<0.05)......