فهرست مطالب

پژوهشگران فرهنگ - پیاپی 34 (پاییز و زمستان 1394)

فصلنامه پژوهشگران فرهنگ
پیاپی 34 (پاییز و زمستان 1394)

  • بهای روی جلد: 30,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1395/06/05
  • تعداد عناوین: 8
|
  • صفحه 9
  • صفحه 11
  • شمس الدین نجمی صفحه 13
    همان گونه که می دانیم مردم شناسی این حقیقت را آشکار ساخته است که تفاوت بین انسان ها مربوط به رنگ پوست و یا وضع ظاهری آنها نیست؛ بلکه آنچه آنها را از هم متمایز می سازد، همانا فرهنگ و از جمله نحوه امرار معاش و یا سازش آنها با محیط است. اگر این حقیقت را بپذیریم، باید قبول کنیم که شناخت انسان مستلزم بررسی فرهنگ های جوامع گوناگون انسانی است. از آنجا که زندگی کوچ نشینی نوعی امرار معاش و بالطبع مسئله ای فرهنگی است. جامعه عشایری کشور، سابقه ای طولانی در تاریخ و فرهنگ ایران زمین دارد. از زمان های گذشته، بخشی از مردم در پهنه جغرافیایی ایران نوعی از زندگی را برگزیده اند که با استفاده از چراگاه های طبیعی، به پرورش دام می پردازند و فعالیت عمده آنها دامداری است. جامعه عشایری کشور درکنار جامعه شهری و روستایی، جامعه سومی را به وجود آورده است. در مقاله حاضر سعی شده است ضمن اشاره به حدود و تعداد ایلات و طوایف عشایری استان کرمان به قلمرو استقراری هر ایل وجه تسمیه و سابقه تاریخی طوایف هر ایل، صنایع دستی، دین، زبان، آداب و رسوم آنها اشاره و معرفی گردد.
    کلیدواژگان: ایل، کوچ نشینی، طوایف، اقتصاد، قلمرو استقراری، آداب و رسوم
  • بهجت سادات حجازی، پوران علیپور، حکیمه قطبی نژاد صفحه 35
    رمان « بیوتن» اثری ارزشمند در حوزه ادبیات پایداری و یکی از داستان های برجسته ادبیات دفاع مقدس به شمار می رود. «رضا امیرخانی»، مطابق با شرایط فعلی جامعه جهانی، تلاش کرده است تا دغدغه های هویت بشر امروز را در قالب این رمان بیان کند. وی با نگاهی به روند فرهنگی و اجتماعی جهان امروز و تغییر نوع و ابعاد نگرش انسان معاصر نسبت به مسائل پیرامون خود، افق های نوینی نسبت به آرمان شهر گشوده است که بایستی به آن توجه وی‍ژه داشت. رمان بیوتن مستقیما به جنگ و دفاع مقدس نمی پردازد؛ ولی مقاومت و ایستادگی شخصیت برجسته این رمان در جهت تحقق آرمان شهری که بدون ستیز با قدرت های پلشت ممکن نمی گردد، به خوبی آشکار است. شخصیت اصلی رمان ارمیا، سمبل پایداری و مقاومت در برابر ظلم است. وی در آرزوی یافتن جامعه آرمانی به دیار بیگانه قدم می نهد؛ ولی تصور پوشالی تحقق چنین الگویی را در آنجا -که بعضی باور کرده اند- نفی می کند. آیا آرمان شهر تعریف شده در این رمان، اتوپیای معرفی شده در فرهنگ غرب است؟ و آیا این رمان، الگویی از اتوپیای اسلامی به مخاطب خود ارائه می دهد؟ یا چنین جامعه آرمانی دست نایافتنی و فرابشری به شمار می رود؟ در این پژوهش بر آنیم علاوه بر ارائه چشم اندازی از آرمان شهر و نظریات مطرح شده، جامعه آرمانی مد نظر رضا امیرخانی در رمان بیوتن را به شیوه تحلیلی- توصیفی، مورد بررسی وتحلیل قرار دهیم.
    کلیدواژگان: آرمان شهر، رمان بیوتن، امیرخانی، ادبیات دفاع مقدس
  • زهرا شبستری نژاد راوری، عباسعلی رستمی نسب صفحه 63
    موضوع این پژوهش «بررسی تطبیقی صفات متقین در سوره بقره با سیره عملی حضرت علی(ع) است. از آنجا که امام علی(ع) به عنوان ادامه دهنده راه قرآن و پیامبر اکرم(ص) بودند، شناخت اعمال و کردار ایشان بر اساس این تطبیق می تواند هدایت کننده تمامی مسلمانان به سوی تربیتی صحیح و در نتیجه ایجاد جامعه الهی- اسلامی باشد؛ لذا انجام این پژوهش، مفید و کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات کیفی و به شیوه جمع آوری اسناد از منابع معتبر و مرتبط و طبقه بندی آنها بوده است تا این رابطه و تطبیق به درستی تبیین گردد. این تحقیق، گویای آن است که آیات قرآن، مهر تاییدی است بر رفتار و کردار حضرت علی(ع)، و سیره عملی ایشان هم، تفسیرکننده آیات قرآن است. لذا ایشان به عنوان الگو برای تعلیم و تربیت صحیح افراد، و ایجاد جامعه مدنی سالم مورد توجه هستند.
    کلیدواژگان: متقین، سیره امام علی(ع)، سوره بقره، تطبیق صفات متقین با سیره امام علی(علیه السلام
  • جمشید روستا صفحه 87
    بدون تردید بیان ساختارهای اجتماعی، شیوه های کنش اجتماعی مردمان، وضعیت امنیت اجتماعی ولایات و همچنین ارائه تناسبی نسبتا همگون میان مکان (فرهنگ) و زمان (مقطع تاریخی)، از اصلی ترین ویژگی های تاریخ نگاری محلی است. عناصری ممتاز که به نویسنده تاریخ محلی، نوعی خوداندیشی1و آگاهی تاریخی می بخشد. تاریخ نگار محلی، بر آن است تا از بیان تاریخ سیاسی صرف، اجتناب کرده و با نگاه جزئی نگر، خود را از سایه سنگین سیاست و قدرت حاکم، بیرون بکشد. اگرچه بسیاری از محققان و اندیشمندان غربی، همچون «لودوویکو آنتونیو موراتوری»2، ناسیونالیسم را به عنوان عاملی جدید و نوظهور برای احیای واقعی تاریخ نگاری درایتالیا، آلمان و سایر کشورهای اروپایی، مطرح کرده اند؛ اما به نظر نگارنده این سطور، مساله عشق و علاقه به زادبوم و زادگاه3 و بیان وضعیت اجتماعی آن، از گذشته های بسیار دور به عنوان یکی از ویژگی های غیرقابل انکار تاریخ های محلی ایران است. در همین راستا نوشتار حاضر با کاربست روش تحلیلی، بر آن است تا در گام نخست به معرفی تاریخ نگاری محلی و نقاط قوت آن پرداخته و در دومین گام، جایگاه امنیت یا عدم امنیت اجتماعی را در برخی از تاریخ های محلیکرمان، مورد تبیین و واکاوی قرار دهد؛از همین رو، پرسش اصلی این نوشتار عبارت است از اینکه آیا تاریخ های محلی کرمان توانسته اند به گونه ای روشمند، امنیت یا عدم امنیت اجتماعی این ایالت در عهد سلجوقی را به تصویر بکشند؟ تاریخ نگارانی همچون افضل الدین ابوحامد کرمانی در آثار خویش از وضعیت اجتماعی کرمان، سخن به میان آورده و در نتیجه، تصویری از امنیت یا عدم امنیت این سرزمین در دوران حکام مختلف این حکومت را ارائه کرده اند.
    کلیدواژگان: امنیت اجتماعی، زادبوم، روش شناسی تاریخی، تاریخ های محلی کرمان، عهد سلجوقی
  • ایوب شیخی، افسانه محمدنیا صفحه 109
    هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیرتحمل ناکافی، تاب آوری و اضطراب اجتماعی بر نگرش به اعتیاد است. جامعه آماری در تحقیق حاضر، 189 نفر از دانشجویان می باشد. روش نمونه گیری پژوهش تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 126 نفر می باشد. محقق از پرسشنامه های چهارگانه که تمامی سئوالات به صورت طیف لیکرت هستند برای جمع آوری داده ها استفاده کرده است. در این تحقیق از مدل روابط ساختاری جهت تحلیل داده ها استفاده گردید. برای تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه از روایی محتوی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که مقدار آن برای قابلیت های پرسشنامه نگرش نسبت به اعتیاد (کریمی،1391)، برابر 85/0، برای پرسشنامه افکار اضطرابی ولز برابر با 82/0؛ برای پرسشنامه تاب آوری (کونور و دیویدسون (2003) برابر با 91/0 و برای تحمل ناکامی 84% به دست آمد. برای تحلیل داده ها و انجام آزمون فرضیه ها و سایر تحلیل های این پژوهش، نرم افزار آماری lisrel به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که بین تحمل ناکامی و نگرش به اعتیاد، رابطه معنی داری وجود نداشته، همچنین بین تاب آوری اجتماعی و استرس با نگرش به اعتیاد رابطه معناداری وجود داشته است.
    کلیدواژگان: تحمل ناکافی، تاب آوری، اضطراب اجتماعی و نگرش به اعتیاد
  • ژاله تاج الدینی صفحه 123
    قاضی سید نورالله حسینی شوشتری مرعشی فقیه شهیر قرن دهم هجری، معروف به شهید ثالث، از جمله علمای ایرانی است که تحت تاثیر شرایط ناموافق سیاسی دوران حکومت سلطان محمد خدا بنده مشهد را ترک کرد و عازم هندوستان گردید. وی در دوران تحصیل در مشهد علاوه بر تسلط بر فقه شیعی، آگاهی وسیعی بر فقه مذاهب چهارگانه اهل سنت پیدا کرد؛ از این رو از بدو ورود به هند مورد توجه جلال الدین اکبر، سومین حاکم از سلسله تیموریان هند قرار گرفت و به عنوان قاضی القضات منصوب شد. اجتناب اکبر از اعمال سخت گیری مذهبی و سیاست مذهبی خاص او که توام با تساهل نسبت به سایر مذاهب و ادیان بود، به قاضی مجال داد که ضمن آشکارسازی مذهب خود، تالیفات ارزشمندی در دفاع از مبانی تشیع در سرزمین هند فراهم آورد.
    قاضی علاوه بر داشتن آثار مکتوب متعدد در دفاع از تشیع، سهم قابل ملاحظه ای در معرفی و نشر این مذهب در شبه قاره هند داشت. اکبر پس از چندی تحت تاثیر مخالفان قاضی، اعتماد خود را به وی از دست داد و فرزند وی جهانگیر از همان آغاز سلطنت، نظر خوشی به او نداشت و سرانجام با تحریک علمای دربار، فرمان به مجازات این عالم بزرگ با ضربات مرگبار تازیانه داد. این مقاله صرف نظر از پرداختن به ابعاد تاثیرگذاری این عالم شیعی در هند، در صدد است تا ضمن بررسی روایات مربوط به علل شهادت وی در هند، دواعی اصلی جهت صدور فرمان مجازات او را روشن سازد. اکثر تذکره ها و تراجم، علت شهادت قاضی نورالله در دوره حکومت جهانگیر، جانشین جلال الدین اکبر را تقیه او و نگارش کتب جدلی ذکر کرده اند، در حالی که شهادت او علل مهم تری دارد که مغفول واقع شده است. در این پژوهش که به شیوه تحلیلی - تاریخی انجام یافته است روشن می گردد که چه عوامل عمده و اصلی، خشم و مخالفت قضات دربار جهانگیر را علیه قاضی برانگیخت و موجب محکومیت او به تحمل ضربات تازیانه و نهایتا شهادت بر اثر شدت این ضربات شد.
    کلیدواژگان: قاضی نورالله شوشتری، تشیع در هند، جلال الدین اکبر تیموری
|
  • Shamsadinnajmi Page 13
    As anthropology has revealed, the difference among humans is not due to their skin color or their appearance, rather, what makes them distinct is their culture including their lifestyle and the way they compromise with the environment. Based on this truth, it must be admitted that in order to know human being, it is required to investigate the various cultures of human societies. Nomadic life is a lifestyle and of course a cultural issue. The nomadic society of Iran has a long-lasting role in the history and culture of this country. Since long before, some people have chosen to live in parts of this vast area on natural pastures keeping livestock. Thus, the nomadic society has formed a third society beside urban and rural societies. The present study was aimed to mention the limits and number of nomadic tribes and clans of Kerman province. Moreover, theterritory, the reason behind names, history, handicrafts, religion, language and traditions of each tribe were introduced and elaborated.
    Keywords: tribe, nomadic life, clans, economy, territory, traditions.
  • Behjat Sadat Hejazi, Pouranalipour, Hakimeghotbinezhad Page 35
    Bivatan (Homelandless) is a great novel in Resistance Literature and an outstanding story in Holy Defense Literature. Reza Amirkhani has attempted to express the concerns of modern human’s identity as per the current conditions of the global community in this novel. He has opened new insights into utopia with a look at the cultural and social processes of today’s world as well as the change in the type and dimensions of modern human’s attitude toward issues surrounding him. Bivatan doesn’t directly deal with war and Holy Defense, however, the resistance of the prominent character of this novel to realize a utopia which is not possible without struggle with filthy powers, is clearly evident. Ermia, the protagonist of this novel, is a symbol of resistance and opposition to oppression. Ermia gets into a foreign land wishing to find a utopian society but denies the false impression of realizing such model there, though some believed it. Is the utopia defined in this novel the same as the one defined in western culture? Does this novel present the addressees with a model of Islamic utopia? Or is such utopian society unattainable and beyond human access? This research is aimed to provide an overview of utopia and its theories. Moreover, it investigates and analyzes the utopian society presented by Reza Amirkhani in Bivatan with an analytical-descriptive method.
    Keywords: Utopia, Bivatan, Amirkhani, Holy Defense Literature.
  • Jamshid Roosta Page 87
    Undoubtedly,theexpression of social structures, social actionpractices and social security status of provinces and also providing arelatively homogeneous proportion between space (culture) and time (historical period), are the main features of a local historiography. These distinctive elements give the author of local history, a kind of selfreflection and historical knowledge. A local historian, by avoiding the mere expression of political history, has sought to distance himself from politics and power.Although many Western scholars and researchers, such as Ludovico Antonio Muratori, considered nationalism as a real revival of historiography in Italy, Germany and other European countries, the love for birthplace andexpressing its Social Situation are regarded as undeniable characteristics of the local history of Iran since the far past. This article applied an analytical method to, firstly, introduce the local historiography and its strengths and secondly, explain and analyze the position of social security or insecurity in some of the local histories of Kerman. So, the central question of this paper was that: Did the local histories of Kerman have a methodical manner to demonstrate social security or insecurity in this state during the Seljuk era.
    Keywords: social security, birthplace, historical methodology, local histories of Kerman, the Seljuk era
  • Ayub Sheikh, Afsanehmohamadnia Page 109
    The purpose of this research was to investigate the influence of inadequate tolerance, resiliency and social anxiety on the attitude toward addiction. The statistical population of this research consisted of 189 students. The sample size was 126 persons using simple random sampling and Cochran formula. In order for data collection, four-dimensional questionnaire was utilized in which all questions were within Likert Spectrum. In order for data analysis, structural relationship model was applied. So as to determine the validity of the questionnaire, content validity and Cronbach’s alpha coefficient were used. Thus, the validity for attitude toward addiction questionnaire (Karimi, 2012) was 0.85, for Wale's anxious thoughts questionnaire was 0.82, for Connor-Davidson resilience questionnaire (2003) was 0.91 and for inadequate tolerance was 0.84. For data analysis, test of research hypotheses andother analyses of this research, LISREL statistical software was implemented. The results revealed that there was no significant relationship between inadequate tolerance and attitude toward addiction. However, there was a significant relationship between resiliency and attitude toward addiction as well as between social anxiety and attitude toward addiction.
    Keywords: inadequate tolerance, resiliency, social anxiety, attitude toward addiction
  • Jaleh Tajadini Page 123
    Qazi Nurullah Shushtari, the renowned jurisprudent in the 10th century (A.H.), known as Shahid Thalith (the third martyr), left Mashhad due to unsuccessful political conditions in the government of Sultan Muhammad Khuda Banda and moved to India. During his education in Mashhad, he gained considerable knowledge in the Shiite jurisprudence and moreover, in the jurisprudence of Sunni sects; so, the emperor Jalal uddin Akbar, the third Sultan of the Timurid dynasty of India, paid due attention to him and appointed him as the Qazi ul Quzat (the supreme authority in justice). Akbar’s opposition to bigotry in religion and his particular religious policy which involved lenience with other religions, let Qazi reveal his beliefs and compile valuable works in the defense of Shia principles. In addition to writing several works in defense of Shiism, Qazi played a significant role in introducing Shiism to Indian Subcontinent and used his knowledge in the propagation of this religion. After some years, Akbar lost his trust in Qazi, under the influence of those who opposed him, and his son, Jahangir, was pessimistic towards him from the beginning of his kingdom. Eventually, under the influence of the scientists in the court, he ordered Qazi to be flogged to death. Apart from explaining the role of this Shia scholar in India, this paper was intended to investigate the reports of his death and the main reasons of imposing punishment on him. Most biographies and translations considered the reason why Qazi Nurullah was martyred in the government of Jahangir, the successor of Jalal uddin Akbar, his prudence and writing controversial books. Nevertheless, his martyrdom was due to more important reasons which were usually dismissed. This analytical-historical research clarified the principal factors raising anger and opposition in the judges of the court of Jahangir which led to Qazi being flogged to death.
    Keywords: Qazi Nurullah Shushtari, funeral in India, Jalal uddin Akbar