مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال هجدهم شماره 1 (پیاپی 120، فروردین 1398)

  در سخن سردبیری بهمن ماه سال گذشته به روش دلفی پرداخته و اشاره کردیم که این روش، یکی از راه های دست یابی به توافق پیرامون یک موضوع می باشد [1]. هدف از نگارش این سخن سردبیری، پرداختن به روش گروه صوری (nominal Group technique) به عنوان یکی از راه های دیگر دست یابی به توافق می باشد. هدف در روش گروه صوری مانند روش دلفی، ایجاد توافق مابین اعضاء شرکت کننده پیرامون یک موضوع خاص می باشد. این موضوع خاص می تواند شامل حل یک مساله، تولید یک ایده و یا مشخص کردن اولویت ها باشد. در روش گروه صوری، تعامل چهره به چهره در بین اعضاء یک گروه که معمولا تا حدود هفت نفر در نظر گرفته می شوند، رخ خواهد داد. در چنین تعاملی، پاسخ گویی به یک یا دو سوالی که قبلا در اختیار شرکت کنندگان گذاشته شده است، مورد نظر می باشد. معمولا در این روش، اعضاء زیر نظر یک هماهنگ کننده (Facilitator) با تجربه از پنج مرحله که در ذیل به آن اشاره شده است، عبور می کنند [2].
در مرحله اول، با عنوان زایش در سکوت (Silent generation)، به اعضاء شرکت کننده فرصت داده می شود تا در سکوت، ایده های خود در مورد پاسخ گویی به سوال مورد نظر را یادداشت کنند. در مرحله دوم، با عنوان گردش به نوبت (Round robin)، هماهنگ کننده از تک تک اعضاء درباره تنها یکی از ایده های آنها سوال می کند. این ایده ها کلمه به کلمه به روی تخته وایت بورد ثبت می شوند. در این مرحله، اعضاء ممکن است ایده های جدیدی به نظرشان برسد، اما باید تا رسیدن نوبت به آنها صبر کنند. در این مرحله هم چنین، هیچ بحثی بین شرکت کنندگان صورت نمی پذیرد و تا زمانی ادامه خواهد داشت که ایده جدیدی از سوی شرکت کنندگان ارائه نگردد. در مرحله سوم، با عنوان وضوح (Clarification) هماهنگ کننده سعی می کند که با شرکت فعال و توافق اعضاء گروه، ایده های مطرح شده، بر اساس مشابهت بین آنها در گروه های مختلف طبقه بندی گردند. روی تمام ایده ها باید بحث کامل صورت بگیرد تا شرکت کنندگان بتوانند تصمیم خردمندانه ای را درباره آن ایده اتخاذ نمایند [2]. در مرحله چهارم که با عنوان رای گیری یا رتبه بندی (Ranking (Voting or نامیده می شود، فهرست تمام اولویت های مورد توافق در اختیار اعضاء گروه قرار خواهد گرفت و از آنها خواسته می شود که تا پنج اولویت اصلی خود را مشخص نمایند. این اولویت، با عدد یک تا پنج مشخص گردیده و عدد بیش تر به معنای آن است که از نظر شرکت کننده، این ایده از اولویت بیش تری برخوردار می باشد. در مرحله رای گیری، رای تک تک اعضاء به صورت محرمانه جمع آوری گردیده تا در مرحله پنجم با عنوان بحث (Discussion)، جمع بندی نمره نهایی ایده ها بر اساس نظر اعضاء شرکت کننده در اختیار آنها قرار داده می شود تا بر روی نتایج به دست آمده بحث نمایند. برآوردها نشان می دهد که در یک روش گروه صوری برای پاسخ گویی به یک سوال احتمالا 2 ساعت و برای 2 سوال احتمالا چهار ساعت مورد نیاز می باشد [2].
در یک مطالعه ی به عمل آمده، محققین به دنبال پیدا کردن استراتژی هایی بودند که آمریکایی های آفریقایی تبار را به افزایش مشارکت در اهداء عضو ترغیب نمایند. این گروه از آمریکایی ها مشارکت بسیار کمی در اهداء عضو دارند، از این رو، محققین با بهره گیری از روش گروه صوری، 28 آمریکایی آفریقایی تبار را در چهار گروه مورد بررسی قرار دادند. در نهایت نزدیک به 67% شرکت کنندگان به توافق رسیدند که استراتژی های مبتنی بر آموزش و دانش، مهم ترین استراتژی هایی هستند که می توانند آمریکایی های آفریقایی تبار را به اهدا عضو ترغیب نمایند [3].

دارچین حاوی انواع ترکیبات بیواکتیو فنولی و غیر فنولی می باشد. هدف از مطالعه حاضر، تعیین خواص ضد میکروبی و ضد آنزیمی هیدروسل دارچین (Cinnamomum verum) است. در این مطالعه آزمایشگاهی، ترکیب شیمیایی هیدروسل دارچین توسط روش کروماتوگرافی گازی- جذب سنجی جرمی تعیین شد. خصوصیات ضد باکتریایی (در برابر باسیلوس سرئوس، استافیلوکوکوس اورئوس) و ضد کپکی (در برابر آسپرژیلوس نایجر، رایزوپوس اوریزا) غلظت های مختلف هیدروسل دارچین (10، 20، 30، 40 و 50 درصد) تعیین گردید. بررسی خاصیت ضد آنزیمی هیدروسل دارچین در برابر آنزیم پلی فنل اکسیداز سیب زمینی نیز انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار طراحی گردید. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون مقایسات چندگانه Duncan تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که باسیل سرئوس حساسیت زیادی به هیدروسل دارچین دارد (میانگین و انحراف معیار قطر هاله عدم رشد برابر با 21/0± 83/37 میلی متر بود). در بررسی خاصیت ضد کپکی نیز آسپرژیلوس نایجر مقاوم به این نوع هیدروسل و رایزوپوس اوریزا حساس بود (میانگین و انحراف معیار درصد ممانعت از رشد به ترتیب 2/2±9 و 5/2±66/68 درصد در غلظت 50 درصد وزنی/حجمی هیدروسل). هیدروسل دارچین سبب کاهش معنی دار فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز گردید (001/0p˂). این تحقیق نشان داد که هیدروسل استخراجی از دارچین دارای اثر ضد باکتریایی و ضد کپکی و هم چنین دارای اثر ضد آنزیمی در برابر آنزیم پلی فنل اکسیداز سیب زمینی است. بنابراین هیدروسل استخراجی دارچین می تواند به عنوان یک ماده ضد باکتری (در برابر باسیلوس سرئوس)، ضد کپک (در برابر رایزوپوس اوریزا) و ضد آنزیم (پلی فنل اکسیداز) کاربرد داشته باشد. واژه های کلیدی: هیدروسل، دارچین، اثر ضد میکروبی، پلی فنل اکسیداز

  قلدری و هوش اخلاقی از عوامل مهم تاثیرگذار بر احتمال خودکشی دانش آموزان به شمار می روند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش قلدری و هوش اخلاقی به عنوان پیش بین های احتمال خودکشی دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه دوم شهر سنندج در سال تحصیلی 97-1396 بود که 641 نفر از آن ها با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایانتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های احتمال خودکشیCull وGill (2002)، قلدری Illinois (2001) و هوش اخلاقی Lennick و Kiel(2011) استفاده گردید. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل تشخیصی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های تحلیل تشخیصی، منجر به یک تابع تشخیص معنادار شد (05/0P<) که طبق این تابع مولفه درست کاری (835/0- r=) دارای بالاترین توان در تمایز دو گروه از دانش آموزان بود. مولفه های بعدی متمایزکننده گروه ها به ترتیب دلسوزی (674/0- r=)، بخشش (674/0- r=)، قربانی (274/0 r=)، زد و خورد (287/0 r=) و قلدری (224/0 r=) بودند. هم چنین، نتایج تحلیل تشخیصی نشان داد که همه دانش آموزان با احتمال خودکشی پایین با بالاترین درصد تشخیص (100 درصد) به درستی از سایر دانش آموزان مجزا شده اند. نتایج این پژوهش نشان دهنده اهمیت مولفه های قلدری و هوش اخلاقی در امکان تمایزگذاری بین دانش آموزان با احتمال خودکشی بالا و پایین بود. بنابراین، پیشنهاد می گردد در سیاست گذاری و برنامه ریزی برای کاهش احتمال خودکشی دانش آموزان، کاهش قلدری و ارتقاء هوش اخلاقی مورد توجه ویژه قرار گیرد.

پاسخ مایواستاتین به تمرین مقاومتی با محدودیت جریان خون کاملا مشخص نیست. بنابراین، هدف از این مطالعه تعیین اثر هشت هفته تمرین مقاومتی با محدودیت جریان خون و تمرین مقاومتی سنتی بر سطوح مایواستاتین، حجم عضلانی و برخی شاخص های فیزیولوژیکی مرتبط با عضله در زنان میان سال بود. در این مطالعه کارآزمایی بالینی، 30 زن میان سال (سن 4±45 سال) سالم و غیرفعال به صورت تصادفی در یکی از سه گروه کنترل، تمرین مقاومتی با محدودیت جریان خون و تمرین مقاومتی سنتی قرار گرفتند. برنامه تمرینی به مدت هشت هفته (سه روز در هر هفته) و در سال 1396 انجام شد. تمرین مقاومتی برای گروه با محدودیت خون با شدت 30-20 درصد تکرار بیشینه و برای گروه مقاومتی سنتی با شدت 80-65 درصد تکرار بیشینه انجام گرفت. قبل و بعد از تمرینات، سطوح سرمی مایواستاتین، حجم عضلانی، قدرت و استقامت عضلانی اندازه گیری شد. برای آنالیز داده ها از آزمون t زوجی و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. افزایش معنی داری در حجم عضلانی (036/0=p)، قدرت (001/0=p) و استقامت عضلانی (008/0=p) در دو گروه تجربی در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد. میزان مایواستاتین بعد از هر دو نوع تمرین مقاومتی کاهش غیرمعنی داری داشت (05/0≤p). به نظر می رسد تمرینات مقاومتی با شدت پایین همراه با محدودیت جریان خون اثری مشابه با تمرینات مقاومتی سنتی با شدت بالا بر حجم عضلانی، قدرت و استقامت عضلانی زنان میان سال دارد، ولی بر سطوح مایواستاتین اثری ندارد. بنابراین تمرینات مقاومتی با محدودیت جریان خون ممکن است جایگزین مناسبی برای تمرینات مقاومتی سنتی در زنان میان سال باشد. واژه های کلیدی: تمرین مقاومتی، محدودیت جریان خون، مایواستاتین، حجم عضلانی، زنان میان سال

صرع یک اختلال عصبی مزمن است که نیاز به روش های درمانی طولانی با عوارض جانبی کمتر دارد. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین اثر داروی والپروات سدیم و تحریک الکتریکی مغز با فرکانس کم (LFS)، بر فعالیت حرکتی موش صحرایی نر در روند کیندلینگ سریع هیپوکامپ انجام شد. مواد و در این مطالعه تجربی، 56 سر موش صحرایی نر بالغ به طور تصادفی به 8 گروه تقسیم شدند: کنترل، شم، گروه های سالین-کیندل و دارو-کیندل که سالین یا دارو را 15 دقیقه قبل از تحریکات کیندلینگ دریافت می کردند و گروه های سالین-کیندل-LFS یا دارو-کیندل-LFS که سالین یا دارو را 15 دقیقه قبل از کیندلینگ و LFS را بلافاصله پس از پایان تحریکات کیندلینگ دریافت کردند. سپس فعالیت حرکتی حیوانات با استفاده از آزمون میدان باز در روز ششم ارزیابی شد و داده ها توسط آنالیز آماری واریانس یک طرفه و پس آزمون Tukey تجزیه و تحلیل شدند. نتایج آزمون میدان باز افزایش معنی داری در تعداد حرکات گروه کیندل (007/0p=) در مقایسه با گروه شم (شاهد جراحی) نشان داد. اما فعالیت حرکتی در گروه سالین_ کیندل_ LFS، دارو-کیندل و دارو-کیندل-LFS در مقایسه با گروه شم اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0p˃). به نظر می رسد که تزریق والپروات سدیم و اعمال تحریک الکتریکی به ناحیه هیپوکمپ، بتواند بیش فعالی ناشی از تحریکات کیندلینگ را در موش صحرایی نر بالغ کاهش دهد. واژه های کلیدی: والپروات سدیم، تحریک الکتریکی با فرکانس کم، میدان باز، کیندلینگ، موش صحرایی

از آنجایی که استئوکلسین در تحریک ترشح انسولین از سلول های بتای پانکراس نقش اساسی دارد، بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر تمرین هوازی و مقاومتی بر سطوح استئوکلسین، مقاومت انسولینی و عملکرد سلول های بتای مردان دارای اضافه وزن انجام شد. در این مطالعه کارآزمایی بالینی که تابستان 1397 در شهرستان اهر اجرا گردید،40 مرد دارای اضافه وزن انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه کنترل (14نفر) تمرین هوازی (13نفر) و تمرین مقاومتی (13نفر) تقسیم شدند. تمرین هوازی 8 هفته (3جلسه در هفته) با شدت60 تا 85 درصد حداکثر ضربان قلب و تمرین مقاومتی 8 هفته (3جلسه در هفته) با 55 تا 75 درصد یک تکرار بیشینه انجام شد. نمونه خونی آزمودنی ها قبل و بعد از 8 هفته تمرین جهت ارزیابی استئوکلسین، انسولین و گلوکز خون به صورت ناشتا اخذ گردید. داده ها به وسیله آزمون t زوجی و ANOVA یک طرفه آنالیز شدند. نتایج نشان داد که سطح استئوکلسین پس از 8 هفته تمرین هوازی (001/0=P) و مقاومتی (001/0>P) افزایش معنی داری دارد. مقاومت انسولینی درگروه تمرین هوازی (001/0>P) و مقاومتی (004/0=P)، انسولین در تمرین هوازی (001/0>P) و مقاومتی (001/0=P) نسبت به مقادیر پایه کاهش معنی داری داشت. در حالی که سطوح استئوکلسین، انسولین، مقاومت انسولینی درگروه هوازی نسبت به گروه مقاومتی تفاوت معنی داری نداشت (05/0<P). با توجه به نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد که هر دو تمرین هوازی و مقاومتی روش مطلوبی برای کاهش وزن و مقاومت انسولینی می باشند که می توانند از بروز چاقی و عوارض آن پیش گیری نمایند. واژه های کلیدی: استئوکلسین، مقاومت انسولینی، تمرین هوازی و مقاومتی، مردان جوان، اضافه وزن

حافظه آینده نگر، توانایی شناختی به خاطر سپردن برای انجام اعمال خاص در برخی زمان ها در آینده می باشد. عملکرد حافظه آینده نگر در زندگی روزمره بسیار حیاتی است، لذا هدف پژوهش حاضر تعیین امواج مغزی و عمل کرد حافظه آینده نگر زمان محور دانش جویان دانشگاه کردستان در سال 95-1394 بود. در این مطالعه توصیفی، جامعه آماری شامل کلیه دانش جویان دانشگاه کردستان (دانشکده های علوم انسانی و اجتماعی، ادبیات و زبان خارجه، علوم پایه، کشاورزی) در سال تحصیلی 95-1394 بودند. ابتدا تعدادی از دانش جویان دانشگاه کردستان برای شرکت در پژوهش، با شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و از بین آنها 70 نفر از دانش جویان که تمایل به شرکت در پژوهش داشتند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به هدف پژوهش، پس از تحلیل نتایج اولیه، نتایج مربوط به 55 نفر (22 نفر با عمل کرد حافظه آینده نگر زمان محور بالا و 33 نفر با عمل کرد حافظه آینده نگر زمان محور پایین) مورد ارزیابی قرار گرفت. از ابزار کامپیوتری حافظه آینده نگر زمان محور و از دستگاه ProComp 2 Biofeedback System برای ثبت امواج مغزی استفاده شد. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که افراد با حافظه آینده نگر بالا در مقایسه با افراد با حافظه آینده نگر پایین از طول موج آلفای بالاتری برخوردار هستند (05/0>p). یافته های پژوهش حاضر وجود تفاوت در موج آلفای دانش جویان با عمل کرد حافظه آینده نگر را نشان می دهد. احتمالا بررسی امواج آلفای مغزی افراد با شکایت حافظه و یا مسن، می تواند موجب تشخیص سریع تر شروع اختلالات حافظه شده و زمینه مداخلات زودتر را فراهم می کند.

از آن جایی که عدم رعایت استانداردهای سوندگذاری ادراری، عوارض جبران ناپذیری دارد، لذا هدف این مطالعه تعیین تاثیر آموزش بر رعایت استانداردها می باشد. این مطالعه کارآزمایی آموزشی بر روی 35 نفر از کارورزان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1396 انجام شد. ارزیابی خارجی با تکمیل چک لیست در 5 حیطه با 19 سوال در زمان قبل و یک هفته بعد از مداخله انجام شد. تحلیل داده ها توسط آزمون های آماری t زوجی و McNemar و t مستقل انجام شد. داشتن اعتماد به نفس در انجام کاتتریزاسیون، بعد از مداخله افزایش معنی دار داشت (016/0=P). افزایش نمره مهارت انجام سونداژ بعد از مداخله معنی دار بود (007/0P=). میانگین نمره مهارت کاتتریزاسیون در دانش جویان مرد، به طور معنی داری بیش تر از دانش جویان زن بود (031/0=P). علی رغم افزایش مهارت دانشجویان پزشکی در سوندگذاری ادراری هنوز نیاز به برگزاری دوره های آموزش مداوم منظم برای دانش جویان احساس می شود. واژه های کلیدی: سوندگذاری ادراری، توان مندی بالینی، آموزش، استانداردها

  یک گروه متمرکز به مجموعه ای از افراد اطلاق می گردد که مشخصات مشابهی دارند. آنها برای اینکه در یک گروه با هم تعامل داشته و به تبادل نظر و تجربیات خود پیرامون یک موضوع خاص بپردازند، توسط یک محقق گرد هم جمع می گردند. واژگان ”گروه متمرکز“ و ”گروه مصاحبه“ معمولا در ادبیات علمی به جای هم به کار رفته و هر دو به عنوان یک روش جمع آوری اطلاعات در مطالعات کیفی اطلاق می گردند. نظر به اهمیت یک گروه متمرکز در شناخت دانش، نگرش و دلایل عملکرد اعضاء، هدف از نگارش مقاله حاضر، آشنایی با چگونگی برگزاری چنین گروهی می باشد.