فهرست مطالب

زبان و زبان شناسی - پیاپی 20 (پاییز و زمستان 1393)

نشریه زبان و زبان شناسی
پیاپی 20 (پاییز و زمستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1394/06/18
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مسعود محمدی راد، امید طبیب زاده صفحات 1-16
    کلامات، نام سروده های مذهبی یارسان به زبان گورانی است که در زمره سروده های شفاهی ایرانی قرار می گیرد. در این مقاله قصد داریم با بررسی تعدادی از کلامات یارسان، تنوع وزن و قافیه را در این متون بررسی کنیم. به این منظور به بررسی چند متن، که اطلاع درستی از تاریخ نگارش آنها در دست نیست، می پردازیم و با بررسی شیوه تثبیت وزن و قافیه در این اشعار، قدمت آنها را نسبت به هم تعیین می کنیم. تنوع وزن و قافیه در کلامات یارسان مبنایی روش شناختی در اختیار ما قرار می دهد، که براساس آن می توان نشان داد که متون قدیم تر تنوع وزن و قافیه بیشتر، و متون جدیدتر وضعیت تثبیت شده تری دارند.
    کلیدواژگان: کلامات یارسان، گورانی، وزن، قافیه
  • فردوس آقاگل زاده، حسین داوری صفحات 17-30
    نفوذ و گسترش شایان توجه واژه های زبان فارسی، در ادوار مختلف، در زبان های گوناگون، از جمله موضوعات قابل توجه در حوزه ریشه شناسی و مطالعات تاریخی است. از جمله زبان هایی که در طول تاریخ، به طور غیرمستقیم، وام گیرنده واژه هایی از زبان فارسی بوده اند، می توان به زبان های اروپایی، و از آن جمله انگلیسی، اشاره کرد. بررسی این دسته از واژه ها خود ارائه کننده تصویری گویا از فرهنگ، تمدن و رویدادهای اجتماعی و تاریخی ایران زمین است. بنابراین، در این مقاله، با بهره گیری از پیکره حاصل از بررسی جامع ریشه شناختی واژه های فارسی در زبان انگلیسی، با شیوه ای توصیفی تحلیلی، به طور مشخص به سیر انتقال و گسترش شگرف چهار واژه فارسی بازی شطرنج در زبان انگلیسی پرداخته می شود. نتیجه حاصل نه تنها تصویری از دامنه نفوذ این واژه ها را ترسیم می نماید، بلکه ابعادی ارزشمند از دگرگونی های معنایی و آوایی را در این دسته از واژه های قرضی آشکار می سازد.
    کلیدواژگان: ریشه شناسی، دگرگونی معنایی، زبان فارسی، زبان انگلیسی، واژه های قرضی
  • حسین رحمانی صفحات 31-56
    پژوهش حاضر به بررسی تاثیر قدرت و جنسیت در اتخاذ رویکردهای مودبانه یا بی ادبانه از سوی شخصیت های قدرتمند و ضعیف، و نیز مردان و زنان، در ده رمان برگزیده نوجوانان فارسی زبان، بر اساس نظریه ادب براون و لوینسون، و نظریه بی ادبی کالپپر می پردازد. رمان های نوجوانان فارسی زبان منتشرشده در فاصله سال های 1391- 1381، جامعه پژوهش را تشکیل می دهد و آثار مورد بررسی بر پایه معیارهای تالیفی بودن اثر، گفت وگومحوربودن داستان، مورد تاییدبودن از سوی صاحب نظران، و. .. انتخاب شده است. داده های پژوهش با استفاده از آزمون آماری خی دو، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل نشان می دهد که قدرت و ادب رابطه معکوسی باهم دارند، یعنی هرچه قدرت افراد بیشتر باشد، از استراتژی های بی ادبی بیشتر و هرچه جایگاه قدرت ضعیف تر باشد، از استراتژی های ادب بیشتری استفاده می کنند. بر همین اساس، مشخص شد که شخصیت های زن، در برخورد با شخصیت های مرد، رفتار زبانی مودبانه تری دارند و شخصیت های مرد، بیشتر از شخصیت های زن از استراتژی های بی ادبی استفاده می کنند.
    کلیدواژگان: ادب، بی ادبی، رمان نوجوانان فارسی زبان، قدرت، جنسیت
  • والی رضایی، فهیمه جمالی صفحات 57-80
    زبان به عنوان نهادی اجتماعی که مهم ترین نقش آن ایجاد ارتباط است،به منظور برآوردن نیازهای ارتباطی سخن گویان خود متحول می شود. با توجه به ویژگی های خاص مطبوعات ورزشی، نوآوری های زبانی بیشتری در این نوع مطبوعات رخ می دهد. در این تحقیق سعی شده است،ضمن جمع آوری و دسته بندی نوآوری های دستوری در متون مطبوعات ورزشی فارسی معاصر (فارسی نوشتاری گونه مطبوعاتی)، این نوآوری ها،در چارچوب اصول مربوط به دگرگونی دستوری،مورد بررسی و تحلیل قرارگیرند. این مطالعه، تحقیقی داده بنیاد است که در آن متون مورد نظر بررسی و جمله هایی که حاوی نوعی دگرگونی دستوری بوده اند، استخراج شده اند. ساخت هایی به عنوان نمونه تغییر گردآوری شده اند، که در جامعه آماری به صورت متعدد ظاهر شده اند، و ساخت هایی، که بسامد معدودی داشته اند، نادیده گرفته شده اند. یافته های این تحقیق نشان می دهدکه مطبوعات ورزشی، به علت اینکه کمتر در قید زبان معیارند،دگرگونی های دستوری را آسان تر درخود بازتاب می دهند و این گونه تغییر زبان به طور وسیعی در این نوع مطبوعات روی می دهد.مهم ترین نتیجه این پژوهش این است که دگرگونی های موجود در مطبوعات ورزشی فارسی معاصر را نمی توان صرفا محصول عدم پایبندی نویسندگان به قواعد دستوری زبان و عدول از هنجارهای زبان دانست، بلکه این نوآوری ها نشان از تغییراتی دارد که در دستور زبان در حال رخ دادن است، اما با توجه به ویژگی های خاص زبان مطبوعات،در این گونه متون مجال ظهور بیشتری پیدا می کنند.
    کلیدواژگان: دگرگونی دستوری، فارسی معیار، مطبوعات ورزشی، قیاس، نوآوری
  • سحر بهرامی خورشید، عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا صفحات 81-102
    این مقاله به بررسی چگونگی اتصال پی بست های ضمیری زبان فارسی به اسامی مختوم به واکه می پردازد. هدف از انجام این پژوهش بازنمایی صورت زیرساختی این نوع ضمایر در زبان فارسی و چگونگی اتصال آنها به گروه های اسمی مختوم به واکه، و همچنین مطالعه انواع فرایندهای درج موجود بین ستاک و پی بست است. بررسی داده ها نشان می دهد که نظام پی بست های ضمیری در زبان فارسی، نظامی سه عضوی است که هریک بیانگر اول شخص، دوم شخص و سوم شخص مفرد است. این ضمایر تنها از یک همخوان منفرد تشکیل شده اند، که صورت جمع متناظر آنها با افزودن پسوند جمع ساز ‘-An’حاصل می گردد. همچنین، نشان داده می شود که واکه درج شده میان ستاک مختوم به واکه و ضمیر در قیاس با ستاک های مختوم به همخوان درج می گردد. این نوع فرایند درج، خود زمینه ساز درج غلت یا نیم واکه میان ضمیر و واکه درجی می شود.
    کلیدواژگان: پی بست های ضمیری، درج، واکه، گروه اسمی، نظام وندی
  • مریم سادات غیاثیان، حکیمه رضایی صفحات 103-120
    در جوامعی که بیش از یک زبان در آنها وجود دارد، شاهد تماس یا برخورد زبان ها به شکل های مختلف هستیم. از جمله پیامدهای برخورد زبانی، رمزگردانی است که به استفاده متناوب از دو یا چند زبان، در یک پاره گفتار، گفته می شود. افراد دوزبانه غالبا در حین گفت وگو از زبانی به زبان دیگر روی می آورند. یکی از جوامع دوزبانه در ایران را دوزبانه های ارمنی- فارسی تشکیل می دهند. مقاله حاضر به بررسی پدیده رمزگردانی در دوزبانه های ارمنی- فارسی تهرانی می پردازد. این بررسی بر اساس داده هایی است که از ده ساعت مکالمات روزمره ارامنه تهرانی گردآوری شده است. در بررسی رمزگردانی برون جمله ای، از دیدگاه بلوم و گامپرز (1972)، و در بررسی رمزگردانی درون جمله ای از مدل میرز- اسکاتن (1993، 2002) استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که در مکالمات دوزبانه های ارمنی- فارسی تهرانی به زبان ارمنی، رمزگردانی از هر دو نوع اتفاق می افتد و رمزگردانی درون جمله ای از بسامد بسیار بالایی برخوردار است.
    کلیدواژگان: زبان ارمنی، زبان فارسی، برخورد زبانی، دوزبانگی، رمزگردانی
  • ساغر شریفی صفحات 123-128
    فرهنگ اصطلاحات و عبارات رایج فارسی (فارسی – انگلیسی)، تالیف استاد دکتر محمدرضا باطنی با دستیاری زهرا احمدی نیا در سال 1392 توسط انتشارات فرهنگ معاصر در 1089 صفحه به چاپ رسیده است. در زبان انگلیسی فرهنگ های متعددی وجود دارند که مدخل های آنها به شرح اصطلاحات و ترکیبات زبان اختصاص دارد. فرهنگ اصطلاحات کالینز کوبیلد[1]، فرهنگ اصطلاحات کمبریج[2] و فرهنگ اصطلاحات امریکن هریتیج[3]نمونه هایی از این گونه فرهنگ ها هستند. با توجه به اینکه تعداد این فرهنگ ها در ایران بسیار کمتر از فرهنگ های انگلیسی به فارسی است، انتشار چنین فرهنگی پدیده ای است درخور توجه.
    1. Collins Cobuild Idioms Dictionary 2. Cambridge International Idioms Dictionary 3. The American Heritage Dictionary of Idioms
    کلیدواژگان: فرهنگ اصطلاحات و عبارات رایج فارسی (فارسی - انگلیسی)، محمدرضا باطنی با دستیاری زهرا احمدی نیا، تهران: انتشارات فرهنگ
|
  • Masud Mohammadirad, Omid Tababzadeh Pages 1-16
    Kalams are the religious poetries of Yarsan people in Gorani. They are considered as a subset of Iranian oral poetries. In this paper we aim to investigate diversity of meter and rhyme in a number of Kalams of Yarsan. Thus by investigating some texts, for which there is not enough information of their history, we try to investigate diversity of meter and rhyme in these texts and by investigating the fixation of meter and rhyme in these kalams, determine their antiquity. Diversity of meter and rhyme gives us a methodological criterion according to which one can suggest older texts have more diversity in meter and in rhyme but more recent texts have more fixed status.
    Keywords: Yarsan Kalams, Gorani, meter, rhyme
  • Ferdows Aghagolzadeh, Hossein Davari Pages 17-30
    The significant arrival and spread of Persian words in various languages in different periods of time is an important topic in the fields of etymology and historical linguistics. Persian is among many languages which have lent many words mostly indirectly to European languages including English. The study of these words provides a clear picture of the civilization, culture and social and historical events ofIran. In this paper, with the aid of a corpus derived from a comprehensive etymological study of English words borrowed from Persian, specifically through a descriptive and analytic study, the transfer and spread of four Persian words used in chess which are common in current English are analyzed and their phonetic and semantic changes are considered.
    Keywords: etymology, semantic changes, Persian language, English language, loanwords
  • Hosein Rahmani Pages 31-56
    The present article intends to analyze those conversations in ten Persian-speaking youngsters’ novels that are important in the development of the plots of the stories and to explore the ways power and gender influence the characters’ choices of (im)politeness strategies. Brown and Levinson’s politeness theory and Culpeper’s impoliteness theory are chosen as the theoretical frameworks. To be included in the samples, the novels should be originally written in Persian; the majority of their actions should be in dialogue form; they should have won prize(s) in the field of youth’s literature. According to chi square test the results indicate that power and politeness have a reverse relationship, i.e. the more powerful a character is, the less polite she/he becomes. In addition, female characters make more use of politeness strategies whereas male characters use more of impoliteness strategies.
    Keywords: gender, impoliteness, Persian youngster's novels, politeness, power
  • Vali Rezai, Fahimeh Jamali Pages 57-80
    Communication is the main function of the human language as a social institution. It is constantly changed in order to meet the communication needs of the speakers. Due to the specific characteristics of sport media, innovations occur mainly in this type of text. In this study, we tried to investigate the innovations in contemporary Persian sports media. These innovations are studied and analyzed in the framework of the Functional Grammar. The findings of this research show that in the contemporary sports media many sorts of grammatical changes have taken place. Valency reduction, changes in word order, aspectual innovations, analogical constructions, creating new derivations and slang word formations are the most common innovations in this genre. These innovations should not be regarded as mere mistakes, but they show the process of grammatical changes that are in progress in the language.
    Keywords: grammatical changes, standard Persian, sport media, analogy, innovations
  • Sahar Bahrami Khorshid, Alieh Kord Zafaranlu Kambuzia Pages 81-102
    The present paper studies how the pronominal enclitics in Persian attach to the NPs ended in vowels. The main goal of this paper is revealing the underlying representation of such pronouns: how they attach to nouns ending in vowels, studying the insertion process occurred between the stem and the enclitic. After analyzing data, two hypotheses were proposed, of which one was finally confirmed. The results show that the pronominal enclitics system in Persian is a three-membered system (-m, -t, -S) revealing three singular persons. These pronouns consist of one single consonant and their plural counterparts are made by adding the regular plural suffix “- n”. Also, it is shown that the insertion of vowel between the stem and pronouns is the result of analogy with the stems ending in consonants. This process feeds the insertion of a semi-vowel.
    Keywords: pronominal enclitics, insertion, vowel, noun phrase, affixal system
  • Maryam Sadat Ghiasian, Hakimeh Rezayi Pages 103-120
    Language contact occurs in various ways in multi-language societies. One of the most significant results of language contact is code switching, which refers to the use of phrases and words of more than one language within the same utterance or the same conversation. Code switching can be divided into two types: intra-sentential and inter-sentential. Armenian-Persian bilinguals frequently switch from Armenian to Persian in their Armenian conversations. This study examines two types of code switching based on 10 hours of recorded informal Armenian conversations in Tehran. In order to investigate intra-sentential code switching in this research, the model proposed by Myers-Scatton is utilized. For inter-sentential code switching the approach presented by Blom and Gumperz is employed. The results show that in Armenian conversations of Armenian- Persian bilinguals both kinds of code switching take place and intra-sentential is used more frequently.
    Keywords: Armenian language, Persian language, language contact, bilingualism, code switching