نشریه مطالعات تاریخی
پیاپی 16 (بهار 1386)

آن چه می خوانید, قطعه ای از خاطرات خالصی زاده است که متن کامل آن توسط بنیاد آیت الله خالصی زاده در اختیار فصل نامه مطالعات تاریخی قرار گرفته است. متن به زبان عربی و برگردان فارسی آن در ایران منتشر نشده است. برای این شماره از فصل نامه موضوع جمهوری خواهی رضاخان انتخاب و ترجمه شده, که مرحوم خالصی از نزدیک شاهد آن و از مخالفان موثر این ماجرا بوده است. توضیح این که نویسنده, این بخش از خاطرات خود را در زندان خواف نوشته و آن را در 187 بند که هر یک از آنها را شماره گذاری کرده بود, به پایان برده است. شماره ها هنگام ویرایش حذف شده, متن عینا تقدیم پژوهشگران می شود. مرحوم خالصی زاده در پایان این بخش از خاطرات...

نویسنده مقاله سیاستهای قرضه: شرکت نفت ایران و انگلیس و خانهای بختیاری, خانم استفانی کرونین,استاد تاریخ دانشگاه لندن و مولف کتاب ارتش و تشکیل حکومت پهلوی در ایران و چندین عنوان مقاله دیگر درباره تاریخ معاصر ایران بویژه دوره رضاشاه است. نویسنده در مقاله پیش رو, گوشه هایی از تاریخ مربوط به صنعت نفت ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس را موشکافی کرده است. او با تکیه بر اسناد و مدارک فراوان چاپ شده و منتشر نشده آرشیوهای وزارت امور خارجه انگلیس, شرکت نفت ایران و انگلیس و... روابط و زد و بندهای آشکار و پنهان مقامات دولت انگلیس و شرکت نفت ایران...

یکی از رخدادهای منفی سالهای پایانی حکومت قاجار, امضای پیمان 1919 میان وثوق الدوله, رئیس الوزرای وقت, با سرپرسی کاکس, وزیر مختار انگلیس در تهران, بود. این پیمان که به موجب آن باید امور مالی و نظامی ایران زیرنظر مستشاران انگلیسی اداره می شد در شرایطی به امضا رسید که یک مال قبل از آن انگلیسی ها تلاش دولت وثوق الدوله برای اعزام هیئتی به کنفرانس ورسای را عقیم گذاردند تا این هیئت پس از شش ماه سرگردانی در پاریس, دست خالی به تهران بازگردد. به همین دلیل انعقاد قرارداد 1919 صرف نظر از ماهیت غیر عادلانه اش از نظر موقعیت زمانی نیز توهین به...

موضوع تصوف و در اویش و نیز فراماسونری از مقوله های تاریخ معاصر ایران و بویژه دوران حاکمیت پهلوی است که نیاز به پژوهش و بررسی گسترده دارد. متاسفانه علی رغم برخی تلاشهای قابل تقدیر, تاکنون پژوهشی جامع, تاریخی و درخور و به دور از غرض ورزی و پیشداوری در این باره انجام نگشته است که امید داریم این کاستی با تلاش پژوهشگران عرصه تاریخ و فرهنگ ایران زمین برطرف گردد. مقصود و نیت از انتخاب نام و مطالب این پژوهش به هیچ وجه نسبت دادن تصوف یا تمامی درویشان به فراماسونری و یا صوفی دانستن تمامی فراماسونرها نیست, بلکه هدف بررسی و...

یکی از مهم ترین رخدادهای تاریخ ایران در دوره پهلوی دوم, ملی شدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد 1332 است. چگونگی و شرح حوادث مرتبط با ملی شدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد از زاویه های مختلف بررسی شده است اما به ابعاد این حوادث در استان های کشور کمتر پرداخته اند. چرا که در هر یک از شهرهای ایران هم زمان با ملی شدن صنعت نفت حوادث مختلفی روی داده است که در این میان نقش مردم و شهربانی و نیروهای نظامی کرمانشاه در حوادثی که منجر به ملی شدن صنعت نفت, قیام 30 تیر و کودتای 28 مرداد شده بود قابل طرح و کنکاش فراوان...

محمدرضا حافظ نیا به سال 1334 در روستایی از توابع بیرجند و در خانواده ای مذهبی و سنتی به دنیا آمد. وی در کودکی پدرش را از دست داد و مادرش با زحمات فراوان او را بزرگ کرد. حافظ نیا با تلاش و کوشش مراحل تحصیلی را با موفقیت طی کرد و پس از اخذ دیپلم در دانش سرای عالی تربیت معلم در رشته جغرافیا ادامه تحصیل داد. وی در دوران دانشجویی با محافل مذهبی و سیاسی آشنا شد. حافظ نیا پس از فراغت از تحصیل به خدمت نظام وظیفه رفت و به لشکر 77 خراسان منتقل گردید. او با همان ایده های مبارزاتی اش در مرداد ماه 1357 همزمان با ماه رمضان, فرمانده لشکر...