فهرست مطالب

نشریه پژوهشهای زراعی ایران
سال هشتم شماره 2 (پیاپی 16، خرداد و تیر 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/10/01
  • تعداد عناوین: 19
|
  • مسعود عزت احمدی، قربان نورمحمدی، مسعود قدسی، محمد کافی صفحه 177
    به منظور بررسی اثر تنش رطوبتی و استفاده از مواد خشک کننده شیمیایی (یدید پتاسیم) بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی ژنوتیپ های گندم نان، آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح کرت های دو بار خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای زراعی 86-1385 و 87-1386 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی طرق مشهد به اجرا در آمد. تیمار آبیاری در کرت های اصلی شامل آبیاری مطلوب در طول فصل رشد (D1) و تنش رطوبتی از مرحله گرده افشانی تا رسیدگی (D2)، تیمار ژنوتیپ در کرت های فرعی شامل هفت ژنوتیپ جدید گندم (لاین های شماره 9103، 9116، 9203، 9205، 9207، 9212، C-81-10) و رقم کراس شاهی و تیمار شرایط فتوسنتزی در کرت های فرعی فرعی شامل استفاده از فتوسنتز جاری (P1) و جلوگیری از فتوسنتز جاری (P2) بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر تنش رطوبتی و شرایط فتوسنتزی بر تعداد کل گلچه در سنبله، درصد باروری سنبله، شاخص برداشت سنبله، طول دوره پر شدن دانه و عملکرد دانه معنی دار بود. با اعمال تنش رطوبتی انتهایی و جلوگیری از فتوسنتز جاری، عملکرد دانه کلیه ژنوتیپ ها به طور معنی داری کاهش یافت. بین ژنوتیپ های گندم از نظر صفات وزن خشک سنبله در مرحله گرده افشانی، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد کل گلچه در سنبله، درصد باروری سنبله، شاخص برداشت سنبله، ضریب اختصاص مواد فتوسنتزی به سنبله، ارتفاع گیاه، طول پدانکل، طول سنبله، طول دوره پرشدن دانه و عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود داشت. ژنوتیپ 9103 در شرایط بهینه رطوبتی و استفاده از فتوسنتز جاری بیشترین عملکرد دانه (7870 کیلوگرم در هکتار) و رقم کراس شاهی در شرایط تنش محدودیت رطوبتی و جلوگیری از فتوسنتز جاری کمترین عملکرد دانه (1114 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. نظر به اینکه ژنوتیپ های C-81-10، 9103 و 9116 بیشترین ظرفیت استفاده از ذخایر ساقه برای پرکردن دانه ها در هر دو شرایط (معمولی و تنش رطوبتی) را داشته و پتانسیل عملکرد دانه آنها نیز بالا بود می توان آنها را به عنوان ژنوتیپ های امید بخش و مناسب در برنامه های اصلاحی برای مناطق خشک و نیمه خشک پیشنهاد نمود.
    کلیدواژگان: گندم نان، قطع آبیاری، خشک کننده شیمیایی، سنبله، عملکرد دانه
  • نوشین پولاد ساز، قدرت الله سعیدی * صفحه 187

    تنوع ژنتیکی موجود برای صفات در بزرک می تواند در برنامه های به نژادی آن و انتخاب ژنوتیپ های با صفات زراعی مطلوب مورد استفاد قرارگیرد. این مطالعه به منظور ارزیابی و بررسی تنوع ژنتیکی صفات زراعی و کیفیت دانه در لاین های حاصل از توده های بومی بزرک در سال زراعی 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. در این آزمایش 73 لاین حاصل از روش انتخاب تک بوته در 6 توده بومی بزرک به همراه چند رقم شاهد (توده ها و رقم اصلاح شده فلاندرز از کانادا) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 2 تکرار کشت و ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد بررسی از لحاظ کلیه صفات از جمله اجزای عملکرد شامل تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه درکپسول و وزن صد دانه و همچنین عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه تفاوت معنی دار وجود داشته است. دامنه تغییرات برای صفات تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه به ترتیب برابر با 113تا 164 روز، 8/32 تا 4/68 سانتی متر، 16/0 تا 39/1 گرم و 375 تا2450 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی نیز برای صفات تعداد گیاهچه در مترمربع، میزان آلودگی به سفیدک پودری، تعداد انشعاب در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه بالا بود. همچنین وراثت پذیری عمومی بالایی (بین 9/74 تا 2/96%) برای کلیه صفات به جز تعداد روز تا 50 درصد سبز شدن (با وراثت پذیری برابر 8/40%) مشاهده شد. درصد روغن دانه که برای10 لاین برتر از نظر عملکرد دانه اندازه گیری شد، دارای تنوع زیادی (9/36 % تا 4/40%) بود و وراثت پذیری عمومی بسیار بالا (99%) برای آن برآورد گردید. تجزیه خوشه اینیز ژنوتیپ ها را به 4 گروه تقسیم نمود که 2 گروه دارای بیشترین تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه بودند.

    کلیدواژگان: بزرک، توده های بومی، تنوع ~ژنتیکی، وراثت پذیری، صفات زراعی
  • حمیدرضا توکلی کاخکی، علیرضا بهشتی، محمد کاظمی صفحه 194
    جوانه زنی و استقرار مطلوب بذر در مزرعه متاثر از شاخص های مختلف قدرت بذر از جمله اندازه بذر است. به منظور بررسی و مطالعه اثر اندازه بذر بر شاخص های قدرت بذرارقام گندم، آزمایشی بصورت فاکتوریل با دو عامل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا شد. عامل اول شامل سیزده ژنوتیپ گندم در سه تیپ بهاره، بینابین و زمستانه و عامل دوم شامل چهار اندازه بذر 5/1، 2، 5/2 و 3 میلی متر، بود. در این مطالعه صفات درصد و سرعت جوانه زنی،طول ریشه چه، طول ساقه چه و سرعت رشد گیاهچه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس یک متغیره نشان داد که اثر رقم و اندازه بذر بر صفات مورد بررسی معنی دار (01/0 p≤) بود در حالیکه اثر متقابل رقم و اندازه بذر فقط برای طول ریشه چه و ساقه چه، سرعت رشد گیاهچه و نسبت طول ساقه چه به ریشه چه اثر معنی دار (01/0 p≤) داشت.. بررسی شاخص سرعت رشد گیاهچه در این مطالعه نشان داد که بیشترین و کمترین مقادیر سرعت رشد گیاهچه به ترتیب شامل (85/15 و 23/8 میلی گرم وزن خشک به ازای هرگیاهچه طبیعی) بود، که در دو سطح 3 و 5/1 میلی متر اندازه بذر مشاهده شد. بیشترین و کمترین درصد و سرعت جوانه زنی نیز به همین تیمار ها تعلق داشت. ضریب همبستگی اندازه بذر با سرعت رشد گیاهچه بسیار معنی دار (01/0 p≤، 85/0 r=) بود. نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که در بین متغیرهای مستقل، اندازه بذر ((x1و طول ساقه ((x 2 توانستند تغییرات سرعت رشد گیاهچه را به عنوان متغیر تابع Y) (برابر معادله y= -5.000955+(5.128078x1)+(0.78494x2) به صورت مطلوبی (84/0=r 2) تبیین و توصیف نماید.
    کلیدواژگان: سرعت رشد گیاهچه، سرعت جوانه زنی، همبستگی، رگرسیون
  • ابوالفضل توسلی، احمد قنبری، ملک مسعود احمدی، مصطفی حیدری صفحه 203
    این آزمایش در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات شهرستان شیروان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای کرت اصلی شامل عدم کود دهی (A1)، 100 درصد کود شیمیایی (A2)، 100 درصد کود دامی (A3)، و 50 درصد کود دامی +50 درصد کود شیمیایی (A4) و تیمارهای کرت فرعی شامل نسبت های کاشت: کشت خالص ارزن (B1)، 75 درصد ارزن + 25 درصد لوبیا (B2)، 50 درصد ارزن + 50 درصد لوبیا (B3)، 25 درصد ارزن + 75 درصد لوبیا (B4) و کشت خالص لوبیا (B5) بودند. عملکرد علوفه خشک، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، نسبت برابری زمین (LER)، جذب نور فعال فتوسنتزی (PAR) در دو مرحله (62 و 72 روز بعد از کاشت) و درصد رطوبت وزنی و دمای خاک در دو مرحله (92 و 72 روز بعد از کاشت) برای هر دو گونه محاسبه شد. نتایج نشان داد که مقادیر مختلف کودهای دامی و شیمیایی اثر معنی داری بر عملکرد علوفه خشک و دانه دو گیاه ارزن و لوبیا دارند (05/0P
  • سارا فولادی وندا، امیر آینه بند، فرج الله نارکی صفحه 213
    به منظور بررسی روش های مختلف خاک ورزی حفاظتی و رایج و مقدار بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا، آزمایشی در سال 87-1386 در مزرعه مرکز آموزش کشاورزی امامزاده جعفر واقع در 20 کیلومتری شهرستان گچساران انجام گرفت. این آزمایش در قالب طرح کرت های نواری یک بار خرد شده و بر پایه بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار به مرحله اجرا درآمد. تیمار اصلی شامل روش های مختلف خاک ورزی حفاظتی و مرسوم در پنج سطح شامل 1- بی خاک ورزی،2-قلمی+دیسک،3-دیسک+دیسک،4-کمبینات و 5-برگردان دار(روش رایج) بود. تیمار فرعی نیز شامل مقدار بذر در سه سطح به صورت 5، 7 و9 کیلوگرم بذر کلزا در هکتار بود. صفات مورد اندازه گیری شامل عملکرد و اجزای عملکرد دانه بودند. نتایج نشان داد تاثیر روش خاک ورزی و کاشت با کمبینات بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه بهتر از چهار تیمار دیگر روش های خاک ورزی بود. همچنین مقادیر7 و 9 کیلوگرم بذر در هکتار نسبت به مقدار 5 کیلوگرم بذر در هکتار برتری معنی داری به لحاظ تاثیر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه نشان داد. روش کمبینات با مقدار 7 کیلوگرم بذر درهکتار (2957 کیلوگرم در هکتار) و روش بی خاک ورزی با مقدار 5 کیلو گرم بذر در هکتار (1300 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. بیشترین و کمترین درصد روغن با وجود آنکه تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند نیز به ترتیب مربوط به تیمارهای کمبینات با مقدار 5 کیلوگرم بذر در هکتار (60/38 درصد) و برگردان دار با مقدار 9 کیلوگرم بذر در هکتار (58/35 درصد) می باشد. از بین اجزای عملکرد تعداد شاخه فرعی و تعداد غلاف در هر بوته بیشترین و وزن هزاردانه، شاخص برداشت، درصد روغن و درصد پروتئین کمترین تغییر را دارا بودند. این بررسی نشان داد که روش خاک ورزی و کاشت با دستگاه کمبینات و مقدار 7 کیلوگرم بذر در هکتار بالاترین میزان عملکرد را دارا بود.
    کلیدواژگان: کلزا، مقدار بذر، روش خاک ورزی
  • جبار فلاحی*، پرویز رضوانی مقدم، مرضیه نصیری محلاتی صفحه 225

    محصول زرشک بی دانه از جمله گیاهان بومی ارزشمندی است که فقط در ایران به عنوان یک محصول باغی پرورش داده می شود. بنابراین مطالعه مسایل مرتبط با، به زراعی این محصول از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا در سال زراعی 1387-1386 آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه سورند از توابع زیرکوه قاینات در استان خراسان جنوبی به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل 4 تاریخ برداشت (19 شهریور، 10 مهر، 1 آبان و 22 آبان) بود. نتایج حاصله نشان داد که تیمارهای مورد بررسی اثر معنی داری بر شاخص های کمی (عملکرد محصول تر همراه شاخه، عملکرد محصول تر بدون شاخه، وزن تر شاخه، عملکرد محصول خشک، وزن تر صد حبه و وزن خشک صد حبه) و کیفی گیاه (pH، درصد مواد جامد محلول، اسیدیته و مقدار آنتوسیانین) داشت. بیشترین عملکرد میوه تر و خشک در آخرین تاریخ برداشت حاصل شد. همچنین با تاخیر در برداشت درصد مواد جامد محلول، مقدار آنتوسیانین ها و pH میوه روندی افزایشی و اسیدیته روندی کاهشی داشت. نتایج همبستگی نشان داد که بین pH و درصد مواد جامد موجود در عصاره میوه همبستگی مثبت و بین pH و اسیدیته همبستگی منفی وجود داشت. همچنین مقدار آنتوسیانین موجود در عصاره میوه، با درصد مواد جامد محلول و pH همبستگی مثبت و با اسیدیته همبستگی منفی نشان داد. براساس نتایج حاصله به نظر میرسد بهترین تاریخ برداشت در منطقه از نظر شاخص های کمی و کیفی میوه زرشک، تیمار 22 آبان ماه بود.

    کلیدواژگان: زرشک بی دانه، تاریخ برداشت، pH، درصد مواد جامد محلول، اسیدیته، آنتوسیانین
  • وحید بحرینی، علیرضا قائمی، محمود ناظری، قدیر طاهری صفحه 244
    این بررسی به منظور تعیین مقدار انتقال مجدد در ژنوتیپ های گندم (Triticum aestivum.L)تحت شرایط مطلوب رطوبتی و کمبود رطوبتی آخر فصل رشد اجرا شد. تعداد 16 ژنوتیپ حاصل از برنامه به نژادی اقلیم سردکشور که دارای تیپ رشد زمستانه و بینابین در مقایسه با رقم شهریار و لاین C-80-4 به عنوان شاهد، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط مطلوب و محدودیت رطوبتی انتهای فصل رشد در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد مورد مقایسه قرار گرفتند.در این تحقیق 4 صفت مقدار ماده خشک انتقال یافته (DMT)، درصد مشارکت مواد پرورده ذخیره ای قبل از ظهور بساک در پر شدن دانه (CPAAG)، بازدهی انتقال مجدد (RE)، شاخص برداشت سنبله (SHI) بحث و بررسی شد که همگی با موضوع انتقال مجدد مرتبط بوده و در تمام این صفت ها به اتفاق ژنوتیپ 14 بالاترین مقدار را به خود اختصاص داده بودند.
    کلیدواژگان: گندم، انتقال مجدد، ژنوتیپ زمستانه
  • سیدکریم موسوی، نصر الله سوری، احسان الله زیدعلی، نادر آزادبخت، محسن غیاثوند صفحه 252
    ویژگی های فلور علف هرز باغ های سیب، گردو، انگور، زردآلو، شلیل، هلو و آلو شهرستان خرم آباد با انتخاب تعدادی باغ به روش نمونه گیری تصادفی در مناطق مختلف طی سال 1387 مورد بررسی قرار گرفت. در بین 86 گونه علف هرز شایع در سطح باغ های میوه بالاترین سطح فراوانی (9/86 درصد) به علف هرز چندساله پیچک صحرایی اختصاص داشت. درصد فراوانی برای گونه پیچک صحرایی نسبت به سایر گونه ها بیشتر بود. علاوه بر پیچک صحرایی سه گونه ارزنی، پنجه مرغی و قیاق نیز دارای فراوانی معادل یا بیشتر از 50 درصد بودند. از این چهار گونه دارای بیشترین فراوانی سه گونه چندساله به شمار می روند. کاهوی وحشی و سلمه تره به ترتیب با فراوانی 7/36 و 3/33 درصد نیز نسبت به سایر گونه ها از برتری نسبی برخوردار بودند. در مورد گونه های علف هرز با فراوانی بیشتر از 10 درصد غالبیت با خانواده گیاهی گندمیان بود. بالاترین سطح یکنواختی پراکنش (4/51 درصد) به علف هرز پیچک صحرایی مربوط بود. یکنواختی پراکنش علف هرز پیچک صحرایی به طور کاملا فاحشی بیشتر از سایر گونه ها بود. یکنواختی پراکنش برای سه گونه ارزنی، پنجه مرغی و قیاق نیز نسبت به سایر گونه ها برتری بارزی داشت. بالاترین سطح تراکم (9/15 بوته در مترمربع) به علف هرز کشیده برگ چندساله پنجه مرغی اختصاص داشت. علاوه بر پنجه مرغی سه گونه ارزنی، قیاق و پیچک صحرایی از سطح تراکم بالاتری برخوردار بودند. از این چهار گونه حائز بالاترین سطح تراکم فقط یک گونه پهن برگ و سه گونه دیگر کشیده برگ محسوب می شوند. از میان شش نوع باغ میوه مورد ارزیابی بالاترین سطح تراکم علف هرز (5/137 بوته در مترمربع) به باغ آلو اختصاص داشت. بالاترین سطح نسبت تعداد گونه های چندساله به کل جمعیت علف هرز به باغ آلو اختصاص داشت. در مجموع 22 گونه کشیده برگ در سطح باغ های میوه مشاهده شد. گونه های علف هرز کشیده برگ به سه خانواده گندمیان، جگنیان و پیاز اختصاص داشت. تعداد گونه برای خانواده های گندمیان، جگنیان و پیاز به ترتیب برابر 18، 2 و 1 گونه بود. خانواده های نیام داران با 8 گونه، خانواده های چلیپاییان و چتریان هر یک با 4 گونه و خانواده های تاج خروس، نعناییان، پنیرک و علف هفت بند هر کدام با 3 گونه دیگر خانواده های گیاهی غالب بودند.
    کلیدواژگان: فلور، علف هرز، باغ میوه
  • خلیل بهزاد، روح الله بهزاد، مصطفی مظاهری تهرانی، مصطفی شهیدی نوقابی صفحه 269
    مطالعات نشان می دهد که چغندر قند در طی نگهداری در سیلو دچار افت وزنی و تغییر در عیار می شود. عوامل مختلفی از جمله اندازه چغندرها و ارتفاع ذخیره سازی در سیلو می تواند، در تغییرات وزنی و قندی موثر باشد که در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. به منظور مطالعه این موضوع، از چغندر هایی که جهت ذخیره سازی از سه منطقه مختلف به سیلوهای کارخانه قند شیروان آورده شده بود به طور تصادفی و مجزا نمونه برداری و در 4 اندازه مختلف (درشت، متوسط، ریز و مخلوط) گروه بندی شد. این گروه ها در 4 ارتفاع مختلف، در سیلوهای صنعتی کارخانه قند شیروان نگهداری شد و پس از مدت 18 روز نگهداری در سیلو، عیار و وزن آنها اندازه گیری و مقادیر آنها با قبل از نگهداری در سیلو (ابتدای شروع زمان نگهداری) مقایسه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در اثر نگهداری چغندر در سیلو بیشترین ضایعات وزنی و قندی در چغندرهای هر سه منطقه متعلق به چغندرهای ریز است که میزان آن به ترتیب بین 54/5 تا 97/6 درصد برای ضایعات وزنی و بین 86/3 تا 13/4 برای ضایعات قندی می باشد. همچنین کمترین ضایعات وزنی متعلق به چغندرهای نگهداری شده درکف بوده و مقدار آن بین 69/1 تا 91/1 درصد است. هر چه چغندر به لایه های فوقانی و سطح سیلو نزدیک تر می شود، این ضایعات افزایش یافته، بطوریکه بیشترین ضایعات وزنی متعلق به چغندرهایی است که در سطوح فوقانی سیلو نگهداری شده و مقدار آن بین 37/6 تا 84/9 درصد است. همچنین نتایج نشان می دهد که بیشترین ضایعات قندی (کاهش عیار) متعلق به چغندرهائی است که در کف سیلو قرار دارد و مقدار آن بین 80/4 تا 20/5 درصد است و هر چه به طرف لایه های فوقانی چغندر و به سطح سیلو نزدیک تر می شود، ضایعات قندی کمتر شده بطوریکه ضایعات قندی چغندرهائی که در سطح سیلو قرار دارد بین 77/1 تا 20/2 درصد است.
    کلیدواژگان: ارتفاع نگهداری، افت عیار، اندازه چغندر قند، ذخیره سازی در سیلو، ضایعات وزنی
  • احسان بیژن زاده، شکوفا، یحیی امام صفحه 277
    شوری به عنوان یک مشکل عمده استقرار گیاهچه های گندم را تحت تاثیر قرار می دهد. به منظور ارزیابی واکنش 20 رقم گندم به دو سطح شوری 8 و dS/m 16 مطالعه ای آزمایشگاهی انجام گرفت. بیشترین طول ریشه چه در سطح شوری dS/m 16 در رقم دبیرا (73/5 میلی متر) بدست آمد. ارقام گندم ماکارونی شامل D81-17، یاواروس، D82-16، D79-15 و تارو3 در مقایسه با ارقام گندم نان در تیمار شاهد دارای طول ریشه چه بیشتری بودند اما با افزایش سطح شوری تا dS/m 16، کمترین طول ریشه چه در رقم D82-16 به میزان 3/0 میلی متر مشاهده شد. با افزایش سطح شوری طول ساقه چه همه ارقام گندم کاهش یافت و در ارقام D82-16 وD79-15 کمترین طول ساقه چه بدست آمد. رقم تارو 3 در تیمار شاهد دارای بیشترین وزن خشک نهایی دانهال (6/108 میلی متر) بود اما در سطوح شوری 8 و dS/m 16 به ترتیب وزن خشک دانهال به 33/92 و 43/78 میلی گرم کاهش یافت. در ارقام D82-16، تارو 3 و کراس بولانی و چمران در سطح شوری dS/m16 کلیه بذرها (100 درصد) جوانه زدند اما در رقم مرودشت درصد جوانه زدن در تیمارهای 8 و dS/m 16 به ترتیب به 65 و 50 درصد رسید. ارقام شیراز(8/10 بذر در روز)، کراس عدل(10 بذر در روز) و کراس بولانی(1/9 بذر در روز) در مواجهه با سطح شوری dS/m 16 بیشترین سرعت جوانه زنی را داشتند. شاخص تنش جوانه زنی (سرعت جوانه زنی در تیمار تنش تقسیم بر سرعت جوانه زنی در تیمار شاهد) نیز در بین ارقام متفاوت بود و ارقام شیراز، کراس عدل وکراس بولانی بیشترین شاخص جوانه زنی را داشتند در حالیکه یاواروس و D82-16 دارای کمترین شاخص تنش جوانه زنی بودند. افزون بر این، با افزایش سطح شوری بین ارقام گندم از نظر ویژگی های جوانه زنی مانند طول ریشه چه، طول ساقه چه، سرعت جوانه زنی و شاخص تنش جوانه زنی واکنش های متفاوتی بروز کرد که نشان دهنده تنوع ژنتیکی ارقام گندم در مواجهه با تنش شوری در مراحل اولیه رشد می باشد. به نظر می رسد ارقام گندم ماکارونی شاخص تنش جوانه زنی و سرعت جوانه زنی کمتری نسبت به ارقام گندم نان داشته باشند. بعلاوه در بین ارقام گندم نان، رقم های کراس بولانی، شیراز و کراس عدل به نظر می رسد رقم های مقاوم به شوری و ارقام مرودشت، یاواروس وکرخه حساس به شوری باشند که این موضوع می تواند توسط کشاورزانی که گندم را در خاک های شور به عمل می آورند قابل توجه باشد.
    کلیدواژگان: رقم های گندم نان و ماکارونی، مقاومت به شوری، شاخص تنش جوانه زنی، سرعت جوانه زنی
  • موسی ایزدخواه، مهدی تاج بخش، عبدالله حسن زاده صفحه 284
    این بررسی به منظور ارزیابی و مقایسه سیر انرژی در دو نظام کشت متداول و مکانیزه در مزارع سیب زمینی استان آذربایجان شرقی در سال زراعی 86-85 انجام شد. داده ها با استفاده از آمار و اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی استان و تهیه پرسشنامه از زارعین سیب زمینی کار استان برآورد گردید. داده های مربوط به نهاده ها و ستاده ها به میزان های معادل انرژی های مصرفی و تولیدی تبدیل شدند و سپس راندمان انرژی محاسبه گردید. میزان کل انرژی عوامل و نهاده های بکار برده شده در سیستم کشت متداول برابر 24/60783 مگا ژول در هکتار (43/44% انرژی مستقیم، 57/55% غیر مستقیم، 96/46% انرژی قابل تجدید و 03/53% انرژی غیر قابل تجدید) و میزان انرژی خروجی 12/148268 مگا ژول در هکتار و در سیستم کشت مکانیزه میزان کل انرژی عوامل و نهاده های بکار برده شده73/52635 مگا ژول در هکتار (17/54% انرژی مستقیم، 83/45 % انرژی غیر مستقیم، 01/39% انرژی قابل تجدید و 94/60 انزژی غیر قابل تجدید) و میزان انرژی خروجی آن 76/232992 مگا ژول در هکتار برآورد گردید. میزان کارایی انرژی (نسبت ستاده به نهاده) در روش کشت متداول 44/2 و در روش کشت مکانیزه برابر 43/4 محاسبه گردید. همچنین مقدار انرژی خالص تولیدی، انرژی ویژه و بهره وری انرژی سیب زمینی در روش کشت مکانیزه در هر هکتار به ترتیب برابر 03/180357 مگاژول، 96/0 مگاژول کیلوگرم و 04/1 کیلوگرم مگاژول و در روش کشت متداول به ترتیب 88/87484 مگا ژول، 74/1 مگا ژول کیلوگرم و 58/0 کیلوگرم مگاژول در هکتار محاسبه شد. داده ها نشان دادند که بیشترین انرژی مصرفی در روش کشت متداول به ترتیب آبیاری9/24%، کود ازته 36/22%، بذر سیب زمینی 72/19%. و بیشترین انرژی مصرفی در روش کشت مکانیزه به ترتیب آبیاری21/23%، کود ازته32/19% و ماشین الات کشاورزی 27/15% بود. که این می تواند ناشی از شرایط آب و هوایی، توپوگرافی زمین و حتی مسائل خاص مربوط به فرهنگ منطقه باشد.
    کلیدواژگان: راندمان انرژی، نهاده، ستاده، نظام کشت متداول، کشت مکانیزه و سیب زمینی
  • مهدی نصیری محلاتی، علیرضا کوچکی صفحه 298
    در مطالعات پهنه بندی برای برآورد عملکرد پتانسیل معمولا داده های مربوط به مدیریت زراعی نظیر تاریخ یا تراکم کاشت از یافته های ایستگاه های تحقیقاتی استخراج شده و در مدلهای شبیه سازی تعریف می شوند. از آنجا که مناسب ترین روش مدیریت الزاما با نتایج آزمایشی منطبق نمی باشند پیش بینی های حاصل از مدل های شبیه سازی با عدم قطعیت یا ریسک توام خواهد بود. در این تحقیق ریسک ناشی از داده های مدیریت در برآورد عملکرد پتانسیل گندم در استانهای خراسان شمالی، رضوی و جنوبی با استفاده از شبیه سازی مونته کارلو مورد بررسی قرار گرفت. عملکرد گندم در شرایط پتانسیل بوسیله مدل WOFOST که قبلا توسط داده های آزمایشی تعیین اعتبار شده بود برآورد شد. پیش از آنالیز ریسک، با انجام آنالیز حساسیت بر روی ورودی های مدل مشخص شد که تغییر تاریخ کاشت به میزان50 ± روز نسبت به تاریخ مبنا تاثیر قابل ملاحظه ای بر عملکرد پیش بینی شده دارد در حالیکه عملکرد پتانسیل گندم نسبت به تغییر تراکم کاشت در دامنه50 ± درصد نسبت به تراکم مبنا چندان حساس نبود، بنابراین آنالیز ریسک بر روی تاریخ کاشت انجام گرفت. برای اجرای شبیه سازی مونته کارلو 100 مقدار تصادفی برای تاریخ کاشت گندم بر اساس توزیع آماری بتا توسط یک نرم افزار مولد داده های تصادفی تولید گردید و مدل برای شبیه سازی عملکرد گندم در فاصله سالهای 1375 تا 1385 با هر یک از این مقادیر تصادفی اجرا شد تا توزیع احتمالات عملکرد پتانسیل بر حسب تاریخ های مختلف کاشت تعیین شود. نتایج برای میانگین تاریخ کاشت توصیه شده (مطلوب) و 15± یا 30 ± روز زودتر یا دیر تر از این تاریخ برآورد شد و توزیع احتمال برای عملکرد گندم آبی در هر سه استان خراسان محاسبه گردید. نتایج نشان داد که ریسک عملکرد گندم نسبت به تغییر تاریخ کاشت در سه استان تحت بررسی متفاوت است. در استان خراسان شمالی کاشت زودتر به میزان 15 روز نسبت به میانگین تاریخ توصیه شده ریسک عملکرد را کاهش داده در حالیکه 30 روز تاخیر در کاشت باعث افزایش قابل توجه ریسک خواهد شد. در استان خراسان رضوی تاریخ کاشت فعلی در میانگین مطلوب بوده و کاشت زودتر نسبت به تاریخ توصیه شده ریسک عملکرد را افزایش می دهد. در استان خراسان جنوبی تاریخ کاشت توصیه شده باعث افزایش ریسک عملکرد شده و تاخیر کاشت تا 30 روز نسبت به میانگین تاریخ توصیه شده باعث ثبات بیشتر عملکرد و کاهش ریسک خواهد شد. با توجه به یافته های این تحقیق بنظر می رسد که پایین بودن عملکرد پتانسیل گندم آبی بویژه در استان خراسان جنوبی تا حد زیادی ناشی از روش های مدیریت بوده و بهبود این روش ها، از جمله تنظیم تاریخ کاشت باعث افزایش عملکرد پتانسیل توام با ریسک کمتر خواهد شد.
    کلیدواژگان: آنالیز ریسک، شبیه سازی مونته کارلو، گندم، ثبات عملکرد، پهنه بندی اگرواکولوژیکی
  • سید مهدی میرطاهری، سید عطاء الله سیادت، محمد صادق نجفی، قدرت الله فتحی، خلیل عالمی سعید صفحه 308
    در یک آزمایش مزرعه ای انتقال مجدد ماده خشک در پنج رقم گندم در دو سطح تنش خشکی ملایم، شدید و آبیاری کامل بعد از گرده افشانی در مزرعه دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین (ملاثانی) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در شرایط تنش ملایم و شدید رقم فلات بالا ترین عملکرد دانه را در مقایسه با سایر ارقام نشان داد. در حالی که در شرایط آبیاری کامل بالاترین عملکرد مربوط به رقم چمران بود. تیمار تنش، تاثیر معنی داری بر روی میزان انتفال مجدد مواد فتوسنتزی از اندام هوایی به طرف دانه دارا بوده است، بطوری که تیمارها در سطح 1% با هم تفاوت معنی دار نشان دادند. ارقام نیز از لحاظ میزان انتقال مجدد نسبت به هم اختلاف معنی داری در سطح 1% نشان دادند به طوری که ارقام وریناک و فلات بیشترین انتقال مجدد مواد فتوسنتزی را داشته است. رقم شعله با توجه به خصوصیات آن از کمترین مقدار انتقال مجدد برخوردار بود. با توجه به این نتایج و این که انتقال مجدد مواد فتوسنتزی، یکی از عمده ترین طرق جبران کاهش حاصل از تنش خشکی در فتوسنتز جاری گیاه است، یکی از نقاط قوت ارقام پاکوتاه جدید در مقایسه با ارقام قدیمی در میزان بالای این صفت می باشد.
    کلیدواژگان: انتقال مجدد، تنش خشکی، گندم
  • محمدعلی بهدانی، مجید جامی الاحمدی صفحه 315
    به منظور بررسی اثر فواصل آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گلرنگ بهاره در شرایط آب و هوایی بیرجند، آزمایشی در سال 1386، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با چهار تکرار اجرا گردید. سه تیمار فواصل آبیاری 7، 14و 21 روز در کرت های اصلی و سه رقم گلرنگ بهاره شامل کوسه، P1 و IL111 در کرت های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش، بیشترین عملکرد دانه از رقم کوسه به میزان 2/2653 کیلوگرم در هکتار در دور آبیاری 7 روز بدست آمد. درهمین تیمار آبیاری، عملکرد دانه رقم P1 با 16 درصد کاهش و عملکرد دانه رقم IL111 با 30 درصد کاهش تفاوت معنی داری با رقم کوسه داشتند. در هر سه رقم کمترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری 21 روز بدست آمد. میانگین عملکرد دانه در تیمار اخیر حدود 4/1069 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به فاصله آبیاری 7 روز، حدود 53 درصد کاهش داشت. اثرات افزایش فاصله آبیاری در این شرایط روی رقمIL111 به مراتب بیشتر از دو رقم دیگر بود. بر اساس نتایج آزمایش رقم کوسه در شرایط آب و هوایی بیرجند در دور آبیاری 7 روز بالاترین عملکرد را دارا بود.
    کلیدواژگان: فواصل آبیاری، گلرنگ، عملکرد
  • علیرضا کوچکی، امین علیزاده، علی گنجعلی صفحه 324
    گلدهی زعفران شامل یک دوره تلقیح در درجه حرارت های بالا برای القای گلدهی و یک دوره درجه حرارت پایین برای ظهور گلها می باشد. با توجه به حساسیت فرآیند گلدهی این گیاه به تغییرات دما به نظر می رسد که افزایش درجه حرارت ناشی از تغییر اقلیم بر گلدهی آن موثر باشد بنابراین با اجرای آزمایش در محیط کنترل شده رفتار گلدهی زعفران در پاسخ به افزایش درجه حرارت در این مراحل نموی مورد بررسی قرار گرفت. بنه های زعفران با وزن مشابه از دو نوع بوته های مادری سبز یا کاملا خشک شده از مزرعه جمع آوری شده و پس از کاشت در گلدان های پلاستیکی در سه درجه حرارت 25، 27 و 30 درجه سانتیگراد و در هر درجه حرارت به مدت 70، 90 و 120 روز قرار گرفتند تا دوره تلقیح سپری شود. سپس بنه های تلقیح شده در درجه حرارت های 25، 27 و30 به ترتیب به دمای 17، 19 و 21 درجه سانتیگراد انتقال یافتند تا مرحله ظهور گل تکمیل گردد. به این ترتیب تعداد روز تا گلدهی، سرعت نمو و خصوصیات رویشی زعفران در سه رژیم حرارتی 17/25، 19/27 و 21/30 درجه سانتیگراد در ترکیب با سه دوره تلقیح و دو زمان انتقال بنه در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش درجه حرارت دوره تلقیح تغییراتی در رفتار گلدهی زعفران بروز نمود بطوریکه در دمای 30 درجه سانتیگراد بدون توجه به طول دوره تلقیح، گلدهی انجام نشد. افزایش طول دوره تلقیح نیز اثرات منفی بر ظهور گلها داشت و در دوره تلقیح 120 روره گلدهی تنها در رژیم دمایی 19/27 درجه سانتیگراد صورت گرفت. با وجودیکه بالاترین سرعت نمو در رژیم حرارتی 19/27 درجه سانتیگراد و در دوره تلقیح 120 روزه مشاهده شد ولی با توجه به سایر صفات بررسی شده، رژیم دمایی 19/27 درجه سانتیگراد با دوره تلقیح 90 روزه برای هر دو زمان انتقال بنه های بعنوان مناسب ترین محیط برای گلدهی شناخته شد زیرا زمان ظهور جوانه های رویشی و تعداد این جوانه ها در رژیم دمایی مذکور در حد مطلوبی قرار داشت. واکنش بنه های انتقال یافته از بوته های سبز یا خشک شده به افزایش درجه حرارت و طول دوره تلقیح تفاوت معنی داری نداشت ولی بطور کلی تعداد روزهای کاشت تا گلدهی در بنه های منتقل شده از بو ته های سبز در حدود 5 روز طولانی تر بنه های انتقال یافته از بوته های خشک بود. مقایسه یافته های این تحقیق با میانگین درجه حرارت در مناطق کشت زعفران در استان های خراسان نشان داد که در صورت افزایش میانگین دمای تابستان و پاییز به میزان 2 درجه سانتیگراد، گلدهی این گیاه به میزان قابل توجهی به تاخیر خواهد افتاد.
    کلیدواژگان: زعفران، تغییر اقلیم، گلدهی، سرعت نمو، خصوصیات رویشی
  • فرزین عبدالهی، حسین غدیری، محمد بحرانی صفحه 336
    روش های خاک ورزی حفاظتی که با مدیریت مناسب پسمان زراعی همراه باشد یکی از راهکارهای جلوگیری از حذف یا سوزاندن پسمان در کشاورزی پایدار به شمار می رود. به منظور بررسی تاثیر مدیریت پسمان های گندم بر ویژگی های مورفوفیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت آزمایش مزرعه ای دو ساله در قالب طرح کرت های خرد شده سه فاکتوره که فاکتور اصلی روش های مختلف خاک ورزی (گاوآهن برگردان دار، 1 بار گاوآهن قلمی و 2 بار گاوآهن قلمی) و فاکتورهای فرعی، شامل مقادیر مختلف پسمان گندم (صفر، 25، 50 و 75%) و مقادیر مختلف نیتروژن (69، 5/103 و 138 کیلوگرم در هکتار) بود، انجام گردید. با افزایش مقادیر پسمان، کاهش نیتروژن و کاهش خاک ورزی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و تعداد دانه در بلال به ویژه در سال اول کاهش یافت ولی وزن هزار دانه تحت تاثیر تیمارهای مختلف قرار نگرفت. هرچند خاک ورزی اثری معنی دار بر شاخص سطح برگ نداشت، ولی افزایش مقادیر پسمان و کاهش نیتروژن موجب کاهش شاخص سطح برگ گردید. از آنجا که عملکرد دانه ذرت بین دو تیمار خاک ورزی با 2بار گاوآهن قلمی در 25% پسمان گندم و کاربرد 5/103 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، و خاک ورزی با گاوآهن برگردان دار در شرایط بدون پسمان گندم و کاربرد 138 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، تفاوت معنی داری وجود نداشت، می توان نتیجه گرفت که مقادیر کم پسمان گندم همراه با اجرای خاک ورزی متوسط به کاهش مصرف کود نیتروژن کمک می کند، که از اهداف اصلی سامانه های مدیریت پسمان در راستای کشاورزی پایدار می باشد.
    کلیدواژگان: مدیریت پسمان، حفاظت خاک، کشت ذرت، نیتروژن
  • محسن ابراهیمی، محمدرضا بی همتا، عبدالهادی حسین زاده، فرنگیس خیالپرست، محمد گلباشی صفحه 347
    به منظور مطالعه اثرات تنش خشکی بر صفات مختلف لوبیا، تعدادی از ژنوتیپ های لوبیا سفید(30 رقم) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط تنش آبی و بدون تنش مطالعه شدند. تجزیه واریانس اختلافات معنی داری برای برخی صفات نشان داد. اکثر صفات مورد مطالعه در برابر تنش عکس العمل نشان دادند. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که در ارقام لوبیا سفید تحت شرایط تنش صفات وزن غلاف، شاخص برداشت، وزن صد دانه و تعداد دانه در بوته و در شرایط بدون تنش صفات وزن غلاف، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک بعنوان مهمترین صفات شناخته شدند. تجزیه به عامل ها برای ارقام لوبیا سفید در شرایط تنش آبی و بدون تنش انجام گرفت و در تمام شرایط سه عامل مشترک استخراج شد که بیشترین تغییرات صفات را توجیه می کردند. جهت تعیین ژنوتیپ های مقاوم، شاخص های مقاومت به تنش محاسبه شدند. شاخص های میانگین بهره وری، میانگین هندسی بهره وری و شاخص تحمل به تنش بعنوان بهترین شاخص برای شناسایی ژنوتیپ های مقاوم به خشکی معرفی شدند. همچنین با استفاده از ترسیم بای پلات، ژنوتیپ های لوبیای سفید شماره 21 و 30 بعنوان ارقام مقاوم انتخاب شدند.
    کلیدواژگان: لوبیا سفید، تنش خشکی، روش های چند متغیره آماری، شاخص های مقاومت به خشکی
  • الهام الهی فرد، محمدحسین راشد محصل صفحه 359
    به منظور بررسی توانایی عصاره آبی اندام های هوایی سویا بر کنترل جوانه زنی و رشد گیاهچه های چهار گونه علف هرز تاج خروس سفید (Amaranthus albus)، تاج خروس هیبرید (hybridus Amaranthus)، تاجریزی سیاه (Solanum nigrum) و سلمه تره (‍Chenopodium album) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. بخش هوایی سویا در مرحله گلدهی جمع آوری و خشک شد. از ماده خشک بدست آمده عصاره آبی تهیه و سپس از این عصاره، غلظت های 5، 10، 20 و 40 درصد تهیه و از آب مقطر به عنوان شاهد (غلظت صفر) استفاده شد. بذر علف های هرز مذکور در ظروف پتری محتوی این عصاره قرار داده شد و پس از یازده روز درصد جوانه زنی آنها تعیین شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت عصاره سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی و طول ریشه چه گونه های علف هرز کاهش یافت. به لحاظ درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و یکنواختی جوانه زنی تاج ریزی سیاه با دارا بودن مقادیر به ترتیب 14/88%، 4/46 میلی متر و 5/1 روز نسبت به سایر گونه ها کمتر تحت تاثیر مواد دگرآسیب قرار گرفت. از نظر سرعت جوانه زنی، مدت زمان لازم تا حصول 10، 50 و 90% حداکثر جوانه زنی تاج خروس سفید با دارا بودن مقادیر حدود 3، 2، 5/2 و 4 روز بهتر از سایر گونه ها بود. بیشترین اثر بازدارندگی عصاره ها بر جوانه زنی تاج خروس هیبرید بود.
    کلیدواژگان: درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، یکنواختی جوانه زنی، طول ریشه چه
  • لیلا جدی، ابراهیم داورانی علیانی، فارسی صفحه 368
    گوجه فرنگی، گیاهی است که از جنبه های غذایی، اقتصادی و علمی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت زراعی آن و حساسیت این گیاه زراعی نسبت به اغلب تنش های زیستی و غیر زیستی، نیاز به استفاده از روش های نوین در اصلاح این گیاه بیش از پیش احساس می شود. در این تحقیق عوامل مؤثر در تراریزش گوجه فرنگی زراعی مورد بررسی قرار گرفت. دو رقم پتوارلیCH و ارلی اورباناY به ترتیب بیشترین میانگین باززایی را داشتند و بیشترین میزان تراریزش در رقم ارلی اورباناY مشاهده شد. پیش کشت یک روزه ریز نمونه ها و افزودن 100 تا 150 میکرومولار استوسیرینگون به محلول تلقیح، در تراریزش گیاهان اثر مثبت داشت. بهترین زمان تلقیح ریزنمونه با باکتری 15 دقیقه و بهترین زمان برای هم-کشتی ریزنمونه ها با آگروباکتریوم، دو روز پس از تلقیح تشخیص داده شد. گیاهان تراریخته احتمالی، در محیط کشت های گزینش به خوبی رشد کردند. گیاهان تراریخته با استفاده از آغازگرهای اختصاصی هر دو ژن کولین اکسیداز آرتروباکتر (codA) و ژن نشانگر گزینشگر نئومایسین فسفوترانسفرازII (nptII) مورد تایید قرار گرفتند. گیاهان فوق برای آزمایش های تکمیلی مولکولی و زیست سنجی به خاک انتقال یافتند.
    کلیدواژگان: آگروباکتریوم، باززایی، تراریزش، گوجه فرنگی، هم کشتی
|
  • M. Ezzat Ahmadi, Gh Noormohammadi, M. Ghodsi, M. Kafi Page 177
    In order to study the effect of water stress and chemical desiccation (potassium iodide) on grain yield and agronomic traits of 8 wheat genotypes, a field experiment was conducted using a split split plot design based on a randomized complete block design with three replications in Torogh Agricultural and Natural Resources Research Station (Mashhad, Iran) in 2006-2007 and 2007-2008. Main plots were assigned to two levels of water stress treatments; D1: optimum irrigation, and D2: cessation of watering from anthesis to maturity stages. Sub plots were assigned to eight bread wheat genotypes: 9103, 9116, 9203, 9205, 9207, 9212, C-81-10 and Cross Shahi (drought sensitive); and photosynthetic conditions with two levels: P1: using of current photosynthesis and P2: inhibition of current photosynthesis were in sub-sub plots. The results showed that the effects of water stress and photosynthetic conditions on number of total florets per spike (NTF/S), seed set percentage (SSP), spike harvest index (SHI), duration of grain filling (DGF) and grain yield (GY) were significant. There was a significant difference between genotypes for spike dry weight at anthesis (SDWA), number of spikletes per spike (NSP/S), NTF/S, SSP, SHI, spike partitioning coefficient (SPC), plant height (PLH), spike length (SL), DGF and GY. 9103 genotype produced the most GY (7870 kg/ha) under D1P1 treatment. The least GY (1114 kg/ha) related to Cross Shahi cultivar under D2P2 treatment. Considering that C-81-10, 9103 and 9116 genotypes showed the highest grain yield, potential for reserves and remobilizations of assimilates under different irrigation conditions thus, these genotypes could be introduced as promising in breeding programs for arid and semi-arid regions.
  • N. Pooladsaz, Gh. Saeid Page 187

    In order to study the effect of water stress and chemical desiccation (potassium iodide) on grain yield and agronomic traits of 8 wheat genotypes, a field experiment was conducted using a split split plot design based on a randomized complete block design with three replications in Torogh Agricultural and Natural Resources Research Station (Mashhad, Iran) in 2006-2007 and 2007-2008. Main plots were assigned to two levels of water stress treatments; D1: optimum irrigation, and D2: cessation of watering from anthesis to maturity stages. Sub plots were assigned to eight bread wheat genotypes: 9103, 9116, 9203, 9205, 9207, 9212, C-81-10 and Cross Shahi (drought sensitive); and photosynthetic conditions with two levels: P1: using of current photosynthesis and P2: inhibition of current photosynthesis were in sub-sub plots. The results showed that the effects of water stress and photosynthetic conditions on number of total florets per spike (NTF/S), seed set percentage (SSP), spike harvest index (SHI), duration of grain filling (DGF) and grain yield (GY) were significant. There was a significant difference between genotypes for spike dry weight at anthesis (SDWA), number of spikletes per spike (NSP/S), NTF/S, SSP, SHI, spike partitioning coefficient (SPC), plant height (PLH), spike length (SL), DGF and GY. 9103 genotype produced the most GY (7870 kg/ha) under D1P1 treatment. The least GY (1114 kg/ha) related to Cross Shahi cultivar under D2P2 treatment. Considering that C-81-10, 9103 and 9116 genotypes showed the highest grain yield, potential for reserves and remobilizations of assimilates under different irrigation conditions thus, these genotypes could be introduced as promising in breeding programs for arid and semi-arid regions.

  • H. Tavakoli Kakhki, A. Beheshti, M. Kazemi Page 194
    Germination and beneficial seedling establishment is affected by different seed vigor indices. In order to study the effect of seed size on seed vigor indices of wheat, a factorial experiment with two factors was conducted in a completely randomized design with four replications at the Agricultural Natural Resources Research Center Lab of Khorasan Razavi. The first factor was thirteen genotypes of wheat in three types of growth, containing winter, facultative and spring and the second factor was seed size in four levels including 3, 2.5, 2 and 1.5 millimeter. Germination percentage, germination rate, shoots and root length, seedling growth rate and shoot:root length ratio characteristics were investigated. Analysis of variance showed that the effect of wheat cultivars and seed size on traits was significant (p≤ 0.01) but interaction effect of seed size and wheat cultivar was significant (p≤ 0.01) only for shoot and root length, seedling growth rate and shoot:root length ratio. The highest and lowest seedling growth rate was (15.85 and 8.23 mg dry weight/germinal seedling) that they were related to 3 and 1.5mm seed size, respectively. According to these observations the most and least percentage and germination rate was related to these seed size treatments. Correlation coefficient of seed size and seedling growth rate was highly significant (r=0.85 p≤ 0.01). Stepwise regression method indicated that the seed size (x1) and shoot length (x2) as independent variables could be described (r2=0.84) seedling growth rate as a dependent variable in y= -5.000955+(5.128078x1)+(0.78494x2) equation.
  • A. Tavassolli, A. Ghanbari, M. Ahmadi, M. Heydari Page 203
    This experiment was conducted in 2007 in Shirvan Agriculture Research center. The experiment was split plot in randomized complete block design with three replications. Main factors consisted of unfertilized (A1), 100% fertilizer (A2), 100% manure (A3), 50% fertilizer + 50 % manure (A4) treatments and sub factors consisted of sole crop of millet (B1), 75% millet + 25% bean (B2), 50% millet + 50% bean (B3), 25% millet + 75% bean (B4), and sole crop of bean (B5). Dry matter yield, grain yield, 1000 kernel weight, harvest index (HI), land equivalence ratio (LER), photosynthetically active radiation (PAR) and soil moisture content and soil temperature in each crop were calculated. Results indicated that the fertilizer and manure treatments had significant effect on millet and bean grain and dry matter yield
  • S. Fooladi Vanda, A. Aynehband, F. Naraki Page 213
    In order to study the effect of different tillage methods and seed rates on grain yield and yield components of rapeseed in dry land conditions, an experiment was performed from 2007-2008 season in Imamzadegafar Agriculture Education Center in Gachsaran. The experiment was set up as strip split plot based on randomized complete block design with 3 replications. Main plot factor was different tillage methods including: 1- no tillage 2- chisel plow + disk harrow 3- disk harrow + disk harrow 4- combinat 5- mold board + disk harrow. Sub plot factor was seed rates 5, 7 and 9 kg/ha. Properties of measurement were grain yield, yield components, number of branches, number of pod in bush, 1000 seed weight, harvest index, oil and protein content. The results showed that effect of combinat treatment on grain yield components was better than other treatments. Also amount 7 and 9 kg seed/ha was significantly different from 5 kg seed/ha. Maximum and minimum grain yield of 2957 and 1300 kg/ha produced by combinat with 7 kg seed/ha and no tillage with 5 kg seed/ha, respectively. Maximum and minimum oil content of %37.93 and %35.68 was obtained in combinat treatment with 5 kg seed/ha and moldboard plow with 9 kg seed/ha, respectively. Between yield components, number of branches and pod in bush showed maximum variablility and KTW, HI, oil and protein content had the minimum variation. In general, combinat treatment with 7 kg seed/ha was performed better than other treatments.
  • J. Fallahi, P. Rezvani Moghaddam, M. Nassiri Mohalati Page 225

    Seedless Barberry (Berberis vulgaris) is one of the endemic and valuable shrubs that grow as a garden crop only in Iran. In order to study the effect of different harvesting dates (9 September, 1 October, 22 October and 12 November) on quantitative and qualitative characteristics of seedless Barberry, an experiment was carried out based on Complete Randomized Block Design with 3 replications at the Southern Khorasan province in 2008. Results showed that different harvesting dates had a significant effect on fresh fruit yield with branch, fresh fruit yield without branch, branch fresh weight, dry fruit yield, 100 fresh fruit weight, 100 dry fruit weight, pH, brix, acidity and anthocyanin index. The highest and the lowest fresh and dry fruit yield were obtained at final harvesting date (12 November). Moreover, with delaying in harvesting date the brix, pH and anthocyanin index were increased but acidity was decreased. The result of correlation coefficient showed that there was a positive correlation between pH and soluble solids content in extract. But correlation coefficient between pH and acidity was negative. Furthermore, correlation of anthocyanin with brix and pH was positive and its correlation with acidity was negative. Our results showed that the best harvesting date was 12 November that improved qualitative and quantitative indexes of seedless barberry for the studied region.

  • V. Bahraini, A. Ghaemi, Sh. Nazeri, Gh Taheri Page 244
    In order to study remobilization in wheat genotypes (Triticum aestivam L.) under optimal and water limited conditions at the end of growing season a field experiment was conducted using 16 wheat genotypes obtain from countrywide program of cold climate. The selected genotypes with winter and facultative growth habit were compared with two cultivar Shahriar and C-80-4 as control. The experiment was conducted as randomized complete block design with three replications at Torogh Research Station, Khorasan Agricultural Research Center. Dry matter translocated (DMT), contribution of pre anthesis assimilates to grain filling (CPAAG), remobilization efficiency (RE) and spike harvest index (SHI) was compared between genotypes. All traits were correlated with remobilization and the highest percentage of remobilization under water limited conditions was obtained in genotype 14.
  • Sk Mousavi, N. Soori, E. Zaidali, N. Azadbakht, M. Ghiasvand Page 252
    Weed floristic Characteristic of apple, walnut, grape, apricot, nectarine, peach and plum gardens was surveyed in Khorramabad with selection of many garden by randomized sampling method in different regions in 2008. From 86 weed species in fruit garden, most Frequency (86.9 percentage) belonged to perennial weed of field bindweed. Percentage of frequency for field bind weed species was higher than other species. In addition of field bind three other species had 50. Abundance of foxtail, crabgrass, and Johnson grass were 56, 52, 4 and 50% respectively. In this case, four species, 4.7% of population, had 50% abundance or more. Three species of predominant weeds were perennial. Prickly lettuce and common- lambrsquarter with 36.7 and 33.3% abundance compared to other species had relative preference. Among weed species with more than 10% abundance, poaceae family was predominated. Higher level of density (15.9 plants m2) belonged to crabgrass (a perennial weed). In addition to crab grass, also three species in comparison with others had higher level of density. Average pecies density in foxtail, Johnson grass and field bind weed, were 12.3, 8.1 and 7.8 shrub in m2, respectively. Within these four species with a higher level of density, just one species was broad leaf and the other three were grasses. Between six studied fruit gardens, higher level of weed density (137.5 plants m2) belonged to plum garden. Average of weed density in plum garden obviously was more than other gardens. Average weed density in walnut, apricot, apple and grape gardens was 86.4, 84, 76.3 and 75.7 shrub in m2, respectively. High population of weed in plum garden in comparison to other gardens, was due to stability of environment. Overall, 22 grass species was observed in gardens. The highest ratio of perennial species to total population, belonged to plum garden. This ratio in plum garden, was obviously more than other gardens. Grass species of weeds belonged to three families: poaceae, cyperaceae and liliaceae. Within mono cotyledons the highest number of species belonged to poaceae family. Number of species in poaceae and liliaceae families was 18, 2 and 1, respectively. Fabaceae family with 8 species, Brassicaceae and Apiaceae with 4 species and Amaranthaceae, Lamiaceae, Malvaceae and Polygonaceae with 3 species were other abundant families.
  • Kh Behzad, R. Behzad, M. Mazaheri Tehrani Page 269
    Previous studies have shown that weight and sugar content decrease during sugar beets storage in silos. Different parameter such as size of sugar beets and height of storage, can affect on changes of weight and sugar. These parameters arewere considered in this study. Therefore, random sampling was done from sugar beets that had been carried to Shirvan sugar beet factory silos. Samples were divided in 4 groups of size (large, medium, small and mixed). These groups were stored in 4 different heights in industrial Shirvan sugar beet factory silos and after 18 days, pol and weight of beets were measured and were compared with data obtained on first day (before storing). The results showed that during storage of sugar beets in silos, maximum weight and sugar loses belonged to small sugar beets with 5.54 to 6.97 and 3.86 to 4.13 percent decrease, respectively. Also minimum weight and sugar loses belonged to samples that were stored in floor of silos with 1.69 to 1.91percent decrease. Increasing of height of storage resulted to increase of weight lose, so maximum of weight lose belonged to sugar beets that were stored in 5 meter height (silos level) and amount of it was 6.37 to 9.84 percent. Furthermore, results showed that maximum of sugar lose belonged to sugar beets that were stored in the lowest height in this study and amount of it was between 4.80 to 5.20 percent. Increasing the height of storage caused to decreasing of sugar loses, as sugar loses of sugar beets that was stored on the uppermost level were obtained between 1.77 to 2.20 percent.
  • E. Bijanzadeh, A. Shekofa, Y. Emam Page 277
    Salt stress is a major stress influencing wheat seedling establishment. A laboratory experiment was conducted to evaluate the response of 20 cultivars of wheat to two levels of salinity (8 and 16 dS/m NaCl), at the College of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran in 2008. Maximum root length was obtained in Dabira (5.73 mm) at 16dS/m salinity level. In control, durum wheat cultivars including D81-17, Yavaros, D82-16, D79-15 and Taro3 had the maximum root length compared to bread wheat, however, with increasing salinity level to 16dS/m, minimum root length was observed in D82-16 (0.3 mm). In all cultivars, with increasing salinity level, shoot length was decreased and minimum shoot length was observed in D82-16 and D79-15. Under control conditions, Taro 3 cultivar had maximum seedling dry weight (108.6 mm), however, at 8 and 16 dS/m salinity levels, seedling dry weight of this cultivar was decreased to 92.33 and 78.43 mg, respectively. All seeds (100%) were germinated in D82-16, Taro3, Bolani Cross, and Chamran cultivars under 16 dS/m but in Marvdasht cultivar, seed germination percentage under 8 and 16 dS/m reached to 65 and 50%, respectively. Shiraz (10.8 seeds/day), Adl Cross(10 seeds/day), and Bolani Cross (9.1 seeds/day) had maximum germination rate under 16 dS/m salinity level. Differences among wheat cultivars also found in germination stress index (germination rate under stress divided by germination rate under control) and Shiraz, Adl Cross and Bolani Cross had maximum germination stress index, while Yavaros and D82-16 had minimum germination stress index. Furthermore, with increasing salinity level, different responses were observed among wheat cultivars in root and shoot length, germination rate and germination stress index which demonstrated the genetic diversity among wheat cultivars. It appeared that durum wheat cultivars, compared to bread wheat cultivars, had lower germination stress index and germination rate. Among what cultivars, Bolani Cross, Shiraz and Adl Cross appeared to be more tolerant and Marvdasht, Yavaros and Karkheh more sensitive to salt stress at seedling stage which is worthy of attention by farms growing wheat in saline soils. did not suitable cultivars for salt areas.
  • M. Izadkhah, M. Tajbakhsh, A. Hassanzadeh Page 284
    The aims of this study were to evaluation and comparison energy consumption of input and output to potato production by systems of conventional and mechanized farmimg. This research was carried out at arable farmland in East Azarbyjan province in 2006-2007 cropping season. For this purpose, the data were collected from 60 potato farms in East Azarbyjan. Inquiries were conducted in a face-to-face and and grabble statistic, information per Jihad Agriculture Organization of East Azarbyjan province and then used of formula and coefficients special are become equivalent values of used factors and input of this type. The results indicated that total energy inputs in conventional farmimg system (CFS) were found to be 60783.24 MJha-1 (direct energy 44.43%, in direct energy 55.57%, renewable energy 46.96% and non-renewabl 53.03%) and output (production energy) was estimated to be 148268.12 MJ ha-1 and total energy inputs in mechanized farmimg system (MFS) was obtaind 52635.73 MJ ha-1 (direct energy 54.17%, in direct energy 45.83%, renewable energy 39.01% and non-renewabl energy 60.94%) and output (production energy) was 232992.76 MJ ha-1 respectively. The net energy, energy productivity, specific energy value and the ratio of energy outputs to energy inputs was estimated to be 87484.88 MJha-1, 0.58 KgMJ-1, 1.74 MJkg-1 and 2.44, respectively in CFS, and in the MFS was found to be 180357.03 MJ ha-1, 1.04 KgMJ-1, 0.96 MJkg-1 and 4.43 respectively. The results show that the highest share in energy consumption of CFS were: irrigation 24.12%, nitrogen fertilizer 22.36%, seed potato19.72% and also MFS had the biggest share within the total energy inputs includes irrigation 23.21%, nitrogen fertilizer 19.32% and farmer machinery 15.27% respectively. Using the most of energy: Irrigation and nitrogen fertilizer both of the sowing methods can be due to climatic, land topography, society and culture condition of the region.
  • M. Nassiri Mahallati, A. Koocheki Page 298
    In crop zonation studies potential yield is usually estimated by simulation models where management inputs are defined as recommended by research stations. However, these recommendations are not necessarily in accord with the local situation. Therefore, the prediction of simulation models is subjected to uncertainty or risk. In this research the risk of wheat yield estimation due to management inputs in Khorasan provinces is analysed by application of Monte Carlo simulation. Potential wheat yield was estimated by WOFOST model which was previously validated against the experimental data. The results of sensitivity analysis indicated that change in planting date in order of ±50 days relative to a reference sowing date resulted in a drastic variation in estimated wheat yield. However, potential wheat yield was not sensitive to variation in planting density in the range of ±50% of the reference density. Therefore, risk analysis was performed on planting date. 100 random planting dates were generated using a random data generator software and the WOFOST model was run for each generated date during 10 climatic years (1375-1385). Using the simulation results probability distribution of potential wheat yield was calculated for recommended planting date and dates with ±15 or ±30 days deviation. The results showed that risk of wheat yield in response to change in planting date was different between provinces. In the Northern Khorasan province earlier planting by 15 days compared to the average recommended date led to risk reduction while wheat yield was more risky when planting date was delayed by 30 days. In Khorasan Razavi province the recommended planting date resulted in lower risk but yield risk was increased by earlier planting. In Southern Khorasan province wheat yield was subjected to minimum risk and higher stability when the recommended planting date was delayed by 30 days. It was concluded that the low potential wheat yield particularly in Southern Khorasan could be due to management practices and higher yield with low risk could be achieved with improvement of the current management operations.
  • M. Mirtaheri, S. Syadat Najafi, Gh Fathi, Kh Alami Saeed Page 308
    In a field experiment conducted in Ramin Agriculture and Natural Resources University, remobilization of dry matter (DM) after anthesis of five wheat cultivars evaluated in severe and moderate stresses. The statistical design was split plot in RCB (Randomized Complete Blocks) with four replications. In moderate and severe stresses conditions, Falat cv. produced the highest grain yield. However, Chamran cv. had the highest grain yield in control condition. The stress treatment had significant effect on remobilization of DM from shot to grain (p
  • M. Behdani, M. Jami Al-Mahdi Page 315
    In order to evaluate the effect of irrigation intervals on yield and yield components of three spring safflower cultivars (Carthamus tinctorius L.) in Birjand, an experiment was conducted at research farm of faculty of Agriculture of Birjand University in 2007. Experiment was a split plot on the basis of randomized complete block design with four replications. Three irrigation intervals, including: 7, 14 and 21 days were randomized in main plots and three spring safflower cultivars, including: Kooce, P1 and IL111 were allocated to subplots. The highest yield was obtained from Irrigation with 7 days and cultivars of Kooce with mean seed yield of 2653.2 kg/ha. In this irrigation treatment yield of cultivars P1 with 16% reduction was not different from Kooce, but cultivar IL111 with approximately 30% lower yield showed a significant difference with P1. In all three cultivars the lowest seed yield was obtained from 21-day irrigation interval. Mean seed yield in this treatment was 1069.46 kg/ha and reduced by 53% compared to yield in 7-day irrigation intervals. The influence of irrigation intervals in this situation on cultivar IL111 was considerably more than two other cultivars. The results showed that cultivar Kooce had the best yield with 7-day irrigation intervals in Birjand condition.
  • A. Koocheki, A. Alizadeh, A. Ganjali Page 324
    Flowering in saffron requires a period of incubation at high temperatures for flower differentiation followed by a period of low temperatures for flower emergence. Global warming could adversely affect the flowering of saffron because of its high sensitivity to temperature. Flowering behaviour of saffron in response to rising temperature was studied in an experiment conducted in controlled environment. Corms with identical sizes were collected form green or fully withered field grown plants and sown in plastic pots. Pots were incubated in 25, 27 and 30 °C for 70, 90 and 120 days. By the end of each incubation period, pots incubated in 25, 27 and 30 °C were transferred to 17, 19 and 21 °C, respectively. Days to flowering, development rate and growth characteristics of saffron were measured in alternative temperature regimes of 25/17, 27/19 and 30/21 °C in combination with 3 incubation periods and in 3 replications. The results indicated that increasing incubation temperature up to 27 °C had no significant effects on saffron flowering behaviour however, no flower was appeared from corms incubated in 30°C. Increased duration of incubation period had adverse effects on flower emergence and corms incubated for 120 days were only flowered in 27/19 °C temperature regime. The optimal flowering response and the highest number of vegetative buds was obtained when 90 days incubation period at 27 °C was followed by a period for flower emergence at 17°C. Corms lifted from green or withered plants showed similar response to temperature regimes and incubation periods. However, in average duration of sowing to flowering was 5 days longer in corms lifted from green plants. Comparing the results of this research with daily temperature in the main saffron production areas of Khorasan provinces showed that increasing mean daily temperature by 2 °C during summer and autumn results in a considerable delay in flowering of saffron.
  • F. Abdollahi, H. Ghadiri, M. Bahrani Page 336
    Conservation tillage practices integrated with appropriate residue management is an efficient approach in sustainable agriculture to prevent the removal or burning of crop residues. Two years field experiments were conducted to evaluate the effect of wheat residue management on yield, yield component and morphophysiological characteristics of corn. Experimental design was split plot using three factors. Main factor was three tillage systems including moldboard plow, once and two times chisel plow; and sub factors were four wheat residues (0, 25, 50 and 75%) and three nitrogen levels (69, 103.5 and 138 kg/ha). With increase in residue levels and decrease in tillage and nitrogen levels, grain and biological yields and grain number per ear decreased, but thousand grains weight was not significantly different among treatments. Although tillage had no significant effect on leaf area index, increase in residue and decrease in nitrogen levels, decreased corn leaf area index. Since there was no significant difference between two times chisel plow with 25% wheat residue + 103.5 kg N/ha, and moldboard plow with 0% wheat residue + 138 kg N/ha treatments, maintenance of 25% wheat residues, and application of a lower nitrogen rate (103.5 kg N/ha) is recommended in order to achieve sustainability in corn fields.
  • M. Ebrahimi, Mr Bihamta, A. Hoseinzadef., M. Golbashy Page 347
    In order to study the effects of water stress on different traits of common bean, thirty white lines bean were studied based on randomized complete block design under two water stress and non stress conditions، Analysis of variance for most traits showed significant differences among genotypes، Most traits were affected by the stress، Stepwise regression analysis showed that in white genotypes under water stress conditions, pod weight, harvest index, 100 seed weight and number of seed per plant and under non stress conditions pod weight, harvest index and biological yield have the highest effect on seed yield، Factor analysis was performed for white genotypes both in water stress and non stress conditions and in all conditions three common factor have been extracted, which describe most of traits variations، In order to identify tolerant genotypes, drought resistance attributes were calculated، Mean productivity (MP), Geometric Mean Productivity (GMP) and Stress Tolerance Index (STI) were identified as the best drought resistance indexes، Also by using biplot display for red genotypes separately, white genotypes number 21 and 30 were selected as resistant lines.
  • E. Elahifard, Mh Rashed Mohassel Page 359
    An experiment was conducted for evaluation the allelopathic potential of extract soybean shoot on seed germination and seedling growth of four weed species tumble pigweed, smooth pigweed, common lambsqurters and black nightshade. For each species a factorial experiment was used in a completely randomized design with three replications. Plant shoots were gathered in flowering stage and individually dried and then ground. Water extracts with concentrations of 5, 10, 20 and 40 % were prepared and distilled water was used as control. Seeds of weed sat in petri dishes. Then, their germination percentage determined after 11 days. The results showed that root length, germination rate and percentage reduced in weed species when concentration rate was increased. Black nightshade had most germination percentage (88.14), root length (46.4 mm) and germination uniformity (1.5 days). Therefore, it affected with soybean shoot extract less than other weed species. Tumble pigweed had most germination rate (3 days) and its required time to achieved 10, 50 and 90% maximum germination, was about 2, 2.5 and 4 days respectively. Therefore, It was better than other species. Most inhibition effect of extracts on germination percentage belonged to smooth pigweed.
  • L. Jeddi, E. Doranie-Oliai, M. Farsi Page 368
    Tomato is a plant which has highly important nutrition, economic and scientific aspects. Due to its susceptibility to biotic and abiotic stresses, breeding through genetic engineering of this plant is an effective method for enhancement of its tolerance to stresses. In this experiment, factors influencing the transformation of cultivated tomato, were studied. The high shoot regeneration was observed in Peto earlyCH and Early urbanaY cultivars, respectively and the most transformation rate was obtained in Early urbanaY cultivar. Preculture of explants for 1 day and addition of 100 - 150 µM acetosyringone into inoculation solution had a positive effect on transformation efficency. The optimum inoculation and cocultivation time for explants was 15 minutes and 2 days respectively. Putative transgenic plants were confirmrd using PCR and specific primers of both genes (nptII and codA genes). These plants were transferred to the soil for further molecular and bioassay experiments.