فهرست مطالب

نشریه پژوهشهای زراعی ایران
سال هشتم شماره 3 (پیاپی 17، امرداد و شهریور 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/10/03
  • تعداد عناوین: 20
|
  • آنزیم های آنتی اکسیدانت، پایداری غشاء و درصد اسانس بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)، تحت تنش خشکی
    اردکانی، عباس زاده، شریفی عاشورآبادی صفحه 7

    در این پژوهش اثر تنش خشکی بر آنزیم های آنتی اکسیدانت، پایداری غشاء و درصد اسانس بادرنجیویه (Melissa officinalis L.) در شرایط مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوک های کامل تصادفی و با 4 تکرار در سال 1385 در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع اجرا گردید. تیمارها شامل1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T(40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان دادند، بین تیمارهای مختلف از لحاظ کاتالاز، نیترات ردوکتاز، پراکسیداز، پایداری غشاء و درصد اسانس اختلاف آماری در سطح یک درصد وجود داشت. مقایسه میانگین تیمارها نشان دادند که میزان کاتالاز تولید شده در تیمار 5T (20%FC) با میانگین 09/31 میکرومول آب اکسیژنه تجزیه در یک دقیقه، نسبت به سایر تیمارها افزایش داشت. در این مقایسه مشخص گردید که نیترات ردوکتاز در تیمار 4T (40%FC) با میانگین 543/3 میکرومول نیترات تولید شده به ازای هر گرم وزن تر، بیشتر از سایر تیمارها بود. بین میانگین میزان پراکسیداز در تیمار 4T و 5T اختلاف آماری وجود نداشت اما این تیمارها نسبت به سایر تیمارها پراکسداز بیشتری تولید کردند. مقایسه میانگین پایداری غشاء نشان داد که در تیمارهای تنش متوسط میزان پایداری نسبت به شاهد افزایش یافت. اما در تیمار تنش شدید خشکی پایداری غشاء مجددا کاهش یافت. در بخش دیگری از این تحقیق نمونه هایی از عرصه های طبیعی استان های تهران، اردبیل و اصفهان جمع آوری گردیدند تا علاوه بر مقایسه عرصه ها با یکدیگر به لحاظ درصد اسانس با تیمارهای کشت شده نیز مقایسه شوند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نمونه های جمع آوری شده از عرصه نشان دادند که به لحاظ ارتفاع گیاه، قطر ساقه و درصد اسانس بین نمونه ها اختلاف معنی دار در سطح پنج درصد وجود داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که نمونه های جمع آوری شده از اردبیل با میانگین 3961/0% بازده اسانس، نمونه اصفهان با میانگین 60/36 سانتیمتر ارتفاع گیاه و نمونه اردبیل با میانگین 867/2 میلیمتر قطر ساقه نسبت به سایر نمونه ها برتری داشتند. نتایج این بررسی نشان داد که بادرنجبویه دارای قدرت سازگاری نسبتا بالایی نسبت به شرایط و عوامل محیطی می باشد.

    کلیدواژگان: بادرنجبویه، تنش خشکی، آنزیم آنتی اکسیدانت، پایداری غشا، رویشگاه طبیعی
  • حامد جوادی، محمدحسین صابری، علی آذری نصر آباد، سعید خسروی صفحه 384

    به منظور بررسی اثر مقادیر و شیوه های توزیع کود نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی سورگوم علوفه ای اسپیدفید آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه شیوه توزیع کود نیتروژن شامل توزیع در یک نوبت (تمام کود پس ازکاشت)، توزیع در دو نوبت (نیمی پس از کاشت و نیمی پس از برداشت اول)، توزیع در سه نوبت (یک سوم پس از کاشت، یک سوم پس از برداشت اول و یک سوم پس از 6 تا 8 برگه شدن در رشد مجدد گیاه) به عنوان کرت اصلی و سه سطح کود نیتروژنه بر مبنای نیتروژن خالص (5/80، 161 و 5/241 کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت های فرعی در سه تکرار اجرا گردید. نتایج حاصله نشان داد که اثر مقادیر و شیوه توزیع کود نیتروژن در چین دوم و مجموع دو چین بر عملکرد علوفه خشک و عملکرد پروتئین معنی دار بود، به طوری که تقسیط کود نیتروژن در دو و سه نوبت به ترتیب نسبت به یک نوبت و کود نیتروژن به میزان 5/80 و 161 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به ترتیب نسبت به 5/241 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار شرایط بهتری را برای رشد و نمو فراهم کرد. اثر مقادیر و شیوه توزیع کود نیتروژن بر ارتفاع و تعداد پنجه در چین اول و دوم معنی دار نبود. اثر مقادیر و شیوه توزیع کود نیتروژن در چین اول بر درصد فیبر و درصد خاکستر و در چین دوم بر درصد پروتئین معنی دار بود. بیشترین درصد پروتئین، درصد خاکستر و کمترین درصد فیبر از تیمار 5/80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. همچنین بیشترین درصد پروتئین، درصد خاکستر و کمترین درصد فیبر به تقسیط کود نیتروژن در سه نوبت اختصاص یافت. اثر متقابل مقادیر و شیوه توزیع کود نیتروژن بر درصد پروتئین در چین اول و درصد خاکستر در چین دوم معنی دار بود ولی سایر صفات مورد مطالعه را تحت تاثیر قرار نداد. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش حداکثر عملکرد کمی و کیفی علوفه از مصرف 5/80 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار با توزیع در دو یا سه نوبت بدست آمد.

    کلیدواژگان: سورگوم علوفه ای، مقادیر کود نیتروژن، شیوه توزیع کود نیتروژن، عملکرد کمی و کیفی
  • فرزین پورامیر، مهدی نصیری محلاتی، علیرضا کوچکی، رضا قربانی صفحه 393

    این تحقیق به منظور بررسی اثر نسبتهای مختلف کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد کنجد و نخود در کشت مخلوط در سال 1386 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود، که از دو الگوی کاشت شامل کشت ردیفی و درهم به عنوان عامل اصلی و پنج سطح کشت شامل تک کشتی نخود، تک کشتی کنجد، 10% نخود + 100% کنجد، 20% نخود + 100% کنجد و 30% نخود + 100% کنجد به عنوان عامل فرعی تشکیل شده بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد کنجد از مخلوط 20% نخود + 100% کنجد در آرایش کاشت ردیفی با 8/1 تن در هکتار و کمترین عملکرد با 74/0 تن در هکتار از نسبت 10% نخود + 100% کنجد در کشت درهم به دست آمد. محاسبه عملکرد نسبی کل (RYT) نشان داد که میزان عملکرد محصول در نسبتهای 20% نخود + 100% کنجد، 30% نخود + 100% کنجد و 10% نخود + 100% کنجد در الگوی کاشت ردیفی به ترتیب 39 درصد (39/1RYT=)، 28 درصد (28/1RYT=) و 24 درصد (24/1RYT=) بیشتر از تک کشتی است و لذا چنین می توان استنباط کرد که در مخلوط دو گونه با نسبتهای فوق این دو گیاه از عوامل محیطی بهتر از تک کشتی استفاده کرده اند.

    کلیدواژگان: اجزای عملکرد، شاخص برداشت، عملکرد نسبی کل، نسبت های کاشت
  • رضا محمدی، امیر دریایی، رحمان رجبی صفحه 403

    خصوصیات آگرو- فیزیولوژیک 18 لاین پیشرفته گندم دوروم به همراه دو شاهد زردک (شاهد دوروم) و سرداری (شاهد گندم نان) در مزرعه در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی و آزمایشگاه با دو شرایط تنش (پلی اتیلن گلایکول) و نرمال (آب مقطر) طی سال های زراعی 84-1383و 85-1384 در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود-کرمانشاه) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد تنوع لازم بین ژنوتیپ های مورد بررسی جهت گروه بندی های معنی دار ژنوتیپ ها بر اساس صفات و شاخص های مورد بررسی وجود دارد. بر اساس نتایج دوسال و در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی ژنوتیپ شماره 16 با عملکرد 1/3945 کیلوگرم در هکتار و ژنوتیپ شماره 8 با 6/3247 کیلوگرم عملکرد به ترتیب بیشترین و کمترین میزان عملکرد را داشتند. در سال اول در شرایط دیم ژنوتیپ های شماره 9، 15 و 19 بیشترین میزان عملکرد و ژنوتیپ شماره 17 کمترین میزان عملکرد دانه را در شرایط دیم داشت. در شرایط آبیاری تکمیلی نیز در سال اول ژنوتیپ شماره 16 بیشترین و ژنوتیپ شماره 18 کمترین میزان عملکرد دانه را داشت. بر اساس میانگین عملکرد دانه در تمام محیط ها ژنوتیپ شماره 16 از بالاترین میزان عملکرد و بیشترین میزان شاخص STI و TOL و ژنوتیپ شماره 8 از کمترین میزان عملکرد دانه، شاخص TOL و شاخص STI نسبتا«پایینی برخوردار بودند. نتایج حاصل از تجزیه مسیر صفات آگرو-فیزیولوژیک بر روی عملکرد دانه در شرایط دیم نشان داد صفات تعداد روز تاظهور سنبله و رسیدن فیزیولوژیک، طول برگ پرچم، نسبت پدانکل به ارتفاع، ارتفاع بوته، میزان آب نسبی برگ و طول سنبله بر عملکرد دانه اثر مستقیم مثبت و بقیه صفات اثر مستقیم منفی داشتند. بر اساس نتایج آزمایشگاهی نیز ژنوتیپ شماره 19 از طول ریشه چه و کلئوپتیل بیشتر و ژنوتیپ های 6 و 17 از طول ریشه چه و کلئوپتیل کمتری برخوردار بودند. شاخص سرعت جوانه زنی در شرایط نرمال(PIN) و تنش (PIS) برای ژنوتیپ شماره 19 بیشترین و برای ژنوتیپ شماره 3 کمترین بود. ژنوتیپ های شماره 3، 9، 11، 14 و 20 در شرایط تنش از سرعت جوانه زنی بیشتری نسبت به شرایط نرمال برخوردار بودند. شاخص تحمل خشکی (STI) بعنوان معیار مزرعه ای همبستگی مثبت و معنی داری با طول ریشه چه و تعداد ریشه های جنینی نشان داد که این نشان می دهد انتخاب بر اساس این دو صفت آزمایشگاهی با انتخاب در شرایط مزرعه بر اساس شاخص STI مفید بوده و قابل توصیه می باشد.

    کلیدواژگان: گندم دوروم، صفات آگرو، فیزیولوژیک، شاخص تحمل خشکی، شاخص استرس جوانه زنی
  • احمد نظامی، حسین صداقت خواهی، حسن پرسا، مهدی پارسا، عبدالرضا باقری صفحه 415

    به منظور ارزیابی خصوصیات فنولوژیک، مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد ژنوتیپ های نخود متحمل به سرما در کشت پاییزه و در شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. در این مطالعه، 9 ژنوتیپ نخود متحمل به سرما به همراه رقم کرج 31-60-12 به عنوان شاهد (رقم نخود رایج در کشور)، در ابتدای آبان ماه در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و با انجام سه نوبت آبیاری (بلافاصله پس از کاشت، 20 روز پس از آبیاری اول و در زمان گل دهی)، مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج در حالی که شاهد آزمایش در همان مرحله گیاهچه ای بر اثر سرما کاملا از بین رفت، تفاوت میان ژنوتیپ های متحمل به سرما از نظر خصوصیات اندازه گیری شده شامل طول دوره رویشی، ارتفاع بوته، تعداد و طول شاخه ها در بوته، اجزای عملکرد (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه) و همچنین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، معنی دار بود (05/0≥p). همبستگی بین عملکرد دانه با طول دوره سبزشدن تا گل دهی (٭٭71/0r=) و گل دهی تا رسیدگی (٭٭68/0r=)، مثبت و معنی دار بود. ژنوتیپ 291MCC با 231 گرم در مترمربع، بالاترین عملکرد دانه را داشت و نمونه های 349MCC و 207MCC به ترتیب با 229 و 217 گرم در مترمربع، در رتبه های بعدی قرار گرفتند. با توجه به میانگین عملکرد نخود در کشور (410 کیلوگرم در هکتار)، به نظر می رسد بیشتر نمونه های ارزیابی شده در این آزمایش، از عملکردهای مناسبی در شرایط کاشت پاییزه برخوردار باشند.

    کلیدواژگان: اجزای عملکرد، تحمل به سرما، ژنوتیپ نخود، عملکرد دانه، فنولوژی، مورفولوژی
  • ریحانه عسگرپور، رضا قربانی، علیرضا کوچکی، علی اصغر محمدآبادی صفحه 424

    به منظور بررسی اثرات آفتابدهی، مالچ کاه جو و وجین دستی بر بانک بذر علفهای هرز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 87-1386 اجرا شد. این طرح بصورت کرت های دوبار خرد شده و در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. کرت اصلی دارای سه سطح شامل آفتابدهی با نایلون شفاف، نایلون تیره و عدم آفتابدهی (شاهد) بود. در کرت های فرعی مقادیر مختلف مالچ کاه جو (0، 300 و 600 گرم در متر مربع) قرار گرفتند. در کرت فرعی فرعی تیمار وجین شامل دو سطح وجین دستی و عدم وجین بود. با بررسی بذور جدا شده از بانک بذر علف های هرز، 16 گونه علف هرز پهن برگ و 3 گونه علف هرز باریک برگ شناسایی شدند که در مجموع آنها تنها 3 گونه علف هرز چندساله مشاهده شد. نتایج نشان داد که تراکم بذر علف های هرز در خاک شاهد 8/1 برابر بیشتر از آفتابدهی با نایلون شفاف بود. مالچ کاه و وجین دستی نیز تراکم بذر علف های هرز در خاک را بطور معنی داری کاهش دادند. بانک بذر در کرت های وجین نشده 3 برابر بیشتر از کرت های وجین شده بود. کمترین جمعیت بانک بذر در اثر متقابل آفتابدهی با نایلون شفاف، 300 گرم در متر مربع مالچ کاه و وجین دستی بدست آمد.

    کلیدواژگان: بقایای گیاهی، کنترل غیر شیمیایی، صفحات پلی اتیلن
  • فرزام قهقایی، محمد گلوی، محمود رمرودی، عبدالرضا باقری صفحه 431

    از مهم ترین معیارهای انتخاب ژنوتیپ های برتر، شناسایی ویژ گی های مهم و موثر بر عملکرد دانه در گیاه می باشند. لذا این تحقیق در سال زراعی 1386-1385، به منظور بررسی واکنش10 ژنوتیپ عدس به شرایط آب و هوایی سیستان، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها از لحاظ ویژگی های مورد بررسی (تعداد بوته سبز شده، تعداد بوته پس از سرما، درصد بقاء، تاریخ گلدهی، تاریخ رسیدگی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه) بجز ویژگی مرحله نموی گیاه قبل از سرما وجود داشت. درصد بقاء در تمام ژنوتیپ ها پس از رفع سرما بیش از 80 درصد بود. ژنوتیپ 225MLC با تولید 1088 کیلوگرم در هکتار بیشترین و ژنوتیپ 29MLC با تولید 304 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. بین تعداد غلاف در بوته با عملکرد دانه همبستگی مثبت و بسیار معنی داری مشاهده شد. در این تحقیق ژنوتیپ 225 MLCبه دلیل برخوداری از ارتفاع بالاتر (8/32 سانتی متر)، دوره رویشی و زایشی طولانی تر، بیشترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و بوته بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد و به عنوان ژنوتیپ برتر در شرایط آزمایش شناخته شد و ژنوتیپ های 25MLC و138MLC بترتیب با عملکرد دانه 917 و 880 کیلوگرم در هکتار در رتبه دوم و سوم قرار گرفتند.

    کلیدواژگان: ژنوتیپ، عدس، اجزاء عملکرد، عملکرد
  • متین جامی معینی، سید علی محمد مدرس ثانوی، پیمان کشاورز، علی سروش زاده، علی گنجعلی صفحه 444

    طی دو آزمایش مزرعه ای و گلخانه ای، کارآیی مصرف نیتروژن و مورفولوژی ریشه ارقام مختلف سیب زمینی مورد مقایسه قرار گرفت و واکنش مورفولوژی ریشه به غلظت نیتروژن بررسی گردید. تیمارهای مورد مطالعه در آزمایش مزرعه ای شامل چهار مقدار نیتروژن (صفر، 90، 180 و 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و شش رقم سیب زمینی (فونتانه، کوراس، آگریا، میریام، کاسموس و پیکاسو) بودند. آزمایش گلخانه ای به روش کشت در ماسه اجراء شد و اثر غلظت های مختلف نیتروژن (100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) بر خصوصیات مورفولوژیک ریشه ارقام سیب زمینی مورد بررسی قرار گرفت. مصرف نیتروژن عملکرد کل غده و کارآیی نیتروژن ارقام سیب زمینی را تحت تاثیر قرار داد. بیشترین عملکرد غده در تیمار 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. تفاوت معنی داری بین سطوح کودی 180 و 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از نظر عملکرد غده مشاهده نشد. کارآیی مصرف و کارآیی زراعی نیتروژن با افزایش مقدار کاربرد نیتروژن کاهش یافت. در بین ارقام سیب زمینی، کاسموس، کوراس و پیکاسو بالاترین مقادیر عملکرد، کارآیی مصرف و کارآیی زراعی نیتروژن را دارا بودند. غلظت های مختلف نیتروژن بر کلیه صفات مورفولوژیک ریشه به استثنای قطر ریشه، اثر معنی داری داشت. با افزایش غلظت نیتروژن، حجم، وزن تر، وزن خشک، مجموع سطح و مجموع طول ریشه و همچنین وزن خشک اندام های هوایی در کلیه ارقام سیب زمینی افزایش و نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک اندام های هوایی و وزن ویژه ریشه کاهش یافت. تفاوت معنی داری بین ارقام سیب زمینی از نظر خصوصیات مورفولوژیک ریشه وجود داشت و ارقام با کارآیی بالاتر نیتروژن، در کلیه غلظت های نیتروژن سیستم ریشه قوی تر و گسترده تری را تولید نمودند.

    کلیدواژگان: سیب زمینی، کارآیی مصرف نیتروژن، کارآیی زراعی نیتروژن، مورفولوژی ریشه
  • علی سلیمانی، عباس المدرس، لیلا نارنجانی صفحه 455

    به منظور بررسی تاثیر افزایش تراکم گیاهی بر عملکرد ساقه و ذخیره ساکارز در ساقه دو رقم سورگوم شیرین آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه اصفهان واقع در روستای زغمار پیاده گردید. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. شش تراکم کاشت 100، 200، 300، 400، 500 و 600 هزار بوته در هکتار با فاصله ردیف 50 سانتی متر به عنوان فاکتور اصلی و دو رقم ریو و کلر به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. اثر تراکم گیاهی در مرحله خمیری سخت دانه بر ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد پنجه در بوته، وزن تر ساقه، عملکرد عصاره استخراج شده از ساقه معنی دار بود ولی تاثیر معنی داری بر درصد بریکس، درصد ساکارز و درصد خلوص نداشت. تراکم گیاهی 400 هزار بوته در هکتار بیشترین عملکرد عصاره استخراج شده از ساقه و درصد خلوص شربت را حاصل نمود. در مرحله خمیری سخت دانه رقم کلر به طور معنی داری از نظر ارتفاع گیاه، قطر ساقه، وزن تر ساقه و عملکرد عصاره استخراج شده از ساقه و درصد بریکس نسبت به رقم ریو برتری داشت. تعداد پنجه در بوته در رقم ریو به طور معنی داری بیشتر از رقم کلر بود. با وجود اینکه میزان درصد ساکارز در رقم کلر نسبت به رقم ریو بیشتر بود اما تفاوت معنی داری از نظر این صفت و همچنین درصد خلوص بین ارقام وجود نداشت. در سه مرحله برداشت محصول خمیری نرم، خمیری سخت و رسیدگی فیزیولوژیکی بیشترین وزن تر ساقه، عملکرد عصاره استخراج شده از ساقه، درصد قند و درصد خلوص در مرحله خمیری سخت دانه حاصل شد. براساس نتایج این مطالعه ممکن است تراکم گیاهی 400 هزار بوته در هکتار، رقم کلر و مرحله برداشت محصول خمیری سخت در شرایط مشابه با مطالعه حاضر مناسب باشد.

    کلیدواژگان: سورگوم شیرین، عملکرد ساقه، درصد ساکارز، مراحل برداشت محصول
  • کمال حاج محمدنیا قالی باف، احمد نظامی، علی کمندی صفحه 465

    به منظور بررسی امکان استفاده از نشت الکترولیت ها به عنوان شاخصی از خسارت سرما در هشت رقم چغندرقند (Beta vulgaris L.) به نام های رسول، شیرین، IC و7233 (ارقام داخلی)، افشاری، پائولینا، ریزوفورت و لاتیتیا (ارقام خارجی) آزمایشی در سال 1386 در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این مطالعه ارقام چغندرقند در معرض هشت دمای یخ زدگی (شامل صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12- و 14- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. گیاهان تا مرحله 4-5 برگی در محیط طبیعی نگهداری شده و بعد از آن جهت اعمال تیمارهای یخ زدگی به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ارقام چغندرقند با استفاده از نشت الکترولیت ها مورد ارزیابی قرار گرفت، سپس درجه حرارت کشنده برای 50 درصد نمونه ها (LT50) بر اساس درصد نشت الکترولیت ها تعیین گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که اثرات دمای یخ زدگی و رقم بر میزان نشت الکترولیت ها وLT50 در ارقام مورد بررسی معنی دار (01/0p ≤) بود. کاهش دما به کمتر از 4- درجه سانتی گراد سبب افزایش میزان نشت الکترولیت ها در کلیه ارقام مورد بررسی گردید. در بین ارقام چغندرقند مورد بررسی، رقم IC بیشترین و رقم 7233 کمترین تحمل به سرما را از نظر میزان LT50 نشان دادند. در گروه بندی ارقام چغندرقند به دو گروه ارقام خارجی و داخلی، تفاوت معنی داری در مقدار نشت الکترولیت ها مشاهده نشد. با توجه به همبستگی خوب بین درصد نشت الکترولیت ها و LT50 در این آزمایش (*81/0- =r)، استفاده از این شاخص در ارزیابی خسارت تنش یخ زدگی در چغندرقند مفید به نظر می رسد.

    کلیدواژگان: غشاء سیتوپلاسمی، یخ زدگی، LT50
  • سمیرا سبزواری، حمیدرضا خزاعی، محمد کافی صفحه 473

    اسید هیومیک به عنوان یک اسید آلی بدون اثرات مخرب زیست محیطی عامل افزایش سرعت جوانه زنی و استقرار گندم می باشد. این مطالعه با هدف بررسی اثر اسید هیومیک بر شاخص های جوانه زنی ارقام مختلف گندم در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه گیاهان زراعی ویژه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارها شامل سه غلظت اسید هیومیک (36، 54 و 72) میلی گرم در لیتر به همراه شاهد (آب مقطر) و دو رقم گندم پاییزه (سبلان و سایونز) و دو رقم بهاره (پیشتاز و چمران) بودند. بذور پس از ضدعفونی، در پتری های با سطوح مشخص اسید هیومیک قرار داده شد و شمارش جوانه زنی تا 8 روز ادامه یافت. نتایج نشان داد که بین غلظت های متفاوت اسید هیومیک در مورد صفات اندازه گیری شده به جز درصد جوانه زنی تفاوت های معنی داری وجود دارد (01/0p<). نتایج همچنین نشان داد که غلظت 54 میلی گرم اسید هیومیک در لیتر، بیشترین سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه گیاهچه، طول ریشه چه و وزن خشک ساقه چه و نسبت طول ریشه چه به ساقه چه را به خود اختصاص داد. ارقام مختلف در مورد تمام صفات به جز سرعت جوانه زنی با هم تفاوت معنی داری داشتند (01/0p<). بهترین غلظت اسید هیومیک برای افزایش سرعت جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه چه و کاهش متوسط زمان لازم برای جوانه زنی و، غلظت 54 میلی گرم در لیتر می باشد و رقم پیشتاز و سایونز با داشتن بالاترین میانگین برای صفات مورد اندازه گیری به ترتیب ارقام بهاره و پاییزه با بیشترین پاسخ به اسید هیومیک معرفی می شوند.

    کلیدواژگان: اسید هیومیک، جوانه زنی، گندم
  • زینب رحیمی، محمد کافی، احمد نظامی، حمیدرضا خزاعی صفحه 481

    به منظور بررسی تاثیر شوری و سیلیسیم بر اجزای عملکرد گیاه خرفه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار سطح شوری (0، 7، 14 و 21 دسی زیمنس بر متر) و دو سطح سیلیسیم (کاربرد (یک میلی مولار سیلیکات سدیم) و عدم کاربرد) با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در تابستان سال 1387 انجام شد. نتایج نشان داد که هر چند اجزای عملکرد به طور معنی داری تحت تاثیر شوری قرار گرفتند ولی تاثیر شوری روی آن ها متفاوت بود، به طوری که تعداد کپسول در بوته کمتر از سایر اجزای عملکرد دانه (تعداد دانه، وزن هزار دانه و وزن کل دانه انشعابات) تحت تاثیر قرار گرفت. کاربرد سیلیسیم در وزن کل دانه انشعابات و همچنین عملکرد کل دانه اثر مثبت معنی داری نشان داد، لیکن در وزن خشک برگ و ساقه اثر معنی داری نداشت. تعداد کپسول در ساقه اصلی، وزن کل دانه در انشعابات و عملکرد دانه در تیمار های اثر متقابل شوری و سیلیسیم تفاوت معنی داری نشان دادند و در تیمار شاهد با کاربرد سیلیسیم بیشترین مقدار به دست آمد، در واقع افزایش سیلیسیم به محیط رشد گیاه خرفه باعث افزایش عملکرد دانه شده است. با توجه به این نتایج به نظر می رسد گیاه خرفه این پتانسیل را داراست که به عنوان یک گیاه دارویی و همچنین سبزی و حتی علوفه در مناطق دارای منابع آب و خاک شور مورد توجه قرار گیرد. همچنین می توان از سیلیسیم به عنوان یک عنصر مفید در افزایش عملکرد گیاهان زراعی و همچنین افزایش مقاومت آن ها به تنش های محیطی استفاده نمود.

    کلیدواژگان: انشعابات، کپسول، هزار دانه، وزن خشک
  • روح الله مرادی، پرویز رضوانی مقدم صفحه 489

    سالیسیلیک اسید یا اورتو هیدرکسی بنزوئیک اسید (SA) نقش اساسی در تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف مثل رشد، نمو گیاه، جذب یون، فتوسنتز و جوانه زنی ایفا می کند. به منظور بررسی تاثیر پیش تیمار بذر گیاه رازیانه توسط سالیسیلیک اسید در شرایط تنش شوری، بر جوانه زنی و خصوصیات رشد گیاهچه آن آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سالیسیلیک اسید در 7 سطح (0، 1/0، 5/0، 1، 5/1، 2 و 4 میلی مولار) و شوری در 5 سطح (0، 3/0، 5/0، 1 و 5/1 درصد) بود. اثرات ساده و متقابل کلیه فاکتورها بر روی صفات درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه و نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه معنی دار بود. از بین سطوح سالیسیلیک اسید، پیش تیمار با غلظت 1 میلی مولار بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه را دارا بود و غلظت 5/1 میلی مولار بالاترین نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه را داشت. غلظت بالای سالیسیلیک اسید (4 میلی مولار) تاثیر معنی داری در صفات مورد بررسی نسبت به شاهد نشان نداد. در زمان عدم تنش شوری پیش تیمار با سالیسیلیک اسید منجربه افزایش معنی داری در صفات مورد بررسی در مقایسه با عدم پیش تیمار نشد، ولی با اعمال تنش شوری، پیش تیمار باعث افزایش معنی دار تمامی صفات مورد بررسی شد. درمجموع نتایجحاصل نشان داد که پیش تیمار بذر توسط سالیسیلیک اسید در مناطق مستعد تنش شوری می تواند باعث مقاومت بذر گیاه رازیانه در مرحله جوانه زنی شود.

    کلیدواژگان: اورتو هیدرکسی بنزوئیک اسید، جوانه زنی، پیش تیمار، تنش شوری، رازیانه
  • لیلا رازقی یدک، مجید عزیزی، محمد فارسی صفحه 501

    قارچ شی تاکه) Lentinula edodes(Berk) Singer/Pegler (از لحاظ تولید مرتبه دوم را در میان قارچ های خوراکی مهم دنیا به خود اختصاص داده است. این قارچ به خاطر طعم و مزه بی نظیر و همچنین خواص دارویی مدتهای مدیدی است که مورد توجه ویژه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت در دنیا و همچنین با توجه به تاثیر بستر کاشت برتولید میوه در این قارچ دارویی، تحقیقی در یک طرح بلوک کاملا تصادفی با چهار فرمول بستر کاشت شامل:1) خاک اره، سبوس گندم، ارزن 2) خاک اره، سبوس برنج، ملاس،گچ و سوپر فسفات کلسیم 3) خاک اره، سبوس گندم و تفاله چای 4) خاک اره، ساکارز، اسید سیتریک،گچ و کربنات کلسیم بر فرآیند زود میوه دهی، عملکرد، بهره وری بیولوژیکی، میانگین تعداد و وزن هر قارچ با 6 تکرار بررسی شد. نتایج این بررسی ها نشان داد که آغاز میوه دهی در فرمول سوبسترای 1 بسیار زودتر (58 روز از تلقیح تا تولید میوه) از بقیه فرمول ها رخ داد. همچنین این فرمول سبب بیشترین عملکرد (g/log3/112) و بهره وری بیولوژیکی (09/35%) در بین سایر فرمول های سوبسترای مورد بررسی داشت. تعداد قارچ نیز در فرمول سوبسترای 1 بیشترین مقدار (N/log 67/16) بود. لازم به ذکر است که بین فرمول های سوبسترای 1 و 2 از لحاظ خصوصیات اندازه گیری شده، اختلاف معنی داری وجود نداشت. بیشترین میانگین وزن قارچ تعلق به فرمول سوبسترای 4 با 33/14 گرم قارچ داشت.

    کلیدواژگان: شی تا که، ترکیب سوبسترا، عملکرد، بهره وری بیولوژیکی، وزن و تعداد قارچ
  • علیرضا کوچکی، غلامعلی کمالی صفحه 508

    این تحقیق با هدف ارزیابی تاثیر تغییر اقلیم بر تولید گندم دیم کشور انجام گرفت. به این منظور داده های آب و هوایی تولید شده بوسیله مدل گردش عمومی براساس سناریوهای اقلیمی مجمع بین دول تغییر اقلیم برای سالهای 2025 و 2050 میلادی (مطابق با 1405 و 1430 شمسی) شامل درجه حرارت حداقل و حداکثر و میزان بارش یعنوان ورودی های یک مدل شبیه سازی رشد و عملکرد برای گندم دیم که قبلا برای پیش بینی عملکرد و رشد گندم در شرایط فعلی واسنجی و تعیین اعتبار شده بود مورد استفاده قرار گرفت. به این ترتیب این امکان فراهم شد که با اجرای مدل مذکور در شرایط تغییر اقلیم رشد و عملکرد گندم دیم در مناطق مختلف کشور پیش بینی شده و نتایج با وضعیت فعلی مقایسه گردد. نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص سطح برگ و میزان تشعشع جذب شده توسط کانوپی گندم در شرایط تغییر اقلیم نسبت به شرایط فعلی کاهش خواهد یافت. کاهش جذب تشعشع باعث کاهش سرعت رشد محصول شده و در نتیجه تولید ماده خشک بطور چشمگیری کاهش خواهد یافت. ارزیابی شاخص تنش خشکی در شرایط اقلیمی آینده نشان داد که کاهش سرعت رشد عمدتا به دلیل کمبود آب ناشی از افزایش تبخیر و تعرق می باشد. کاهش طول فصل رشد همراه با کاهش قابل توجه شاخص برداشت عملکرد دانه گندم دیم را علیرغم اثرات مثبت افزایش غلظت دی اکسید کربن، به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد. شدت کاهش با عمیق تر شدن شرایط تغییر اقلیم از سال 2025 به سال 2050 بیشتر خواهد بود. نتایج شبیه سازی نشان داد که شدت کاهش عملکرد در مناطق شرقی کشور نسبت به مناطق غرب کشور بیشتر است. میزان پیش بینی شده کاهش عملکرد گندم دیم در مناطق دیم خیز کشور برای سال 2025 در محدوده 16 تا 24 درصد و برای سال 2050 میلادی در دامنه 22 تا 32 درصد می باشد.

    کلیدواژگان: تغییر اقلیم، گندم دیم، مدلهای گردش عمومی، شبیه سازی، عملکرد، طول دوره رشد، ایران
  • فریدون ملتی، مهدی پارسا، بختیار لله گانی صفحه 521

    این پژوهش به منظور بررسی رفتارهای جوانه زنی و تعیین تاریخ کاشت مطلوب سه گونه گیاه دارویی شامل کندل کما (Dorema ammoniacum)، آنغوزه (Ferula assa-foetida) و باریجه (Ferula gummosa) در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 87-1386 انجام شد. آزمایش اول شامل بررسی اثر سطوح مختلف دما و تیمار بذر بر درصد و سرعت جوانه زنی بذر این گیاهان بود. دما در 6 سطح شامل 1، 4، 7، 10، 13 و 20 درجه سانتیگراد و تیمار بذر در 3 سطح شامل عصاره، آبدهی و شستشو مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش دوم وضعیت سبز شدن بذر این گیاهان در چهار تاریخ کاشت شامل اول آذر، اول دی، اول فروردین و اول اردیبهشت در شرایط گلدان و فضای آزاد مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، دمای اپتیمم جوانه زنی گیاهان کندل کما، آنغوزه و باریجه به ترتیب 83/7، 27/8 و 14/3 درجه سانتیگراد بدست آمد. بعلاوه، درصد جوانه زنی هر گیاه با سرعت جوانه زنی آن رابطه مثبت و معنی دار (01/0>p) داشت. همچنین، درصد سبز شدن هر سه گیاه در تاریخ کاشت های پاییزه شامل اول آذر و اول دی بطور معنی دار بیشتر از درصد سبز شدن آنها در تاریخ کاشت های بهاره شامل اول فروردین و اول اردیبهشت بود.

    کلیدواژگان: جوانه زنی، سبز شدن، کندل کما (Dorema ammoniacum)، آنغوزه (Ferula assa، foetida)، و باریجه (Ferula gummosa)
  • مجتبی میرآخوری، فرزاد پاکنژاد، فواد مرادی، محمدرضا اردکانی، پریسا ناظری، محمد اسماعیل پور جهرمی صفحه 531

    به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و متانول بر محتوای آب نسبی سلول، نشت یونی، میزان تغییرات فلورسانس سریع کلروفیل و محتوای کلروفیل سویا، آزمایش مزرعه ای بصورت فاکتوریل و درقالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد کرج اجرا شد. فاکتور اول در 6سطح که یک تیمار شاهدM0 (بدون مصرف متانول) وتیمارهای M1، M2، M3، M4، M5 به ترتیب محلولهای 35،28،21،14،7 درصد حجمی و با 3 بار در فصل رشد با فواصل 12 روز یکبار بر روی قسمتهایی هوایی بوته های سویا محلول پاشی شدند. تنش خشکی بعنوان فاکتور دوم در 2 سطح 70% و40% درصد تخلیه رطوبت حجمی اعمال گردید. صفاتی نظیر عملکرد دانه، محتوای آب نسبی سلول، نشت یونی، میزان تغییرات فلورسانس سریع کلروفیل و محتوای کلروفیل سویا اندازه گیری شدند. اندازه گیری صفات ذکر شده قبل و بعد از محلول پاشی سوم انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر کلروفیل، عملکرد دانه، نشت یونی بعد از محلول پاشی، پارامترهای ظرفیت فتوشیمیایی فتوسیستم ІІ، حداکثر فلورسانس، فلورسانس متغیر در سطح احتمال 5% معنی دار شد. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش سطح تنش خشکی مقدار ظرفیت فتوشیمیای PS ІІ، کلروفیل و محتوای آب نسبی سلول، کاهش و میزان حداقل فلورسانس افزایش و نشت یونی افزایش داشت. همچنین اثر محلول پاشی بر کلروفیل، عملکرد دانه، پارامترهای ظرفیت فتوشیمیایی فتوسیستم دو، حداکثر فلورسانس، فلورسانس متغیر، محتوای آب نسبی سلول در سطح احتمال 5% معنی دار شد. پارامترهای حداکثر فلورسانس، ظرفیت فتوشیمیایی فتوسیستم ІІ و محتوای آب نسبی قبل از محلول پاشی، محتوای آب نسبی بعد از محلول پاشی، کلروفیل بعد از محلول پاشی همبستگی مثبت و بالایی را با عملکرد دانه نشان دادند. اثر متقابل فاکتورهای مورد بررسی معنی دار نشد.

    کلیدواژگان: تنش، متانول، پارامترهای فلورسانس کلروفیل، محتوای آب نسبی سلول، محتوای کلروفیل برگ
  • سیاره ایرانی، احمد ارزانی *، عبدالمجید رضایی صفحه 542

    به منظور ارزیابی خصوصیات فیزیولوژیک و کیفیت دانه هیجده لاین تریتیکاله مشتمل بر 9 لاین دابل هاپلوئید و 9 لاین 6F خواهری، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد اجرا شد. صفات محتوای پروتئین، محتوای پروتئین آرد، گلیادین، گلوتنین- سکالین، حجم رسوب SDS وزن حجمی دانه، طول، عرض و مساحت برگ پرچم، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات به جزء حجم رسوب SDS معنی دار بوده است. لاین های دابل هاپلوئید و لاین های 6F از نظر کلیه صفات به جزء صفات حجم رسوبSDS، وزن حجمی دانه، گلیادین و طول برگ پرچم تفاوت بسیار معنی داری داشتند. لاین های 6 F از لحاظ بیشتر صفات مرتبط با کیفیت دانه برتر از لاین های دابل هاپلوئید بودند. عملکرد دانه با طول برگ پرچم همبستگی مثبت و معنی داری و با درصد پروتئین و محتوی پروتئین با روش اسپکتروفتومتری همبستگی منفی و معنی داری نشان داد. بیشترین ضریب تنوع ژنتیکی به محتوای کلروفیل و کمترین آن به وزن حجمی دانه، طول و عرض برگ پرچم اختصاص داشت. بیشترین و کمترین وراثت پذیری عمومی به ترتیب با 99 درصد به محتوای کلروفیل و با 28 درصد به حجم رسوبSDS اختصاص داشت. در مجموع لاین های 6F در صفات مرتبط با کیفیت دانه و خصوصیات فیزیولوژیک از لاین های دابل هاپلوئید برتر بودند.

    کلیدواژگان: تریتیکاله، دابل هاپلوئید، محتوی پروتئین دانه، صفات فیزیولوژیک و همبستگی بین صفات
  • محمدحسن راشد محصل، مصطفی سراجچی، مهدی افشاری، حمیدرضا احیایی صفحه 550

    به منظور بررسی واکنش بذور مختلف علف های هرز به نور دو آزمایش در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در دو منطقه-ی مجزا به اجرا درآمد. در آزمایش اول زمین مورد نظر در دو زمان روز و شب شخم زده شد. نمونه برداری از علف های هرز حدود 70 روز پس از شخم با استفاده ازکوادراتی به ابعاد 1×1 متر صورت گرفت. در آزمایش دوم زمین مورد مطالعه زیر کشت سیب زمینی قرار گرفت و در تیمار شب کلیه عملیات شخم، کاشت سیب زمینی و خاک دهی پای بوته، شب هنگام انجام گردید. دو بار نمونه برداری از علف های هرز موجود در مزرعه سیب زمینی در تاریخ 13/4/88 و 9/7/88 با استفاده از کوادرتی به ابعاد 1×1 انجام گرفت و علف های هرز به تفکیک گونه شناسایی و شمارش شدند. نتایج نشان داد که علف های هرز تاج خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus)، شیرتیغی (Sonchus oleraceus)، پنجه کلاغی (Digitaria sanguinalis)، تاتوره (Datura stramonium) و کنف وحشی (Hibiscus trionum) در آزمایش اول در تیمار شخم در شب مشاهده نشدند. اما در مقابل تیمار شخم درشب بر تعداد علف هرز سلمه (Chenopodium album) و تاج ریزی سیاه (Solanum nigrum) تاثیر معنی داری نداشت هر چند که از لحاظ وزن خشک، تنها علف هرز سلمه در هر دو تیمار یکسان بود که احتمالا بیانگر عدم حساسیت این علف هرز نسبت به زمان انجام شخم می باشد. در آزمایش دوم نیز نتایج بسیار مشابهی بدست آمد. عملکرد سیب زمینی در تیمار شخم در شب بالاتر از شخم در روز بود اما این اختلاف عملکرد از لحاظ آماری معنی دار نبود. با توجه به این تحقیق می توان اظهار داشت که انجام عملیات زراعی همچون شخم و کاشت و خاک دهی پای بوته در شب می تواند بشدت بر تراکم علف های هرز و همچنین وزن خشک کل علف های هرز در سطح مزرعه تاثیر بسزایی داشته باشد.

    کلیدواژگان: جوانه زنی، زمان انجام شخم، سیب زمینی، مدیریت پایدار علفهای هرز، نور
  • علیرضا بهشتی، زینب بارویی صفحه 559

    به منظور بررسی اثر تنش رطوبتی بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک مرتبط باعملکرد سورگوم پژوهشی در سه آزمایش (شرایط عادی، تنش رطوبتی در مرحله زایشی و تنش رطوبتی در مرحله رویشی) در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی در سال 1386 انجام گرفت. این آزمایش ها بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ده ژنوتیپ سورگوم دانه ای به اجرا درآمد. در آزمایش عدم تنش، آبیاری به روش معمول انجام شد. دو آزمایش تنش شامل(1) آزمایش تنش در مرحله رشد زایشی(از آغاز گلدهی تا خمیری نرم)، (2)آزمایش تنش در مرحله رشد رویشی(از مرحله 4 برگی تا آغاز گلدهی) بودند که آبیاری درطول دوره تنش صورت نپذیرفت. صفات مورد نظر شامل تاریخ گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، قطر ساقه، طول خوشه، وزن دانه تک بوته، وزن صد دانه و وزن بیولوژیک بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند نتایج نشان داد برای کلیه صفات مورد بررسی به جز وزن دانه تک بوته و وزن صد دانه تفاوت معنی داری در سطح 1% بین این ژنوتیپ ها در هر سه محیط وجود داشت. وزن دانه تک بوته به میزان 11 و 4/42 درصد به ترتیب در شرایط تنش در مرحله زایشی و رویشی نسبت به شرایط بدون تنش کاهش داشت.

|
  • Antioxidant Enzymes, Membrane Stability and Essential Oil Percentage of Balm under Drought Stress
    M. Ardakani, B. Abaszadeh, E. Sharifi Ashoorabadi Page 7

    In this research, the effect of drought stress on antioxidant enzymes, membrane stability and essential oil percentage in Balm (Melissa officinalis L.) has been evaluted under field conditions. Experimental design was complete randomized block design with 4 replications. The treatments included: T1 (control; non stress), T2 (80%FC), T3 (60%FC), T4 (40%FC) and T5 (20%FC). Results showed that there was a significant differences

  • H. Javadi, M. H. Saberi, A. Azari Nasrabad, S. Khosravi Page 384

    In order to study the effect of amounts and methods of nitrogen application on quantitative and qualitative characteristics of forage sorghum (Sorghum bicolor (L.) moench var. speed feed) an experiment was conducted as split plot based on compeletely randomized block design with 3 replications. In this study 3 amounts nitrogen fertilizer including (80.5, 161 and 241.5 kg/ha) were used as main plots and 3 methods of nitrogen application including in one stage (total fertilizer applied after planting), two stage (one-half fertilizer applied after planting and one-half after first harvest) and three stage (one-third fertilizer applied after planting, one-third after first harvest and one-third after 6 to 8 leaves regrowth) as sub plot. Results showed that the effect of amounts and methods of nitrogen application in first, second and sum of two harvests on dry matter forage yield and protein yield was significant. Methods of nitrogen application in two and three stage were better than one stage, and nitrogen amounts of 80.5 and 161 kg/ha were better than 241.5 kg/ha, which provide better condition for crop development and growth, because the crop used better of environmental factors than the other treatments. The effect of amounts and methods of nitrogen application were not significant on plant height and number of tiller. Effect of amounts and distribution method of nitrogen fertilizer was significant on percentage fiber and ash at first harvest and protein percentage of second harvest. The highest protein percentage and ash and the lowest fiber percentage were obtained from 80.5 (N) kg/ha and application in three stages. Interaction between amounts and methods of nitrogen was not significant on studied traits, other than on protein percentage at first application and ash percentage at second harvest. The results showed that the maximum yield quantitative and qualitative were obtained by using of nitrogen fertilizer amount of 80.5 kg/ha by two or three stage application.

  • F. Pouramir, M. Nassiri Mahallati, Óa. Koocheki, R. Ghorbani Page 393

    In order to evaluate the effect of different planting ratios on yield and yield components of sesame and chickpea in intercropping, an experiment was conducted in Research Farm of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad in 2007. The treatments were arranged in split plots based on randomized complete block design with three replications, consisting of two planting methods namely row planting and mixed planting as main plot and five planting ratios including chickpea monoculture, sesame monoculture, 10% chickpea+100% sesame, 20% chickpea+100% sesame, 30% chickpea+100% sesame as sub plot. The results showed that the highest sesame yield of 1.8 t/ha was obtained in 20% chickpea+100% sesame intercropping at row planting pattern and the lowest yield of 0.74 ton/ha was obtained from 10% chickpea+100% sesame ratio with mixed planting. Land equivalent ratio (RYT) showed that with 20% chickpea+100% sesame, 30% chickpea+100% sesame and 10% chickpea+100% sesame ratio the yield was respectively 39% (RYT=1.39), 28% (RYT=1.28) and 24% (RYT=1.24) more than monoculture. This could be attributed to better utilization of environmental resourses by these combinations of the crops.

  • R. Mohammadi, A. Daryaei, R. Rajabi Page 403

    This study was conducted with 18 advanced durum genotypes and two check cultivars, Zardak (durum check) and Sardari (Bread wheat check), under rainfed and supplemental irrigation in field and also under stress (polyethylene glycol) and non-stress (distilled water) conditions in laboratory in Sararood station during growing seasons 2004-5 and 2005-6. The genotypes were significantly varied based on analysis of variance and mean comparison for the studied agro-physiologic traits. In the both growing seasons, the genotypes No. 9, 15 and 19 had the highest grain yield under rain-fed condition. Tthe genotypes No. 13 and 16 for 2004-05 and the genotypes No. 8, 12 and 19 for 2005-06 had the highest grain yield performance under supplemental irrigation. The genotype No-16 with the highest yield across environments had the highest STI and TOL, whereas the genotype No. 8 with the lowest yield had the lowest TOL and relatively low STI. The results of path-coefficient analysis for grain yield under rain-fed condition showed that the traits of DHE, DM, FL, Ped.L/PLH, PLH, RWC, SL had positive direct effect on yield and the others traits had negative direct effect. The genotype No. 19 had the highest coleoptile and rootlet length and for these two traits genotypes No. 6 and 17 were in lowest. The genotype No. 19 had the highest PIS and PIN and genotype No. 3 had the lowest. The genotypes No. 3, 9, 11, 14 and 20 had the higher GSI under stress than non-stress conditions. The STI as a field criterion had significant positive correlation with the traits of Root.L. and Root. No., which indicating selection based on Root. L. and Root.No. in laboratory condition may be useful and recommended for screening in field condition.

  • A. Nezami, H. Sedaghat Khahi, H. Porsa, M. Parsa, A. Bagheri Page 415

    In order to investigate of phenological and morphological characteristics, yield components and yield of cold tolerant chickpea genotypes in fall sowing, 9 cold tolerant chickpea genotypes and Karaj 12-60-31 as a control were evaluated in Experimental Field of College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad in 2006-2007. The experiment was carried out based on randomized complete block design with four replications. The planting date was 25 October and three times of irrigation was done as supplementary irrigation at planting stage, 20 days after that and at flowering stage. The control was ruined at seedling stage due to the hard cold. Based on the results, the differences among the genotypes for all of measured traits including growth duration, plant height, number and length of branches, yield components (pod number per plant, seed number per pod and 100 seeds weight), seed yield and biological yield were significant (P≥0.05). There were positive and significant correlations between seed yield and vegetative (r=0.71**) and reproductive (r=0.68**) periods. MCC291, MCC349 and MCC207 produced the highest seed yield with 231, 229 and 217 g.m-2, respectively. Totally, it appears that some of genotypes have appropriate yield potential for fall sowing under supplementary irrigation at Mashhad.

  • R. Asgarpoor, R. Ghorbani, A. Koocheki, A. Mohammad-Abadi Page 424

    To study the effects of soil solarization, barley straw mulch and hand weeding on weed seedbank, a field experiment was conducted at Research Farm of College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad during 2007-2008 growing season. This experiment was based on a randomized complete block arranged as a split-split plot design with three replications. Clear and black polyethylene, and non-solarized control were arranged on main plots. A different straw mulch rates (0, 300 and 600 gm-2), and weeding treatment were in the sub-plots and sub-sub plots, respectively. A total of 19 weed species was recorded in all treatments which were mainly annual broad leave species. Results indicated that solarization with clear sheets had 1.8 times less seed density than the control plots. Application of straw mulch decreased weed seed population. Also, hand weeding was effective in reducing weed seeds. Weed seedbank density in no-weeding plots was 3 times greater than weed control plots. The interaction between soil solarization, straw mulch and weeding on seedbank size was significant. The lowest number of weed seeds was observed in clear polyethylene, 300 gm-2 straw mulch and weeding.

  • F. Ghahghaei, M. Galavi, M. Ramroodi, A. Bagheri Page 431

    The important factors for high seed yielding genotypes selection, involve of those characteristics that affecting on seed per plants. In order to evaluation and selection the fittest lentil genotypes in sistan region, an experiment with 10 genotyps were carried out in agricultural research farm at Agricultural research Institute of Zabol University, in 2006-2007 by complete randomize blocks design in three replications.The results showed significantly differences

  • M. Jami Moeini, S.A. Modarres Sanavy, P. Keshavarz, A. Sorooshzadeh, A. Ganjeali Page 444

    Nitrogen use efficiency and root morphology of different potato (Solanum tuberosum L.) cultivars were compared in two field and greenhouse trials and root morphology response to nitrogen concentration was investigated. In field experiment, treatments consisted of four nitrogen application rates (0, 90, 180 and 270 kg ha-1) and six potato cultivars (Fontane, Kuras, Agria, Miriam, Cosmos and Picasso). Greenhouse experiment was conducted at sand culture method and effects of different nitrogen concentrations (100, 200 and 300 mg l-1) on root morphological characteristics were studied. Different nitrogen application rates affected total tuber yield and nitrogen efficiency of potato cultivars. Maximum tuber yield was obtained in 270 kg ha-1 N treatment. There was no significant difference between tuber yields in 180 and 270 kg ha-1 N treatments. Nitrogen use efficiency and agronomic efficiency of potato cultivars decreased with increasing nitrogen application. Cosmos, Kuras and Picasso had the highest yield, nitrogen use efficiency and agronomic efficiency among potato cultivars. In greenhouse trial, different nitrogen concentrations had significant effects on all root morphological characteristics, except root average diameter. In all potato cultivars, root volume, root fresh weight, root dry weight, total root area, total root length and shoot dry weight increased and root/shoot ratio and specific root weight decreased with increasing nitrogen concentration. Potato cultivars differed in root morphological traits and cultivars with higher nitrogen efficiency had larger and stronger root system in all nitrogen concentrations.

  • A. Soleymani, A. Almodares, A. Naranjani Page 455

    In order to evaluate the effect of increase plant density on stalk yield and sucrose content in two sweet sorghum cultivars, an experiment was conducted at Research Farm of Isfahan University located at Zaghmar village. A split plot layout within a randomized complete block design with tree replication was used. Main plots were plant densities (100, 200, 300, 400, 500 and 600 thousand plant/ha) and subplots were cultivars (Rio and Keller). The effect of plant density at hard dough harvest stage on plant height, stem diameter, number of tillers, stem fresh weight and juice yield were significant but had no significant effect on brix, sucrose percentage and purity. The highest juice yield and purity were produced by 400 thousand plants/ha. Keller was significantly superior for plant height, stem diameter, stem fresh weight, juice yield and brix at hard dough harvest stage as compared to Rio. Number of tiller per plant of Rio was significantly more than Keller. There were no significant difference between two cultivars for sucrose percentage and purity but sucrose percentage in Keller had highest as compared to Rio. Maximum stem fresh weight, juice yield, sucrose percentage and purity were obtained at hard dough harvest stag. On the basis of the results obtained, 400 thousand plant/ha plant density, Keller cultivar and hard dough harvest stage might be suitable for sweet sorghum production under the condition similar to the present study.

  • K. Hajmohammadnia Ghalibaf, A. Nezami, A. Kamandi Page 465

    In order to evaluate the electrolyte leakage as an indicator for cold injury in eight sugar beet (Beta vulgaris L.) cultivars including Rasoul, Shirin, IC, 7233 (national cultivars), Afshari, Paolina, Rhizofort and Laetitia (foreign cultivars), a trial carried out at Crop Physiology Lab. of Agriculture College of Ferdowsi University of Mashhad in 2006. In this study beet cultivars, with 8 freezing temperatures (0, -2, -4, -6, -8, -10, -12 and -16 °C) as a complete randomized design in a factorial arrangement with three replications. Plants were kept until 4-5 leaf stage in natural environment, then transferred to the thermogradient freezer. The cell membrane stability of beet cultivars was measured through electrolyte leakage and the lethal temperature 50 (LT50) of leaf samples based on electrolyte leakage percent also were determined. Results showed that there were significant differences (p≤0.01) among freezing temperatures and cultivars for electrolyte leakage and LT50. As temperature decreased below -4 °C, electrolyte leakage of all genotypes were increased. Among beet cultivars, IC cultivar had the highest, and 7233 cultivar had the lowest cold tolerance according to the LT50. Also in grouping sugar beet as local and foreign cultivars, there were no significant different in electrolyte leakage among cultivars. According to the high correlation between electrolyte leakage percent and LT50 (r= -0.81), it seems that using this index for evaluation of freezing tolerance injury in sugar beet could be useful.

  • S. Sabzevari, H. Khazaie, M. Kafi Page 473

    Humic acid is an organic acid without environmental destructive effects that is applied for increasing germination rate and wheat establishment. In order to evaluate effects of different levels of humic acid on germination of four wheat cultivars; an experiment was conducted in 2008 at Research Laboratory of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. A randomized completely block design with four replications used with factorial combination of humic acid concentration (0, 36, 54, and 72 mg/l) and wheat cultivars (Sayons, Chamran, Pishtaz and Sabalan). Results showed that all traits except germination rate were significantly different

  • Z. Rahimi, M. Kafi, A. Nezami, H.R. Khazaie Page 481

    In order to study the effects on salinity and silicon application on yield and yield components of purslane (Portulaca oleracea L.), an experiment was conducted in a completely randomized desgin with three replications and two factors consisted of four different levels of salinity using NaCl (0, 7, 14, 21dS/m) and two levels of silicon (application of one mMol sodium silicate and not application). Increasing salinity concentration significantly caused a negative effect on seed yield. But yield components such as number and weight of seed were more sensitive than number of capsul in main stem in final seed yield. Application of silicon increased seed yield in control but was not significant in salinity levels and leaves and stem biomass. Seed yield and total seed weight in branches was significantly decresed. Weight of 1000 seed in main stem and branches was not significantly different in salinity levels. As a result, purslane could be extremely tolerated to saline conditions, so it seems that it can be cultivated in saline soils and arid regions. Also applied silicon can be increase yield and plant tolerance to environmental stress. Effect of Salinity and Silicon on Seed Yield and Yield Components of Purslane)Portulaca oleracea L.(Z Rahimi, M Kafi, a nezami, H.R KhazaieAbstractAbstractIn order to study the effects on salinity and silicon application on yield and yield components of purslane (Portulaca oleracea L.), an experiment was conducted in a completely randomized desgin with three replications and two factors consisted of four different levels of salinity using NaCl (0, 7, 14, 21dS/m) and two levels of silicon (application of one mMol sodium silicate and not application). Increasing salinity concentration significantly caused a negative effect on seed yield. But yield components such as number and weight of seed were more sensitive than number of capsul in main stem in final seed yield. Application of silicon increased seed yield in control but was not significant in salinity levels and leaves and stem biomass. Seed yield and total seed weight in branches was significantly decresed. Weight of 1000 seed in main stem and branches was not significantly different in salinity levels. As a result, purslane could be extremely tolerated to saline conditions, so it seems that it can be cultivated in saline soils and arid regions. Also applied silicon can be increase yield and plant tolerance to environmental stress.

  • R. Moradi, P. Rezvani Moghaddam Page 489

    Salicylic acid (SA) or orthohydroxybenzoic acid play a major role in regulation of many physiological processes e.g. growth, development, ion absorption and germination of plats. In order to evaluate the effects of prepriming Fennel seed with salicylic acid in salinity stress condition, on germination and growth characteristics of Fennel, an experiment was conducted in a factorial arrangement based on completely randomized design with three replications. The experimental treatments were salicylic acid with 7 levels (0, 0.1, 0.5, 1, 1.5, 2 and 4 mM) and salinity with 5 levels (0, 0.3, 0.5, 1 and 1.5 percentage). All salicylic acid and salinity treatments had significant effect on percentage and speed germination, length of radicle and hypocotyle, dry weight of radicle, hypocotyle and seedling and radicle / hypocotyle ratio (R/H). One mM salicylic acid had the highest percentage and speed of germination, length of radicle and hypocotyle and dry weight of radicle, hypocotyle and seedling. The highest radicle/hypocotyle ratio was obtained at 1.5 mM salicylic acid. Four mM salicylic acid didnt have significant effect on all maintained parameters. With no salinity stress (control), salicylic acid didn’t have any significant effect on all parameters, but when there was salinity stress; prepriming increased all studied characteristics significantly. Therefore, based on our results it seems that salinity resistance of Fennel seeds at germination stage will increase by treating seeds with on mM salicylic acid.

  • L. Razeghi Yadak, M. Azizi, M. Farsi Page 501

    Shiitake mushroom [Lentinula edodes (Berk) Singer/Pegler] has the second production class among the most important edible mushrooms. For a long time this mushroom has draw attention due to its unique flavor and taste and also therapeutic properties. Due to the importance of this mushroom in the world and also the effect of substrate on the production of this medicinal mushroom, a research were conducted in randomized complete block design with 6 replications on 4 different substrate formulations including: 1) sawdust, wheat bran, millet; 2) sawdust, wheat bran, molasses, chalk, calcium super phosphate; 3)sawdust, wheat bran, tea waste; 4)sawdust, saccharose, citric acid, chalk and calcium carbonate on L. edodes production for determining the suitable substarte on early fruiting, yield, biological effeciency, average mushroom numbers and weights per block. Results showed that substrate formulation 1 caused earlier fruiting than others (58 days from incubation time), this formulation also had the highest yield (112/3 g/log) and biological effeciency (35/09%) between the others formula. mashroom number was the most in substrate formulation 1 (16/67 n/log) and the highest mushroom wieght was obtained from formulation 4 (14/33 g/per mushroom). there wasn’t any significant differences at (p≤0. 05) between substrate formulation 1 and 2.

  • A. Koocheki, Gh Kamali Page 508

    This research was conducted to evaluate the impacts of climate change on rainfed wheat growth and yield at country level. Weather data generated by a General Circulation model based on the ICCP scenarios for the target years of 2025 and 2050. Daily weather data including minimum and maximum temperatures, precipitation and radiation were used as the inputs of a growth simulation model for rainfed after calibration and validation for predicting wheat yield under current climatic conditions. Using the model, the impacts of climate change on wheat growth and yield was predicted and compared with the current data. The simulation results indicated that leaf area index and absorbed radiation by wheat canopy was reduced under climatic conditions of the target years. Reduction of absorbed radiation resulted to a lower crop growth rate and consequently drastic reduction in dry matter production. Estimated drought stress index for the future climate conditions showed that reduction of crop growth rate was mainly resulted from water shortage due to increased evapotranspiration. Reduction of the length of growth period together with a considerable decline of harvest index resulted in a significant reduction of rainfed wheat yield despite the positive effects of increased CO2 concentration and this negative impacts on wheat yield was intensified from 2025 towards 2050. Simulation results showed that the potential impact of climate change on rainfed wheat yield was more pronounced in Eastern regions of the country compared to the Western production areas. The overall country level reduction of rainfed wheat yield was estimated in the range of 16 to 25 % and 22 to 32% for the years 2025 and 2050, respectively.

  • F. Mellati, M. Parsa, B. Lalehgani Page 521

    This research was conducted for evaluation of germination treatments and favorite planting date of three medicinal plant species including Dorema (Dorema ammoniacum), Asafetida (Ferula assa-foetida) and Galbanum (Ferula gummosa) in Agricultural College of Ferdowsi University of Mashhad in 2008. Effect of different levels of temperature and washing on germination percent and rate of species were evaluated in first experiment. Temperature in 6 levels including 1, 4, 7, 10, 13 and 20 °C and seeds treatment in 3 levels including drench, washing and extract were surveyed. In the second experiment, emergence condition of species in four planting dates including first December, first January, first April and first May in pot and out door conditions were evaluated. Result showed that, optimum temperature for germination of Dorema, Asafetida and Galbanum plants were 7.83, 8.27 and 3.14 °C, respectively. Further, germination percent of each plant had a positive and significant relation

  • M. Mirakhori, Øf Paknejad, F. Moradi, Mr Ardakani, P. Nazeri, M.E. Esmaeilpor Jahromi Page 531

    In order to investigate the effects of methanol application on some physiological properties of soybean under low water stress, a factorial experiment was conducted at Research Field of Faculty of Agriculture and Natural Resources, Islamic Azad University-Karaj Branch, Karaj, Iran, during 2008, based on a randomized complete block design with three replications. The first factor was consisted of different levels of methanol equal to 0 (control), 7, 14, 21, 28 and 35 volumetric percentage (v/v), which were used as foliar applications at three times during growth season of soybean, with 15 days intervals. The second factor was water stress conditions in two levels, based on depletion of 40 and 70% of available soil moisture. Some traits such as grain yield (GY), relative water content (RWC), chlorophyll fluorescence parameters, and chlorophyll content were measured, one day before and after the third methanol application. Results showed that chlorophyll content (Chl), GY, electrolytes leakage (EL) at second sampling, photochemical capacity of PSII (Fv/Fm), maximum and variable fluorescence (Fm and FV, respectively) were affected by water stress significantly

  • S. Irani, A. Arzani, Am Rezai Page 542

    To evaluate physiological traits and traits related to grain quality of 18 triticale lines including 9 doubled haploid (DH) and 9 corresponding F6 lines, an experiment was conducted at research farm of College of Agriculture, Isfahan University of Technology located in Lavark- Najaf Abad in 2007. A randomized complete block design with 4 replications was used. Protein content, flour protein, gliadine, glutenin- secalin, SDS sedimentation volume, test weight, length, wide and area of flag leaf, chlorophyll content and grain yield were evaluated. The tested DH and F6 lines were significantly differed for most of studied traits with the exception of the SDS sedimentation volume, test weight, gliadine and length of flag leaf. F6 lines were superior that DH line for grain quality related traits. Significant and positive correlations were observed between grain yield and with length of flag leaf, while grain yield had a negative correlation with protein percentage and protein content, measured by spectrophotometer. The highest genetic coefficient of variation was observed for chlorophyll and the lowest one was for test weight, wide and length of flag leaf. The highest and the lowest broad heritability estimates were 99 ٪ for chlorophyll content and 28٪ for SDS sedimentation volume, respectively. Overall, F6 lines performed superior than DH lines for quantity-related and physiological traits.

  • M.H. Rashed Mohasel, M. Serajchi, M. Afshari, H. Ehyaie Page 550

    In order to evaluate the response of weed seeds to light, two experiments, at two different locations were conducted at Ferdowsi university of Mashhad in 2009. At the first experiment, field was ploughed in day and night. Weed density was evaluated 70 d after plough, with 1×1 quadrate. At the second experiment, at night treatment, ploughing, potato planting and weeding with cultivator were done at night. Weed sampling was done twice at 43 and 130 days after planting with 1×1 quadrate and weeds were identified and counted. Result showed pigweed (Amaranthus retroflexus L.), sowthistle (Sonchus oleraceus L.), crabgrass (Digitaria sanguinalis (L.) scop), jimsonweed (Datura stramonium L.) and mallow (Hibiscus trionum L.) did not observed at night plough, in contrast, night plough has no significance influence on common lambsquarters (Chenopodium album L.), and black nightshade (Solanum nigrum L.). Only common lambsquarters had similar appearance in two treatments, indicating insusceptibility of this weed to time of plough. Interestingly, at the second experiment, result was very similar. Potato yield was higher at night treatment, but not significant. This research showed that some cultural practice like plough, planting and weeding with cultivator in night can reduce weed density and weed dry matter.

  • A.R. Beheshti, Z. Barooee Page 559

    This study was conducted in order to evaluation effect of drought stress on some morph-physiological traits correlated with yield in ten-grain sorghum genotypes kept at National Plant Gene Bank of Iran. Field experiments were in 3 different conditions including normal condition and two water deficit conditions in vegetative and reproductive stage in Torogh Agricultural Research Station (Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resource Research Center, Mashhad-Iran) using complete randomized block design with 3 replications. In non stress experiment, irrigation operated normally and for 2 another experiments (1) drought stress treated in vegetative period (from 4 leaves up to flowering stage) and (2) drought stress treated in reproductive period (from flowering up to maturity), irrigation was stopped during of stress period. Traits were analyzed included: time of flowering, plant height, and number of fertile tillers, stem diameter, length of panicle, shoot dry matter, seed yield per plant, and 100 seed weight. The results of this study showed genotypes had significant difference