فهرست مطالب

نشریه پژوهشهای زراعی ایران
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 7، بهار و تابستان 1385)

  • تاریخ انتشار: 1385/06/11
  • تعداد عناوین: 13
|
  • باقری، نظامی، پرسا صفحه 1
    حبوبات به عنوان دومین منبع غذایی انسان مطرح بوده و از ویژگی های غذایی و زراعی قابل توجهی برخوردار می باشند. این محصولات، از مهم ترین منابع گیاهی غنی از پروتئین و از جمله گیاهان زراعی هستند که در سراسر دنیا کشت می شوند و به شرایط آب و هوایی متفاوت از معتدل تا گرم و از مرطوب تا خشک، سازگاری یافته اند. از دیگر خصوصیات این گیاهان می توان به قابلیت همزیستی با باکتری های تثبیت کننده نیتروژن هوا و نقش آنها در حاصلخیزی و نیز تقویت و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک اشاره کرد. در این راستا نقش حبوبات در ثبات و پایداری تولید محصولاتی مانند غلات، از جمله زمینه های تحقیقاتی می باشد که امروزه به طور وسیع در نقاط مختلف دنیا، مورد توجه می باشد. در برخی نقاط دنیا نیز با جایگزینی بقولات (شامل حبوبات) به جای آیش در سیستم زراعی گندم-آیش، به موفقیت های بسیار مطلوبی در پایداری تولید دست یافته اند. با توجه به اهمیت این موضوع، اولین همایش ملی حبوبات با هدف بررسی مهم ترین فرصت ها و چالش های فراروی تولید حبوبات در کشور، با همت پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد و با همکاری برخی مراکز دانشگاهی، پژوهشی و اجرایی کشور در تاریخ 29 و 30 آبان ماه 1384 در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. این مقاله با هدف ترسیم دورنمایی از راهبردهای تحقیقات حبوبات در ایران، به بررسی مجموعه مقالات ارائه شده در همایش پرداخته و ضمن ارائه رهیافت های آن، مهم ترین موارد مندرج در بیانیه پایانی همایش را ذکر می نماید.
  • حسینی، رضوانی مقدم صفحه 15
    مرحله جوانه زنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشدی آنها است که اغلب تحت تاثیر تنش های محیطی بویژه شوری و خشکی قرار می گیرد. به منظور بررسی جوانه زنی اسفرزه در سطوح مختلف تنش شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه انجام گردید. دو آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 سطح (صفر، 4-، 8- و 12- بار) در 4 تکرار برای تنش خشکی و 6 سطح (صفر، 2-، 4-، 6-، 8- و 10- بار) در 3 تکرار برای تنش شوری انجام شد. از PEG و NaCl به ترتیب برای ایجاد تنش خشکی و شوری استفاده گردید. نتایج دو آزمایش نشان داد که با افزایش تنش شوری و خشکی به طور معنی دار از سرعت و درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه کاسته شد(01/0< P). بهترین محدوده رطوبتی برای جوانه زنی بذرهای اسفرزه شرایط عدم تنش تا پتانسیل آب 8- بار تعیین گردید. به نظر می رسد که طول ساقه چه در بین سایر صفات از حساسیت بالاتری نسبت به تنش شوری و خشکی برخوردار بود. علاوه بر آن مشاهده گردید که جوانه زنی بذرهای اسفرزه تاحدودی شرایط تنش شوری را بهتر از شرایط خشکی تحمل می کند.
  • حسینی، کوچکی، نصیری محلاتی صفحه 23
    به منظور تعیین مناسب ترین دوره کنترل علفهای هرز زیره سبز، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 84-1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای مربوطه شامل 20، 30، 40 و 80 روز وجین در اوایل فصل رشد و 20، 30، 40 و 80 روز بدون وجین در اوایل فصل رشد، در کرتهایی به ابعاد 3 × 2 متر اعمال شد. فاکتورهایی که اندازه گیری شدند، شامل: عملکرد، اجزاء عملکرد، شاخص برداشت، تعداد علفهای هرز و وزن خشک علفهای هرز به تفکیک گونه بود. جهت تعیین دوره بحرانی کنترل، از معادلات گامپرز و لجستیک استفاده شد. نتایج نشان داد که با وجین علف های هرز زیره سبز از 24 تا 38 روز پس از سبز شدن، عملکرد کاهش نیافت و این موضوع حاکی است که وجین ابتدای فصل مؤثرتر از حذف علفهای هرز در اواخر فصل رشد می باشد. وجین در اواخر یا اوایل فصل رشد بجز بر تعداد چتر در بوته تاثیر چندانی بر سایر اجزاء عملکرد نداشت. وجین در اواخر فصل، باعث افزایش شاخص برداشت نسبت به اوایل فصل شد. با افزایش دوره تداخل علف هرز خواه در اول فصل و یا در آخر فصل، عملکرد اقتصادی کاهش یافت و با طولانی تر شدن دوره وجین بر عملکرد اقتصادی افزوده شد. با این وجود، با افزایش طول دوره وجین دراوایل فصل رشد و یا در طی دوره کامل رشد زیره، از وزن خشک علفهای هرز کاسته شد در حالیکه با کاهش طول دوره وجین در اواخر فصل رشد و یا عدم وجین در طی دوره کامل رشد زیره، وزن خشک علفهای هرز زیاد شد. به طور کلی وجین در اوایل فصل، اثر بیشتری بر عملکرد و اجزاء عملکرد زیره سبز داشت.
  • حسینی، نصیری محلاتی صفحه 35
    جوانه زنی و استقرار مطلوب گیاه یکی از مهمترین مشکلات کشاورزان در مناطق خشک ونیمه خشک می باشد. پیش تیمار2 بذر به عنوان یک راهکار جهت افزایش استقرار گیاه بویژه در شرایط نامطلوب مطرح است. در این آزمایش دو ژنوتیپ عدس با PEG وNaCl و در 3 پتانسیل اسمزی (4-، 8- و12- بار) از هرماده پیش تیمار شدند و سپس جوانه زنی آنها در دو شرایط عدم تنش خشکی و تنش خشکی(صفر و 8- بار) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که پیش تیمار با PEG اثر مطلوب تری بر پارامترهای جوانه زنی عدس دارد. در بین پتانسیل های اسمزی، 8- بار از PEG و 4- بار از NaCl اثرات مطلوب تری را از خود نشان دادند. ژنوتیپ MLC4 نسبت به ژنوتیپ MLC198 در پاسخ به پیش تیمار برتری داشت. سرعت جوانه زنی، تعداد ریشه چه فرعی و نسبت ریشه چه به ساقه چه تحت تاثیر ماده پیش تیمار کننده قرار نگرفتند. در شرایط عدم تنش خشکی نسبت به شرایط تنش خشکی(پتانسیل 8- بار) پارامترهای مختلف جوانه زنی در وضعیت مناسب تری قرار داشتند.
  • زارع فیض آبادی، کوچکی، نصیری محلاتی صفحه 49
    روند تغییرات سطح زیر کشت، عملکرد و تولید گندم، جو و برنج به عنوان سه غله اصلی کشور در فاصله سالهای 82-1350 در قالب سری های زمانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و وضیعت آینده تولید غلات در کشور با ادامه سری زمانی برای سالهای 1400-1382 پیش بینی گردید. نتایج نشان داد که سطح زیر کشت غلات کشور در طی دوره 32 ساله داده ها پس از افزیش اولیه تقریبا به ثبات رسیده و سطح زیر کشت فعلی تا سال 1400 حفظ خواهد شد. البته روند افزایش سطح زیر کشت گندم آبی و برنج با سرعت اندکی ادامه دارد. عملکرد غلات کشور در طی 32 سال گذشته بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته و این افزایش که در مورد غلات آبی (5/62 کیلوگرم در سال) و برنج (7/69 کیلوگرم در سال) نسبت به غلات دیم (6/12 کیلوگرم در سال) بمراتب چشمگیر تر است، تا سال 1400 ادامه خواهد داشت. بر این اساس تولید کل غلات در کشور علیرغم ثبات نسبی سطح زیر کشت، به دلیل افزایش عملکرد در واحد سطح افزایش یافته و بر اساس پیش بینی های این تحقیق در افق 1400 از مرز 26 میلیون تن خواهد گذشت. البته بر اساس یافته های این مطالعه تولید سرانه غلات که در طی سالهای میانی دوره مطالعه افزایش قابل توجهی یافته بود، مجددا کاهش یافته بطوریکه در حال حاضر برابر 310 کیلوگرم می باشد که نسبت به سال مبدا تغییر چشمگیری را نشان نمی دهد. بعلاوه به دلیل پیشی گرفتن رشد جمعیت از رشد تولید غلات در کشور به نظر می رسد که تا سال 1400 افزایش قابل توجهی در تولید سرانه غلات در کشور بوجود نخواهد آمد. در مجموع ارزیابی روند تولید غلات در کشور و مقایسه آن با وضعیت تولید این محصولات در جهان، آسیا و خاور میانه نشان می دهد که تولید فعلی غلات در ایران نسبت به میانگین جهانی و میانگین منطقه ای آن مطلوب می باشد.
  • شفیق، راشد محصل، نصیری محلاتی صفحه 71
    به منظور مطالعه اثر تراکم های مختلف گاوپنبه (Abutilon theophrasti Medicus) و تاریخ کاشت های همزمان سویا (Glycine max (L.) Merrill) وگاوپنبه بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا، آزمایشی در سال 1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجراء شد. این آزمایش، با آرایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد و شامل 2 فاکتور تراکم گاوپنبه در 4 سطح (4،2،0و8 بوته در مترمربع) و تاریخ کاشت همزمان سویا و گاوپنبه در 3 سطح (3 اردیبهشت،23 اردیبهشت و 13 خرداد) بود. بررسی عملکرد دانه و اجزای عملکرد نشان داد که افزایش تراکم گاوپنبه از طریق کاهش معنی دار در تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته سویا باعث افت معنی دار عملکرد دانه شد. تاریخ های مختلف کاشت، بر عملکرد و تمام اجزای عملکرد، اثر معنی داری داشت بطوریکه با تاخیر در کاشت، در همه اجزای عملکرد و عملکرد کاهش مشاهده شد. اثرات متقابل تراکم و تاریخ کاشت نیز بر تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف سویا معنی دار بود اما بر تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه سویا معنی دار نبود.
  • عباسی علی کمر، حجازی، اکبری، کافی، زند صفحه 83
    به منظور بررسی اثر تراکمهای مختلف کشت مخلوط زیره سبز و نخود بر شاخصهای رشدی زیره سبز و نخود آزمایشی در سال زراعی 82-81 در مزرعه آموزشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی واقع در 10 کیلومتری جنوب شرقی مشهد که دارای خاک لوم رسی بود، اجرا شد. آزمایش در قالب طرح کرتهای خرد شده نواری با چهار تکرار انجام گرفت. کرتهای اصلی شامل دو تیمار روش های کنترل علفهای هرز (I- یک بار وجین در مرحله سبز شدن، II-بدون وجین) و کرتهای فرعی شامل پنج تراکم مختلف نخود و زیره سبز (I- 120 بوته در مترمربع زیره سبز بدون نخود، II - 90 بوته در مترمربع زیره سبز + 15 بوته در مترمربع نخود، III - 60 بوته در مترمربع زیره سبز+ 30 بوته در مترمربع نخود، IV- 30 بوته در مترمربع زیره سبز + 45 بوته در متر مربع نخود، V- 60 بوته در مترمربع نخود بدون زیره سبز) صورت گرفت. نتایج نشان داد که روند شاخصهای رشدی در طول فصل رشد در هر دو گیاه بین تیمارهای یکبار کنترل علف هرز و عدم کنترل علف هرز از زمان وجین تفاوت معنی داری داشتند. کاهش شاخصهای رشدی با کاهش تراکم در هر دو گیاه قابل مشاهده بود که دلیل آن احتمالا کاهش تعداد بوته در متر مربع بوده است. در زیره سبز سرعت رشد محصول و شاخص سطح سبز بین تیمارهای 90 و 120بوته در مترمربع زیره سبز در شرایط یکبار کنترل هرز تفاوت معنی داری نشان نداد، که این امر را می توان به اثرات مثبت کشت مخلوط نسبت داد. نسبت برابری زمین (LER) به عنوان مهمترین شاخص ارزیابی کشت مخلوط نشان از برتری نسبت تراکم 90 بوته در متر مربع زیره سبز همراه با 15 بوته در متر مربع نخود داشت.
  • کازرونی منفرد، راشد محصل صفحه 95
    در سالهای اخیر استفاده از اثرات آلیلوپاتیک در مدیریت تلفیقی نظر بسیاری از متخصصین را به خود جلب کرده است. به منظور بررسی اثرات مقادیر مختلف بقایای گیاه هفت بند بر درصد ظهور و رشد گیاهچه گوجه فرنگی و ذرت دو آزمایش در قالب کاملا تصادفی با 4 و 5 تکرار بترتیب برای ذرت و گوجه فرنگی، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجراء شد. بقایای هفت بند به میزان صفر(شاهد)، 33/0، 67/0، 1 و 33/1 درصد به خاک گلدان افزوده شد. عکس العمل درصد رویش و رشد گیاهچه گونه های مورد آزمایش به مقادیر مختلف بقایای هفت بند متفاوت بود. افزایش بقایا درصد رویش را در گوجه فرنگی افزایش، ولی در ذرت کاهش داد. افزایش بقایا به ترتیب باعث افزایش 9/33 درصد و 9/39 درصد سطح برگ در گوجه فرنگی و ذرت شد. وزن خشک بخش هوایی نیز تحت تاثیر مقدار بقایا در خاک قرار گرفت و به ترتیب به میزان 5/36 درصد و 7/46 درصد در گوجه فرنگی و ذرت افزایش نشان داد. وزن خشک ریشه گوجه فرنگی و ذرت به ترتیب با افزایش بقایا به میزان 2/67 درصد و 5/54 درصد افزایش نشان دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که مقادیر مختلف بقایای هفت بند در خاک بر درصد رویش گوجه فرنگی اثر تحریک کننده، ولی بر درصد رویش ذرت اثر بازدارندگی داشت. همچنین بقایای هفت بند بر رشد گیاهچه هر دو گونه اثر تحریک کنندگی داشت و وزن خشک ریشه دو گونه مورد آزمایش بیشتر از اندامهای هوایی تحت تاثیر مقادیر بقایای هفت بند قرار گرفت.
  • کوچکی، نصیری محلاتی، تبریزی، عزیزی، جهان صفحه 105
    به منظور ارزیابی تنوع گونه ای، کارکردی و ساختار جوامع علفهای هرز مزارع گندم و چغندر قند استانهای مختلف کشور، مطالعه ای با استفاده از داده های حاصل از پرسشنامه های گزارش نهایی طرح مبارزه با علفهای هرز مزارع گندم و چغندرقند استانهای مختلف کشور و نیز آمار و اطلاعات منتشر شده سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی انجام شد. نتایج نشان داد که گونه های علفهای هرز موجود در مزارع گندم و چغندرقند استانهای مختلف کشور به ترتیب 72 و 52 گونه می باشند. در مزارع گندم، دو خانواده گندمیان و کاسنی به ترتیب متنوع ترین خانواده علفهای هرز تک لپه و دو لپه بودند. متنوع ترین خانواده علفهای هرز دولپه و تک لپه در مزارع چغندرقند، به ترتیب خانواده شب بوئیان و گندمیان بودند. از نظر گروه های کارکردی علفهای هرز در مزارع گندم، در سطح تشابه 75 درصد، استانهای کشور در سه کلاستر مجزا قرار گرفتند. در بین کلیه استانهای کشور، استان تهران و آذربایجان شرقی بالاترین درصد تشابه (71 درصد) را از نظرتنوع گونه ای علفهای هرز مزارع گندم دارا بودند. از نظر گروه های کارکردی علفهای هرز در مزارع چغندرقند نیز استانهای کشور در سطح تشابه 75 درصد در سه کلاستر مجزا قرار گرفتند. در بین استانهای کشور، از نظر تنوع گونه ای علفهای هرز مزارع چغندرقند، استانهای همدان و کهکیلویه و بویراحمد، بالاترین درصد تشابه (71 درصد) را نشان دادند و کمترین درصد تشابه بین استانهای ایلام- اردبیل و خوزستان- اردبیل مشاهده شد.
  • کوچکی، نصیری محلاتی، عزیزی صفحه 131
    به منظور بررسی اثر فواصل آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو توده بومی رازیانه، آزمایشی در دوسال زراعی 1382-1381 و 1383-1382 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. این آزمایش به صورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از: فواصل مختلف آبیاری در سه سطح(10، 20و 30 روز)، دو توده بومی (خراسان و کرمان) و تراکم در 4 سطح (40، 50، 67، 100 بوته در متر مربع). فواصل بین ردیف ها ثابت (25 سانتیمتر) و تراکم از طریق تغییر فواصل روی ردیف ها (4، 6، 8، 10 سانتیمتر)تنظیم شد. نتایج نشان داد که آبیاری اثر معنی داری بر اندامهای رویشی و زایشی رازیانه داشت. با افزایش فواصل آبیاری، ارتفاع، وزن خشک ساقه، وزن خشک کل، تعداد انشعابهای فرعی در متر مربع، تعداد چتر در متر مربع، تعداد چتر در بوته، تعداد چتر بارور در انشعاب اصلی، تعداد کل چتر در انشعاب فرعی، تعداد چترک در چتر، وزن هزار دانه و عملکرد دانه روند کاهشی داشت. تعداد انشعابهای اصلی در متر مربع و تعداد دانه در چترک از روند ثابتی پیروی نکرد. توده خراسان از نظر ارتفاع و وزن هزار دانه نسبت به توده کرمان برتری داشت، اما تعداد انشعابهای اصلی در متر مربع، تعداد انشعاب فرعی در متر مربع، تعداد چتر در متر مربع، تعداد چتر بارور در انشعاب اصلی، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک و عملکرد دانه در توده کرمان بیشتر از خراسان بود. دو توده از نظر وزن خشک ساقه، وزن خشک کل، تعداد چتر در بوته و تعداد چتر در انشعاب فرعی اختلاف معنی داری نداشتند. با افزایش تراکم از 40 به 100 بوته در متر مربع، تعداد چتر در بوته، تعداد چتر بارور در انشعاب اصلی، تعداد چترک در چتر و تعداد دانه در چترک روند کاهشی نشان داد که این کاهش از نظر آماری معنی دار بود. وزن هزار دانه تحت تاثیر تراکم واقع نشد، اما وزن خشک ساقه، وزن خشک کل، تعداد انشعابهای اصلی در متر مربع، تعداد انشعاب فرعی در متر مربع، تعداد چتر در متر مربع و عملکرد دانه با افزایش تراکم افزایش یافت. تعداد چتر در انشعاب فرعی با تغییر تراکم از روند ثابتی پیروی نکرد. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین عملکرد دانه رازیانه در توده بومی کرمان با فواصل آبیاری 10روز و تراکم 100 بوته در متر مربع حاصل شد
  • موسوی، پزشکپور صفحه 141
    به منظور بررسی پاسخ ژنوتیپ های مختلف نخود (Cicer arietinum L.) به تاریخ کاشت و ارزیابی تاثیر تنش خشکی انتهای فصل رشد بر بعضی صفات کمی و شاخص های تحمل این گیاه زراعی، آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 83-1382 در ایستگاه تحقیقات دیم کوهدشت (منطقه ای نیمه گرمسیری در جنوب غربی استان لرستان) به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. کرت های اصلی شامل سطوح تاریخ کاشت (پاییزه، زمستانه و بهاره) و کرت های فرعی شامل سه ژنوتیپ نخود (ILC482، توده محلی گریت و هاشم) بود. با تاخیر در زمان کاشت و مصادف شدن مرحله پر شدن دانه با تنش خشکی و درجه حرارت های نسبتا بالا در انتهای فصل رشد، تولید زیست توده و عملکرد دانه نخود به ترتیب به میزان 66 و 89 درصد کاهش یافت. کاهش عملکرد عمدتا به دلیل کاهش تعداد غلاف در بوته (60 درصد) و کاهش وزن صد دانه (32 درصد) بود. بر اساس شاخص تحمل به تنش فرناندز توده محلی گریت هم در شرایط مطلوب (کشت زمستانه) بیشترین عملکرد دانه (3/1464 کیلوگرم در هکتار) را داشت و هم در مواجهه با شرایط تنش خشکی و درجه حرارت بالا (کشت بهاره) دارای بیشترین عملکرد (302 کیلوگرم در هکتار) بود.
  • ناظری، احمدی، تابعی، کوهستانی صفحه 155
    استفاده از ژنوتیپ های متحمل به تنشهای محیطی یکی از راهکارهای اجرایی سیستم کشاورزی پایدار می باشد. از آنجایی که زمستان مناسب برای بررسی و انتخاب ژنوتیپ های مقاوم به سرما و یخبندان از هر 10 سال فقط یکبار احتمال وقوع دارد، بنابراین اتکاء به روش های آزمایشگاهی توام با یادداشت برداری های مزرعه ای، راهی مناسب برای انتخاب مواد جهت تحمل به سرما و یخبندان است. این بررسی در همین راستا در سال 81-1380 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. 20 تیمار موجود، ژنوتیپ های امید بخش آزمایش یکنواخت سراسری گندم مناطق سرد بودند که از بین آنها ژنوتیپ هایی جهت مناطق سرد کشور معرفی خواهند شد. با استفاده از روش یخبندان طوقه ژنوتیپ های مورد بررسی تا 20– درجه سانتی گراد در شرایط کنترل شده، مورد تیمار قرار گرفتند، وپس از آن درصد بقاء پس از یخبندان محاسبه شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ شماره 9 بالاترین درصد بقاء پس از یخبندان (33/98%) و ژنوتیپ شماره 7 کمترین درصد بقاء پس از یخبندان (67/66%) را دارا بودند. ژنوتیپ شماره 9 کمترین میزان رطوبت طوقه و ژنوتیپ شماره 7 دارای میزان رطوبت طوقه غیرمعنی دار با ژنوتیپ های برتر از نظر این صفت بودند. همبستگی بسیار قوی و منفی (701/0- = r) بین درصد بقاء پس از یخبندان و میزان رطوبت طوقه وجود داشت. از دیگر صفاتی که رابطه معنی دار با درصد بقاء پس از یخبندان داشت، مرحله رشد آغازه های سنبله (619/0- = r) بود. همبستگی معنی داری بین درصد بقاء پس از یخبندان و تعداد روز تا ظهور سنبله (207/0- = r) و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (208/0- = r) وجود نداشت. درصد بقاء پس از یخبندان با میانگین یادداشت برداری های مزرعه ای تحمل به سرما در 5 ایستگاه منطقه سرد کشور، رابطه مثبت و معنی داری (416/0- = r) داشت، بنابراین می توان نتیجه گرفت که روش یخبندان طوقه و متعاقب آن محاسبه درصد بقاء پس از یخبندان روشی مطمئن برای برآورد تحمل به سرما و یخبندان ژنوتیپ های گندم در شرایط طبیعی می باشد.
  • نصیری محلاتی، کوچکی صفحه 169
    در شرایط تغییر اقلیم، شاخص های اقلیمی کشاورزی دستخوش تغییر شده و با ارزیابی تغییر این شاخص ها امکان بررسی واکنش گیاهان زراعی به شرایط اقلیمی آینده میسر خواهد شد. به نظر می رسد تجزیه به مولفه های اصلی و آنالیزکلاستر تکنیک های مناسبی برای آنالیز شاخص های اقلیمی کشاورزی در مقیاس منطقه ای و تعیین شباهت ایستگاه های تحت بررسی و گروهبندی آنها از نظر تشابه خصوصیات اگروکلیماتیک می باشند. از اینرو به منظورآنالیز شاخص های اقلیمی کشاورزی در مقیاس منطقه ای و تعیین شباهت ایستگاه های تحت بررسی و گروهبندی آنها از نظر تشابه خصوصیات اگروکلیماتیک تحت شرایط آینده اقلیمی 55 شاخص اگروکلیماتیک در شرایط فعلی و برای سالهای 2025 و 2050 محاسبه شده و در ادامه جهت ارزیابی ایستگاه های مختلف کشور از تکنیک تجزیه به مولفه های اصلی استفاده شد. سپس به منظور تعیین شباهت ایستگاه های تحت بررسی و گروهبندی آنها از نظر تشابه خصوصیات اگروکلیماتیک از آنالیز کلاستر استفاده شد. با اجرای تکنیک تجربه به مولفه های اصلی، 5 مولفه اصلی اول که شامل 1) مجموعه اطلاعات درجه حرارت، 2) مجموعه اطلاعات بارندگی، حداقل درجه حرارت در زمستان، 3) حداکثر درجه حرارت در زمستان، 4) بارندگی زمستان، حداکثر درجه حرارت در بهار، تابستان و پاییز و 5) درجه روزهای رشد در بهار و زمستان، بارندگی تابستان، بودند حدود 97 درصد واریانس کل را توصیف کردند. همچنین براساس نتایج آنالیزکلاستر، در شرایط اقلیمی فعلی شهرستانهای تحت بررسی از نظر تشابه شاخص های اقلیمی کشاورزی در 10 ناحیه قرار گرفتند در حالیکه در شرایط تغییر اقلیم، شهرستانهای تحت بررسی برای سال 2025 در هشت گروه و برای سال 2050 در هفت ناحیه قرار گرفتند. براساس این نتایج در شرایط آینده اقلیمی کشور تشابه بین مناطق از نظر شاخص های اقلیمی کشاورزی افزایش یافته و تنوع اقلیمی کشاورزی کشور در مقایسه با شرایط فعلی کاهش خواهد یافت.
|
  • Abdolreza Bagheri, Ahmad Nezami, Hasan Porsa Page 1
    Pulse, as the second source of human nutrition, benefits from great agronomic and nutritious features. These plants are amongst the most important crops which are full of protein and are widely cultivated all over the world; having the ability to adapt to different climate measures ranging from mild to hot and from moist to very dry. The other noteworthy trait of these crops is their talent to coexist with nitrogen fixation bacteria available in the soil which plays an important role in soil fertility and sustainability. For the previously mentioned reasons and many more, pulses have been extensive fields of research. With the substitution of legumes with fallow in the wheat-fallow agricultural system, great success in product stability has been gained. Having emphasized on the importance of the issue, the first national pulse symposium with the aim of investigating the opportunities and threats facing the development of pulse in Iran was held on 20-21 Nov. 2005 in the Ferdowsi University of Mashhad at the Research Center of Plant Sciences in collaboration with many scientific, research and administrative institutions. This paper aims at sketching the overview of the strategic research direction in Iran by analyzing the published papers presented in this conference and will provide the key points mentioned in the final conference manifestation.
  • Hoseyn Hoseyni, Parviz Rezvani Moghadam Page 15
    Isabgol (Plantago ovata) is an important medicinal plant in world that has more medicinal uses. Germination stage is an importance of growth plant stage that often effective by environmental stress including water and salinity stress. In order to study germination characteristics of Isabgol in water and salinity stress conditions were conducted two laboratories experimental. The two experimental were conducted in completely randomized design with 3 and 4 replications for salinity and water stress respectively. The treatment, for salinity and water stress was six potential (zero, -2, -4, -6, -8 and -10 bar) of NaCl and four potential (zero, -4, -8 and -12 bar) of PEG respectively. Results of two experimental showed that increasing water and salinity stress decreased significantly germination rate, germination percentage, plumule and radicle length
  • Azade Hoseyni, Alireza Koochaki, Mehdi Nassiri Mahalati Page 23
    In order to evaluate the critical period of weed control in Cumin, an experiment with Complete Randomized Block Design and three replications was conducted in experimental field of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, During 2004-2005 growing season. Treatments included different combinations of weed free and weed infested periods (20, 30, 40 and 80 days after germination) plus weedy check and weed free check. Critical period weed control was evaluated with Gompertz and Logestic functions. Traits measured were yield and yield components, harvest index of cumin and also number and weight of weed species. Results showed the critical period was between 24-38 days after germination. With increasing interfereing period at early or late growth stages of cumin, the economic yield was reduced. By extending weeding periods at early stage of growth or during the growth period, dry weight of weeds were reduced, while extending weeding period at the end of growth stage and also weed free during growth period, early or late stages of growth had no significant effects on yield components except on number of umbels per plant. Harvest index was positively affected by early weeding. It appears that early weeding was somehow more effective on yield components for cumin.
  • Hoseyn Hoseyni, Mehdi Nassiri Mahalati Page 35
    Optimal germination and plant establishment is an important problem for agricultural productivity in arid and semi-arid areas. Priming is an approach for increasing plant establishment in undesirable conditions. This research was conducted in a laboratory at the College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. Two lentil genotypes (MLC198, MLC4), two osmoticum as priming agents (PEG, NaCl) and three osmotic potential for each osmoticom (-4, -8 and -12 bars) were used in this study. Germination test was conducted in two conditions (water stress and non water stress). The result showed that PEG was more effective than NaCl for lentil seed priming. Within the applied osmotic potentials, -8 bar of PEG and -4 bar of NaCl were the best in promoting seed germination. MLC4 showed better response to priming compared with MLC198 genotype. Under non water stress conditions, different parameters of germination were in state of affairs.
  • Ahmad Zare Feyz Abadi, Alireza Koochaki, Mehdi Nassiri Mahalati Page 49
    Trends in cultivated area, yield and production of wheat, barley and rice as the main cereal crops of Iran were studied during 1350-1382 using time series analysis and the situation of future were predicted for 1382-1400 period. The results showed that country-level cultivated area of cereals is leveled off after and initial increase and the current area under cultivation will be maintained until year 1400. However, cultivated area of irrigated wheat and rice will be increased slightly. During the last 32 years cereals yield is increased considerably. Mean annual rate of yield increase was much higher for irrigated cereals (62.5 kg year-1) and rice (69.7 kg year-1) compared to rainfed cereals (12.6 kg year-1), this incremental trend will be continued towards year 1400. The increase of cereal yield in spite of constant cultivated area is led to increase in total production and it was predicted that total cereal production of country will be exceed 26 million tons in target year of 1400. However, per capita cereal production which was at its highest in the mid years of the study period, was decreased later and at present is about 310 kg which is not much different from the baseline year (1350). Per capita production of cereals will remain unchanged until year 1400 because of high predicted population growth rate.
  • Mahnaz Shafigh, Mohammad Hasan Rashed Mohasel, Mehdi Nassiri Mahalati Page 71
    In order to study different of velvetleaf (Abutilon theophrasti Medicus) and simultaneous planting date of (Glisine max (L.) Merril) and velvetleaf on yield and yield components of soybean, an experiment was conducted in 2004, at Ferdowsi University of Mashhad, College of Agriculture Experimental Station. The type of experiment was Completely Randomized Design in factorial arrangement with 3 replication in witch velvetleaf density (0, 2, 4, 8, plan/m2) and planting date of soybean and velvetleaf at 3 levels(April 23, May 13 and June 3) were used. Study of grain yield and yield components indicated that increase in velvetleaf density due to significant decrease in pod and grain number of soybean plant caused significant reduction of grain yield. Different planting dates had significant effect on yield and all yield components and delaying planting date, resulted in a significant reduction of yield components and yield. The interaction between density and planting date, was based on number of pod in plant and number of grain in soybean pod but significant effects on grain number per plant, 1000 grain weight and grain yield of soybean.
  • Reza Abasi Ali Kamar, Asadollah Hejazi, Gholamali Akbari, Mohammad Kafi, Eskandar Zand Page 83
    In order to study the effect of different densities of intercropping cumin and chickpea, an experiment was conducted in the farm of Agriculture College of Mashhad. This experiment was conducted as a strip design based on RCBD with four replications. Main plots included weed control treatments (I- one time control in growing season on emergence stage. II- without control) and subplots included 5 different densities (I- 120 pl/m2 cumin. II- 90 pl/m2 cumin + 15 pl/m2 chickpea. III- 60 pl/m2 cumin + 30 pl/m2 chickpea. IV- 30 pl/m2 cumin + 45 pl/m2 chickpea. V- 60 pl/m2 chickpea.). The results showed a significant difference in all growth indices in all one time weed control and without weed control treatments. As the densities decreased, both crop's growth indices decreased. The decrease of chickpea yield in all densities in both weed control treatments, showed significant difference. Crop growth rate (CGR) and leaf area index (LAI) in cumin despite of chickea has affected positively by intercropping. Total land equivalent ratio (LER) in all treatments was more than one and partial LER only in 90 pl/m2 was more than one that shows the positive effect of intercropping on cumin yield.
  • Ebrahim Kazerooni Monfared, Mohammad Hasan Rashed Mohasel Page 95
    In recent years, allelopathy has received special attention by scientists in integrated weed management (IWM). To study the effect of different amount of Knotweed residue on emergence and growth of tomato and corn seedlings, two experiments were conducted at Ferdowsi University of Mashhad. The type of design was completely randomized, with 5 and 4 replications for tomato and corn, respectively. The Knotweed residues (zero, 0.33, 0.67, 1 and 1.33 %(W/W) were added to the pot soil. Seedlings showed different response to different amount of Knotweed residues. Increasing residues increased the emergence percentage of tomato but decreased corn emergence. Increasing residues resulted in increasing 33.9% and 39.3% of leaf area in tomato and corn, respectively. Knotweed residues resulted in 36.5% and 46.7% increase in shoot dry matter of tomato and corn, respectively. Increasing dry matter resulted in increasing up to 67.2% and 54.5% root dry matter of tomato and corn, respectively. Different doses of Knotweed had stimulatory effect on emergence of tomato but had inhibiting effect on corn. Knotweed residues had stimulating effect on seedling growth of corn and tomato. Root dry matters of both species were more influenced by Knotweed residue than foliage.
  • Alireza Koochaki, Mehdi Nassiri Mahalati, Leila Tabrizi, Golsoome Azizi, Mohsen Jahan Page 105
    In order to investigate species and functional diversity and community structure for weeds in wheat and sugar beet fields in different provinces of Iran, this study was conducted by using data from a previous projects on weed control conducted by Ministry of Jihad Keshavarzi. Total number of weed species were 72 and 52 species in wheat and sugar beet, respectively. In the wheat fields, Poaceae and Asteraceae showed the most diversity amongst monocotyledonous and dicotyledonous groups. In the sugar beet fields, Poaceae and Brassicaceae were the most diverse family amongst monocotyledonous and dicotyledonous groups. Provinces were grouped in three clusters for functional weed groups in wheat and sugar beet fields (similarity 75%). Tehran and East Azerbaijan had the highest similarity percentage (71%) amongst the provinces for weed diversity in wheat. In sugar beet fields, the highest similarity percentage was observed in Hamedan and Kohkiloyieh va boier-ahmad (71%), Ilam-Ardabil and Khoozestan-Ardabil provinces showed the lowest.
  • Alireza Koochaki, Mehdi Nassiri Mahalati, Golsoome Azizi Page 131
    In order to investigate the effect of different irrigation intervals and plant densities on yield and yield components of two fennel landraces, an experiment was conducted at the agricultural research station, Ferdowsi University of Mashhad in 2003 and 2004. For this purpose a double split plot experiment based on a Complete Randomized Block Design with three replications was used. Treatments included three irrigation intervals (10, 20 and 30 days), two fennel landraces (Khorasan and Kerman) and four plant densities (40, 50, 67 and 100 plant per m2). Row spaces were kept constant (25 cm) and plant density were adjusted in row spaces. Results indicated that irrigation affected vegetative and reproductive organs, significantly. With increasing irrigation intervals, plant height, dry matter of stem, total dry matter of plant, lateral branches per m2, umbels per m2, umbels per plant, fertile umbels per main stem, umbels per lateral branch, umbelets per umbel, 1000-seed weight and grain yield were decreased, but main branches per m2 and grain number per umbelet did not show a constant trend. Khorasan landrace had more plant height and 1000-seed weight than Kerman landrace, but main branches per m2, lateral branches per m2, umbels per m2, umbels per main branch, umbelets per umbel, grain number per umbelet and grain yield in Kerman landrace were higher than Khorasan landrace. Two landraces showed no differences in dry matter of stem weight, total dry matter of plant, umbels per plant and umbels per lateral branch. With increasing plant density, umbels per plant, umbels per main branch, umbelets per umbel and grain number per umbelet decreased, significantly. Density had no significant effect on 1000-seed weight. With increasing density, dry matter of stem, total dry matter of plant, main branches per m2, lateral branches per m2, umbels per m2 and grain yield increased, but umbels per lateral branch showed no constant trand. Our results showed that the maximum grain yield was obtained in Kerman landrace with 10 days irrigation interval and 100 plants per m2.
  • Seyd Karim Moosavi, Payam Pezeshkpoor Page 141
    In order to study the effect of terminal drought stress on some quantitative traits and tolerance of three kabuli chickpea genotypes, an experiment was carried out at Kohdasht, Iran, on a loam soil using, a split plot experimental design with three replications. Three sowing dates (autumn, winter and spring) were assigned to main plots and three Kabuli chickpea genotypes (ILC482, Greet and Hashem) to sub plots. Results indicated that delay in sowing date decreased dry matter (66%), and grain yield (89%). Grain yield reduction was mainly due to reduced number of pod/plant (60%), 100 seed weight (32%). Considering the stress tolerance index (STI) Greet had the highest grain yield under the optimum condition (1464 kg/ha) as well as under terminal drought stress condition (302 kg/ha). It also performed to be resistant to terminal drought stress and height temperature conditions, according to stress susceptibility index (SSI).