فهرست مطالب

پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران - سال دوم شماره 1 (پیاپی 3، نیمه اول سال 1385)

نشریه پژوهش های علوم و صنایع غذایی ایران
سال دوم شماره 1 (پیاپی 3، نیمه اول سال 1385)

  • 78 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/05/17
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سیدهاشم حسینی پررور، جواد کرامت، مهدی کدیور، الهام خانی پور، الناز میلانی صفحه 1
    ژلاتین، هیدروکلوئیدی از جنس پروتئین است که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد در ایجاد ژل، قوام دهندگی، پایدار کنندگی، امولسیفایری، تشکیل کف و فیلم در صنایع غذایی به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق به منظور تعیین شرایط بهینه استخراج ژلاتین به روش آنزیمی از استخوان گاو، به ترتیب اثر سه متغیر غلظت آنزیم (10-2 پی پی ام)، زمان (16-8 ساعت) و دما (80-60 درجه سانتی گراد) بر روی راندمان استخراج، استحکام ژل، ویسکوزیته و جذب ژلاتین استخراجی در طول موج 420 نانومتر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج طرح آزمایشی مرکب مرکزی انجام شده به روش رگرسیون سطح پاسخ (RSREG) تجزیه تحلیل شد. ضرایب همبستگی مدلهای رگرسیون برازش داده شده راندمان، استحکام ژل، ویسکوزیته و جذب در طول موج 420 نانومتر برای فرایند استخراج آنزیمی به ترتیب 9526/0، 998/0، 995/0 و 935/0 تعیین شدند.آنالیز واریانس اثر کلی متغیرهای فرایند در مدلهای رگرسیون استخراج آنزیمی نشان داد که اثر هر سه متغیر غلظت آنزیم، زمان تیمار آنزیمی و دمای استخراج در مدلهای رگرسیون استحکام ژل و ویسکوزیته معنی دار بودند، اما اثر دما در مدلهای رگرسیون راندمان و جذب معنی دار نبودند. شرایط اپتیمم در استخراج آنزیمی برای حداکثر راندمان، استحکام ژل و ویسکوزیته و حداقل جذب که در آزمایش عملی مورد تایید قرار گرفته بترتیب (1/6 پی پی ام، 6/15 ساعت، 70 درجه سانتیگراد)، (1/9 پی پی ام، 9/11 ساعت، 3/70 درجه سانتیگراد)، (86/7 پی پی ام، 9/14 ساعت، 5/77 درجه سانتیگراد) و (8/2 پی پی ام، 10 ساعت، 60 درجه سانتیگراد) تعیین شدند.
    کلیدواژگان: ژلاتین، استخراج آنزیمی، بهینه سازی سطح پاسخ
  • محمدحسین حداد خداپرست، محمدباقر حبیبی نجفی، امیرحسین الهایم راد، نسیم دیواندری صفحه 15
    یکی از محصولات پروتئینی دانه کنجد، عصاره شیر مانندی است که در سالهای اخیر در برخی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مورد استقبال چشمگیر قرار گرفته است. این تحقیق نیز جهت شناساندن این محصول و بهبود کیفیت آن بر اساس ذائقه مصرف کنندگان ایرانی به اجرا در آمده است. به منظور تولید یک نوشیدنی شیر مانند از دانه کامل کنجد یا کنجاله آن، تاثیر3 متغیرpH در سه سطح (5/6، 5/7 و5/8) و زمان مخلوط کردن در دو سطح (15 و30 دقیقه) برترکیب محصول در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی بررسی شدند.صفات مورد بررسی عبارت بودند از: میزان پروتئین، چربی و ماده خشک کل. جهت ارزیابی حسی، از نمونه های شیر تولید شده از دانه کامل و کنجاله کنجد در pH طبیعی استفاده گردید. بدین ترتیب که نمونه های شیر تولید شده با 2 سطح شکر (6و 8 درصد) و 3سطح وانیل (0و40 و60ppm) فرموله شده و در اختیار گروه ارزیاب قرار گرفتند. ارزیابی حسی شیرهای تولید شده توسط 25 نفر ارزیاب از طریق آزمون رتبه بندی انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین شیر از لحاظ میزان پذیرش، شیر تولیدی با pH طبیعی (5/6) و 15 دقیقه زمان مخلوط کردن با6 درصد شکر و ppm 40 وانیل می باشد.
    کلیدواژگان: شیر کنجد، دانه کنجد، کنجاله کنجد
  • فرمولاسیون نوشابه گازدار با استفاده از عرق بیدمشک و ارزیابی تغییرات فیزیکوشیمیایی و میکروبی آن در طی نگهداری
    امیرحسین الهامی راد، علی اصغر محمدی صفحه 27
    در این پژوهش از عرق بیدمشک جهت تولید نوشابه گازدار استفاده شد. بدین منظور نسبتهای مختلفی از عصاره حاصل از تقطیر گیاه، آب گازدار، اسید سیتریک و شکر با یکدیگر مخلوط گردیدند.16 فرمول تولید شده از نوشابه بیدمشک توسط یک گروه ارزیاب 20نفره از لحاظ طعم و مزه از طریق آزمون رتبه بندی مقایسه شده و سطح پذیرش عمومی آنها نیز توسط آزمون لذت بخشی در مقیاس 9 درجه ای ارزیابی گردید. نتایج حاصل توسط آزمون فریدمن از لحاظ آماری آنالیز شده و بهترین فرمولاسیون تعیین گردید. در مرحله بعد جهت ارزیابی مدت زمان ماندگاری، نمونه های نوشابه به مدت شش ماه تحت شرایط محیطی مختلف نگهداری شده و در فواصل زمانی دو ماه یکبار از لحاظ pH، اسیدیته، کدورت، میزان مواد جامد محلول، شمارش کلی میکروارگانیسم های هوازی مزوفیل و کپک و مخمر مورد آزمایش قرار گرفتنتد. در نهایت مشخص شد که pH، اسیدیته و میزان مواد جامد محلول در هیچیک از تیمارها درطی 6 ماه نگهداری، تغییر معنی داری نداشته و ثابت مانده است. اما شرایط محیطی و زمان، تاثیر معنی داری بر کدورت داشته است. بطوریکه در نمونه هایی که در دمای محیط و بطری های شفاف نگهداری شده بودند، میزان کدورت بطور معنی داری افزایش داشته است. آلودگی به کپک و مخمر نیز در هیچیک از تیمارها مشاهده نشد اما روند تغییرات شمارش کلی میکروارگانیسمها در نمونه های نگهداری شده، تحت شرایط دمای محیط و حضور نور شدیدتر بود. نتایج بدست آمده از انجام ارزیابی های حسی پس از پایان دوره نگهداری نشان داد که هیچ یک از نمونه هایی که تحت شرایط محیطی متفاوت نگهداری شده بودند از لحاظ طعم و مزه و ظاهر تفاوت معنی داری با یکدیگرونیز با نمونه تازه ندارند.
    کلیدواژگان: بیدمشک، نوشابه گازدار، گیاهان دارویی
  • احسان جناب، کرامت الله رضایی، زهرا امام جمعه صفحه 41
    روغن دانه های کانولا از نوع اکاپی دو صفر خرد و پخته شده به وسیله دی اکسید کربن فوق بحرانی در فشار34 مگاپاسکال و دمای 40 درجه سانتی گراد و نیز حلال تجاری AW406 استخراج گردید. حلالیت روغن در دی اکسید فوق بحرانی تعیین و مقایسه ای بین راندمان استخراج روغن و میزان کلروفیل، مواد غیر قابل صابونی، ترکیب اسیدهای چرب و عدد یدی روغن های استخراجی انجام شد. راندمان روغن استحصالی با دی اکسید کربن فوق بحرانی 4/0±2/20 درصد وزنی/وزنی بر پایه ماده خشک بود که با اختلاف معنی داری (05/0>P) از راندمان روغن استحصالی در استخراج با حلال AW406 (6/1±2/34) پایین تر بود. میزان کلروفیل روغن استخراجی با دی اکسید کربن فوق بحرانی با اختلاف معنی داری (05/0>P) پایین تر از میزان کلروفیل در روغن استخراجی با حلال AW406 بود که به همین دلیل، روغن استخراجی با دی اکسید کربن فوق بحرانی رنگ روشن تری نیز داشت. آنالیز ترکیب اسیدهای چرب نشان داد که روغن استخراجی با دی اکسید کربن فوق بحرانی با اختلاف معنی داری (05/0>P) دارای میزان پایین تری اسیدهای چرب بهینیک و اروسیک می باشد. عدد یدی و مواد غیر قابل صابونی شونده در هر دو روغن استخراجی اختلاف معنی داری (05/0>P) نشان ندادند
    کلیدواژگان: استخراج، حلال آلی، خصوصیات کیفی، دی اکسید کربن فوق بحرانی، روغن کانولا
  • سیدمحمدعی رضوی، سمیرا یگانه زاد، علیرضا صادقی، شیرین ابراهیم زاده، اعظم نیازمند صفحه 53
    در این مطالعه، خواص هندسی، ثقلی و اصطکاکی چهار واریته کانولای متداول در ایران (به نامهای اس ال ام، هایولا، اکاپی و اورینت) با میانگین رطوبتی 5/6% مورد بررسی قرار گرفت. خواص هندسی و ثقلی شامل: طول و قطر دانه، میانگین هندسی قطر، ضریب کرویت، وزن هزار دانه، حجم، دانسیته واقعی، دانسیته توده ای و تخلخل بودند. نتایج نشان داده است که دامنه طول دانه ها از 925/1 تا 153/2 میلی متر، دامنه قطر دانه ها 541/1 تا 93/1 میلی متر، حداکثر میانگین هندسی قطر 2 میلی متر در واریته هایولا و حداقل آن 669/1 میلی متر در واریته اس ال ام، حداکثر ضریب کرویت 93/0 در واریته هایولا و حداقل آن 85/0 در واریته اس ال ام، وزن هزار دانه از 06/3 تا 07/4 گرم، دامنه حجم از 34/2 تا 25/3 میلی متر مکعب در واریته های اورینت و هایولا، دانسیته واقعی از 1156 تا 1302 کیلوگرم بر متر مکعب در واریته های اکاپی و اورینت، دانسیته توده ای از 92/710 تا 79/738 کیلوگرم بر متر مکعب در واریته های هایولا و اس ال ام و تخلخل بین 37% تا 02/44% در واریته های اکاپی و هایولا می باشد. هم چنین در این پژوهش خواص اصطکاکی دانه کانولا شامل زاویه های ریپوز پر کردن و تخلیه و ضریب اصطکاک استاتیکی روی پنج سطح اصطکاکی (شامل آهن گالوانیزه، شیشه، فایبرگلاس، لاستیک و تخته سه لا) اندازه گیری شدند. زاویه های ریپوز پر کردن و تخلیه به ترتیب در دامنه 54/28- 88/27 درجه و 60/27-48/25 درجه به دست آمدند و در کلیه واریته ها بیشترین ضریب اصطکاک مربوط به سطح لاستیکی و کمترین آن مربوط به شیشه بود.
    کلیدواژگان: کانولا، خواص هندسی، خواص ثقلی، خواص اصطکاکی
  • بیوک آقا فرمانی، محمدحسین حداد خداپرست، جواد حصاری، عزت الله رضایی عراقی صفحه 63
    هدف از این بررسی بهینه سازی تصفیه شربت خام نیشکر با استفاده از بنتونیت جهت تولید قند مایع طبیعی یا عسل نیشکر می باشد. مواد غیرقندی موجود در شربت خام نیشکر شامل: ترکیبات رنگی، پلی ساکاریدها، صمغ ها، پروتئین ها و... است که راندمان و کیفیت محصول نهایی را تحت تاثیر قرار می دهند و باید از شربت خام نیشکر حذف گردند. ژلاتین یک ماده پروتئینی است که بعنوان کمک شفاف کننده در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. آزمایشات نشان داد که برای جدا کردن مواد غیرقندی باقیمانده و ایجاد شفافیت مطلوب در تصفیه بنتونیتی شربت خام نیشکر بهتر است از ژلاتین نوع A استفاده گردد تا در افزایش خالص سازی و تراکم رسوب بنتونیت موثر باشد. در این مطالعه تاثیر شرایط فرآیند تصفیه بنتونیتی همراه با ژلاتین (در پنج سطح 0، 02/0، 04/0، 06/0 و gr/l 08/0)، زمان (درشش سطح 0، 30، 60، 90، 120 و min 150) و دمای (در شش سطح 25، 40، 55، 70، 85 و °C100) فرآوری با بنتونیت روی شربت خام نیشکر انجام گرفت. از لحاظ ویژگی های کیفی آن شامل بریکس، پلاریزاسیون، درجه خلوص، خاکستر، کدورت و رنگ، با نمونه شاهد مورد مقایسه قرار گرفت تا مقدار بهینه مورد نیاز ژلاتین، زمان و دمای فرآوری با بنتونیت برای رسیدن به کیفیت مطلوب مشخص گردند. در پایان، نتایج آزمایش ها gr/l 02/0 ژلاتین، زمان min 60 و دمای C° 100 فرآوری با بنتونیت را مناسب ترین شرایط برای خالص سازی شربت خام نیشکر نشان دادند.
    کلیدواژگان: شربت خام نیشکر، تصفیه بنتونیتی، خالص سازی، ژلاتین
|
  • S. H. Hosseiniparvar, J. Keramat, M. Kadivar, E. Khanipour, E. Milani Page 1
    Gelatin is a protein hydrocolloid. Because of its unique characteristics such as gel forming, thickening, stabilizing, emulsifiing, foam and film forming, is widely used in food industries. In this research, in order to optimize the factors which affect enzymatic extraction method of gelatin, the effects of three variables, enzyme concentrations(2-10 ppm), time(8-16 hours) and temperature(60-80 ˚C) on the yield of extraction, gel strength, viscosity and absorption in 420 nm were investigated. The rotatable central composite experimental design was used, and the data were analyzed by using of response surface regression(RSREG).Correlation coefficients of fitted regression models of yield, gel strength, viscosity and absorption for enzyme extraction method were determined as 0.953, 0.998, 0.995 and 0.935, respectively.Analysis of variance for the overall effects of process variables in enzymatic extraction method on regression models showed that the enzyme concentration, the time of enzyme treatments and temperature had significant effects on gel strength and viscosity regression models, however the effect of temperature on both yield and absorption regression models was not significant(p > 0.05).The optimum conditions obtained from response surface regression models in enzymatic extraction method for yield, gel strength, viscosity and absorption which were verified experimentalls were (6.1 ppm, 15.6 hours, 70 ˚C), (9.1 ppm, 11.9 hours, 70.3 ˚C), (7.86 ppm, 14.9 hours, 77.5 ˚C) and (2.8 ppm, 10 hours, 60 ˚C), respectively.
  • M.H. Haddad Khodaparast, M.B. Habibi Najafi, A.H. Elhami Rad, N. Divandari Page 15
    In recent years several types of protein rich products derived from sesame seeds or sesame meal such as sesame milk are found in the market and have been attracted consumers both in developed and undeveloped countries mainly due to bearing health benefits. Since Iranian consumers have not yet been familiar with such healthy milk analog products, the objective of this study was to introduce the best formulation of sesame milk made from dehulled sesame seeds as well as sesame meal according to Iranian preferences. In order to make a beverage which is almost equal to composition of milk, two main factors were chosen as variable namely pH(6.5, 7.5, 8.5), and time of mixing and extraction (15 to 30 min), the ratio of sesame to water was fixed at 1:6 based on literature and our previous work. The optimum combination of those factors was then determined in a complete randomized design method with a factorial experiment. The selected sesame milk trials from both sesame seeds and sesame meal were then formulated as follow: sugar (0, 5, 6, and 7 %) and vanillin (0, 40, 60, 80 ppm) and all samples were organoleptically judged on the basis of overall acceptability. The collected data were then statistically analyzed using a nine point hedonic method. The results shown that the best sesame milk formulation is the one obtained as follow: the ratio of seed to water (1:6), natural pH (6.5), 15 min mixing time, 6% sugar and 40ppm vanillin.
  • Formulation of Salix aegyptica hydrolat based carbonated drink and evaluation of its physicochemical and microbial changes during storage
    A. H. Elhami-Rad, A.A. Mohammadi Page 27
    In this study Salix aegyptica hydrolat based carbonated drinks were formulated. Differents ratio of Salix aegyptica hydrolat (egyption willow water) mixed with carbonated water, citric acid and sugar to adjust the final drink to 10-12 Brix and desirable acidity. Sensory properties of the products were evaluated at a ranking test by a trained panelists for choosing the best formulation. Evaluation of the product shelf life, samples were stored at different conditions during 6 months and their physicochemical and microbial properties were determined bimonthly. The product factors were evaluated in this study included: acidity, pH, total soluble solids (TSS), turbidity, fungal growth and total count of aerobic and mesophilic microorganisms. The results showed that pH, acidity and TSS had no considerable change, but turbidity increased during storage. Turbidity of samples that stored in presence of light and ambient temperature were increased considerably. Microbiological evaluations showed that total count of aerobic and mesophilic microorganisms was higher in samples that stored at ambient temperature and transparent bottles.On the basis of the results obtained from sensory evaluations at the end of storage time, it was indicated that all different stored trails were as good as the fresh sample.
  • E. Jenab, K.A. Rezaei, Z. Emamjomeh Page 41
    Samples of crushed and cooked canola seeds (Okapy Double Zero) were extracted using supercritical carbon dioxide (SCCO2) at 34 MPa and 40ºC and a commercial organic solvent (AW406). The oil solubility in SCCO2 was determined and extracted oils were examined with respect to their chlorophyll contents, nonsaponifiable matters, fatty acid composition and iodine value. The yield of SCCO2 extraction was significantly (P
  • Razavi, S. Yeghanehzad, A.R. Sadeghi, Sh. Ebrahimzadeh, A. Niazmand Page 53
    In this study, Geometrical, Gravimetrical and Frictional properties of four common varieties of Iranian canola seeds (namely: SLM, Hyola, Okapi, Orient), containing the mean moisture value of 6.5% (w.b.) were investigated. Geometrical and Gravimetrical properties included length, diameter, geometric mean diameter, sphericity, thousand seed mass, volume, true density, bulk density and porosity. The results indicated that the length ranged from 1.925 to 2.153 mm and diameter from 1.54 to 1.93 mm. Maximum geometric mean diameter was 2 mm in Hyola and minimum was 1.669 in SLM and maximum sphericity was 0.93 in Hyola and minimum 0.85 in SLM. Thousand seed mass ranged from 3.06 to 4.07 g, volume from 2.34 to 3.25 mm3 in Orient and Hyola varieties, true density from 1156 to 1302 kg/m3 in Okapi and Orient, bulk density from 710.92 to 738.79 kg/m3 in Hyola and SLM and porosity ranged from 37-44.02% in Okapi and Hyola. Also, in this research, Frictional properties of canola seeds including filling and emptying angle of repose, static coefficient of friction on five surfaces (galvanized iron, glass, fiberglass, rubber and plywood) were measured. Filling and emptying angle of repose ranged from 27.88o to 28.54o and 25.48o to 27.60o, respectively. In all four varieties, the highest static coefficient of friction was obtained for rubber and the least for glass.
  • Farmani, M.H. Haddade Khodaparast, J. Hesari, E. Rezaii Iraqi Page 63
    The aim of this research was optimization of refining of raw sugarcane juice using bentonite for production of natural liquid sugar or cane honey. Non-sugar substances of raw sugarcan juice contains: colorants, polysaccharides, gums, proteins, etc that affect on efficiency and quality of the final product and should remove from raw sugarcane juice. Gelatin is a protein which is used as an aid clarifier in food industries. In order to make favorite purification at bentonite refining, it is better that used gelatin of A type for obtaining purification and favorite density at bentonite sediments.In this study, the effects of conditions of raw sugarcane juice refining using of bentonite accompanied by gelatin (at 5 levels 0, 0.02, 0.04, 0.06 and 0.08 gr/l), time (at 6 levels 0, 30, 60, 90, 120 and 150 min) and temperature (at 6 levels 25, 40, 55, 70, 85 and 100C◦) investigated. processing with bentonite compared to control sample were studed with respect to brix, sucrose percent, purity, ash, turbidity and color until optimum quantities of requirement to gelatin, time and temperature of processing with bentonite for reach to desirable quantity were recognized. Experimental results indicated which 0.02 gr/l gelatin in 100C° for 60 min processing with bentonite are optimum conditions for purification of raw cane juice.