فهرست مطالب

نشریه پژوهش های علوم و صنایع غذایی ایران
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 9، نیمه اول سال 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/01/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • امیر سالاری، محمدباقر حبیبی نجفی، رضا فرهوش، سید حسن مرعشی صفحه 1
    در این پژوهش عصاره هسته انگور بوسیله شش سیستم حلال استخراج گردید. بازده استخراج، ظرفیت آنتی اکسیدانی و احیا کنندگی، توانایی بدام انداختن رادیکال های آزاد، ارزیابی تاثیر آن بر افزایش مقاومت حرارتی و شرایط اکسیداسیون روغن بدون آنتی اکسیدان سویا بعنوان یک سیستم مدل غذایی بصورت آزمایش فاکتوریل و در غالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار آنالیز شد. بررسی راندمان عصاره گیری نشان داد که تیمار اتیل استات بالاترین راندمان استخراج را داشته است. در بررسی قدرت احیا کنندگی نتایج حاکی از آن بود که عصاره های هسته انگور بطور قابل ملاحظه ای قویتر از BHT و آلفا توکوفرول می باشد. نتایج حاصل از فعالیت بدام انداختن رادیکالهای آزاد شبیه نتایج حاصل از قدرت احیا کنندگی بود اما تفاوت معنی داری بین تیمارهای مختلف عصاره دیده نشد. ارزیابی مقاومت حرارتی عصاره های استخراجی بروش رنسیمت نشان داده است که تیمار استونی هسته انگور دارای بالاترین خصوصیات حملی نسبت به سایر تیمارهای آنتی اکسیدانی است.
    کلیدواژگان: عصاره هسته انگور، سیستم های حلال، خواص آنتی اکسیدانی، توانایی به دام انداختن رادیکالهای آزاد، قدرت احیا کنندگی آهن، رنسیمت
  • مهسا ضیابخش دیلمی، ناصر صداقت، فخری شهیدی صفحه 11
    بیسکوئیت فشرده از اختلاط مواد خشک (آرد گندم، آرد سویا و شکر) با روغن و محلول پیوند دهنده تهیه شده و نمونه ها با تکنیک فشرده سازی تولید شدند. سپس نمونه ها در آلومینیوم فویل پیچیده و با سه تکنیک بسته بندی هوای معمولی، خلاء و همراه با جاذب اکسیژن در کیسه های پلاستیکی پنج لایه بسته بندی و در دو دمای محیط (1 ± 20) و C° 40 به مدت 12 هفته نگهداری شدند. ویژگی های شیمیایی (فعالیت آب، عدد پراکسید، درصد اسید چرب آزاد، pH) و حسی (طعم، بافت، پذیرش کلی) بعنوان تابعی از نوع بسته بندی، دما و زمان نگهداری مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی ها نشان داد که تنها بسته بندی تحت خلاء در دمای بالا aw را حفظ کرده. اما بسته بندی روی میزان اسید چرب آزاد اثر معنی داری نداشت. اعداد پراکسید حاکی از اکسیداسیون بیشتر در بسته های معمولی بوده و همچنین تفاوت معنی داری بین pH نمونه های وکیوم شده و حاوی جاذب اکسیژن نسبت به بسته با هوای معمولی مشاهده نشد. بررسی نشان داد که دما و بسته بندی بر روی ویژگی های حسی تاثیر معنی داری نداشت. اما امتیاز طعم و پذیرش کلی در بسته های حاوی جاذب اکسیژن بیشتر بود. با توجه به ضریب همبستگی بسیار خوب بین امتیازات حسی طعم و عدد پراکسید این نتیجه حاصل شد که اکسیداسیون را می توان عامل اصلی کاهش طعم نمونه ها دانست. اثر زمان بر کلیه پارامتر های شیمیایی و حسی معنی دار بود. اما هیچ یک خارج از استاندارد نبوده و مردود شمرده نشدند. در نهایت مشخص شد که نمونه های بیسکوئیت فشرده در هر سه نوع بسته بندی طی12 هفته پایدار می باشند.
    کلیدواژگان: بیسکوئیت فشرده، جاذب اکسیژن، بسته بندی تحت خلاء، ارزیابی حسی
  • مریم علی پور، مهدی کاشانی نژاد، یحیی مقصودلو، مهدی جعفری صفحه 21
    روز به روز نیاز به تولید اسنک های کم چربی رو به افزایش است. روش های متعددی برای تولید محصولات سرخ شده با چربی کم وجود دارند که یکی از این روش ها استفاده از مواد پوشش دهنده می باشد. در این تحقیق اثر کاراگینان (در غلظت یک درصد) و نیز اثر دمای روغن و زمان سرخ کردن بر درصد جذب روغن محصولات سرخ شده سیب زمینی (چیپس و خلال سرخ شده) مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها در سه دمای 160، 175 و 190 درجه سانتیگراد سرخ شدند. جهت بررسی اثر زمان بر درصد جذب روغن، خلال های پوشش داده شده با کاراگینان در زمانهای 1 تا 10 دقیقه سرخ شده و از نظر درصد جذب روغن مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاراگینان بعنوان یک پوشش هیدروکلوئیدی باعث شد که در سه دمای 160، 175 و 190 درجه سانتیگراد درصد جذب روغن نمونه ها به ترتیب 23/37، 10/41 و 67/43 شود که در مقایسه با نمونه های شاهد (به ترتیب 27/43، 20/47 و 53/49 درصد) بصورت معنی داری باعث کاهش درصد جذب روغن شد (05/0>P). در مورد نمونه های خلالی پوشش کاراگینان درصد جذب روغن نمونه ها را در سه دمای فوق به ترتیب از 6/17، 83/20 و 13/23 درصد (نمونه های شاهد) به 7/12، 43/14 و63/18 درصد کاهش داد. با افزایش دمای سرخ کردن در زمان ثابت، جذب روغن نمونه ها بصورت معنی داری افزایش یافت (05/0>P). سرخ کردن نمونه ها در فاصله زمانی 1 تا 10 دقیقه نشان داد که با افزایش زمان سرخ کردن در یک دمای ثابت، جذب روغن نمونه ها بصورت معنی داری افزایش می یابد (05/0>P).
    کلیدواژگان: چیپس سیب زمینی، کاراگینان، جذب روغن
  • مرضیه موسوی نسب، افسانه دهقان صفحه 28
    برای پسابهای خاص به ویژه آنهایی که از کارخانجات مواد غذایی حاصل می شوند به فرآوری هایی جهت تولید محصولات با ارزش افزوده مانند حشره کش های زیستی نیاز می باشد. امروزه موفق ترین حشره کشهای زیستی، توسط باکتری های میله ای شکل گرم مثبت از جنس باسیلوس تولید می شود که در مرحله تشکیل اسپور، اندوتوکسین های پروتئینی کریستاله تولید کرده و هنگام ورود به روده تحت شرایط قلیایی فعال شده و باعث صدمه به غشای سلول های روده حشرات و تشکیل سوراخ در غشا می شوند و عمل تجزیه کردن سلولهای اپیتلیال را انجام میدهند. در این تحقیق، باکتری Bacillus thuringiensis بر روی پساب کارخانه تولید نشاسته رشد داده شد و طی عمل تخمیر پروتئین کریستاله با وزن مولکولی 65 کیلو دالتون تولید گردید. سپس پروتئین حاصل را بر روی لارو Galleria melonella اثر داده و میزان مرگ و میر بعد از گذشت 24 و 48 ساعت ارزیابی و با نمونه کنترل مقایسه گردید. تحقیقات نشان داده تولید دلتا اندوتوکسین با اسپورزایی رابطه دارد و بیشترین میزان اثر سمیت پروتئین های کریستالی در بالاترین غلظت اسپور ها می باشد. بر این اساس، تعداد کل باکتری ها و اسپورهای تولید شده در مرحله تخمیر شمارش شد که در محیط پلیت کانت آگار به ترتیب 108×5/12 و 107×48 کولنی در هر میلی لیتر بود.
    کلیدواژگان: حشره کش میکروبی، پساب کارخانه تولید نشاسته، اندوتوکسین، Bacillus thuringiensi var، kurstaki
  • حسن افشاری جویباری، عسگر فرحناکی * صفحه 37

    رنگ و ظاهر یک ماده غذائی اولین پارامتر در تشخیص کیفیت آن می باشد؛ که امروزه از پارامترهای رنگ سنجی L*a*b* یا CIELab جهت اندازه گیری و گزارش آن استفاده می شود. در این پژوهش امکان استفاده از تصویر برداری با دوربین دیجیتال و نرم افزار فتوشاپ برای اندازه گیری پارامترهای L*،a* و b* مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پارامترهای L*،a* و b* به دست آمده از نرم افزار فتوشاپ و سیستم هانترلب دارای ضریب همبستگی به ترتیب 995/0، 997/0 و 995/0 می باشند که ضریب همبستگی مطلوبی می باشد ولی ارزش این پارامترها از لحاظ عددی در دو سیستم با هم تفاوت دارند که این مشکل با استفاده از فرمولهای پیشنهاد شده قابل اصلاح می باشد. بعد از تصحیح نتایج به دست آمده از نرم افزار فتوشاپ می توان از این داده ها جهت گزارش پارامترهای رنگ مواد غذائی یا هر ماده دیگر استفاده کرد. از این روش جهت مطالعه تغییرات رنگ خرمای مضافتی در طی رساندن مصنوعی استفاده شد و مشخص شد که هرسه پارامتر L*،a* و b* در طی رسیدن خرما کاهش می یابند.

    کلیدواژگان: رنگ سنجی، L*a*b*، نرم افزار فتوشاپ، تصویر دیجیتالی، خرمای مضافتی
  • علیرضا صادقیان، رضا مسگریان صفحه 47
    امکان استفاده از مواد شیمیایی و بیوشیمیایی جهت شستشوی غشاهای پلی سولفون مورد استفاده در اولترافیلتراسیون شیر، نیاز به بررسی همه جانبه مواد شیمیایی و بیوشیمیایی دارد. با توجه به استفاده روز افزون از این غشاها در فرآوری محصولات غذایی، شستشو و بازیافت شار تراوه اولیه، برای استفاده طولانی مدت از این فن آوری، اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق، اثر مواد شوینده شیمیایی شامل اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA)، سدیم دو دسیل سولفات (SDS) و هیدروکسید سدیم- بیوشیمیایی شامل آنزیم های پروتئاز و لیپاز روی بازیافت شار تراوه اولترافیلتراسیون از جنس پلی سولفون آمید و اندازه حفرات 20 کیلودالتون به عنوان تابعی از دما، فشار و زمان مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر بهینه فعالیت آنزیم های پروتئاز و لیپاز در دما، pH و اثر زمان انکوباسیون اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد آنزیم لیپاز قادر به بازیابی شار تراوه نمی باشد و سودمندی این آنزیم در مقایسه با آنزیم پروتئاز غیر قابل مقایسه است. با توجه به نتایج بدست آمده در خصوص غلظت بهینه آنزیم ها در بازیافت شار تراوه، غلظت بهینه موادشیمیایی در جهت شستشوی غشای پلی سولفون شامل اتیلن دی آمین تترااستیک اسید (EDTA)، سدیم دودسیل سولفات (SDS) و هیدروکسید سدیم اندازه گیری شد. در ادامه، کارآیی مقادیر بهینه بدست آمده جهت مخلوط آنزیم، SDS و EDTAبرای بازیابی شار و مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد مواد بیوشیمیایی (آنزیم ها) قادر به بازیافت حداقل 60 درصد شار اولیه غشاهای نو هستند. این مقدار برای مواد شیمیایی و در حالتی که عملیات پیوسته و جریان آشفته باشد، بیشتر از 95 درصد گزارش می شود.
    کلیدواژگان: اولترافیلتراسیون، شار تراوه، غشاهای پلی سولفون، مواد شوینده شیمیایی و بیوشیمیایی
  • روح الله بهزاد، خلیل بهزاد، مصطفی مظاهری تهرانی، مصطفی شهیدی نوقابی * صفحه 57

    یکی از مهمترین قسمت های ایجاد فاضلاب و آلودگی کارخانجات قند، آب شستشوی گاز Co2 در کوره های آهک مازوت سوز و پمپ های مرتبط با آن می باشد. مقدار مصرف آب در این بخش در حدود 30 تا 35 درصد وزن چغندر است که از نظر مقدار، قابل توجه است. مخلوط شدن دوده با آب ایجاد کلوئید در فاز مایع می کند که به سادگی قابل جداسازی نمی باشد. این آب به دلیل سیاه بودن در قسمت های بعدی قابل استفاده نیست. در این پژوهش به منظور تصفیه این فاضلاب از شیر آهک استفاده شد. نمونه فاضلاب از دو کارخانه قند تربت حیدریه و جوین تهیه شد. شیر آهک به صورت مستقیم به این فاضلاب اضافه شد و رابطه بین pH با مقدار شیرآهک، سرعت ته شینی دوده، حجم لجن و درصد انعقاد مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که همبستگی بالایی بین میزان شیرآهک و پارامترهای تعیین شده وجود داشته و می توان بر اساس معادلات به دست آمده سرعت ته نشینی دوده، حجم لجن و درصد انعقاد را برآورد نمود. همچنین مشخص شد که در 65/11= pH می توان دوده را کاملا از آب خارج، و آب شفاف و زلالی به دست آورد.

    کلیدواژگان: تصفیه فاضلاب، کارخانه قند، کوره های آهک مازوت سوز
  • رضا ابوالقاسمی نجف آبادی، باقر عمادی*، محمدحسین آق خانی، شهرام بیرقی طوسی صفحه 63

    بافت میوه در مراحل مختلف رشد و انبارداری تغییر کرده و می توان با بررسی خصوصیات آن، به مرحله رسیدگی میوه دست پیداکرد. امواج فراصوت ضمن عبور از داخل بافت میوه، بسته به نوع بافت و تراکم آن، تضعیف گردیده و سرعت آن نیز تغییر می یابد؛ لذا ممکن است بتوان با محاسبه مقدار ضریب تضعیف و سرعت آن، به صورت غیرمخرب، خصوصیات بافت میوه و در نتیجه میزان رسیدگی آن را تعیین نمود. در این تحقیق، میوه های هلو رقم هسته جدای تبریزی به گروه های رسیده، نیمه رس، بزرگ و کوچک تقسیم بندی شد و به وسیله انجام آزمون حسی میوه ها، صحت گروه های رسیده و نیمه رس تایید گردید. سپس علاوه بر اندازه گیری دو پارامتر ضریب تضعیف و سرعت موج فراصوت، پارامترهای کیفی و کمی میوه شامل ابعاد، جرم، چگالی، سفتی (بدون پوست و با پوست)، قندکاهنده، اسیدیته، pH، درصد ماده خشک و میزان مواد جامد محلول که از جمله شاخص های رسیدگی هلو می باشند، اندازه گیری شد و با پارامترهای فراصوت مقایسه گردید. نتایج نشان داد که اندازه میوه بر ضریب تضعیف موج و درجه رسیدگی آن بر سرعت موج فراصوت تاثیر معنی داری می گذارد. رابطه ضریب تضعیف با سفتی بدون پوست در گروه های نیمه رس و رسیده با ضرایب همبستگی بالای 80/0 و به طور مشابه رابطه ضریب تضعیف با سفتی با پوست در هریک از گروه های فوق با ضرایب همبستگی بالاتر از 70/0 و در هر دو حالت با معادلات درجه 2 به دست آمد. همچنین همبستگی ضریب تضعیف و سرعت موج با pH و رابطه سرعت موج فراصوت با اسیدیته میوه نیز بالاتر از 80/0 گزارش شد.

    کلیدواژگان: خواص فیزیکوشیمیایی، خواص مکانیکی، رسیدگی، فراصوت، هلو
|
  • A. Salari, M. B. Habibi-Najafi, R. Farhoosh, Seyed H. Marashi Page 1
    The effect of different solvent systems on the extraction of antioxidant and anti radical agents of grape seed was studied. For this purpose 6 different solvent systems with similar polarity and different selectivity were used to prepare grape seed extract. Extraction efficiency, reducing activity, radical scavenging property and the effect of each extract on the increase of thermal resistance (oxidative stability index) of antioxidant free soybean oil were analyzed in the form of factorial test in a totally randomized design with triplicate repetition. Reducing activity test proved that grape seed extracts (GSE) had a higher reducing strength compared with BHT and α-Tocopherol except for ethylacetat treatment which had no significant difference between the extracts. Results of radical scavenging activity were similar to reducing activity results. The evaluation of oxidative stability index showed that acetone treatment has had the maximum Carry-through properties.
  • Deylami, N. Sedaghat, F. Shahidi Page 11
    Compressed biscuits (CBs) were developed using wheat flour, soy flour, sugar, oil and malt extract. Combining of compression and dehydration technology were applied for production. Packaging CBs using vacuum packaged, use of oxygen absorber (OA) and identical samples were aerobically packaged and stored at ambient and elevated (40°с) temperature for 12 weeks. The effect of different packaging and temperature on chemical (FFA, peroxide value, aw and pH) and sensory (taste, texture and overall acceptability) characteristics of CBs was examined during storage. Free fatty acid (FFA) values showed no significant differences for all packaging treatments. According to peroxide values (PV) oxidation rate in aerobically packed CBs was the highest. These data suggest that OA were effective in prolonging the lag time before the PV started to build up. During storage a decrease in aw and pH values and an increase in FFA and PV values were observed. Although elevated temperature accelerated all chemical reactions but all chemical parameters met national standards. Evaluation of sensory characteristics showed that storage temperature and packaging method had no significant effect on sensory quality of the samples. The good correlation between the PV and taste scores evaluated by panelists suggested that oxidation is one of the main reasons of off flavor in CBs. Overall, the developed compact biscuit was stable at least 12 weeks in all packaging treatments.
  • M. Alipour, M. Kashaninejad, Y. Maghsoudlou, M. Jafari Page 21
    The demand for low fat snacks is increasing. There are different methods to produce low fat fried products. One of these methods is coating. In this study effect of Carrageenan, oil temperature and frying time, on oil uptake of fried products (chips and strips) has been evaluated. Samples were deep fried in frying oil (Palm olein) at 160, 175 and 190 ºC. In order to evaluate the effect of frying time on oil uptake, potato strips coated with 1% Carrageenan were fried for 1 to 10 minute, then oil uptake has been measured. Results showed that Carrageenan as a hydrocolloid coating, reduced oil uptake in fried potato products compare with control samples. Coating potato slices with 1% Carrageenan led to significantly reduction in oil uptake (p
  • M. Moosavi-Nasab, A. Dehghan Page 28
    Some wastes especially wastes of food industries need to be treated in order to recover some value-added products. One of these valuable products is biological pesticides. Today, the most successful biological pesticides are produced by Gram-positive, rod-shape bacteria, the genus Bacillus that produces crystalline endotoxin proteins during spore formation. These toxins will be activated when they enter the insect intestine under alkaline condition and will damage the cell membrane and make holes in the membrane which result in lysing of epithelial cells. In this research, the waste of starch producing industry was inoculated with Bacillus thuringiensis var. kurstaki and then the crystalline protein with MW of 65 KDa was produced during fermentation. The larvaes of Galleria melonella were treated to this protein and the rate of mortality was assessed after 24 and 48 h, and its effect was compared with that of control. Researches showed that the production of delta endotoxin has direct correlation with sporulation. The most toxicity of these bacterial proteins occurs at the highest number of spores. Thus, the number of total bacteria and their spores were enumerated using PCA during fermentation that was 12.5×108 and 48×107 cfu/ml, respectively.
  • H. Afshari - Jouybari, A. Farahnaky Page 37

    Color and appearance are among the first parameters perceived by consumers to judge the quality of foods. L*a*b* are used to report foods’ colors quantitatively. In this study the use of digital imaging and Photoshop software was evaluated for measurement of L*, a* and b* color parameters. The results showed that L*, a*, and b* values from Hunter colorimeter and the digital imaging method had a good correlation with R2 more than 0.95, but the values from digital imaging method can be used only to monitor the trend of color changes and the actual numbers of digital imaging L*, a* and b* obtained by digital imaging do not have the same value as the L*, a* and b* given by a Hunter colorimeter. Using two equations for the three parameters the values obtained from digital imaging method can be successfully converted to Hunter Lab color corresponding parameters. The color change of Mazafati date during accelerated ripening using acetic acid solutions was monitored by the proposed method. L*, a*, and b* of the samples all decreased over the ripening.

  • A.R. Sadeghian, R. Mesgarian Page 47
    Probable use of chemical and biochemical detergents to wash polysulphone membranes using in milk ultrafiltration needs a multidisciplinary investigation. By increasing use of these membranes in food processing, washing and recovery of initial permeate flux, in order to use for a longer time from this technology, has much importance. In this research, influence of chemical detergents including EDTA, SDS and NaOH, biochemical including protease and lipase on recovery of permeate flux of ultrafiltration from polysulphone amide with pore size of 20 kD as a function of temperature, pressure, and time were investigated. Optimum amounts of activity of Protease and Lipase in temperature, pH and time of incubation were measured. Results showed that lipase cannot recover permeate flux and usefulness of this enzyme is not comparable with protease. With respect to the results obtained about optimum concentration of enzymes in recovery permeate flux, optimum concentration of chemicals in washing polysulphone membrane including EDTA, SDS, and NaOH were measured. Also, efficiency of optimum rate to mix enzyme, SDS and EDTA to recover flux and chemical used in industry were evaluated. Results showed that biochemicals (enzymes) are able to recover at least 60% of initial flux membranes. This rate for chemicals and under continuous and turbulent flow has been reported to be more than 95%.
  • R. Behzad, Kh. Behzad, M. Mazaheri Tehrani, M. Shahidi Noghabi Page 57

    One of the most important stages in sugar industry that making wastewater and contamination is the water obtained to washing of CO2 in mazoot furnace and related pumps. Amount of water consumption in this stage is about 30 to 35 percent of weight of sugar beet, so amount of this stream is considerable. Mixing of carbon black and water compose the colloid in liquid phase. These colloids do not separate easily. This water is black, thus it is unuseable. In this study used liming to refining of wastewater. Samples obtained from tow factories (sugar plant of torbat heydariyeh and joveyn). Lime was added into samples directly. Relationship of pH to amount of added liming, rate of deposition of carbon black, volume of mud and coagulation percent was investigated. the results shown that there is a strong correlation between amount of lime milk and given parameters and rate of deposition of carbon black, volume of mud and coagulation percent evaluate with obtained equations. Additionally the results shown that carbon black separate completely in pH = 11.65, and obtain glassy water.

  • R. Abolghasemi, B. Emadi, M. H. Aghkhani, Sh. Beyraghi Toosi Page 63

    The tissue of fruit varies at different stages of growth and storage and by determining its characteristics; the stage of fruit maturity can be found. Depending on the type of tissue, the ultrasonic waves will attenuate and its speed will change too while crossing the fruit tissue. Thus, by calculating the attenuation coefficient value and its speed in no destructive way, the characteristics of fruit tissue and the rate of its maturity will be determined. In this study, peach fruits -the Tabrizi variety- were classified in ripen, semi-ripen, large and small groups and the validity of ripen and semi-ripen groups were confirmed by taste panel. Then, in addition to measuring the attenuation coefficient and velocity of ultrasonic wave parameters, the physic-chemical parameters of fruit, including dimensions, mass, density, hardness, reducing sugar, acidity, pH, dry weight and soluble solids contents, which are the maturity indices of peach, were measured and compared with ultrasonic parameters. Results showed that fruit size and degree of maturity significantly affect on the wave attenuation and wave velocity, respectively. The correlation coefficients between attenuation coefficient and hardness (without skin) in ripen and semi ripen groups were higher than 0.8 and also the correlation coefficients of attenuation coefficient in relation with the hardness (by skin) in ripen and semi ripen groups were higher than 0.7. Also, the correlations for both attenuation coefficient and wave velocity in relation with the pH were higher than 0.8 as well as correlation between wave velocity and acidity.