فهرست مطالب

جغرافیا - پیاپی 44 (بهار 1394)

فصلنامه جغرافیا
پیاپی 44 (بهار 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/03/25
  • تعداد عناوین: 15
|
  • عباس سعیدی صفحه 5
  • وارسی پویش ساختاری- کارکردی در مطالعات منطقه ای / مورد: مطالعه تطبیقی نواحی آران- بیدگل (کاشان) و راز- جرگلان (بجنورد)
    عباس سعیدی، سعیدرضا جندقیان بیدگلی، علی اکبر محبی صفحه 7
    رویکردها به برنامه ریزی فضایی همگام با پیچیده تر شدن جوامع دگرگون می شوند. این گونه دگرگونی ها، در تنوع پذیری روزافزون الگوهای فعالیت و تحرک افراد، خانوارها، گروه ها، نهادها و سازمانها بازتاب می یابد. بدین ترتیب، در حالی که بعضی مفاهیم، همچون”مسافت“و”حرکت“در جوامع شبکه ای توسعه یافته اهمیت خود را به طور نسبی از دست می دهند، مفاهیم تازه ای، همچون زمان و زمان- فضا اهمیت می یابند. این مجموعه در بررسی های منطقه ای نوین از جایگاهی برجسته برخوردار بوده، مستلزم رویکردهای تازه ای به جنبه های گوناگون ساختاری- کارکردی مناطق است. پویش ساختاری- کارکردی، به عنوان رویکردی راهبردی به ساماندهی فضا در سطوح و مقیاسهای مختلف، در قالب جغرافیای اجتماعی نوین، می کوشد، ضمن تبیین جنبه های پیچیده ساماندهی فضایی در جوامع کمتر توسعه یافته، برای مسایل ریشه دار در روابط ساختاری- کارکردی آنها چاره جویی نماید. این مقاله در قالب یک بررسی تطبیقی می کوشد، کارآمدی این رویکرد را در مطالعات منطقه ای مورد کنکاش قرار دهد.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی فضایی، پویش ساختاری، کارکردی، مطالعات منطقه ای، ناحیه آران، بیدگل، ناحیه راز، جرگلان
  • کیومرث یزدان پناه درو، حسن کامران صفحه 25
    نقش انکارناپذیر توسعه بشری در عرصه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی را در کره زمین در عصر حاضر به هیچ عنوان نمی توان نادیده گرفت. فناوری های معرف به نرم افزارها امروزه تمام ابعاد زندگی بشری را در کلیه حوزه های جغرافیایی تحت تاثیر قرار داده است.تاثیر این روند جدید بر جغرافیای سیاسی نیز کاملا مشهود بوده و جا را برای تحقیقات و پژوهش های گسترده در این حوزه فراهم کرده است، زیرا فناوری های بنیادین فضای مجازی، در فرهنگ، حیات اجتماعی، الگوهای تعاملی میان دولت ها و ماهیت تهدیدات نقش موثر و پراهمیت دارد و این بیانگر آن است که محیط تهدیدآفرین علیه امنیت ملی دولت ها دیگر محدود به جهان واقعی نیست، بلکه جهان مجازی نیز همپای جهان واقعی، محیطی تهدیدزا برای دولت هاست. در این میان یکی از مهمترین تهدیدات نوظهور، سایبر تروریسم است و با توجه به تراکم گروه های تروریستی معاند نظام در محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران و افزایش نقش کنشگران غیردولتی در تهدیدآفرینی با بهره گیری از ظرفیت محیط مجازی، به همین منظور این نوشته بر آن است، ابعاد سایبر تروریسم و سناریوهای احتمالی آن را از منظر امنیت ملی مورد کنکاش و بررسی قرار دهد.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، سایبر تروریسم، تهدیدات سایبر تروریسم، امنیت ملی
  • وحید ریاحی، حامد قادرمرزی، محمد سعید حمیدی صفحه 47
    نابرابری های جغرافیایی به ویژه (نابرابری اجتماعی- اقتصادی)، در نواحی روستایی، فشار شدید مردم برای دریافت انواع خدمات و امکانات را در نواحی شهری به دنبال داشته است. وجود ناهماهنگی های فضایی و نابرابری در توزیع امکانات و خدمات به عنوان ویژگی اصلی ساختار فضایی سکونتگاه های شهرستان سقز قابل مشاهده است. برای جلوگیری از نابرابری های فضایی و ناپایداری مناطق؛ مطالعه، سنجش و سطح بندی سکونتگاه ها از لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات و تحلیل این نابرابری ها ضروری می نماید، تا شناخت لازم برای برنامه ریزی و مدیریت مناسب سرزمین بدست آید. پژوهش حاضر از لحاظ روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی است. هدف اصلی پژوهش، سطح بندی همه جانبه نگر و یکپارچه دهستان های شهرستان سقز و تحلیل نابرابری های موجود است. بدین منظور، با استفاده از 7 شاخص (بهداشتی- درمانی، آموزشی، زیربنایی، فرهنگی، سیاسی- اداری، اقتصادی و خدماتی) و51 متغیر و بر اساس3 مدل (شاخص مرکزیت، کارکردی و میزان سنج گاتمن)، دهستان ها، رتبه بندی شدند و در نهایت، جهت دستیابی به اجماعی کلی و رتبه بندی نهایی مناطق از روش های ادغامی بردا و کپ لند استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که وضعیت برخورداری دهستان های این شهرستان نابرابر و دارای اختلاف چشمگیر است. از مجموع یازده دهستان شهرستان سقز، سه دهستان (سرا، گل تپه و ذوالفقار)، در سطح اول، به عنوان دهستان های (برخوردار)، و 4 دهستان (امام، تیلکوه،خورخوره و میرده) در سطح دوم، به عنوان دهستان های (نیمه برخوردار) و در سطح سوم به ترتیب 4 دهستان (تموغه، صاحب، ترجان و چهل چشمه غربی) عنوان دهستان های محروم شناسایی شدند. عدم تعادل در برابری امکانات، ناشی از دو عامل بیرونی و درونی است. عدم تعادل های فضایی در توسعه مناطق مختلف کشور به عنوان عمده ترین عامل موثر بیرونی و توزیع نامناسب امکانات خدمات، توزیع نامتوازن جمعیت، عدم وجود نظام سلسله مراتبی خدمات رسانی مطلوب، توزیع نامناسب راه های روستایی، فاصله و زمان دسترسی به مراکز خدمات رسانی (مرکز شهرستان) نیز به عنوان عوامل درونی موثر در نابرابری های موجود در شهرستان سقز، شناسایی شدند.
    کلیدواژگان: نابرابریهای فضایی، سقز، امکانات و خدمات، سطح بندی
  • برومند صلاحی، مسعود مرادی، مهدی عالی جهان صفحه 73

    توفان های گرد و خاک از پدیده های جوی معمول در مناطق خشک و نیمه خشک هستند. در این پژوهش، از روش ترکیبی همدید- سنجش از دور، شرایط موثر بر رخداد توفان گرد و خاک در شمال غرب ایران در مهرماه 1392 بررسی شده است. بدین منظور، پس از بررسی دید افقی و سمت و سرعت باد در ایستگاه های مشاهداتی زمینی، داده های بازکاوی سطوح مختلف اتمسفر با توجه به موضوع تحقیق از سایت نوآ اخذ گردید. از این داده ها به منظور بررسی شرایط همدید و ترسیم نقشه های موردنیاز در محیط نرم افزار گرادس استفاده شده است. در ادامه، با استفاده از تصاویر ماهواره مودیس (اکوا) و سنجنده مادون قرمز اتمسفری، پدیده گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه آشکارسازی شد و در نهایت، تصاویر مورد استفاده از همپوشانی تصاویر رنگ واقعی بازتاب سطح زمین و میزان گرد و غبار تهیه شد. نتایج نشان داد که در شرایطی که شیو فشار زیاد بین مرکز پرفشار و کم فشار در منطقه شمال غرب کشور وجود دارد با همراهی موج بادهای غربی در سطوح میانی جو و فعالیت رودباد سطوح بالا، جریان هوا از روی کشورهای عراق و سوریه با سرعت زیاد به سمت شمال غرب ایران وزیده و موجبات رخداد توفان گرد و خاک در شمال غرب ایران در مهرماه 1392 را فراهم آورده است. تصاویر سنجش از دور، مسیر حرکت گرد و غبار را منطبق بر جریان هوا در منطقه تایید می کند.

    کلیدواژگان: توفان گرد و خاک، شمال غرب ایران، تحلیل همدید، مودیس
  • رحیم سرور*، علی عشقی چهاربرج صفحه 95
    هدف پژوهش حاضر شبیه سازی گره های ترافیکی در برابر زلزله های احتمالی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی باهدف کاربردی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که: در زلزله با شدت 6 مرکالی، بیشترین گره های ترافیکی به ترتیب در دامنه خیلی زیادی، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم در ناحیه 1، ناحیه 1، 5 و 3، ناحیه 2، ناحیه 4 و ناحیه 6 شهرداری قرار دارند. در زلزله با شدت 7 مرکالی، بیشترین گره های ترافیکی به ترتیب در دامنه خیلی زیادی، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم؛ در ناحیه 1، ناحیه 5،3 و 2، ناحیه 4، ناحیه 6 و ناحیه 2 شهرداری قرار دارند. در سناریوی زلزله با شدت 8 مرکالی، هیچ یک از معابر منطقه در دامنه گره های ترافیکی خیلی کم قرار ندارند. فقط 01/0 شبکه معابر در دامنه گره های ترافیکی کم قرارگرفته اند بیشترین گره های ترافیکی در دامنه متوسط در ناحیه 2 شهرداری، در دامنه زیاد به ترتیب در ناحیه 4، 3، 5 شهرداری و در دامنه خیلی زیاد به ترتیب در ناحیه 6، 1، 2، 5،3 و 4 شهرداری قرار دارند.
    کلیدواژگان: آسیب پذیری، گره های ترافیکی، زلزله، GIS، Fuzzy AHP
  • محسن شاطریان*، زکیه اکبری ارمکی صفحه 119
    مشکلات شهری ناشی از افت و فرسودگی شهری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی با افزایش تمایلات جمعیت برای مهاجرت به مناطق شهری و شهرنشینی روبه گسترش است. در نتیجه گسترش فرسودگی درون شهر ها یا در پیرامون آنها مناطقی شکل گرفتند که بازگوکننده وضعیت فقر و افت شهری اند.
    هدف این مقاله، بررسی امکان بهره گیری از رهیافت تجدید حیات شهری برای کاهش فرسودگی و فقر شهری در بافت قدیم شهر کاشان است. روش کار مبتنی بر روش مطالعات میدانی و اسنادی و کتابخانه ای است که با بکارگیری ابزارهای پرسشنامه و مطالعه متون و منابع و اسناد موجود در ارتباط با بافت قدیم شهر کاشان انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاخص های افت و فرسودگی شهری و همچنین شاخص های فقر شهری در بافت قدیم شهر کاشان به صورت ترکیبی از شرایط نزول کیفیت کالبدی و عملکردی بافت عمل کرده اند و ارتباط شاخص ها، موید فرضیات تحقیق است که ارتباط بین فرسودگی کالبدی و فرسودگی عملکردی و نظارت پایین سازمان ها و سیستم های کنترل و هدایت شهری و نبود یا اجرای نامناسب برنامه های شهری بر تشدید فقر در تمامی جنبه ها در بافت فرسوده شهری و نزول سطح کیفیت زندگی منجر شده است.
    کلیدواژگان: رهیافت تجدید حیات شهری، فقر شهری، فرسودگی شهری، فرایند برنامه ریزی، بافت تاریخی شهر کاشان
  • امیر گندمکار، فاطمه دانشور صفحه 143
    در سال های اخیر، در مناطق خشک و نیمه خشک، محدودیت دسترسی به آب در بیشتر موارد یکی از بزرگترین محدودیت های توسعه است. برنامه ریزی استفاده از سرزمین به عنوان یکی از وجوه اساسی برنامه ریزی توسعه بدون شناخت منابع خاک در کشور ناممکن است. کاربری های گوناگون خاکها و چگونگی تاثیر نحوه مدیریت آنها نیز از نکاتی است که مورد بررسی قرار می گیرد. اطلاعات گردآوری شده در مطالعات خاکشناسی، در طراحی استفاده از اراضی، پیش بینی و ارزیابی تاثیر آن بر محیط سودمند است. با توجه به خشکسالی های اخیر در استان اصفهان مدیریت صحیح استفاده از حوزه های آبی از فوریت های مدیریتی به شمار می آید. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل نفوذپذیری خاک استان اصفهان بر اساس بافت و جنس خاک و چگونگی پوشش گیاهی می-باشد، که می تواند کمک شایانی در مدیریت منابع آبی و مکان یابی صحیح طرح های تغذیه مصنوعی منابع آبی این استان کند. نتایج حاصل نشان می دهد که 21921.584777 کیلومترمربع از خاک استان دارای نفوذپذیری خوب می باشد که بیشتر در قسمت های خاک های ناحیه کوهپایه ای و ناحیه خاک-های هموار می باشد که در محدوده حوزه های برخوار و مورچه خورت و میمه و شهررضا است.
    کلیدواژگان: نفوذپذیری، طرح های آبی، توان اکولوژیکی خاک
  • مسعود تقوایی، محمود حقیقت صفحه 161
    تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه بین فضاسازی پارک ها و احساس امنیت شهروندان انجام گرفته است؛ چرا که پیش فرض محقق در این زمینه، وجود رابطه مثبت بین زیباسازی فضای پارک های شهری و افزایش احساس امنیت در بین مراجعه کنندگان به پارک ها می باشد.چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر نظریات: فضای قابل دفاع، نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، تئوری پنجره های شکسته و تئوری کنترل اجتماعی می باشد. روش این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است که با استفاده از پیمایش و با ابزار پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه پارک های موجود در سطح منطقه 4 شهرداری تهران است که در نهایت، دو پارک لویزان و پلیس به عنوان پارک های مورد مطالعه انتخاب شدند. به منظور دستیابی به یک نمونه معرف، حجم نمونه به اندازه 300 نفر تعیین شد که در هر پارک 150 پرسشنامه تکمیل شده است و افراد نمونه کلیه کسانی هستند که به پارک های مورد نظر مراجعه کرده اند. به دلیل ساختار جامعه آماری، از روش نمونه گیری قضاوتی استفاده گردید. مهمترین نتایج تحلیلی تحقیق عبارتند از:–بین زیباسازی پارک و میزان احساس ناامنی افراد رابطه معناداری وجود دارد.
    –بین زیباسازی پارک و میزان سرمایه اجتماعی افراد، رابطه معناداری وجود دارد.
    –بین زیباسازی پارک و میزان ارزیابی افراد از بروز جرایم، رابطه معناداری وجود دارد.
    –و بین زیباسازی پارک و میزان حضور افراد در سطح پارک ها، رابطه معناداری وجود دارد.
    این یافته ها در راستای پیش فرض های اصلی تئوری پنجره های شکسته و نظریه فضای قابل دفاع است.
    کلیدواژگان: فضای عمومی، احساس امنیت، بروز جرم، زیباسازی پارک
  • پروانه زیویار صفحه 183
    این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و توسعه ای است و درجستجوی شناخت و دستیابی به یک هدف علمی و عملی برای استفاده از نورپردازی در بهبود فضای شهری در کلان شهر تهران در منطقه دو (فلکه اول و دوم صادقیه) است. بر اساس بررسی های صورت گرفته در این تحقیق روش تحلیل عاملی، همبستگی، آزمون t و رگرسیون 3 عامل گردشگری، امنیت و جذابیت محیط از پارامترهای تاثیرپذیر از نورپردازی در محدوده مورد مطالعه است. به عنوان نتیجه گیری نهایی می توان گفت، محیط های شهری باید مراکزی برای تجمع انسان ها و ایجاد تعاملات اجتماعی باشند. بدون شک سطح کیفی نورپردازی شهری در گرایش شهروندان به این بافت ها اهمیت بسیار زیادی دارد، لذا باید در طراحی بافت های شهری مان به ارتقای سطح کیفی نورپردازی آن توجه کنیم.
    کلیدواژگان: نورپردازی، امنیت، گردشگری، جذابیت محیط، تهران
  • طاهر پریزادی صفحه 201
    رشد سریع فن آوری اطلاعات و ارتباطات و گسترش حوزه های اثرگذار آن در تمامی شئونات زندگی انسان، تغییر و تحولات شگرفی را در عرصه های مختلف پدید آورده است و از سوی دیگر، تحولات سریع در دنیای امروز امکان تحقق برنامه های بلند مدت را بدون بازنگری مستمر ناممکن ساخته است. علاوه بر این، امکانات، توانایی ها و اولویت های جامعه شهری مرتبا در حال تغییر است. بنابراین درک وضعیت کاربری های مختلف شهری و ارائه خدمات از سوی آن ها، به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر مطرح می شود. در این راستا با رشد روزافزون حجم تجارت الکترونیکی در جهان و با توجه به نیاز تجارت به انجام عملیات بانکی جهت نقل و انتقال منابع مالی، بانکداری الکترونیکی نقش بسیار اساسی در تجارت الکترونیک یافته است.
    با توجه به نقش مهم ICT در جامعه شهری، هدف این پژوهش شناخت ICT و خصوصیات آن به عنوان عنصری نوین و تشریح تاثیر آن بر توسعه و تغییرات برنامه ریزی کاربری اراضی شهر با تاکید بر تعدیل بانکها در شهر بروجرد است.
    پژوهش حاضر، از نظر هدف از نوع تحقیقات شناختی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی- همبستگی می باشد که گردآوری داده های آن از روش کتابخانه ای و میدانی (تکمیل پرسشنامه) انجام شده است. در این پژوهش از نرم افزار Spss جهت تحلیل های آماری استفاده شده است.
    نتایج تحقیق بیانگر وجود رابطه خطی مستقیم بین تاثیر ICT بر فرصت های اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و مشارکتی شهر و به تبع آنها برنامه ریزی کاربری زمین شهری است.
    کلیدواژگان: فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، کاربری اراضی شهری، بانکداری الکترونیکی
  • محمود احمدی*، فرزانه جعفری همبری صفحه 221
    باران های سنگین و سیل آسای غیرطبیعی در اغلب موارد منجر به رخداد سیلاب های سنگین و غیرقابل پیش بینی شده و همه ساله خسارات سنگینی در بخش های تاسیسات زیربنایی، عمرانی و کشاورزی کشورمان به بار می آورند. در این پژوهش برای شناخت بهتر رفتار زمانی- مکانی بارش سنگین 76 میلیمتری رخ داده در23 فروردین 1394 برابر با 12 آوریل2015 میلادی شهرستان قزوین به تحلیل همدیدی و ترمودینامیکی این سامانه بارشی پرداخته شد. بدین منظور، ابتدا از طریق داده های ایستگاه های زمینی بارش مذکور شناسایی و سپس با استفاده از داده های جو بالا و ترسیم نقشه های مربوطه بارش سنگین قزوین مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد وجود کم فشار با محور شمالی- جنوبی بر روی نیمه غربی ایران از جنوب عربستان تا شمال ایران و قرارگیری پرفشار سرد بر روی دریای خزر، کشیده شدن فرود بسیارعمیق با محور شمال شرق- جنوب غرب بر روی ترکیه، عراق، عربستان و دریای سرخ و قرارگرفتن منطقه مورد مطالعه در زیر منطقه واگرایی بالایی، قرارگیری هسته منفی پیچانه در تمامی سطوح جوی بر روی قزوین، بالاسو بودن هوا در تمامی سطوح که موجب صعود هوا و ناپایداری شده و مقادیر تاوایی مثبت که گویای جریان واگرایی و صعودی هوا برای تمامی سطوح جو است. بعلاوه استقرار رودباد جبهه قطبی و ادغام آن با رودبادهای مستقر در آسیای مرکزی و سیبری موجب تشدید ناپایداری ها و ایجاد شرایط باروکلینیک برای شهرستان قزوین شده است. بررسی نقشه های وزش رطوبتی نشان داد که منابع عمده رطوبتی بارش سنگین قزوین در سطوح500 و 700 هکتوپاسکال دریای سرخ و خلیج فارس است، اما در ترازهای 850 و 1000 هکتوپاسکال دریای عرب، عمان، خلیج فارس و خزر نقش اصلی تامین رطوبت بارش سنگین را ایفا می کنند.
    کلیدواژگان: تحلیل همدید، بارش سنگین، کم فشار، ناپایداری، شهرستان قزوین
  • بتول باهک* صفحه 239
    تغییرات دما اثرات انکار ناپذیری بر میزان تبخیر و تعرق، سیکل هیدرولوژی، کشاورزی پایدار و مصارف آب بر جای می گذارد. بخش اعظم کشور ما از جمله منطقه مورد مطالعه در محدوده اکوسیستم های شکننده مناطق خشک و نیمه خشک جهان واقع شده است. زندگی، فعالیت، برنامه ریزی و مدیریت منابع محدود این مناطق به واسطه ویژگی های خاص و حساسیت زیاد مستلزم آگاهی و توانایی بکارگیری امکانات و دقت در شیوه بهره-برداری است. تغییر شرایط اقلیمی بویژه افزایش درجه حرارت، اثرات مخربی را بر ساختاراقتصادی، اجتماعی، کشاورزی و دامداری این مناطق اعمال می کند. بدین جهت پیش بینی دما و تغییرات آن اهمیت ویژه ای دارد. به-منظور پیش بینی دمای ایستگاه سینوپتیک زاهدان و تاثیر آن برمیزان تبخیر و تعرق، از داده های میانگین، حداقل و حداکثر دمای ایستگاه از بدو تاسیس تا سال 2010 میلادی دریافت و مورداستفاده گرفت. ایستایی و نرمال بودن داده ها توسط نمودارهای Q-Q و توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی آزمون شد. با استفاده از تبدیلات تفاضل گیری مناسب داده ها نرمال و ایستا گردیدند. سپس سری زمانی میانگین، حداقل و حداکثر دمای هر ایستگاه پیش بینی شده و توسط توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی باقیمانده مدل، از صحت و دقت مدل اطمینان حاصل شده است. علاوه بر این مدل توسط داده های واقعی سالها2011 و 2010 اعتبارسنجی شد و موردتایید قرار گرفت. مدل(1،1،1)(0،1،1) جهت پیش بینی دما در ایستگاه زاهدان شناسایی شد. تاثیر تغییرات دما بر میزان بر میزان تبخیر و تعرق از طریق محاسبه تبخیر تعرق پتانسیل ایستگاه، با استفاده از نرم افزار cropwat و روش هارگریوز انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تمام پارامترهای دما بویژه در ماه های گرم مارس، ژوئن، اگوست بیش از 3/ 1و دسامبر و ژانویه به طور متوسط حدود 9/ 0 درجه سانتیگراد افزایش داشته است، به تبع افزایش دما میزان تبخیر و تعرق پتانسیل در این ماه ها به طور متوسط به ترتیب حدود 0.22 و0.08 میلیمتر در روز افزایش می یابد. این مسئله مصرف آب در بخش های مختلف را بشدت تحت تاثیر قرار می دهد.
    کلیدواژگان: زاهدان، سری زمانی، خودهمبستگی، cropwat
  • احسان یاری* صفحه 259
    یکی از مهمترین مباحث در حوزه انرژی، مسئله ژئوپلیتیک انرژی است و از چنان اهمیتی برخوردار است که امروزه امنیت ملی و طرح ریزی قدرت بر اساس کنترل بر منابع انرژی سنجیده می شود. بر این اساس ژئوپلیتیک انرژی، اهمیت انرژی را در رقابت ها و همکاری های ژئوپلیتیکی کشورها و تاثیر آن بر سیاست خارجی کشورها را دربرمی گیرد. در این میان حوزه اوراسیا و بویژه کشور روسیه در تمامی زمینه های مربوط به انرژی دارای موقعیت ژئوپلیتیکی منحصر به فردی است. حجم عظیم ذخایر نفت و گاز، دسترسی به بازارهای عمده مصرف در آسیا و اروپا و در اختیار داشتن شبکه ترانزیتی گسترده، قابلیت بالایی را برای روسیه ایجاد کرده است، تا به کمک انرژی به تقویت قدرت خود بپردازد. از این رو، این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی ژئوپلیتیک انرژی روسیه پرداخته و نتایج آن نشان می دهد که روسیه با بهره گیری از ظرفیت ژئوپلتیکی خود در تولید و ترانزیت انرژی در سطح وسیعی از شرق آسیا، آمریکا تا اروپا و حوزه مدیترانه و استفاده مناسب از ژئوپلیتیک انرژی بویژه در زمینه گاز طبیعی، توانسته است به بازسازی قدرت خود پس از جنگ سرد و دوران ریاست جمهوری یلتسین اقدام کرده، به طوری که منابع عظیم نفت و گاز این کشور جای ارتش و نیروهای نظامی آن را در سطح نظام بین الملل گرفته اند.
    کلیدواژگان: ژئوپلیتیک انرژی، روسیه، ذخایر انرژی، ترانزیت انرژی، اوراسیا
  • مرضیه موغلی صفحه 283
    امروزه مسئله خاک و فرسایش آن یکی از اصلی ترین
|
  • Abbas Saidi, Saeed Reza Jandaghian, Ali Akbar Mohebbi Page 7
    The approaches to spatial planning change as the societies are becoming more complex. These changes show up in an increasing diversity of activity and mobility patterns of individuals, households, social groups, institutions and organizations. So, as the relative importance of some concepts like “distance” and “movement” declines in developed network societies, the importance of other concepts, as time and time-space, increase. Delivering proper response on these issues implies the development of an adapted strategic planning capacity and a shift in planning style. Structural-Functional Dynamism (SFD), as a strategic approach to the organization of space at different levels of scale, tries in modern social geographic context, to define complex issues of spatial organization in less developed communities, seeking solutions for their related structural-functional deep-rooted problems. This paper based on a comparative study of two different areas, aims to appraise the sufficiency of this `alternative' strategic spatial planning approach.
    Keywords: Spatial Planning, Structural, functional Dynamics, Regional Studies, Aran, Bidgol Area, Raz, Jargalan Area
  • Qiumars Yazdanpanah Drew, Hasan Kamran Page 25
    The fundamental technology of virtual space, in culture, social life, patterns of interaction between the state and the nature Threats role is important. This suggests that the national security state Thdydafryn other Limited to the real world, not the virtual world in tandem with the real-world environment is Thdydza government. At Among one of the most emerging threats, cyber-terrorism. And according to the density of dissident terrorist groups Environment of Islamic Republic of Iran and the increasing role of non-state actors in Thdydafryny with Take advantage of the virtual environment, the purpose of this article is based on, Cyber Terrorism aspects and scenarios And explored its potential in terms of national security under review.
    Keywords: ICT, cyber terrorism, cyber threats, terrorism, national security
  • Vahid Riahi, Hamed Gadermarzi Hamidi Page 47
    Geographical inequalities (socio-economic inequality) specially in rural areas, has caused. the intense pressure to get a variety of services and facilities in urban areas. Space imbalances and inequalities in the distribution of facilities and services as the main property of city settlements spatial structure is observable in Saqqez. avoiding spatial inequalities and instabilities in areas, studying, evaluation and classification of settlements in terms of access to facilities and services and analysis of these inequalities is essential to achieve the required knowledge for planning and management of land. This study is descriptive – analysis in method. The main purposes of this study are the holistic and integrated leveling of Saqqez rural districts and analysis of inequalities there. The results indicate that the entitlement Status of this rural arease is different and unequal and has significant differences.
    Keywords: Spatial inequalities, Saqqez, Facilities, Services, Leveling
  • Borumand Salehi, M. Moradi, M. Alijahan Page 73

    Dust storm is a common atmospheric phenomenon in arid and semi-arid. In this study the effective conditions on a dust storm occurrence in the North West of Iran is survived using a combined method of synoptic/remote sensing. To specify the time of dust storm occurrence we survey the ground measurement data in the study area. Then atmospheric reanalysis data were obtained from the NOAA website. Synoptic conditions are survived with mapping this data in GRADS software. Dust phenomenon detected using MODIS/AIRS images in the process of overlay land surface reflectance and dust score. The results show that th existing of high pressure gradient force in the northwest of Iran with promoting effect of mid troposphere waves (500 hpa) and jet stream activity in high troposphere (300 hpa) route the streams with high speed from the Iraq and Syria to the northwest of Iran. The remote sensing images Corroborates the route of dust Coincident with wind stream direction.

    Keywords: dust storm, northwest of Iran, synoptic, MODIS
  • Rahim Sarvar*, Ali Eshghei Chahar Borj Page 95
    This present study simulates traffic nodes against possible earthquakes. This research is descriptive analytic functional purpose. The results indicate that the earthquake with intensity 6 Mrkaly, respectively, in the great majority of traffic nodes, high, medium, low and very low in District 1, District 1, 5 and 3, District 2, District 4, District 6 municipalities. Mrkaly earthquake intensity 7, respectively, in the great majority of traffic nodes, high, medium, low and very low in the region of 1, 5.3 and 2 district, District 4, District 6 and District 2 City Hall are located. In the scenario earthquake with an intensity of 8 Mrkaly, none of the nodes in the road traffic is not too low. Little traffic on the road network nodes are divided only 0/01, The traffic nodes in the middle of the 2 municipalities in the high range on the order of 4, 3, 5 municipalities and in the extreme, in the region of 6, 1, 2, 5.3 and 4 municipalities are located.
    Keywords: vulnerability_traffic nodes – Earthquake_GIS_Fuzzy AHP
  • Mohsen Shaterian, Zakia Akbariarmaki Page 119
    The urban problems caused by urban decline and deterioration in various dimensions economic, social, physical and environmental trends with increasing population migration to urban areas are increasing and vesting. As a result the expansion of deterioration inside the city or its surrounding areas formed areas which reflect the state of poverty and urban decline. Kashan is one of the centers of ancient civilization in the country. The historic fabric of the city that is the part of the urban distressed areas, associated with the problems of deterioration and urban poverty. The method that used in this paper is based on field studies and documents, and library method. The research results indicate that indicators of urban poverty and urban decline and deterioration in old Kashan, which act as a combination of spatial and functional decline in the quality and tissues.
    Keywords: approach of the urban revitalization, urban poverty, the process of planning, the historic fabric of Kashan city
  • Masoud Taghvaei, M. Haghighat Page 161
    This study is conducted with the objective of investigating the relationship between establishing parks and citizens feeling of being secure. Regarding to the assumptions of researcher in this field, there is a positive relation between beautification of parks in urban areas and increase offeeling security among the parks visitors. The theoretical framework of this research is based on theories of; defensible area theory, crime prevention through environmental designtheory, broken windows theory and the theory of social control. In order to achieve a representative sample, the considered sample size was 300 person and 150 questionnaires have been completed in each park by the park visitors. Judgmental sampling method was used regarding the structure of considered population. The most important analytical results of this study are: There is a significant relationship between park beautification and the feeling of insecurity among the people. There is a significant relationship between park beautification and the amount of social investment. There is a significant relationship between the beautification of parks and the evaluation of the crime incidence. There is a significant relationship between park beautification and the presence of people in the parks. These findings are in line with the assumptions of the theory of broken windows theory is defensible space.
  • M.Ahmadi, F. Jafari Page 221
    Super heavy rain and abnormal floods in most cases led to occurrence of unpredictable heavy flooding and every year create a lot of damage in the sector of in frastructure, construction and agriculture for our country. In this paper in order to recognizing better the Temporal and local behavior of the super heavy rainfall 88mm on 12 April 2015, was paid to synoptic and thermodynamic analysis of this rain falling system in Qazvin city. First mentioned Precipitation, was detected from ground satations and then using data from the upper atmosphere and associated mapping, was analyzed super heavy rainfall in Qazvin city. The results showed that exist of low pressure with axis of north-south on half west of Iran from south Arabia till north of Iran and settling the cold high pressure on Caspian sea streching of very deep trough with axis of northeast-southwest on Turkey, Iraq,Saudi Arabia and the Red sea and located area of the study core eddy at all levels of the atmosphere on Qazvin. Topside weather at all levels that led to rising air and in stability and upward air flow for all levels of atmosphere, In addition to, Establishment located in central Asia and Siberia lead to increase instability and create unstable atmospheric condition for the city of Qazvin. Humidity of super heavy rainfall Qazvin are in levels 500 and 700 hpa of red sea and Persian Gulf. But in the levels of 850 and 1000 hpa, Arabian sea,Oman sea, Persian Gulf and Caspian sea play a major role to supply humidity for heavy rainfall.
    Keywords: Synoptic analysis, super heavy rainfall, Low pressure, Instability, city of Qazvin
  • Batoul Bahak Page 239
    Temperature changes leave undeniable effects on the level of evaporation and perspiration, hydrology cycle, sustainable agriculture and water consumptions. A major part of our country including the zone under study is located within the limits of fragile ecosystems of arid and semiarid zones throughout the world. Life, activity, planning and management of limited resources in these zones require knowledge and capability to utilize facilities as well as accuracy in operation method. Change of climatic conditions and especially temperature increase impose destructive effects on economic, social, agricultural and livestock breeding structure of the aforesaid zones. For this purpose, anticipation of temperature and its changes are specifically important. Mean, minimum and maximum data for synoptic station of Zahedan from the establishment until 2010 were received and used to anticipate the temperature of the station and its effect on the level of evaporation and perspiration. Static and normal natures of data were tested by Q-Q charts and autocorrelation and partial autocorrelation-correlation functions. The data was changed to normal and static data by using appropriate differentiation changes. Mean, minimum and maximum time series of temperature for each station were then anticipated. Accuracy of the model was assured by partial autocorrelation and functions of model remainders. In addition, validity of the model was assessed and approved by actual data of 2010 and 2011. Model (0,1,1)(1,1,1) was identified to anticipate temperature in Zahedan station. The effect of temperature change on the level of evaporation and transpiration was measured through calculating the potential evaporation and perspiration of the station using cropwat software and Hargrives method. Research results showed that all temperature parameters increased over 1.3°C especially in March, June and August and averagely about 0.9°C in December and January. As the result of temperature increase, level of potential evaporation and perspiration in the aforesaid months averagely increases about 0.22 and 0.08 mm per day. This severely affects water consumption in different parts.
    Keywords: Zahedan, Time Series, autocorrelation, cropwat
  • E.Yari* Page 259
    One of the most important topics in the field of energy, geopolitical issue is energy. Level of reserves, production and transit of energy within the geopolitical energy are defined. Eurasian areas and especially in Russia in all areas related to energy has a unique geopolitical position is. Huge reserves of oil and gas, access to major consuming markets in Asia and Europe and having extensive transit network, a high capability for Russia has developed, to help pay energy to strengthen their power. Referring to the paper ahead of geopolitical power in the world and to areas of Eurasia energy politics in Russia after the regional and global deals. Question paper is that the reconstruction of Russian power after Yeltsin era to support what factors have been? Proposed hypothesis states that the energy utilization of geopolitical power to rebuild Russia after the Cold War has led.
    Keywords: geopolitical energy, Russia, energy supplies, energy transit, Eurasia
  • Marzieh Moghali Page 283
    Nowadays the problem of soil and its erosion is one of the major debates inthe land use planning studies which has got the abundance of use indepartments such as basin watershed management، water resources، soil،continuity of the dams’ life، watershed and lots of other important areas. Sofar، different approaches and models including Fao، pesiac، etc have beeninvestigated and presented by the relevant experts in order to estimate theerosion rate. These approaches and models have evaluated several factorsand indicators such as soil، geology، slope، vegetation، land control، climate،etc and have obtained diverse results from their evaluation. Among themodels used for evaluating erosion dangers is SLEMSA. This modelincorporates the basic and simple data together and emphasizes on some ofimportant environmental relations especially the relations of vegetation، rainfall and erosion. This article، applying a descriptive-analytic approach and taking benefit fromSLEMSA model aims at evaluation and estimation of soil erosion rate inNorth East Plain of Bandar Abbas، Hassan Langi River Catchment. In this research، in order to estimate the erosion rate in Tang Shir watershed،first the topographic data، eroding and erosion of soil and vegetation weregathered and in the next step، the erosion rate was calculated in ton in hectareby incorporating all these data. The results of data analysis show that the slope parameters of the watershedand the kinetic energy of the rain play a crucial role in erosion rate indicatingthat the highest erosion rate has been detected in the northern parts of thewatershed which have the highest amount of slope and kinetic energy. Second، the lowest amount of erosion in the watershed was estimated 0. 09ton in hectare، the average amount 24. 9 ton in hectare and the whole amountof yearly sediment in the watershed was 1027710. 9.
    Keywords: geomorphology, soil, erosion, SLEMSA model, Catchment