فهرست مطالب

فصلنامه اندیشه دینی
پیاپی 15 (تابستان 1384)

  • تاریخ انتشار: 1384/05/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مقالات فارسی
  • علی اوسط خانجانی صفحه 1
    این مقاله با عنوان «شکوه تعبیر در صحیفه سجادیه» رویکردی است زیبایی شناسانه به صحیفه نورانیه سجادیه که پشتوانه ارزشمند معنوی؛ معرفتی و ادبی شیعه جعفری؛ قاموس قویم و گرانسنگ کلمات آتش افروز؛ نمایشگاه حیرت انگیز ترکیب ها و اسلوب های نو و پرجاذبه و پهنه وسیع درآمیختن ابتهاج و ابتهال و سکوی پرواز روح تا کرانه های بی کران ملکوت تا عند ملیک مقتدر است. در این مقاله نخست شکوه تعبیر و ضرورت آن در دعاها و ذکرها و نیز عناصر شکوه تعبیر مطرح گردیده، سپس زبان؛ اسلوب و آفاق تعبیر در دعاها و ذکرها و تفاوت سیاقی و محتوایی روایات و مناجات به بحث گذاشته شده و در پایان ابعاد شکوه تعبیر در صحیفه سجادیه با ارایه مصادیقی از این کتاب ارزشمند مورد پژوهش قرار گرفته است. مهم ترین رهیافت این تحقیق آن است که همه آموزه های این اثر ماندگار آمیزه ای از حکمت و بلاغت است.
    کلیدواژگان: صحیفه سجادیه، تعبیر، حکمت و بلاغت
  • مقاله انگلیسی
  • پروفسور ونست برومر صفحه 8
    این مقاله بر آن است که معنای دعا را در ادیان ابراهیمی تحلیل نماید. برای این کار از نظریه بازی های زبانی ویتگنشتاین استفاده کرده است. ابتدا بازی های زبانی را به عنوان صور زیستن توضیح داده است، سپس آن شکل زیستن را که الگوی دعا به حساب می آید توضیح می دهد. سرانجام نشان می دهد که در ادیان ابراهیمی چگونه دعا می تواند راهی برای شناخت بهتر خدا باشد.
  • مقالات فارسی
  • محمد جواد سلمانپور صفحه 21
    زبان دعا ازعناصر مشترک و مهم همه انسان ها و فرهنگ ها است و جایگاه ویژه ای در فرهنگ شیعی دارد. این زبان منشا فطری و تاریخی به قدمت تاریخ انسان دارد و ترجمان دعای حقیقی بوده و ارتباط خاصی بین فقیر محض و غنی مطلق، خداوند متعال، برقرار می کند. حقیقت زبان دعا ویژگی هایی به این زبان بخشیده است که آن را از سایر زبان ها ممتاز کرده و به زبان عرفان نزدیک می کند. در این مقاله حقیقت زبان دعا مورد تحلیل قرار گرفته و ضمن بهره فراوان از ادعیه پیشوایان دین اسلام به ویژه ادعیه امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه به ویژگی های زبان دعا اشاره شده است.
    کلیدواژگان: زبان دعا، وجه بیانی وجودی، صحیفه سجادیه، فقر محض، غنی مطلق
  • محمد شریفانی صفحه 41
    توحید و دعاهای معصومین(ع) به ویژه ادعیه امام سجاد(ع) رابطه تنگاتنگ از جهت علمی و عملی دارند. این دعاها هم توحید و مراحل و اقسام آن را آموزش می دهند و هم خود تجلی گاه خالصانه ترین توحید نظری و عملی هستند.
    این مقاله می کوشد ظهور و حضور توحید و ابعاد آن را در دعاهای ماثوره از معصومین(ع) مورد بررسی قرار دهد. از این رو، پس از تبیین نقش محوری توحید در اسلام و اهمیت و حقیقت دعا، با استناد به فقراتی از ادعیه امام سجاد(ع) نشان می دهد که دعا در عین حال که نردبان توحید خود جلوه ای از توحید عملی نیز به شمار می آید.
    کلیدواژگان: توحید، دعا، اسماء و صفات خداوند، عبادت
  • عبدالحمید فرزانه صفحه 69
    صحیفه سجادیه در عین حال که دربردارنده ظریف ترین و دقیق ترین راز و نیازهاست و رابطه عاشقانه انسان و خدا را به زیباترین شکل ممکن به تصویر می کشد، موضوعات بسیاری را در زمینه های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، روان شناسی، فلسفی، علمی و اقتصادی، نیز، دربر می گیرد.
    آن چه در این مقاله پی گیری شده است انسان شناسی از منظر صحیفه سجادیه است که با تحلیل و تفسیر برخی ادعیه این کتاب شریف به انجام رسیده است.
    در این مقاله ابتدا در نگاهی کلی به موضوع انسان شناسی از دیدگاه امام سجاد(ع) پرداخته شده است و سپس صفات مثبت و منفی، نقاط قوت و ضعف و عوامل صعود و سقوط بشر معرفی شده اند و در پایان «انسان آرمانی» و اوصاف انسان الهی و کاملی که شناساندن و ساختن آن هدف تمام انبیا، و پیشوایان معصوم (ع) بوده مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: صحیفه سجادیه، انسان کامل، انسان شناسی، فطرت، کمال
  • رحمت الله مرزوقی صفحه 87
    صحیفه امام سجاد(ع) از متون ارزشمند دینی است که میتواند به عنوان ماخذ و مبنایی برای مطالعه و بررسی موضوعات مختلف اعتقادی، اجتماعی، انسان شناختی و تربیتی مورد استفاده قرار گیرد.
    در صحیفه سجادیه تصویر انسان کامل به وسیله انسانی الاهی و کامل ترسیم و بیان شده است. بنابراین اثری بدیع و ارزنده در زمینه انسان شناسی است که در آن فضایل و ویژگی های انسان در منظومه و سیمایی خاص و مبتنی بر باورهای اسلامی تصویر و توصیف شده است که میتواند مبانی تعلیم و تربیت اسلامی قلمداد گردد.
    در مقاله حاضر تلاش شده است تا ضمن بررسی ویژگی های انسان از منظر صحیفه سجادیه، دلالتهای آن برای تعلیم و تربیت مشخص گردد تا از این طریق، زمینه های بیشتری برای بررسی مبانی تربیت دینی و تدوین «نظریه تعلیم و تربیت اسلامی» فراهم گردد.
    کلیدواژگان: انسان شناسی، مکاتب انسان شناسی، تربیت اسلامی، انسان شناسی عرفانی، تربیت عرفانی
  • میرشاه جعفری، حمید مقامی صفحه 99
    از منابع مهم در بررسی و استنباط عناصر نظام تربیتی اسلام، دعاهای ماثور از پیشوایان دین، به ویژه، دعاهای گران سنگ امام سجاد(ع) است. در این نوشتار اهداف، مبانی، اصول و روش های تربیتی در صحیفه سجادیه مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا به بررسی و تعریف مفاهیمی چون ‹‹نظام تربیتی›› ‹‹اهداف››، ‹‹مبانی ››، ‹‹اصول›› و ‹‹روش های تربیت›› پرداخته و ارتباط بین این مفاهیم را روشن ساخته ایم. با توجه به ارتباط منطقی بین این عناصر، به استنباط نظریه های راهنمای عمل از دیدگاه صحیفه پرداخته و مقاله را با بررسی سه هدف، سه مبنا، سه اصل و دوازده روش تربیتی سامان بخشیده ایم.
    کلیدواژگان: صحیفه سجادیه، نظام تربیت، اهداف تربیت، مبانی تربیت، اصول تربیت
  • سید فضل الله میرقادری صفحه 119
    نیایش های امام سجاد(ع) در صحیفه، سرشار از مضامین لطیف و دلپذیر است. این دعاها نشانه ذوق سرشار، روح متعالی، بزرگی شخصیت و درد آشنایی آن حضرت(ع) است. خواننده این دعاها با اندکی ژرف نگری و تامل، لذتی معنوی و روحانی احساس می کند که همه لذت های مادی با آن برابر نیست و در می یابد که این کتاب، صحیفه معرفت است.
    با وجود پژوهش های فراوانی که پیرامون این کتاب انجام پذیرفته است، جنبه ادبی و هنری آن کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله پس از مقدمه و نگاهی به اوضاع سیاسی- اجتماعی زمان امام سجاد(ع)، ضمن تبیین ادبیات عصر امام سجاد(ع)، ادبیات کلام امام(ع) در صحیفه سجادیه مورد بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: صحیفه، ادبیات، دعا
|
  • Dr. Ali Khanjani Page 1
    This article entitled “the Magnificence of Interpretation in Sahifat al Sajjadiyya” is an aesthetic look at this book which is an invaluable spiritual and literary guarantee of Jafari Shiism and a powerful and valuable collection of words, a wonderful exhibition of new and attractive combinations, and the vast expanse of joy and the platform of the flight of soul until the endless borders of the vicinity of the powerful King. In this article, the magnificence of interpretation and its necessity in prayers and recitations, and the stylistic and contextual differences of the sayings and supplications are firstly discussed, and the dimensions of magnificence of Sahifat al Sajjadiyya are finally investigated through presentation of some examples out of this valuable book. The most important directive of this research is that all the teachings of this permanent work are a combination of wisdom and eloquence.
  • Dr. M. J. Salmanpour Page 21
    The language of prayer is one of the most common and important elements of all human beings and cultures. It also enjoys a special place in Shiite culture. This language has a historical and innate origin as old as the history of human beings. It provides for the special link between man and God. It has certain characteristics which makes it distinct from other languages yet closer to the language of mysticism. In this paper this language is analyzed, its characteristics mentioned and many examples are brought from the prayers of the Imams, especially Imam Sajjad (PBUH).
  • M. Sharifani Page 41
    The Divine Unity and the supplications of the infalliable Imams (A.S.), specially Imam Sajjad's Sahifat al-Sajjadiyya, are closely inter-connected from, theoretical and practical perspectives. These prayers both teach the Divine Unity, its process and kinds, and are also purest manifestations of theoretical and practical Divine unity. This article tries to study the manifestation and aspects of Divine Unity in the supplication of the infalliable Imams (A. S.). Based on this premise, first the decisive role of the Divine Unity in Islam and the significance of supplication are explained. Then, while referring to some of Imam's supplications, it is demonstrated that supplication is both a step towards the Divine Unity and a manifestation of practical Divine Unity.
  • A.H. Farzaneh Page 69
    Sahifat al-Sajjadiyya is one of the most deliberate and beautiful collections of prayers. At the same time it consists of many issues concerning political, social, moral, psychological, philosophical, scientific and economic fields.This article by analyzing some of these prayers, discusses a kind of Anthropology from the viewpoint of the Imam Sajjad. At first, it has a general glance on the subject. Then it discusses subject such as: positive and negative attributes of human being, his strong and short come aspects, and the factors that causes him to fall down from his statue. At last, "perfect or ideal man" is described which the aim of all the Prophets an Imams had been to define and to train a human as such.
  • Dr. R. Marzooghi Page 87
    Imam Sajjad's Sahifat al Sajjadiyya is one of valuable religious teats which can be used as a source for the study of many social, ideological, anthropological and educational subjects.In this book a portrayal of the perfect man is presented by the writer who is himself a perfect human being. It describes the characteristics of human beings based on Islamic beliefs and teachings. In this essay these characteristics are analyzed and their educational guidelines are explained in order to put together "a theory of Islamic Education".
  • Dr. S. A. Mir Shah Jaafari, Hamid Maghami Page 99
    The prayers that have been cited from the religious leaders, especially, Sahifat al-Sajjadiyya, is one of the important sources for discussing the Islamic system of education. in this article, the aims, the foundations, the principles, and the methods of education is discussed from the viewpoint of Sahifa. At first the meaning and the relationship between the mentioned concepts are explained. Then based on the rational analysis, the practical viewpoints of Sahifa concerning education has been deduced by mentioning three aims, three foundation and three principles and twelve methods.
  • Dr. S. F. Mirghaderi Page 119
    The invocations of Imam Sajjad in Sahifat al Sajjadiyya are replete with pure and pleasant concepts. These prayers display his exceptional talent, sublime spirit and grand personality. The reader of these prayers immediately feels such as a spiritual joy which cannot be equaled with any worldly pleasure. He finds that this book is a book of knowledge the book of insight. In spite of the researches done on this book, it has not been studied from a literary point of view. In this paper after a brief introduction and a glance at Imam's socio–political environment, while examining the literature of his time, the literary aspects of Sahifat al Sajjadiyya will be studied.