فهرست مطالب

سفینه - پیاپی 56 (پاییز 1396)

نشریه سفینه
پیاپی 56 (پاییز 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/10/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مقالات
  • مینا جیگاره، زهرا صادقی صفحه 9
    نظریه بینامتنی یا تناص، به بررسی متونی می پردازد که متون جدید را پدید می آورند و هر متن ادبی را به منزله جذب و دگرگون سازی دیگر متون گذشته و یا همزمان با آن می داند. روابط بینامتنی(تناص) با قرآن در حکمت های نهج-البلاغه به طور آشکار قابل مشاهده است. در یک تقسیم بندی تناص به سه نوع تناص اجترار (نفی جزئی)، تناص امتصاص (موازی) و حوار (نفی کلی) تقسیم شده است. عملیات بینامتنی در حکمت های نهج البلاغه نشان می دهد که بیشترین نوع تناص موجود در آن، از نوع تناص اجترار است. یعنی امام علی ع گاه از کل آیه و زمانی از قسمتی از آیه و یا کلماتی از آن بهره جسته تا هدف خود را بهتر به مخاطب القا نماید.
    کلیدواژگان: بینامتنی(تناص)، بینامتنی قرآنی، حکمت های نهج البلاغه
  • محمدرضا رسولی راوندی صفحه 26
    با توجه به نیازهای زمانه، محدثان گونه های مختلفی از کتب روایی در ادوار تاریخی نگاشتند. جوامع حدیثی از انواع کتبی است که بسیاری از علماء در طول تاریخ نوشته اند. آنان گاه درصدد جمع مطلق احادیث معصومین: بوده اند و گاه تنها در موضوع خاصی به گردآوری حدیث پرداخته اند که خود باعث به وجود آمدن جوامع مطلق و نسبی حدیث شده اند. کتاب «الخرائج و الجرائح» نوشته علامه سعید بن هبه الله معروف به قطب راوندی (م576) از جمله جوامع نسبی است که مولف سعی کرده معجزات و کرامات پیامبر گرامی اسلام و اوصیای ایشان را در این کتاب گرد آورد و از منظر سنت، حقانیت نبوت و امامت معصومان :را ثابت کند. این کتاب با نظم و دقت تالیف شده که شامل یک مقدمه و بیست باب در موضوعات مختلف و متنوع می باشد. در این مقاله از منظر اصول حاکم بر جوامع روایی، معرفی و بررسی شده است.
    کلیدواژگان: جامع روایی، اصول، الخرائج و الجرائح، معجزه، معصومان:، قطب راوندی
  • علیرضا منفرد صفحه 46
    در میان کتب شیعه، کتاب های شیخ طوسی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از جمله کتاب الغیبه. این کتاب از یک سو کتابی کلامی و از سوی دیگر کتابی حدیثی است. شیخ در این کتاب روایاتی را گرد آورده که امروزه غیر از طریق او در دسترس ما نیست. همچنین نوع نگارش مباحث کلامی شیخ در کنار نقل حدیثی، به گونه ای است متفاوت با آنچه اساتید او سید مرتضی و شیخ مفید در عموم نوشته های خویش داشتند. همه این ها الغیبه را کتابی متمایز در میان آثار مکتب بغداد کرده است.
    کلیدواژگان: الغیبه، شیخ طوسی، کلام، حدیث، مکتب بغداد
  • مجید معارف، مریم گوهری صفحه 61
    کتاب «اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات» اثر عالم و محدث برجسته شیعی، شیخ حرعاملی، دانشنامه ای گسترده در حوزه امامت است. مولف که غالبا با کتاب «وسایل الشیعه» شناخته می شود، با استناد به نصوص پیامبر6 در مورد ائمه: و نیز نص هر امام بر امام بعدی و بیان معجزات حضرات معصومین: در قالب بیش از بیست هزار روایت از 439 منبع شیعه و اهل سنت با انگیزه اثبات نبوت پیامبر6 و امامت ائمه: و رد نظر کسانی که روایات متواتر را در این زمینه نمی پذیرند، به دفاع از عقاید ناب شیعه و پاسداشت میراث مکتوب آن اهتمام ورزیده است. در این نوشتار تلاش شده است با کتاب شناسی این جامع حدیثی و نمایاندن زوایای برجسته آن، جایگاه مهم آن در منظومه اعتقادی شیعه بیش از پیش آشکار گردد.
    کلیدواژگان: شیخ حرعاملی، اثبات الهداه، پیامبر6، امام، امامت، نصوص، معجزات
  • جمال فرزندوحی، امیرفتاحی صفحه 84
    در این پژوهش جامع احادیث الشیعه که به کوشش آیت الله بروجردی و زیر نظر ایشان تالیف شده است؛ مطالعه می گردد. ابتدا انگیزه مولفان و روند نگارش این اثر بیان می شود. سپس به بیان ویژگی های ساختاری آن پرداخته شده است. همچنین امتیازات، نقاط ضعف این مجموعه، روش ها و مبانی فقه الحدیثی مولف در شرح و نقد روایات مورد بررسی قرار گرفته و در آخر نظرات فرهیختگان و اندیشمندان پیرامون این اثر بیان شده است. این کتاب با برخورداری از امتیازاتی همچون جامعیت نسبت به سایر تالیفات، دقت در نقل احادیث و تبویب بدیع ابواب، از کاملترین و دقیق ترین مجموعه های احادیث فقهی می باشد. از جمله نقاظ ضعف آن می توان به: تقطیع آیات الاحکام، غفلت در مراجعه به کتب اصلی و مشخص نبودن اسانید برخی از روایات اشاره کرد. همچنین مبانی خاص آیت الله بروجردی، در حوزه درایه و رجال، و فقه الحدیث در این مجموعه اعمال شده است، از جمله: شناخت معنای مفردات، تبعیت از دلیل در فتاوی، مرجعیت قرآن و سنت معصومین در سنجش اعتبار روایات.
    کلیدواژگان: جامع احادیث الشیعه، آیه الله بروجردی، احادیث فقهی
  • گزارش و معرفی
  • اعظم صادقی نیا صفحه 115
    پژوهش های فقه الحدیثی معاصر به معنی هر گونه اثری است که سده اخیر دربارهفقه الحدیث و مبانی آن، فهم حدیث، شرح حدیث، اجمال و تبیین در روایات، نقد متن حدیث، غریب الحدیث، معنا شناسی حدیث و... به رشته تحریر درآمده است.
    در این نوشتار به معرفی اجمالی در حد اطلاعات کتاب شناسی بسیاری از این گونه آثار پرداخته شده است. این پژوهش ها شامل کتاب، مقاله و پایان نامه است که بر اساس ترتیب الفبایی نام نویسندگان تنظیم و ارائه گردیده است.
    کلیدواژگان: فقه الحدیث، فهم حدیث، شرح حدیث، نقد متن حدیث
  • نکته پژوهشی
  • سید مرتضی موسوی گرمارودی صفحه 146
    رجز نوعی شعر است که سلحشوران و پهلوانان در آغاز نبرد می خواندند و اغراض متعددی از بیان آن داشتند.
    عاشورا نیز یاران حضرت سیدالشهداء7 و خود آن بزرگوار با رجزهایی به نبرد پرداخته اند که در کتب مقاتل نقل شده است. مقاله حاضر نگاهی گذرا به این اشعار و محتوای آن ها دارد.
    کلیدواژگان: رجز، عاشورا، اصحاب عاشورا، امام حسین
  • نمایه