فهرست مطالب

نشریه سفینه
پیاپی 59 (تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/07/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • امین حسین پوری صفحه 10
    نوشتار پیش رو موضوع پر گفتگوی تاویل و باطن قرآن را از منظر روایات اهل بیت: به بررسی نهاده است. محور اساسی سخن دربارۀ این نکته است که با کاوش در احادیث چه ویژگی های کلی و عمومی را می¬توان برای باطن قرآن برداشت کرد. روشن است که شناخت این ویژگی ها به فهم روایات تاویلی رسیده از اهل بیت: - که شمار آنها نیز بسیار فراوان است - بسیار مدد می¬رساند و گاه نگاه ها را دربارۀ میزان اعتبار این روایات دگرگون می¬سازد.
    در این نوشتار نگارنده به چهار ویژگی کلی باطن قرآن از منظر روایات اشاره می¬کند: 1. صبغۀ ولایی باطن قرآن، 2. امکان وجود باطن جداگانه برای هر فقرۀ قرآنی مستقل،3. امکان ارتباط ظاهر یک آیه با باطن آیه¬ای دیگر و 4. امکان ارتباط باطن یک آیه با باطن آیۀ دیگر.
    نگارنده در هر بخش کوشیده تا با یادکرد نمونه¬هایی از چهار ویژگی یاد شده به تبیین این خصوصیات بپردازد.
    کلیدواژگان: تاویل قرآن، اهل بیت:، روایات تاویلی، ظاهر، باطن
  • حمیدرضا ثنایی، مهدی مجتهدی صفحه 47
    یکی از گروه¬های اجتماعی که در صدر اسلام شکل گرفت، قاریان یا قراء بودند که بعدها از درون آنان، جریانی موسوم به خوارج شکل گرفت. توجه ویژه قاریان به قرآن، به شکلی که آن¬ها را از سایر طبقات جامعه متمایز می کرد، این سوال را به پیش می کشد که چگونه بخش قابل توجهی از قراء به تفکر قرآن بسندگی گراییدند؟ در این مجال تاثیری که دوران خلیفه دوم در رشد اندیشه «حسبنا کتاب الله » میان قاریان قرآن داشته است مورد بازخوانی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: قرآن بسندگی، قراء، خوارج، عمر بن خطاب
  • سید محمد بنی هاشمی، سعید مقدس صفحه 66
    نگارندگان در این گفتار می کوشند دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی در بحث حجیت جمعیۀ قرآن را در مقام تعلیم و افتاء تبیین کنند و بر اساس آن حجیت ظواهر قرآن را روشن سازند. بدین روی در باب «تعویل بر منفصل» که یکی از کلیدهای اصلی دیدگاه میرزای اصفهانی در بارۀ قرآن است، سخن گفته اند و تفاوت نظر اصفهانی با آن گروه از اخباریان را که ظواهر قرآن را حجت نمی دانند، روشن ساخته اند.
    کلیدواژگان: حجیت جمعیه، حجیت ظواهر، تعلیم، افتاء، تعویل بر منفصل، حجیت ظواهر کتاب، اخباریان، اصفهانی، مهدی _
  • حسین محمدی فام، سیدمجید نبوی صفحه 99
    ابوالفضل برقعی، از مشاهیر معاصر، معتقد به قرآن بسندگی در تفسیر و بی نیازی نسبت به احادیث معصومان است. او برای این مدعای خود دلایلی می آورد، از جمله: روشن بودن قرآن و ضرورت تدبر در آن، عدم نیاز به تفسیر امام بلکه مطلق تفسیر به دلیل قابل فهم بودن قرآن، عدم نیاز به فهم تاویل آیات متشابه، مشکل تر بودن متن احادیث نسبت به قرآن، وجود اخبار متناقض و دروغین در روایات تفسیری، ضرورت موافقت روایات با قرآن، عدم وجود تفسیر در صدر اسلام. نقد ادلۀ برقعی و اثبات ضرورت استفاده از احادیث در تبیین قرآن در این گفتار آمده است.
    کلیدواژگان: قرآن بسندگی، تفسیر، تاویل، روایات تفسیری، برقعی، ابوالفضل
  • عباسعلی مردی صفحه 128
    این نوشتار گزارشی اجمالی از متن کتابRethinking tradition in modern Islamic thought (بازنگری سنت در تفکر اسلامی مدرن) نوشته دنیل. دبلیو. براون ( (Daniel W. Brown است. این کتاب که در هفت فصل سامان یافته، ضمن بیان منشور نوگرایی اسلامی، مباحثی همچون مفاهیم اولیه در مورد مرجعیت نبوی، و چالش¬های رویارویی سنت و مدرنیته را در دو فصل نخست به قلم می¬آورد؛ آنگاه با طرح سه سؤال کجا وحی تمام و تفسیر شروع می شود؟ چه چیزی موجب تمایز مشیت الهی و عقیدۀ انسانی که آن را نقل یا تفسیر می کند، می گردد؟ و طبعت بشری پیامر6 چه نقشی در جریان وحی دارد؟ می¬کوشد چارچوب وحی را مشخص سازد. سپس به تبیین اعتبار و سندیت حدیث می¬پردازد و در ادامه تقابل سنت و جنبش احیاگری را تصویر می¬نماید.
    کلیدواژگان: بازنگری سنت در تفکر اسلامی (کتاب)، براون، دانیل، سنت پیامبر، روشنفکران مسلمان قرن 18 و 19 میلادی، جریانهای فکری مصر و هند، قرآن بسندگی
  • زینب اقارب پرست صفحه 176
    در این گفتار، روش تفسیری ابوالفضل برقعی بر اساس دو کتاب او، احکام القرآن و تضاد مفاتیح با قرآن استخراج و پس از آن نقد و بررسی شده است. رویکرد او قرآن بسندگی یعنی اکتفا به قرآن بدون رجوع به منبع دیگری، اعم از حدیث و تاریخ و اجماع است. در این مقاله با ذکر نمونه¬هایی از رجوع شخص برقعی به این منابع، روشن می¬شود که او خود به مبنایش پایبند نیست. بعلاوه بر مبنای ادله¬ای که بیان شده، این مبنا پذیرفتنی نیست.
    کلیدواژگان: برقعی، ابوالفضل - نقد و بررسی، احکام القرآن (کتاب)، تضاد مفاتیح با قرآن (کتاب)، قرآن¬بسندگی _