ماهنامه اخبار فلزات
پیاپی 14 (آذر 1388)

شرکت های تولیدکننده فلزات مانند فولاد خوزستان، فولاد مبارکه، شرکت ملی صنایع مس ایران، ایرالکو و... بزرگ ترین شرکت هایی بودند که در قالب اصل 44 قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شدند. اما این خصوصی سازی آنچنانکه از یک چنین برنامه ای انتظار می رفت، به این صنعت کمک قابل توجهی نکرد و مشکلات جدیدی را پیش روی این شرکت ها قرار داد. البته کارشناسان همواره از ابتدای اجرای این برنامه ها بر عدم تحقق اهداف خصوصی سازی در مورد شرکت های مزبور ابهاماتی را مطرح می کردند. در رابطه با این نوع خصوصی سازی چند مورد را می توان خاطرنشان کرد. این شرکت ها عمدتا به شرکت های نیمه دولتی واگذار شده اند و در بسیاری از موارد مدیریت کامل شرکت ها به بخش خصوصی واگذار نشده و پس از واگذاری مشکلات پیش بینی نشده ای برای شرکت ها ایجاد شده است.

طلاقیمت نفت خام طی ماه نوامبر، برخلاف پیش بینی ماه قبل، نزولی بود و از حدود 9/76دلار 30 اکتبر به کمتر از 9/75 دلار در هر بشکه در هفته سوم نوامبر کاهش یافت. در نهایت، با تجدیدنظر افزایشی آژانس بین المللی انرژی از تقاضای جهانی نفت خام در سال 2010 و کاهش شدید سطح ذخیرهسازی نفت و فرآورده های نفتی آمریکا و افزایش شدید ارزش دلار به دنبال انتشار ارقام بهتر از سطح انتظار بخش خردهفروشی آمریکا در ماه نوامبر، بهای این محصول از حدود 47/69 دلار در هر بشکه 14 دسامبر به بیش از 02/73 دلار در هر بشکه در تاریخ 18 دسامبر رسید.
فولادبیلت مدیترانه طی ماه نوامبر روندی پرفراز و نشیب و صعودی نشان داد و در روزهای ابتدایی، کمترین قیمت را در سطح 340 دلار ثبت کرد. در اواخر ماه نیز در انتهای یک روند افزایشی و با شیبی ملایم رکورد 390 دلار را بر جای گذاشت. اما قیمت بیلت شرق آسیا در این ماه، بجز روزهای چهارم و هفدهم که به ترتیب رقم 510 و 495 دلار را ثبت کرد، در سطح 500 دلار تثبیت گردید.
آلومینیومبهای آلومینیوم از حدود 1870 دلار در ابتدای نوامبر به اندکی بیشتر از 2000 دلار در روزهای پایانی ماه رسید و در روز نوزدهم ماه، رکورد 2040 دلار را ثبت کرد. روند نزولی ذخایر بورس لندن از نیمه ماه به روندی صعودی تبدیل و در نهایت روی چهار میلیون و 600 هزار تن تثبیت شد. بسیاری از واحدهای تولیدی در کشورهای توسعه یافته همچنان درحال تعلیق هستند، اما میزان تولید چین نه تنها کاهش نیافته، بلکه همچنان ظرفیت های جدیدی به خط تولید آن اضافه می شود.
سرب و رویفلز روی نیز طی ماه نوامبر روندی تقریبا صعودی و پرنوسان داشت و قیمت آن از حدود 2150 دلار تا کمی بیش از 2250 دلار به ازای هر تن متغیر بود. میزان ذخایر این فلز نیز طی این ماه از 425 هزار تن در روزهای نخست به 455 هزار تن در اواخر ماه رسید. سرب هم اوج و فرود قابل توجهی را به خود دید و با وجود آنکه محدوده قیمت آن بین 2250 تا 2400 دلار بر تن متغیر بود، در انتهای ماه، در 2300 دلار تثبیت شد. میزان ذخایر سرب نیز روندی و رو به رشد داشت و از 130 هزار تن در ابتدای ماه به بیش از 138 هزار تن در انتهای ماه رسید.

بازار آهن طی یک ماه گذشته فراز و نشیب زیادی را پشت سر گذاشت، به گونه ای که در نیمه دوم آبان ماه سال جاری شاهد نوسان و رشد قیمت ها در این بازار بودیم. اما در هفته های نخست آذرماه جاری این بازار کاهش نرخ را تجربه کرد. البته پیش بینی ها حاکی از آن است که با خیز بیش از حد انتظار اقتصاد چین علاوه بر بازار آهن، دیگر بازارهای مالی از جمله بورس های جهانی به حرکت درآیند. از این رو فعالان بازار آهن در انتظار ترمیم هستند.

بازار داخلی آلومینیوم در 30 روز اخیر با نوسان بیش از حد قیمت ها مواجه بود ولی به طور کلی قیمت آلومینیوم در مدت یاد شده روند نزولی داشت. اما در بسیاری از روزها خرید و فروش در بازار داخلی متوقف شد. نوسان قیمت در بازار جهانی آلومینیوم، بازار داخلی را تحت تاثیر قرار داد و بیشتر روزهای گذشته قیمت آلومینیوم با فراز و نشیب همراه شد. اگرچه خرید و فروش در بورس کالا به خاطر وجود LC به مراتب بهتر از بازار داخلی بود، اما نمی توان بازار بی رونق این کالا در ایران را نادیده گرفت، چراکه نوسان قیمت آلومینیوم سبب شد تا تولیدکنندگان بسیاری دچار ضرر مالی شوند.

باوجود عمر طولانی که خصوصی سازی در ایران دارد، اما اجرای واقعی آن همواره به دلایلی به تعویق افتاده است و از این رو سهم دولت در طول این سالیان با رشد همراه بوده و باعث کوچک شدن بخش خصوصی و در مقابل، بزرگ شدن دولت شده است. این درحالیست که به اعتقاد اقتصاددانان، در اقتصاد آزاد نقش دولت ها باید بسیار کمتر از سهم بخش خصوصی باشد. آنچه که واضح است، این است که خصوصی سازی در ایران طی چهار سال اخیر رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته است. با ابلاغ اصل 44 قانون اساسی که در راستای خروج ایران از اقتصاد دولتی صورت پذیرفت، این مساله شکل واقعی تری به خود گرفت البته پرسش هایی از قبیل اینکه خصوصی سازی به شکل واقعی اجرای شده است یا یر؛ اصلا خصوصی سازی در ایران در مسیر صحیحی قرار دارد؛ آیا ایران می تواند در مسیر خصوصی سازی گام بردارد.

فولاد یکی از صنایع مادر در اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان است که به نسبت، درصد آزادسازی اقتصادی، خصوصی سازی و سرمایه گذاری بخش خصوصی را نشان می دهد. بررسی خصوصی سازی در ایران نیز به تبع شرایط کلی اقتصاد و میزان سود دهی این صنعت قابل ارزیابی خواهد بود. مهمترین دلیل سرمایه گذاری بخش خصوصی و یا سرمایه گذاری بر هر صنعت، تجاری یا خدماتی، کسب سود بالاخص سود مالی آن است و نه چیز دیگر و این مطلب بایستی مورد تایید بزرگان اقتصاد به ویژه بخش های دولتی قرار بگیرد.
طبق چشم انداز 20 ساله بایستی ظرفیت تولید فولاد تا سال 1404 به 40 میلیون تن در سال برسد و در سال پایانی اجرای برنامه چهارم توسعه، یعنی پایان سال 88 ظرفیت تولید فولاد باید...

صنعت فولاد را می توان یکی از پایه های مهم اقتصاد هر کشوری دانست تا جاییکه حتی مصرف سرانه آن را به عنوان شاخصی جهت ارزیابی صنعتی بودن یک کشور برشمرده اند. امروزه در کشور ما نیز فولاد در بخش های مهم تولیدی و صنعتی، نقش بسیار مهمی را ایفا می کند و به عنوان صنعتی پیشرو، نقش اساسی در اقتصاد ملی و رفاه جوامع دارد. بنابراین توسعه این صنعت عاملی اثر بخش بر توسعه سایر بخش های اقتصادی، صنعتی، علمی و اجتماعی کشور است. از این رو ارزیابی مسایلی از جمله هدفمند کردن یارانه ها، تاثیر طرح یاد شده بر صنعت فولاد، تولید، مصرف و تجارت فولاد در جهان و ایران، صادرات فولاد در جهان، جایگاه این صنعت در ایران، برآورد تقاضای فولاد تا سال 1400 و میزان فولاد خام مورد نیاز کشور طی دوره 1384 تا 1400 در گفتگویی با بهروز سلیمانی، مدیرعامل مجتمع نورد فولاد کرمانشاه مطرح شده است که...

صدرنشنی شمش فولاد در واردات محصولات فولادی در حالی مطرح می شود که بسیاری از مسوولان از رشد تولید داخل نسبت به سال های گذشته خبر می دهند و میزان تولید فولاد را در سال جاری در حدود 17 میلیون تن اعلام می کنندواردات سه میلیون تن شمش فولاد از ابتدای فروردین تا انتهای آبان ماه امسال، نزدیک به سه میلیون تن شمش فولاد به کشور وارد شد که ارزش واردات این محصول طی مدت ذکر شده معادل یک میلیارد و 376 میلیون و 600 هزار دلار برآورد می شود.
میلگرد و کاهش وارداتطی هشت ماه ابتدای سال جاری اکثر محصولات فولادی رشد حجم واردات نسبت به مدت مشابه سال قبل را تجربه کردند. این درحالیست که ارزش واردات آنها به دلیل پایین آمدن قیمت با رشد منفی همراه بوده است تیرآهن و رشد 74 درصدیتیرآهن با وجود تجربه 82/73 درصدی واردات به کشور، در ارزش با کاهش 28/7 درصدی همراه بود. علیرغم تولید این محصول با توجه به نیاز داخل، در سال جاری شاهد ورود بیش از حد تیرآهن به کشور بودیم، به طوریکه تولیدکنندگان این محصول در داخل برای فروش محصولاتشان مجبور به رقابت و پایین آوردن بیش از حد قیمت شده و در نتیجه با این اقدام اعتراض تجار را برانگیختند که...
رشد مضاعف واردات ورق سرد و گرمورق فولادی نیز در هشت ماه ابتدای سال به دلیل پایین بودن تعرفه واردات یا در واقع صفر بودن نرخ تعرفه، با واردات بیش از حد روبرو بود. میزان واردات ورق در این مدت به حدی بود که محصولات وارداتی حکمران بازار این محصول و در واقع تعیین کننده نرخ های بازار ورق وارداتی بودند.

خصوصی سازی یعنی تغییر فضای حاکم بر موسسات دولتی، به نحوی که در عین حفظ بافت اصلی فعالیت، صرفا فضا تغییر یافته و شرایط بازار بر نحوه موسسه به گونه ای تاثیر گذارد که انگیزه و مکانیسم های بخش خصوصی ملاک تصمیم گیری در موسسه مذکور قرارگیرد. اهداف خصوصی سازی باتوجه به ویژگی های اقتصادی و موقعیت هر کشور با یکدیگر متفاوت خواهدبود. ولی به هرحال در همه کشورهایی که به خصوصی سازی پرداخته اند، هدف اصلی بهبود بخشیدن به اوضاع و شرایط اقتصادی است. توسعه اقتصادی و به دنبال آن افزایش سطح عمومی معاش جامعه در سایه یک دولت مقتدر، در اعمال نظارت دست یافتنی است و صرفا در این صورت است که خواسته های آحاد جامعه ارتقا و تعالی می یابد و ارزش هایی را که نظام درپی استقرار و توسعه آن است نهادینه می شود.

طی 30 روز اخیر معاملات رینگ فلزات در بورس کالای ایران به دلایلی همچون تداوم کاهش تقاضا در بازار آهن، گسترش موج سرما و بارش های فصلی در استان های مختلف کشور و مشکلات ناشی از آن در بخش حمل و نقل و خصوصا تعطیلات مذهبی همچون عید قربان و عید غدیر کم رونق بود به طوریکه در برخی از روزها عرضه کننده اصلی رینگ فولاد (ذوب آهن اصفهان) یا عرضه نداشت و یا اینکه معاملات آن در حداقل ممکن انجام می شد.

طی 10 ماه ابتدای سال جاری 66 کشور فولادساز دنیا در مجموع 982 میلیون و 143 هزار تن فولاد خام در دنیا تولید کردند. این در حالیست که در مدت مشابه سال قبل، این رقم معادل یک میلیارد و 135 میلیون و 544 تن بود. به عبارت بهتر، تولید فولاد خام دنیا در سال جاری میلادی 5/13 درصد افت داشته است. فولادسازان دنیا در ماه اکتبر نیز موفق به تولید 112 میلیون و 177 هزار تن فولاد شدند که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 1/13 درصدی را نشان می دهد و این حاکی از امیدواری فولادسازان به بهبود بازارها است.
رشد 8/11 درصدی تولید فولاد در ایران تولید فولاد خاورمیانه، تنها در ایران با رشد همراه بود. میزان تولید فولاد خام ایران طی 10 ماه ابتدای سال میلادی معادل 9 میلیون و 123 هزار تن بود که رشد 8/11 درصدی نشان داده است. در اقیانوسیه نیز فولادسازان، کاهش تولید دادند و آسیا تنها قاره ای بود که برخی از فولادسازان تولید خود را کاهش ندادند. این کشورها که شامل چین، هند و ایران هستند، حتی با وجود رکود بازار نیز تولید خود را نه تنها کاهش نداده بلکه به میزان آن افزودند.

هدفمند کردن یارانه ها نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. این طرح با منطقی شدن قیمت حامل های انرژی، تولیدکنندگان داخل را هرچه بیشتر با دیگر تولیدکنندگان خارجی به رقابت وامی دارد. با توجه به شرایط تولید فولاد در کوره بلند، قیمت کک، برق، نیروی کار، سنگ آهن و غیره از اهمیت بسزایی برخوردار است و منطقی شدن قیمت حامل های انرژی بر تمامی این موارد موثر و بررسی و تفسیر آن کلید شرایط آینده خواهد بود.
با توجه به شرایط لایحه هدفمند کردن یارانه ها بایستی از این پس شرایط تولیدکنندگان بزرگ کشور را با دیگر رقبا در سطح جهانی و بدون هیچگونه تفاوتی بررسی کرد، زیرا شرایط دقیقا به این سو پیش می رود. طرح هدفمند کردن یارانه ها و به عبارت بهتر اصلاح بخش های مختلف اقتصادی بالاخص در خصوص صنعت فولاد که یک صنعت مادر...

نتایج منفی دولتی بودن صنعت فولاد در کشورمان یکی از مواردی است که نمی توان به هیچ وجه از آن چشم پوشی کرد. مدیریت دولتی، از بخش تولید گرفته تا مدیریت فروش، سالیان سال شرایط را برای تولید سخت کرده است.
مشکلات ناشی از دولتی بودن شرکت ها در واحدهای فولادی محمود اسلامیان، مدیرعامل سابق فولاد مبارکه و یکی از کارشناسان بازار فولاد با اشاره به فرایند خصوصی سازی در ایران گفت: «خصوصی سازی هم در کشور ما و هم در دیگر کشورها به این دلیل اجرا شد که دولتمردان، خود به این نتیجه رسیدند که باید اقتصاد و تولید را کنار بگذارند و تنها مدیریت بخش هایی چون بهداشت و درمان، آموزش و مباحث امنیتی را برعهده گیرند.» اقدامات انجام شده، کمتر از انتظارات اسلامیان در خصوص اقداماتی که در فرایند خصوصی سازی در کشور تاکنون شده گفت: «فعالیت های خوبی تاکنون در بخش فولاد شده اما این به معنی آن نیست که کاملا با انتظارات همخوانی داشته است، بلکه انتظار بیشتری می رود.» راه حل های پیش رواین کارشناس بازار فولاد در خصوص راه های بهتر شدن فرایند خصوصی سازی واحدهای فولادی در ایران گفت: «یکی از مشکلات اصلی خصوصی سازی در ایران، پخش شدن سهام در میان واحدهای دولتی است و مهمترین اثر آن اینست که تصمیمات دولتی و نوع مدیریت دولتی آن باقی می ماند.»

سابقه صنایع فجر در صنعت مس بسیار طولانی است به طوریکه می توان آن را اولین و قدیمی ترین تولیدکننده فلزات غیرآهنی کشور به حساب آورد. فعالیت گروه صنعتی فجر در سال 1316 با احداث کوره های ذوب و سالن پالایش الکتریکی مس آند آغاز گردید و از همان ابتدا، پایه فعالیت تولیدی آن براساس ضایعات مس بوده و همواره پایبندی خود را به محیط زیست به اثبات رسانده است. صنایع فجر جزو بهترین صنایعی است که براساس بازیافت اقدام به تولید می نماید. این گروه صنعتی ضایعات فلزی را در تناژهای بالا از سراسر کشور جمع آوری می کند و با استفاده از فرایندهای استاندارد، مواد اولیه و یا محصولات کاربردی برای تولید محصولات نهایی تبدیل می نماید.
ظاهرا صنایع فجر در جشنواره خوارزمی رتبه ای کسب کرده است. در این خصوص توضیحاتی بفرمایید.
در سال 1373 اجرای پروژه توسعه مس کاتد به ما واگذار شد. در کنار افزایش ظرفیت، پیشنهاد ارتقای تکنولوژی نیز مطرح گردید. در آن زمان تکنولوژی آیسا (ISA)، برترین فناوری در این زمینه بود که با صرف زمان بر روی تحقیقات و به کمک کارشناسان فن رشته های الکترونیک و غیره و همچنین با همکاری اساتید دانشگاه های تهران و شریف، به این تکنولوژی دست یافتیم.
در حال حاضر دو پروژه 100 هزار تنی تولید مس کاتد در کشور درحال انجام است. آیا صنایع فجر می تواند به عنوان پیمانکار وارد کار شود؟
از لحاظ قانونی مشکلی وجود ندارد و صنایع فجر از همان ابتدای دستیابی به این دانش فنی، آن را در اختیار عموم قرار داد. اگر دوستان، در واحد مس سرچشمه هم علاقه مند باشند، ما می توانیم این تکنولوژی را در اختیار آنها نیز قرار دهیم کمااینکه در گذشته از دانش و دانسته های آنها کمک گرفته ایم و امروز مایلیم ما نیز به مس سرچشمه خدمت کنیم، هرچند آنها ترجیح داده اند از پیمانکار خارجی کمک بگیرند.

مس در 30 روز اخیر بین سایر فلزات رنگی از روند یکدست تری برخوردار بود، بدین معنا که روند کلی قیمت آن همواره مثبت و بازار این کالا نیز همچنان با افزایش قیمت ها روبرو بود. اما با فرا رسیدن ماه ژانویه و تعطیلات در راه، یکباره نرخ جهانی این کالا 91 دلار کاهش یافت. این در حالی است که قیمت مس در بازار داخلی نیز تحت تاثیر کاهش نرخ های بورس لندن قرار گرفت و با کاهش 150 دلاری مواجه شد.
به گفته فعالان بازار، هرسال با فرا رسیدن ماه ژانویه، قیمت مس در بورس لندن پایین می آید و تقاضا برای خرید این فلز رنگی کاهش می یابد، اما امسال به خاطر خارج شدن اکثر کشورها از بحران اقتصادی و همچنین در پی افزایش نرخ نفت و طلا در دنیا، کاهش نرخ مس به مراتب دیرتر از سال های گذشته رخ داد.

بازار آلومینیوم با شروع فصل پاییز به رغم خوشبینی های فعالان اقتصادی و تحرک اندک بازار، همچنان زیر سایه رکود بود. اگرچه برخی از کارشناسان صنعت آلومینیوم، رکود در بازار این فلز را کمرنگ تر از ماه های گذشته ارزیابی می کنند، اما همچنان از کندی خرید و فروش در بازار داخلی گله دارند. برخی از فعالان اقتصادی از تحرک در بازار آلومینیوم با گذشت چند ماه رکود خرسند بودند، اما همچنان بازار این فلز وضعیت خوبی ندارد. کاهش هر روزه قیمت ها، قیمت گذاری داخلی و مستقل از روندهای جهانی و در نظر نگرفتن تعرفه برای واردات آلومینیوم از جمله مشکلات این بخش است و جالب اینکه بیشترین میزان واردات به ایران از کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات و بحرین انجام می شود. کشورهای آسیای میانه از جمله آذربایجان و روسیه نیز در این میان جایگاه ویژه ای دارند.

در ماهی که گذشت، صنعت سرب و روی کشور با خبر واگذاری معدن انگوران به کنسرسیوم تولیدکنندگان روبرو شد. براساس این تصمیم که در جلسه روز هشتم آذرماه هیات دولت مطرح و در نهایت به تصویب رسید، دولت با شرط اختصاص 20 درصد سود این معدن به عمران و توسعه استان زنجان، با واگذاری آن به تولیدکنندگان سرب و روی موافقت کرد. بنابراین می توان این مصوبه را تعیین تکلیف فعالان عرصه روی توصیف کرد، چراکه دست اندرکاران انجمن تولیدکنندگان سرب و روی کشور مدتهاست که به دنبال رسیدن به این هدف و مشخص شدن سرنوشت معدن بودند.

فلز طلا در طول تاریخ همواره مورد توجه پادشاهان، فرمانروایان و قدرتمندان بوده است. این فلز با خواص برتر و بی همتای خود، در ابتدا به عنوان عنصری زیبایی آفرین و سپس به عنوان پول رایج در تمدن های گذشته و حال اهمیت یافت.
تاریخ کاملا دقیقی از اولین زمان استفاده از طلا در دست نیست اما تازه ترین کاوش ها، تمدنی در نزدیکی اروپای شرقی را اولین مردمانی می دانند که در 4000 سال پیش از میلاد از طلا به عنوان ابزاری تزیینی استفاده می کردند. تمدن سومری در اور در جنوب عراق نیز قوم دیگری هستند که در 3000 سال پیش از میلاد مسیح از طلا به عنوان وسیله ای تزیینی استفاده می کردند.