فهرست مطالب

نشریه اقتصاد و تجارت نوین
سال سیزدهم شماره 3 (پیاپی 40، پاییز 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/07/24
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علمی - پژوهشی
  • مهدی آقازاده اجیرلو *، شعله باقری پرمهر صفحات 1-13
    باتوجه به اهمیت خاص سرمایه گذاری مستقیم خارجی در رشد اقتصادی کشورها، محققان زیادی به بررسی تاثیر آن در رشد و نیز عوامل موثر در ایجاد و جذب آن پرداختند. هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی نقش آموزش در تعامل میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در ایران طی سال های پس از جنگ تحمیلی (1371- 1393) با استفاده از داده های سری زمانی و مدل کلان سنجی خودرگرسیون برداری هم انباشته ساختاری است که در آن درآمدهای دلاری نفت به منزله یک متغیر برون زای ضعیف وارد شده است. نتایج حاکی از وجود رابطه ای بلندمدت میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی و نیز تاثیر مثبت آموزش در تعامل میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی است. نتایج آزمون نسبت درست نمایی نشان می دهد قیود اعمالی مدل مناسب است و بررسی آزمون q برای کشف خودهم بستگی، آزمون خودهم بستگی حداکثر راست نمایی، و آزمون نرمال بودن نشان دهنده خوبی برازش مدل است.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، آموزش، رشد اقتصادی، خودرگرسیون برداری هم انباشته ساختاری، درآمدهای دلاری نفت، طبقه بندی JEL: F21، C22، H52، F53
  • حمید آماده، محمدعلی قدسی ماب* ، مهدی احراری صفحات 27-56
    اکوسیستم شهری تهران توانایی جذب و تصفیه میزان مشخصی از حجم آلاینده ها دارد که همین توانایی نیز روزبه روز درحال کم شدن است. در روند رشد اقتصادی هر شهر یا کشور باید قابلیت های اکوسیستمی آن منطقه نیز لحاظ شود تا مشکلات زیست محیطی کم تری حاصل شود. هدف از نگارش این مقاله ارائه و بسط روشی برای اندازه گیری تاب آوری اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده های واردشده به هوای آن است. برای محاسبه تاب آوری از بزرگ ترین نمای لیاپانوف استفاده شده است، به طوری که بزرگ ترین نمای لیاپانوف مثبت، به معنی وجود رفتار آشوبی در سری زمانی موردمطالعه و به تبع آن کاهش میزان تاب آوری سیستم است. اطلاعات مورداستفاده در این پژوهش مربوط به شاخص کیفیت هوا (AQI) برای بازه زمانی 1390 تا 1394 است که به صورت میانگین روزانه و شامل 1826 داده است. نتایج نشان دهنده وجود آشوب در سری زمانی شاخص کیفیت هوا (AQI) است. ازنظر تاب آوری نیز اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده های واردشده تاب آوری بالایی ندارد و توان کافی را برای مقابله با شوک های واردشده ندارد. ازاین رو، توجه به تاب آوری در تصمیم گیری های اقتصادی و مدیریت شهری بسیار مهم است.
    کلیدواژگان: آلودگی هوا، اکوسیستم، آشوب، تاب آوری، بزرگ ترین نمای لیاپانوف، طبقه بندی JEL: Q54، _ Q53
  • فتحاللهتاری، هادی اسماعیل پور مقدم* ، وحید ده باشی صفحات 57-72
    تاثیر نرخ ارز در تراز تجاری یکی از موضوع های پایه ای و درعین حال بحث برانگیز در حوزه اقتصاد بین الملل است؛ به طوری که تغییرات نرخ ارز موجب بروز آثار متفاوتی در حجم تجارت یک کشور در کوتاه مدت و بلندمدت می شود. اثرهای متفاوت نرخ ارز در کوتاه مدت و بلندمدت می تواند مسیر زمانی تغییر در حساب جاری را به صورت منحنی J شکل دهد. در این مقاله، روابط تجاری ایران با سایر نقاط جهان با رویکرد تراز تجاری کل به طور کامل در نظر گرفته شده و وجود پدیده منحنی J در اقتصاد ایران، با استفاده از روش اقتصادسنجی الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM) ، بررسی شده است. نتایج نشان می دهد پدیده منحنی J در اقتصاد ایران با رویکرد تراز تجاری کل صادق نیست، به طوری که واکنش تراز تجاری به افزایش نرخ ارز هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت مثبت و معنی دار بوده است.
    کلیدواژگان: منحنی J، نرخ ارز، تراز تجاری، الگوی ARDL، ایران، طبقه بندی JEL: C22، F14، F31
  • سیدپرویز جلیلی کام جو* صفحات 73-95
    فرش دست باف در دوره 1357 تا 1392 به طور متوسط سهم 44/22 درصدی در بازار جهانی فرش دست باف و 654/524 میلیون دلاری در صادرات غیرنفتی ایران دارد. نگارنده این پژوهش از الگوی ناهم سانی شرطی خودرگرسیونی تعمیم یافته (GARCH) ، هم گرایی یوهانسن جوسیلیوس (J-J) ، و مدل تصحیح خطای برداری (VECM) به منظور ارزیابی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر صادرات فرش استفاده کرده است. نتایج نشان می دهد که نرخ ارز حقیقی، درآمد ناخالص کشورهای واردکننده، و نرخ تورم تاثیر مثبت در صادرات فرش دارد. هم چنین نوسانات نرخ ارز در کوتاه مدت اثر منفی و معنی داری بر ارزش صادرات فرش دارد. نتایج آزمون J-J با آزمون اثر و حداکثر مقدار ویژه نشان داد که حداقل یک رابطه در بلندمدت وجود دارد. هم چنین الگویVECM نشان داد که متغیرهای نرخ ارز و نوسانات نرخ ارز واگرا و متغیرهای تورم و درآمد ملی کشورها هم گراست. نوسانات نرخ ارز به نوسان درآمد عرضه کنندگان فرش و نوسان قیمت برای تقاضاکنندگان فرش منجر می شود. نوسانات نرخ ارز ریسک تولید و ریسک سرمایه گذاری در صنعت فرش را افزایش داده و تاثیر منفی بر طرف عرضه فرش دارد. در طرف تقاضا نیز افزایش ریسک بازار می تواند به تعویق خرید یا انصراف از خرید فرش منجر شود، زیرا خریدار با نوسانات قیمتی روبه روست. به این ترتیب، اجرای سیاست ارزی باثبات توسط مقامات پولی و ارزی پیش نهاد می شود.
    کلیدواژگان: کلیدواژه ها: صادرات فرش، نرخ ارز حقیقی، GARCH، VECM، هم انباشتگی یوهانسن، طبقه بندی JEL: F31، F14، C01، B23
  • ابوالقاسم گل خندان* ، آزاده احمدی منش صفحات 97-123
    بخش سلامت، باوجود عمومی بودن و طبیعت غیرتجاری اش، به میزان قابل توجهی تحت تاثیر بازبودن تجاری قرار گرفته است. بر این اساس، تحقیق حاضر با استفاده از داده های پانل کشورهای عضو سازمان همکاری کشورهای اسلامی (OIC) طی دوره زمانی 1995 تا 2014 ارتباط بازبودن تجاری و شاخص های سلامت را بررسی کرده است. به این منظور، از تحلیل های هم انباشتگی پانلی با وابستگی مقطعی و برآوردگر به روزرسانی مکرر و کاملا تعدیل شده (Cup-FM) استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان می دهد که بازبودن تجاری اثر مثبت و معناداری بر شاخص های سلامت در کشورهای OIC داشته است. بنابراین، حرکت به سمت اقتصاد باز می تواند بر ارتقای سلامت کشورهای موردمطالعه موثر باشد. هم چنین، نتایج حاکی از آن است که تعامل بین آزادسازی تجاری و درآمد سرانه منفی و معنادار است و بیان گر این حقیقت است که بخشی از اثر آزادسازی تجاری بر شاخص های سلامت در کشور های عضو OIC با افزایش درآمد سرانه کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: بازبودن تجاری، سلامت، کشورهای عضو OIC، وابستگی مقطعی، به روزرسانی مکرر و کاملا تعدیل شده (Cup-FM)، طبقه بندی JEL: F10، I10
  • منا عچرش کریمی، محمد امین کوه بر* ، جعفر قاسمی ورنام خواستی، سید ناصر سعیدی صفحات 125-145
    ذخیره سازی های نفتی به منزله شاخصی کلیدی از وضعیت بازار نفت تاثیر قابل توجهی در قیمت های جهانی نفت دارند. بنابراین، مقاله حاضر با استفاده از داده های ماهانه در بازه زمانی ژانویه 2003 تا نوامبر 2014، ضمن استفاده از الگوهای هم انباشتگی یوهانسن، علیت گرنجر، و VECM به بررسی مقایسه ای تاثیر ذخیره سازی های نفت امریکا و دیگر کشورهای عضو OECD در قیمت تک محموله سبد نفتی اوپک پرداخته است. آزمون هم انباشتگی یوهانسن حاکی از وجود یک بردار هم انباشتگی و نیز ارتباط تعادلی بلند مدت متغیرهاست. آزمون علیت گرنجر نشان دهنده علیتی یک سویه از قیمت تک محموله نفت اوپک به ذخیره نفت امریکا و قیمت نفت WTI و نیز علیتی یک سویه از ذخیره سازی های دیگر کشورهای عضو OECD به قیمت تک محموله اوپک در کوتاه مدت و بلند مدت است. توابع واکنش نشان دهنده تاثیر نامتقارن شوک های ذخیره امریکا و دیگر کشورهای OECD بر قیمت تک محموله اوپک است. به طوری که این شوک ها به ترتیب تاثیر مثبت و منفی در بازار اسپات اوپک وارد می کند. درنهایت، در توضیح تغییرات قیمت تک محموله اوپک ذخیره OECD قدرت توضیح دهندگی بالاتری در مقایسه با ذخیره امریکا دارد.
    کلیدواژگان: ذخیره سازی نفتی امریکا، ذخیره سازی نفتی OECD، قیمت تک محموله اوپک، الگوی خودرگرسیون برداری، آزمون علیت گرنجری، طبقه بندی JEL: G31، Q40، C13
  • تکتم محتشمی *، فرشید مومنی صفحات 147-159
    استانداردهای ایزو 9000، که گسترده ترین سیستم گواهی های سازمان ایزو را تشکیل می دهند، با هدف هماهنگ سازی استانداردهای ملی در سطح بین المللی به منظور تقویت تجارت جهانی تشکیل شده اند. بااین حال، این انتقاد وجود دارد که این استانداردها صرفا مانعی در ورود به بازار و درنتیجه، یک تعرفه بر تجارت بین الملل هستند. این مطالعه به طور تجربی این مسئله را در مبادلات تجاری کشور با شرکای عمده آن ارزیابی می کند. دراین باره، با به کارگیری یک استراتژی مدل سازی مبتنی بر اثر پذیرش ایزو 9000 بر جریان های تجارت دوجانبه کشورها، از یک مدل جاذبه براساس اطلاعات مربوط به پانزده شریک عمده تجاری کشور طی سال های 2000 تا 2013 استفاده شده است. نتایج این مطالعه بیان گر آن است که این استانداردها با ایجاد کردن یک زبان مشترک در تجارت و کاهش نبود تقارن اطلاعاتی بین بنگاه ها در دو کشور، به آن ها امکان داده است روابط تجاری موثرتری را شکل دهند.
    کلیدواژگان: استاندارد بین المللی، مدل جاذبه، رابطه تجاری، ایزو، طبقه‏بندی JEL: L15، F4، F13
|
  • Mehdi aghazadeh ajirlou*, sholeh Bagheri pormehr Pages 1-13

    With the development of various theories and models in relation to economic growth over time, many researchers studied its effect on the growth and factors affecting its creation and absorption.
    This article examines the role of education in the interaction between foreign direct investment and economic growth during the post-war period (1990--2014). To this end, a structural cointegrating vector autoregressive model has been used where the dollar earning of oil exports is considered as aweak exogenous variable. The results indicate the existence of a long-term relationship between foreign direct investment and economic growth and positive role of education in the interaction between foreign direct investment and economic growth. The Likelihood Ratio test results show that the applied constraints are appropriate and the results of a series of tests, such as the q test to detect autocorrelation, autocorrelation test of maximum likelihood (LM), and normality test, indicate the goodness of fit of the model
    Keywords: Foreign Direct Investment, Education, Economic growth, Structural cointegrating vector auto regressive model, dollar earning of oil Jel Clasification: F21, C22, H52, F53
  • Hamid Amadeh, Mohammad Ali Ghodsi Maab*, Mehdi Ahrari Pages 27-56
    In this research, we develop a method for measuring resilience for Tehran’s ecosystem against air pollution. Resilience has been proxied by the largest Lyapunov exponent (LLE), so that the positive LLE, which indicates a chaotic system, implies a weak resilience. The data used in this study is the daily average of the Air Quality Index (AQI) in 1826 day for the period 1390-1394 (2000-2014). The results show a positive LLE in the AQI, implying a chaotic system. Therefore, resilience of Tehran’s ecosystem against air pollution can be considered weak, making it vulnerable in confronting with shocks. Hence, attention to resilience in economic decision-making and urban management is very important.
    Keywords: air pollution, ecosystem, Chaos, Resilience, largest Lyapunov exponent. JEL Classification: Q53, Q54
  • Fathollah Tari, Hadi Esmaeilpour Moghadam*, Vahid Dehbashi Pages 57-72
    The impact of exchange rate on the trade balance is one of the basic and controversial topics in the field of international economics. Changes in the exchange rates can cause different effects on a country's trade volume in the short term and long term, whose time-path is shown by the J curve. In this study, the aggregate trade balance approach and the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) and error correction model (ECM) are used to analyze the J-curve in Iran. The results show that Iran’s current account time path is not consistent with J-curve. Specifically, the response of the trade balance to increasing exchange rates is positive and significant in both short run and the long run.
    Keywords: J-curve, exchange rate, trade balance, Auto Regression Model Distributed Lag (ARDL), Iran. JEL: C22, F14, F31
  • Seyyed Parviz Jalili kamju* Pages 73-95
    Iran has exported more than half a billion dollars’ worth of handmade carpet, which is about one quarter of the handmade carpet global market on average in the 1979- 2014 period. This research estimates the impacts of exchange rate volatility on the carpet exports using the General Auto-Regressive Conditional Heteroskedasticity (GARCH) model, J-J cointegration test and the vector error correction model (VECM). The results show that the real exchange rate, weighted average gross income of carpet importing countries, and inflation rate have positive impacts on the export of carpets. Results also show that exchange rate volatility effect is negative and significant in the short term. The J-J test results with effect test and maximum-eigenvalue test show that there is at least one long-run relationship. The VECM model also show that the exchange rate and exchange rate volatility are divergent and inflation rate and national income are convergent. Exchange rate volatility leads to income volatility of suppliers and price volatility for importers. Exchange rate volatility risk increases the risk of investment and production in the carpet industry and has a negative impact on the supply of carpets. On the demand side, as increasing market risk leads to the postponement or cancellation of the purchases, because the buyers are facing purchase price volatility. The stable monetary and foreign exchange rate policies will have positive impacts on the carpet exports and therefore are desirable.
    Keywords: Carpet exports, exchange rate, GARCH, VECM, J-J cointegration test. JEL Classification: B23, C01, F14, F31
  • Abolghasem Golkhandan*, Azadeh Ahmadimanesh Pages 97-123
    Despite its public and non-commercial nature, health sector has been considerably affected by globalization. The present study examines the relationship between trade openness and health indicators using panel data from the Organization of Islamic Countries (OIC) members during the period 1995-2014. For this purpose, a panel co-integration model with cross-sectional dependency and Continuously-updated and Fully-Modified (Cup-FM) method have been used. The results of the model estimation show that trade openness has a positive and significant effect on the health indicators in the OIC members. Also, results show a negative sign of the interaction between trade liberalization and income per capita, which implies that the partial impact of trade openness on health indicators in the OIC members decreases as the income per capita increases.
    Keywords: Trade openness, Health, OIC Member Countries, Cross-Sectional Dependency, Continuously-updated, Fully-Modified (Cup-FM). Jel Clasification: F10, I10
  • Mona Echresh Karimi, Mohammad Amin Kouhbor*, Jafar Ghasemy Varnamkhasti, Nasser Saeidi Pages 125-145
    Oil stocks in OECD countries have a significant impact on the global oil prices. In this article, a comparative analysis of the oil stock levels effects in US and other OECD countries on the OPEC spot oil prices is conducted. The paper uses the Granger- Johansen co-integration and VECM methodologies using monthly data for the period January 2003 to November 2014. the VAR-based Johansen co-integration tests results reveal the existence of one co-integrating equation and, hence, a long-term relationship in the model. According to VECM based Granger causality tests, there is a unilateral causality from OPEC spot prices toward US oil stock and WTI oil prices and also unilateral causality from other OECD countries stock to OPEC spot prices in the short run and long run. Based on IRFs, OPEC spot prices show an asymmetric reaction to an innovation in US and OECD stocks, implying that these shocks impose positive and negative impacts on the OPEC spot market, respectively. Finally, OECD stock inventories is a more powerful to explain OPEC spot prices than the US stock.
    Keywords: US oil stock, OECD oil stock, OPEC spot prices, Vector Auto Regression Model, Granger Causality Test. JEL classification: G31, Q40, C13
  • Toktam Mohtashami*, Farshid Momeni Pages 147-159
    ISO 9000 standards, which are the most widespread certification system of International Organization for Standardization organization (ISO), have been established to coordinate national standards at the international level and strengthen the global trade. However, some argue that these standards are merely barrier to the market entry and therefore a tariff on international trade. This study assesses this issue in the case of Iran's trade with its major partners. Using a gravity model, the effect of ISO 9000 on Iran’s bilateral trade with its 15 major commercial partners is analyzed during the period 2000 - 2013. The results of this study show that the ISO 9000 standards improve the trade by creating a common language in commerce and reducing information asymmetry between firms.
    Keywords: International standard, Gravity model, Trade relationship, ISO. JEL Classification: F13, F4, L15