فصلنامه ساخت شهر
پیاپی 3-4 (پاییز 1384)

با توجه به اهمیت مسکن، ساخت شهرها و توسعه منطقه ای و انتظارات مردم در این حوزه ها در ابتدا مواردی مرتبط با این موضوع از سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، سیاستهای کلی برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران، رئوس برنامه های دولت نهم و برنامه های مطرح شده توسط وزیر مسکن شهرسازی در مجلس شورای اسلامی به تفکیک آورده می شود. سپس وظایف اصلی وزارت مسکن و شهرسازی مورد بررسی قرار می گیرد و دیدگاه های اساتید مختلف در قالب سلسله گفتگوها و مجموعه پیشنهاداتی بیان می گردد...

زندگی کردن در محیطی آرام و پاکیزه یکی از مهمترین حقوق انسان است. لیکن خود انسانها در پاسداری از این حق با درجات و شیوه های گوناگون عمل می کنند. در بسیاری از اجتماعات انسانی اعم از شهرها و روستاها اصول و مقررات مناسب برای حفظ محیط زیست را به خوبی رعایت می کنند و علیرغم آثار منفی صنعت و تکنولوژی که در برخی زمینه ها با شرایط لازم برای داشتن شهرهای سالم سازگار نیست، راهکارهایی در پیش می گیرند که آثار سوء را به حداقل ممکنه می رسانند و در نتیجه محیط زیست خود را حقیقتا قابل زیست می کنند. اغلب کشورهای پیشرفته دنیا و نیز بسیاری از کشورهای در حال توسعه (مجموعا یکصد و پنجاه کشور)...

وجود محدودیتهای مختلف و تنوع زیرساختهای مورد نیاز از جمله ویژگی های ذاتی موضوع زیرساختها به شمار می رود. از آنجا که زیر ساختهای شهری با مسایل مختلفی در سطح شهر در تعامل می باشد، تصمیم گیری در مورد انتخاب طرحهای زیر ساختی با دشواری های بسیاری روبرو می باشد. این مقاله راجع به معیارهای مختلف کمی و کیفی تعیین کننده اولویت طرح های زیر ساختی در فرایندی که به اجرا و بهره برداری از طرحها می انجامد، بحث می کند. تعیین رویه اصولی تشخیص اهمیت طرح در گرو تعیین این معیارها می باشد. این نگرش به منظور تعیین بهینه منابع به طرحهای زیر ساختی با هدف بهبود سطح خدمات شهری بکار می رود...

یکی از مهمترین امواج گرانی که در سطح زمین اتفاق می افتد امواج با پریود بلند در اقیانوس است که سونامی نامیده می شود. اساس فیزیک این امواج مانند امواج معمولی حاصله از باد در دریاست اما سونامی با دوره تناوب بلند (حدود 200 تا 2000 ثانیه) و طول موج هایی در حد ده ها کیلومتر تشخیص داده می شوند. پس از سونامی 1949 آلاسکا ایده طراحی دستگاه های هشدار دهنده سونامی مطرح شد و هم اکنون در سواحل اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام بخصوص در سواحل هاوایی این دستگاه ها نصب شده اند. متاسفانه در سونامی اخیر اقیانوس هند به دلیل عدم وجود چنین دستگاه هایی آمار تلفات بسیار بالا بود...

از گذشته های دور تاکنون عناصر محیط طبیعی کوهپایه ها، حاشیه سواحل رودخانه به عنوان نقاط تمرکز جمعیت بوده اند و اکثر شهرهای جهان و کشور ما نیز در چنین مکان هایی تجمع یافته اند. همچنین ویژگی ها و شرایط طبیعی حاکم بر فضاهای شهری و تراکم سرمایه گذاری و بارگذاری های میحطی لزوم توجه به برنامه ریزی های لازم پیرامون عضویت شهرها را ضروری ساخته است. در این نوشتار سعی می شود به مفهوم آسیب پذیری و ارزیابی آن در جنبه مختلف تلفات انسانی و خسارات اقتصادی پرداخته شود و جایگاه هر یک از مفاهیم شهرسازی مانند بافت شهر، ساختار شهر، شبکه ارتباطی و تاسیسات و زیرساختهای شهری به صورت مختص در ارتباط با حوادث طبیعی و مفهوم مدیریت بحران مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد...

این نمایه ها برگرفته از فرهنگ لغات شهرسازی جدید (The Lexicon of New Urbanism) می باشند و اصول طراحی ای را به تصویر می کشانند که در کار حرفه ای دو نویسنده بسط یافته است و بر واژگان، مفاهیم مشترک، منابع و استانداردهای طراحی و برنامه ریزی تاکید می ورزد. این سند - طی روندی چند ساله - براساس تجارب طراحی در حومه های شهری و بر پایه مدل های سنتی برنامه ریزی شهری بنیان نهاده شده است. این مقاله، خلاصه گزارش منسجمی است که به راهبردهای طراحی بر مبنای واحد همسایگی و با در نظر گرفتن ریشه های آن در اوایل قرن بیستم - و نیز نگرانی هایی که اکنون در حیطه محیط زیست و طراحی شهری وجود دارد - می پردازد...

مالزی از کشورهای مسلمان نشین آسیای جنوب شرقی است. در این کشور علاوه بر ملایی ها، شهروندان چینی و هندی نیز زندگی می کنند. در کوالالامپور پایتخت مالزی ساختمان های زیبا با سبک های مختلفی ساخته شده است. در عین حال ساخت بناهای بلند نیز مورد توجه قرار گرفته است. بناها و ساختمانهای بلند کوالالامپور به مناره مشهورند. از جمله آنها برج مخابراتی به نام KL Tower می باشد. برج های دوقلو که به پتروناس مشهورند از بلندترین برج های کوالالامپور و جهان می باشند. برجهای دو قلوی 88 طبقه ای پتروناس به عنوان بخشی از پروژه بهسازی مرکز شهر کوالالامپور می باشند...

در فرایند ترمیم و نگهداری سازه های بتنی روش های ترمیم، مواد افزودنی آن و در نهایت ضریب اطمینان مجموعه فرایند از اصول پایه مبحث تعمیر، تقویت و نگهداری بتن محسوب می گردند. این مقاله به مقایسه روش های معتبر ترمیم بتن در اروپا و ایران می پردازد. از میان این روش ها، روش های اجرایی مربوط به «تزریق بتن» انتخاب شده و مواد ترمیمی بین المللی مورد استفاده، بعبارتی گروت با پایه های متفاوت (پلی استر، اپوکسی، سیمان)، بررسی می گردند. کاربرد هر یک از انواع مواد افزودنی و نیز روش های اجراء به تفکیک معرفی شده و در نهایت به بررسی ضریب اطمینان هر یک پرداخته می شود...

یکی از مراحل مقاومسازی ساختمانهای موجود ارزیابی لرزه ای اجزای سازه ای و غیر سازه ای ساختمان می باشد. که در صورت ارزیابی دقیق لرزه ای و مشخص شدن معایب و نواقص مقاومت لرزه ای آن، می توان به دست یافتن روش های مقاوم سازی که منجر به روشی کارآمد و اقتصادی گردد امید فراوان داشت. در صورت عدم ارزیابی لرزه ای صحیح از یک سازه و همچنین عدم شناخت نواقص لرزه ای سازه موجود، باعث تحمیل صرف وقت و هزینه بالا و ارائه طراحی ناکارامد در مقاومسازی سازه می گردد. انجام ارزیابی لرزه ای یک سازه شامل دو مرحله ارزیابی کیفی و ارزیابی کمی می باشد...

نیروی زلزله وارد بر ساختمان متناسب با جرم ساختمان است و افزایش جرم ساختمان به منزله افزایش نیروی جانبی وارد بر ساختمان و به تبع آن افزایش هزینه مقاومت سازی ساختمان در برابر زلزله است. در ساختمانهای فلزی، معمولا از سیستمهای سازه ای، همچون قاب مقاوم خمشی (MRF)، قاب مهاربندی هم مرکز (CBF) و قاب مهاربندی خارج از مرکز (EBF) برای مقابله با بارگذاری معمولی در حدود الاستیک خطی استفاده شده است؛ در حالیکه بارگذاری های شدید با استفاده از مفصل پلاستیک مقابله می شوند. در این مطالعه اثرات کاهش وزن سقف و دیوارها و انتخاب نوع سیستم سازه ای در کاهش مقدار فولاد مصرفی ساختمان مورد بررسی قرار گرفته است...

روند تحول و سیر تکامل علوم و فنون از دیرباز تاکنون حاصل تعامل و ارتباط متقابل حیطه های فکری گوناگون بوده است. تا اواخر قرن 19 مرز مشخصی میان طراحی شهری و برنامه ریزی شهری محسوس نبود، لیکن از دهه 1950 برنامه ریزی شهری تا حد زیادی معطوف به مسائل اجتماعی، اقتصادی شهرها و طراحی شهری محدود به مسائل توسعه و بازسازی عناصر تشکیل دهنده کالبد شهرها گردید. دانش برنامه ریزی شهری از مدلهای کامپیوتری و سیستم اطلاعاتی از دهه 1950 به طرق مختلف بهره مند شده است و از اواخر این دهه طراحان شهری و معماران نیز به شدت تحت تاثیر توسعه و پیشرفته رایانه ها و امکانات دنیای رقومی قرار گرفتند...