مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
سال ششم شماره 2 (پیاپی 22، تابستان 1383)

یکی از آثار شوم مصرف مواد مخدر به هم ریختن بهداشت روانی جامعه و در محدوده کوچکتر آن سیستم خانواده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی مصرف مواد (سوء مصرف یا وابستگی) توسط یک یا بیش از یک عضو خانواده و تاثیر روانی آن روی سایر اعضا خانواده است.
نوع پژوهش توصیفی – تحلیلی و تعداد نمونه ها 724 نفر از بیماران ارجاعی و مراجعه کننده به مراکز مشاوره و روانشناسی کلینیک ویژه آیت الله کاشانی شهرکرد بود که طی مدت یک سال به صورت تصادفی انتخاب شدند. این افراد پس از آنکه از طرف سایر متخصصین جهت مشاوره به مرکز ارجاع داده می شدند، بوسیله چک لیست علائم اختلالات روانی و همچنین چک لیست سوء مصرف یا وابستگی به مواد مورد ارزیابی قرار می گرفتند.
از تعداد کل نمونه ها 514 نفر (71 %) زن و 210 نفر (29 %) مرد و محدوده سنی نمونه ها 61-6 سال با میانگین سنی 24 سال بود. از تعداد کل مراجعین 358 نفر (49.4%) اذعان کردند که حداقل یکی از اعضای خانواده دارای سوء مصرف یا وابسته به مواد است که این مساله در بروز یا عود علائم بیماری آنها نقش اساسی داشته است. از این گروه تعداد 238 نفر (66.5%) زنان و تعداد 120 نفر (32.2%) مردان وجود سوء مصرف یا وابستگی به مواد را در همسر و فرزند خود گزارش و 33.5% زنان و 27.7% مردان چنین مساله ای را در خانواده بیمار گزارش کردند. همچنین ارتباط معنی داری (0.05>p) بین سو مصرف و وابستگی به مواد در همسر و فرزند و خانواده بیمار با متغیرهای جنس، وضعیت تاهل و شغل بدست آمد.
نتیجه می گیریم که بین اختلالات روانی مراجعین به مرکز مشاوره و سوء مصرف و وابستگی به مواد اعضای خانواده آنها ارتباط وجود دارد که در این میان افسردگی نقش بیشتری دارد به عبارت دیگر در خانواده هایی که برخی اعضا دارای سوء مصرف یا وابستگی به مواد هستند احتمال ابتلای سایر اعضای خانواده به افسردگی نسبت به سایر اختلالات بیشتر است.

از عوارض مهم بعد از عمل جراحی تانسیلکتومی لارنژیت، لارنگوسپاسم و خونریزی از محل عمل است. این عوارض شایع ترین علل مرگ و میر به دنبال تانسیلکتومی می باشد. در این مطالعه بروز هر یک از این عوارض و ارتباط آنها با کاربرد ژل لیدوکائین، سن و جنس بیماران مورد بررسی قرار گرفت.
این مطالعه به صورت مداخله ای بر روی 100 بیمار 15-5 ساله ای که در مدت 6 ماه (تابستان و پائیز1380) در بیمارستان رسالت شهرکرد تحت تانسیلکتومی قرار گرفتند، انجام شد. بیماران به صورت تخصیص تصادفی در دو گروه مساوی شاهد (لوله گذاری بدون ژل لیدوکائین) و مورد (لوله گذاری با ژل لیدوکائین 2%) قرار گرفتند. در هر دو گروه، بیماران از نظر خونریزی حین عمل، لارنگواسپاسم در طی دو ساعت اول پس از عمل و لارنژیت در طی 24 ساعت اول پس از عمل بررسی شدند.
در مطالعه انجام شده بروز لارنگواسپاسم و لارنژیت به ترتیب 8 درصد و 17 درصد به دست آمد. ارتباطی بین لارنگواسپاسم و لارنژیت با سن و جنس بیماران وجود نداشت. بروز خونریزی 16 درصد بود که با گروه های سنی ارتباط مستقیم داشت. همچنین خونریزی در جنس مونث بیشتر از مذکر بود. در این مطالعه مشخص شد ژل لیدوکائین در کاهش لارنگواسپاسم موثر می باشد اما بر بروز لارنژیت و خونریزی تاثیری ندارد.
بر اساس این مطالعه استفاده از ژل لیدوکائین 2% برای پیشگیری از لارنگواسپاسم بعد از تانسیلکتومی توصیه می شود.

افسردگی یکی از چهار بیماری عمده در دنیا و شایع ترین علت ناتوانی ناشی از بیماری ها می باشد. افسردگی یکی از علل خودکشی است و در سال های اخیر، در جمعیت جوان حتی نوجوان رشد فزآینده ای داشته است. افسردگی زمینه هایی مثل موفقیت، جذابیت، سلامتی و توانایی که بیشترین ارزش را برای یک جوان دارد، تحت تاثیر قرار می دهد. از مخرب ترین عوارض آن کاهش میل به کار و فعالیت می باشد. نظر به اهمیت به حساب آوردن شیوع افسردگی بین دانشجویان جهت برنامه ریزی انواع پیشگیری ها، پژوهش حاضر به منظور تعیین میزان شیوع افسردگی دانشجویان دانشکده علوم پزشکی زابل در سال تحصیلی 81-80 انجام گرفت.
این تحقیق یک مطالعه توصیفی تحلیلی است. جامعه مورد پژوهش 240 نفر از دانشجویان بودند که از بین آنها 157 نفر به طور آگاهانه در پژوهش شرکت کردند. به منظور جمع آوری داده ها از فرم مشخصات فردی و پرسشنامه سنجش افسردگی بک (Beck) استفاده شد.
64.3% دانشجویان به درجات مختلفی از افسردگی مبتلا بودند و میانگین نمره افسردگی در دانشجویان پرستاری 10.5±16.1 در دانشجویان مامایی 8.9 ± 19.5 در دانشجویان بهداشت خانواده 5.8±8.7 و در دانشجویان مبارزه با بیماری ها 11.1±13.6 بود که آزمون آنالیز واریانس یک طرفه بین میانگین نمره افسردگی دانشجویان تفاوت معنی داری را نشان داد ((p=0.004.
با توجه به نتایج پژوهش حاضر که بیانگر فراوانی افسردگی در بین دانشجویان است، باید تدابیری اتخاذ گردد تا عواملی که در بروز افسردگی موثر هستند، کاهش یابند و با شناخت سریع و به موقع از عواقب آن پیشگیری شود.

اساس کنترل صرع امروزه دارو درمانی است و در این ارتباط داروهای زیادی ساخته شده اند که هر یک دارای عوارض جانبی بعضا شدید می باشند. افزایش چربی دوستی داروهای ضد صرع باعث افزایش نفوذپذیری آنها به مغز و اثر بخشی بهتر آنها می گردد. در این مطالعه اثرات ضد صرع و سداتیو داروی سنتز شده که کونژوگه فنی توئین و والپروئیک اسید می باشد مورد بررسی قرار گرفت.
اثرات دوزهای مختلف فنی توئین، والپروئات سدیم و کمپلکس فنی توئین - والپروئیک اسید بر حملات ایجاد شده در مدل (Maximum Electroshock) MES و کاینیک اسید مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی اثرات سداتیو این دارو از دستگاه اندازه گیری حرکت استفاده شد.
در مدل صرع کاینیک اسید، فنی توئین به تنهایی یا کونژوگه فنی توئین-والپروئیک اسید تاثیری بر حملات صرعی نداشته در حالی که والپروئیک اسید به تنهایی به طور معنی داری بروز اینگونه حملات صرعی را کاهش داد. هیچکدام از داروهای مورد بررسی قرار گرفته تغییر معنی داری در میزان حرکت حیوانات در مقایسه با کنترل ایجاد نکردند.ED50 محاسبه شده برای فنی توئین، والپروئات سدیم و کمپلکس فنی توئین - والپروئیک اسید به ترتیب معادل mg/kg 15.2،293.8 mg/kg وmg/kg 13.5 بود.
در بررسی نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده بر روی داروی کونژوگه و مقایسه آن با فنی توئین و والپروئیک اسید به نظر می رسد که داروی کونژوگه از لحاظ اثر بخشی تفاوت قابل توجهی با داروی فنی توئین نداشت، یکی از علل آن می تواند شکسته شدن پیوند استری در این ترکیب و تبدیل آن به فنی توئین و والپروئیک اسید توسط استرازها در بدن باشد.

تالاسمی یک کم خونی ارثی است که یکی از عوارض آن اختلالات گوش می باشد. این اختلال عمدتا به صورت کاهش شنوائی (انتقالی یا حسی عصبی) تظاهر نموده و با بزرگی لوزه سوم، تراکم آهن و اثر سمی دسفرال در ارتباط می باشد. علیرغم آنکه با تغییر روش های درمانی و کنترل بهتر بیماران تالاسمی از نظر بار آهن و میزان مصرف دسفرال شیوع این عارضه بخصوص نوع حسی عصبی در طول زمان کاهش یافته ولی هنوز هم گزارشاتی در مورد آن وجود دارد. مطالعه اخیر با هدف بررسی شیوع اختلالات شنوائی بعنوان یک شاخص نسبی از وضعیت کنترل این بیماران در سال 1380 بر روی 80 بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور بخش تالاسمی بیمارستان هاجر (س) شهرکرد انجام شد.
این بررسی به روش توصیفی تحلیلی بر روی 80 بیمار تالاسمی ماژور که از هنگام تشخیص (حدود شش ماهگی) ماهیانه جهت دریافت خون به بخش تالاسمی بیمارستان هاجر (س) شهرکرد مراجعه می کردند به مدت 6 ماه انجام گرفت، در طی انجام این مطالعه 2 نفر از بیماران فوت کردند. از طریق یک پرسشنامه اطلاعات فردی بیماران و میزان مصرف دسفرال آنها و مدت آن ثبت شده، سطح فریتین سرم به عنوان ملاک تراکم آهن اندازه گیری شد و نهایتا شاخص درمانی به عنوان معیار نسبت دسفرال با بار آهن محاسبه گردید. از نظر وضعیت شنوائی تمامی بیماران توسط تست اودیومتری مورد ارزیابی قرار گرفتند و در بیماران با اختلال شنوائی عکس طرفی گردن از نظر بزرگی لوزه سوم گرفته شد.
از 80 بیمار مورد بررسی حدود 89 % کنترل مناسب از نظر تناسب بین بار آهن و میزان مصرف دسفرال داشته اند (شاخص درمانی کمتر از 0.025). کاهش شنوایی در 10.3% بیماران دیده شد که از نوع انتقالی و در حد خفیف (40-20 دسی بل) بوده ولی کاهش شنوائی حسی عصبی در این بیماران دیده نشد. در موارد با کاهش شنوائی انتقالی بین بزرگی لوزه سوم و اختلال شنوائی رابطه معنی داری یافت شد (p<0.05). ولی بین این اختلال و سطح فریتین سرم و میزان مصرف دسفرال رابطه معنی داری وجود نداشت.
با توجه به مسائل فوق می توان نتیجه گرفت که در صورت کنترل مناسب بیماران از نظر بار آهن و میزان مصرف دسفرال می توان تا حدودی شیوع عوارض گوشی به خصوص نوع حسی عصبی در این بیماران را کاهش داد و با ارزیابی دوره ای بیماران تالاسمی از نظر وضعیت شنوائی می توان به اختلالات زمینه ای و همراه، مثل بزرگی لوزه سوم پی برد و جهت اصلاح آنها اقدام نمود.

عفونت های عمقی گردن به عندان عفونت های نسبتا شایع و دارای عوارض و مرگ و میر قابل توجه شناخته می شوند. در این مطالعه نوع باکتری ایجاد کننده این عفونت ها و الگوی حساسیت این عوامل نسبت به آنتی بیوتیک ها مورد بررسی قرار گرفت.
در این مطالعه از 50 بیمار مراجعه کننده به بیمارستان های کاشانی و رسالت شهر کرد با تشخیص ابتلا به عفونت عمقی گردن نمونه گیری و آزمایش های باکتریولوژی از نظر جداسازی باکتری های هوازی و بی هوازی انجام گرفت...

این تحقیق به منظور ارزیابی عاقبت حاملگی هایی که به وسیله پیچ خوردگی بندناف به دور گردن یا بدن جنین عارضه دار شده بودند، انجام شد.
خانم های بارداری که جهت زایمان به زایشگاه نیک نفس دانشگاه علوم پزشکی کرمان مراجعه کردند و دارای معیارهای حاملگی ترم، یک قلو و ورتکس بودند جهت بررسی انتخاب شدند. حاملگی هایی با جنین های بدون پیچ خوردگی بند ناف به عنوان گروه مقایسه در نظر گرفته شدند. مقایسه فرکانس ها به کمک آزمون کای دو و مقایسه میانگین ها به وسیله آنالیز t-student انجام شد.
در 478 بیمار بررسی شده فرکانس کلی پیچ خوردگی بند ناف 40.2% بود. شیوع پیچ خوردگی بند ناف به دور گردن 34.3% و به دور اندام 5% بود. در 6.49% موارد پیچ خوردگی دو دور بند ناف گردنی مشاهده گردید. حاملگی های با پیچ خوردگی بند ناف در طول پیشرفت زایمان به میزان بیشتری الگوی غیر طبیعی ضربان قلب جنین را نشان دادند ((p<0.001. در گروه دارای پیچ خوردگی میانگین آپگار دقیقه اول و پنجم به طور معنی داری از گروه کنترل کمتر بود(p <0.05). میانگین تعداد پیچ خوردگی بند ناف در گروه با دفع مکونیوم به طور معنی داری بیش از گروه فاقد دفع مکونیوم بود ((P<0.05.
پیچ خوردگی بند ناف به دورگردن یا اندام های جنین در رابطه با ریسک بیشتر دفع مکونیوم، الگوی غیرطبیعی ضربان قلب جنین در طول زایمان و آپگار پایین دقیقه اول و پنجم می باشد. در صورت پیچ خوردگی بند ناف احتمال عوارض جنینی و نوزادی وجود دارد در حالی که با سونوگرافی داپلر می توان پیچ خوردگی بند ناف را قبل از تولد تشخیص داد.

پا سخ سلولی به عفونت ویروسی بک واکنش پیچیده ای است که شامل القاء اینترفرون می باشد. اینترفرون ها اجزا مهم و کلیدی پاسخ های ایمنی طبیعی میزبان به عفونت ویروسی بوده و از طریق چندین مکانیزم تکثیر ویروس در سلول و در نتیجه ویرولانس آن را مهار می کند. در سلول های آلوده با ویروس های مختلف، RNA دو رشته ای سنتز می شود که القا کننده اینترفرون است. آنزیم پروتئین کیناز PKR) R) بوسیله اینترفرون القا شده و یک واسطه مهم و عمده پاسخ سلولی به عفونت ویروسی است. فعالیت این آنزیم منجر به فسفوریله شدن جزء آلفا فاکتور آغاز گر (eIF2-α) و در نتیجه توقف سنتز پروتئین در سلول می گردد. در سلول آلوده با هرپس سیمپلکس ویروس نوع یک (HSV-1)، نیز این عمل منجر به توقف زودرس سنتز پروتئین سلول میزبان می شود ولیکن این ویروس دارای ژنی بنام 34.5 ICP است که مانع این عمل در سلول آلوده با این ویروس می گردد. این ژن عامل تکثیر و ویرولانسHSV-1 در سیستم عصبی مرکزی (CNS) نیز بوده ولیکن برای تکثیر ویروس در تعدادی از کشت های سلولی ضروری نیست، نقش این ژن در کشت سلولی با منشاء عصبی بنام SK-N-SH آلوده با موتانت های نوترکیبی از HSV-1 که اختصاصا ژن مذکور را بیان کند، بررسی نشده است. لذا هدف از این تحقیق، بررسی این نقش بوده است.
بر اساس خاصیت نوترکیبی ژنتیکی، یک موتانت نو ترکیب از ویروس فوق الذکر ساخته شد، درستی اسیدنوکئیک آن با روش ساترن بلاتینگ تایید و سپس با روش های وسترن بلاتینگ و جلوگیری از توقف سنتز پروتئین، خصوصیات آن بررسی گردید.
جلوگیری از توقف سنتز پروتئین بوسیله موتانت نوترکیب مذکور در مقایسه با یک موتانت حذفی فاقد این ژن و نیز یک سویه وحشی ازHSV-1 بنام (+ 17) در کشت سلولی SK-N-SH نشان داد که ژن مذکور برای حفظ سنتز پروتئین و در نتیجه تکثیر HSV-1 در این کشت سلولی ضروری می باشد.
احتمالا این ژن مسوول جلوگیری از توقف سنتز پروتئین در سلول های فوق الذکر پس از عفونت با HSV-1 می باشد.

روغن ماهی و کبد کوسه ماهی منابع غنی از ویتامینهای A وB میباشند. ویتامین A در شب کوری تقویت سیستم ایمنی، رشد استخوانی و رشد سلول های بدن ضروری بوده و ویتامین D در جذب کلسیم و فسفر دخالت دارد و برای رشد استخوان ها لازم است. روغن ماهی و کبد کوسه ماهی حاوی اسیدهای چرب ضروری ایکوزاپنتانوئیک اسید و دکوزاهگزانوئیک اسید بوده که در کاهش بروز بیماری های قلبی - عروقی تاثیر بسزائی دارد. این پژوهش با هدف بررسی روش های مختلف استخراج و میزان روغن کبد کوسه ماهی و ماهی کیلکا و نیز تعیین مقدار ویتامین های A وD در آنها، برای استفاده بهینه از منابع زیستی موجود در کشور طراحی گردید.
روغن از کبد کوسه ماهی و ماهی کیلکا با استفاده از روش های مکانیکی، هضم قلیایی، استخراج با حلال و روش Bligh & Dyer استخراج شد. ویتامین های A وD در روغن حاصله با استفاده از روش های مدون تعیین مقدار گردید.
نتایج نشان داد از بین روش های انجام شده، بیشترین بازده روغن متعلق به روش Bligh & Dyer می باشد. (45.3% در نمونه کبد کوسه ماهی و 6.63% در نمونه ماهی کیلکا) و نیز میزان ویتامین های D و A در روش مذکور نسبت به سایر روش های انجام گرفته بالاتر می باشد. این مقدار برای استفاده در مورد ماهی کیلکا به علت میزان کم روغن در آن مناسب نمی باشد.
با توجه به یافته های این تحقیق مشخص گردید، روغن کبد کوسه ماهی دارای مقادیر مناسبی از ویتامین های D و A بوده که استخراج آن از کبد کوسه ماهی به منظور استفاده در فرمولاسیون فرآورده های دارویی مورد نظر سودمند می باشد.

توجه به بهداشت مادران باردار در خلال حاملگی یکی از اساسی ترین و مطمئن ترین راه های حفظ سلامت مادر و جنین است. لذا شناسایی هرچه زودتر گروه پرخطر، اساس مراقبت های پیش از زایمان است.
به منظور تعیین فراوانی حاملگی های پرخطر و عوامل موثر بر آن در زنان باردار مطالعه ای توصیفی مقطعی صورت گرفت که در آن 850 نفر از مراجعین به زایشگاه مهدیه شهر بم طی سال 80 به صورت تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. متغیرهای مورد بررسی شامل سن مادر، وزن نوزاد، بیماری های زمینه ای مادر، تعداد حاملگی و سن حاملگی بود که با برنامه آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
نتایج پژوهش نشان می دهد که %11.8 نمونه ها زیر سن 18 سال و %6.6 بالای 35 سال بودند. %8.8 نمونه ها برای نوبت پنجم و بیشتر از آن حامله شده اند. %5.4 نمونه ها دچار زایمان زودرس بودند و %6.3 نمونه ها زایمان دیررس داشتند. %2 نمونه ها در حاملگی قطعی دچار خونریزی شدند. %4.2 موارد علایم پره اکلامپسی را در حاملگی اخیر نشان دادند. فراوانی بیماری های مختلف در نمونه های مورد بررسی بدین شرح بود: %12.3 عفونت دستگاه ادراری، %0.8 درصد اعتیاد به مواد مخدر، %0.4 بیماری مقاربتی، %0.4 آنمی، %0.6 بیماری تیروییدی، %0.6 بیماری قلبی و %0.1 بیماری کبدی، %0.1 بیماری دیابت، ضمنا 4.3 از نمونه ها به بیش از یکی از بیماری های فوق الذکر مبتلا بودند. %22.9 نوزادان این مادران کم وزن بودند. با توجه به یافته های این بررسی مشخص شد که حاملگی در سن نامناسب و ابتلا به بعضی بیماری ها به ویژه عفونت ادرار و پرفشاری خون مهم ترین مشکلات بهداشتی زنان حامله این شهر می باشد.
توصیه می شود در جهت پیشگیری از حاملگی های پرخطر آموزش و مراقبت های پری ناتال در سن باروری بیشتر مورد توجه قرار گیرد.