فهرست مطالب

فصلنامه علوم زراعی ایران
سال هشتم شماره 3 (پیاپی 31، پائیز 1385)

  • تاریخ انتشار: 1385/08/16
  • تعداد عناوین: 7
|
  • امین فرنیا، قربان نورمحمدی، احمد نادری، فرخ درویش، اسلام مجیدی هروان صفحه 201

    به منظور ارزیابی عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در رقم کلارک سویا در شرایط تنشخشکی و همچنین کارآیی نژادهای مختلف باکتری Bradyrhizobium japonicum، آزمایشی به صورت اسپلیتپلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1382 و 1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا شد. تیمارهای آبیاری در چهار سطح شامل خشکی، تنش ملایم (85% نیاز آبی گیاه)، تنش متوسط (70% نیاز آبی گیاه)، تنش شدید (55% نیاز آبی گیاه) و آبیاری معمولی (شاهد) به عنوان عامل اصلی و سه نژاد باکتری Bradyrhizobium japonicum به نامهای هلینیترو، ریزوکینگ، نیتراژین به همراه تیمار بدون تلقیح با باکتری (شاهد) به عنوان عامل فرعی، منظور گردیدند. مقدار آب آبیاری از طریق برآورد نیاز آبی گیاه و تشت تبخیر، محاسبه و اعمال گردید. تلقیح بذرها با باکتری، در زمان کاشت انجام گرفت. عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت و وزن صد دانه تعیین شد. نتایج حاصله نشان داد که تفاوت عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطوح مختلف تنش و همچنین در مقایسه تنش خشکی با شرایط معمولی آبیاری معنیدار بود. بالاترین عملکرد دانه (458 گرم در مترمربع) و عملکرد بیولوژیک (870 گرم در مترمربع) در شرایط آبیاری معمولی از نژاد باکتری هلینیترو به دست آمد. با اعمال تنش، تفاوت میان کارآیی نژادهای باکتری تغییر یافت، در تنش ملایم، عملکرد دانه (428 گرم در مترمربع) و عملکرد بیولوژیک (830 گرم در مترمربع) و در تنش متوسط عملکرد دانه (359 گرم در مترمربع) و عملکرد بیولوژیک (790 گکرم در مترمربع) بیشتری از فعالیت نژاد ریزوکینگ حاصل گردید که نشاندهنده توانایی این نژاد در شرایط تنش بود، اما در تنش شدید تفاوت قابلملاحظهای بین نژادهای باکتری مشاهده نشد. بنابراین در شرایط متفاوت محیطی، با شناخت باکتری های سازگار با شرایط مذکور، کاهش خسارت ناشی از عدم واکنش باکتری در شرایط سخت محیطی امکانپذیر است.

    کلیدواژگان: سویا، تنش خشکی، نژادهای Bradyrhizobium japonicum، عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه
  • سعید سعیدی پور، فواد مرادی، مجید نبی پور، مهشید رحیمی فرد صفحه 215

    یکی از گونه های نسبتا حساس به تنش شوری است که از نظر تحمل یا حساسیت، تنوع ژنتیکی زیادی در مخزن ژنتیکی انواع زراعی آن نیز دیده می شود. تغییرات غلظت و نحوه توزیع آبسزیک اسید (ABA) و ایندول-3-استیک اسید (IAA) در دو ژنوتیپ متحمل (IR651) و حساس (IR29) برنج به تنش شوری در محیط آبکشت بررسی گردید. تیمار شوری در دو سطح محلول عادی یوشیدا و یا حاوی 100 میلی مولار کلرید سدیم (m-1 EC=12dS.) در مرحله شش برگی به مدت یک هفته اعمال شد، و نمونه گیری طی این مدت در فواصل زمانی (صفر، 4، 12، 24، 48،96 و 168 ساعت) پس از اعمال تیمار، از پهنک برگ ها، غلاف برگ ها و ریشه به عمل آمد و غلظت ABA و IAA توسط دستگاه HPLC اندازه گیری شدند. در این آزمایش غلظت ABA در ژنوتیپ حساس نسبت به ژنوتیپ متحمل بیشتر و این تفاوت تحت تاثیر تیمار شوری قرار نگرفت. حد اکثر میزان این آن در برگ اول دیده شد. میزان IAA در ژنوتیپ متحمل تحت اثر تیمار شوری افزایش قابل ملاحظه ای داشت و حداکثر مقادیرآن در برگ چهارم مشاهده شد. هر چند تغییرات ABA معنی دار نبود، ولی غلظت آن در پهنک به غلاف برگ در ژنوتیپ متحمل افزایش معنی داری داشت. از طرفی افزایش IAA در ژنوتیپ (IR651) مرتبط با سازوکار تحمل در ژنوتیپ متحمل بوده است. بنابراین می توان از دو عامل نسبت ABA پهنک به غلاف برگ و میزان IAA در اندام هوایی به عنوان شاخص انتخاب ارقام متحمل به تنش شوری استفاده کرد.

    کلیدواژگان: برنج، شوری، اسید آبسزیک، اسید ایندول استیک
  • علی اکبر محمودی صفحه 232
    به منظور بررسی امکان کشت انتظاری عدس در شرایط دیم و مقایسه آن با کشت معمول (بهاره)، و نیز بررسی تراکم بذر مناسب در هر یک از فصل های کاشت، این پژوهش به مدت دو سال زراعی (83-1381) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان در خراسان شمالی اجرا گردید. آزمایش دارای دو عامل فصل کاشت (انتظاری و بهاره) و تراکم بذر (در چهار سطح 50، 100، 200 و 400 بذر در مترمربع) بود که به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که تفاوت عملکرد دانه در دو فصل کاشت بسیار معنی دار بود. بررسی میانگین دو ساله عملکرد دانه اثر متقابل تیمارها نشان داد، بیشترین عملکرد دانه به میزان 812 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار 200 بذر در مترمربع در کشت انتظاری بود که با سایر تیمارها تفاوت آماری معنی دار (در سطح 5 درصد) داشت. با توجه به افزایش قابل توجه میانگین عملکرد در کشت انتظاری نسبت به کشت بهاره و نیز وضعیت استقرار خوب محصول توصیه می شود این محصول در شرایط دیم شمال خراسان به صورت انتظاری و با تراکم 200 بذر در مترمربع کشت شود.
    کلیدواژگان: عدس دیم، تراکم بذر، فصل کاشت، کشت انتظاری، عملکرد دانه
  • صحبت بهرامی نژاد، عبدالحمید پاپ زن صفحه 241

    با توجه به ارزش دارویی گیاه سیاه دانه (Nigella sativa L.)، در سال 1381، در دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه تحقیقی با هدف تعیین مراحل فنولوژیک رشد گیاه و پیدا کردن بهترین تراکم کاشت انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و چهار تیمار- فواصل ردیف 40، 50، 60، 70 سانتی متر- انجام شد. صفات ارتفاع بوته، تعداد فولیکول در بوته، تعداد دانه در فولیکول، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت اندازه گیری و با نرم افزارهای آماری مورد تجزیه قرار گرفتند. همچنین مراحل مختلف رشد نیز یادداشت گردید. مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن برای صفت عملکرد دانه نشان داد که فاصله ردیف 40 سانتی متر با بیشترین عملکرد دانه به مقدار 669 کیلوگرم در هکتار، با عملکرد فواصل ردیف 60 و 70 سانتی متر تفاوت معنی دار دارد. درصد روغن و اسانس دانه های به دست آمده در این آزمایش برابر 28% و 148/. % اندازه گیری شد. دوره رشد این گیاه در شرایط آب و هوایی کرمانشاه 88 روز تعیین گردید.

    کلیدواژگان: سیاه دانه، فاصله ردیف، عملکرد، اجزای عملکرد، کرمانشاه
  • حمید ملاحسینی، بهنام زند، محسن سیلسپور صفحه 250

    این تحقیق با هدف بررسی اثرات توام نیتروژن و تراکم بوته بر روی ویژگی های کمی و کیفی ذرت علوفه ای رقم 704 به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت سه سال (81-1379) در ورامین اجرا شد. عامل اصلی نیتروژن با چهار سطح شامل عدم مصرف نیتروژن(N0)، مصرف نیتروژن معادل مقدار توصیه شده(N180) و مصرف نیتروژن به میزان 30 % بیشتر و کمتر از مقدار توصیه شده(N230، N130) و عامل فرعی تراکم بوته در چهار سطح شامل 70 هزار بوته (D70)، 90 هزار بوته (D90)، 110 هزار بوته (D110) و 130 هزار بوته (D130) در هکتار در نظر گرفته شدند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سطوح مختلف نیتروژن برکلیه صفات شامل عملکرد ماده خشک کل علوفه، ساقه، برگ، بلال، عملکرد پروتئین، قطر ساقه و ارتفاع بوته از لحاظ آماری معنی دار نیست ولی اثر سطوح مختلف تراکم بوته بر صفات برگ و بلال در سطح احتمال 5% و اثر متفابل نیتروژن و تراکم بر صفت بلال در سطح احتمال 1% معنی دار و بر سایر صفات از لحاظ آماری اختلاف معنی دار ندارند. رتبه بندی میانگین سه ساله تیمارها نشان داد که بیشترین میزان تولید کل علوفه خشک معادل 7/9 و 2/10 تن در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار مصرف نیتروژن به میزان 30 % بیشتر از توصیه شده و تیمار تراکم 130 هزار بوته در هکتار بود. همچنین در بین اثرات متقابل آن ها، تیمارهای N230D110، N230D130 و N180D130به ترتیب دارای عملکرد کل علوفه خشک 4/11،3/11 و 2/10، عملکرد ساقه 2/6،8/5، و 9/4، عملکرد برگ 2/1،2/1 و 3/1، عملکرد بلال 3/3، 4/3 و 4/3 و عملکرد پروتئین 9/0، 8/0 و 7/0 تن در هکتار بودند که از نظر آماری تفاوت معنی دار نداشتند. بنا براین به نظر می رسد در شرایط مشابه این آزمایش، می توان با افزایش تراکم بوته به میزان 50% بیشتر از مقدارتوصیه شده، عملکرد کمی و کیفی علوفه را بدون مصرف اضافی نیتروژن بیشتر از مقدار توصیه بر اساس آزمون خاک به مقدار قابل توجهی افزایش داد.

    کلیدواژگان: نیتروژن، تراکم بوته، ذرت علوفه ای، عملکرد علوفه خشک
  • فرزاد فیروزه، امیرحسین شیرانی راد، عبدالمجید رضایی، محمدرضا نادری، سید علیرضا بنی طباء صفحه 259

    این مطالعه به منظور بررسی اثرات فواصل بین و روی ردیف های کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد لاین گلرنگ اصفهان – 24 انجام گردید. آزمایشی با سه فاصله بین ردیف (50، 40 و 30 سانتی متر) به عنوان عامل اصلی و فاصله های روی ردیف (15، 10 و 5 سانتی متر) به عنوان عامل فرعی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجراء درآمد. در این تحقیق، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه اصلی، تعداد دانه در غوزه های فرعی، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر فاصله بین ردیف های کاشت بر تعداد غوزه در بوته و وزن هزاردانه معنی دار بود. اما عملکرد دانه تحت تاثیر فاصله بین ردیف های کاشت قرار نگرفت. اثر فواصل روی ردیف های کاشت بر صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. به طوری که با افزایش فاصله بوته، از عملکرد دانه کاسته شد. بر اساس نتایج به دست آمده فاصله بین ردیف 30 سانتی متر و فاصله روی ردیف 5 سانتی متر نسبت به فواصل دیگر برتری داشتند و حداکثر عملکرد دانه به مقدار 4445 کیلوگرم در هکتار از کاشت گلرنگ در فاصله بین ردیف 50 سانتی متر و فاصله روی ردیف 5 سانتی متر به دست آمد.

    کلیدواژگان: گلرنگ، عملکرد دانه، اجزای عملکرد، وزن هزار دانه، غوزه
  • محسن سعیدی، فواد مرادی، علی احمدی، کاظم پوستینی، گودرز نجفیان صفحه 268

    هورمون ها از مهم ترین عوامل داخلی تنظیم کننده رشد گیاهان زراعی در پاسخ به عوامل محیطی و ژنتیکی محسوب می شوند. در بین هورمون های مختلف، اسید آبسیزیک (ABA) و سیتوکینین (CK) علاوه بر تنظیم فرایندهای مرتبط با پیری در شکل گیری قدرت منبع و مخزن نیز نقش اساسی دارند. این تحقیق به منظور بررسی اثرات مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد در 5 سطح با غلظت 50 مایکرومولار بر بعضی خصوصیات فیزیولوژیکی مرتبط با قدرت منبع و مخزن در مرحله رشد دانه در دو رقم مرودشت و زاگرس که به ترتیب حساس و مقاوم به تنش خشکی آخر فصل بودند، در سال زراعی 1385-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران و در قالب اسپلیت پلات و بر مبنای طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. نتایج حاصل از مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد در مراحل مختلف رشد دانه (تقسیم سلولی و پرشدن دانه) نشان داد که عملکرد دانه و زیست توده، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله بطور معنی داری تحت تاثیر مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد قرار گرفت. بیشترین عملکرد دانه و زیست توده و تعداد دانه در سنبله در اثر مصرف خارجی CK در مرحله تقسیم سلولی به دست آمد. بیشترین شاخص برداشت را مصرف ABA در مرحله پرشدن دانه و CK در مرحله تقسیم سلولی ایجاد کردند. همچنین مصرف خارجی CK و ABA بطور معنی داری پروتئین محلول، کلروفیل، فتوسنتز و هدایت روزنه ای برگ های پرچم را به ترتیب افزایش و کاهش دادند. مصرف خارجی ABA در هر دو مرحله بر عکس CK، غلظت ABA وIAA اسید دانه ها را به ترتیب افزایش و کاهش داد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که، محلول پاشی CK در مرحله تقسیم سلولی بیشترین تاثیر مثبت و معنی دار را بر عملکرد دانه و زیست توده در مقایسه با سایر تیمارهای مورد بررسی داشت، بنابراین می-تواند عملکرد دانه گندم را بهبود بخشد.

    کلیدواژگان: گندم، اسید آبسیزیک، اسید ایندول استیک، پروتئین های محلول، کلروفیل، فتوسنتز
|
  • A. Farnia, G. Noormohamadi, A. Naderi, F. Darvish, I. Majidi Hervan Page 201

    In order to evaluate grain yield and associated characteristics in soybean (cv. Clark) under the conditions of drought stress and Bradyrhizobium japonicum strains, an experiment was carridout in 2003 & 2004 cropping seasons, using split plot arrangements based on randomized complete block design with three replications in Agriculture Research Statioin of Borujerd, Iran. Irrigation levels were assigned to the main plots (four levels); full irrigation, mild stress (85% plant water requirement), moderate stress (70% plant water requirement), severe stress (55% plant water requirement). Sub-plots were Bradyrhizobium japonicum strains (four levels); control, Helinitro, Rizoking, Nitragin. The amount of irrigation water was calculated using plant water requirement and the atmometer. At planting seeds were inoculated with bacterium strains. Biological yield, grain yield, harvest index and hundred grain weight was measured and determined. Results indicated that grain yield was different under stress and full irrigation conditions. In full irrigation condition maximum grain yield (458 g.m-2) and biological yield (870 g.m-2) were produced by Nitragin strain. Under stress conditions, the efficiency of strains was not different under mild and moderate stresses. Higher grain and biological yield obtained by Rizoking strain. Therefore, this strain had better adaptation to modrate drought stress condition, however in severe drought stress no difference among bacterium strains was observed.

    Keywords: Soybean, Drought stress, Bradyrhizobium japonicum, Grain yield, Yield components
  • Saeedipour S., F. Moradi, M. Nabipour, M. Rahimifard Page 215

    Rice (Oryza sativa L.), a salt-sensitive species, has considerable genetic variation for salt tolerance within the cultivated gene pool. To evaluate salinity effect on ABA and IAA concentrations and distributions in different parts of two rice genotypes (IR29 and IR651, sensitive and tolerant, respectively) a green house experiment were grown in normal condition till 6th leaf was fully expanded. Seedlings were exposed to salinity, EC =12 dS m-1 and normal conditions (EC = 1.65 dS m-1, Ushida solution base EC) for one week. Samples were taken 0, 4, 12, 24, 48, 96, 168 hours after application of treatments. Amount of ABA and IAA in different leaves, leafsheaths and roots were measured by HPLC. Results showed that ABA concentration in sensitive genotype was much higher than tolerant genotype. However, salinity stress had no significant effects on ABA concentration while rate of ABA transport from root to shoot significantly changed in IR651. IAA concentration was higher in tolerant genotype and its distribution change by duration of exposure. At the beginning in salinity treatment, IAA concentration of root and leaf sheaths of both genotypes had no significant difference, however as salinity stress increased, distribution of IAA in tolerant cultivar gradually changed and concentrated from roots and leaf sheaths to leaves, especially in older leaves.

    Keywords: Abscisic acid, Indole, 3 acetic acid, Rice, Salinity
  • A. A. Mahmoudi Page 232
    In order to determine optimum seed density and sowing time of lentil (Lens culinaris Medik) in Northern Khorasan, this study was conducted in Shirvan field experiment station in Northern Khorasan in 2002-2004 growing seasons. There were four seed density levels: 50, 100, 200 and 400 seed/m2, and two sowing seasons: Winter (Entezary) and spring, arranged in a factorial experiment in randomized complete block design with three replications. During growing season, agronomic traits such as flowering date, plant height and physiological maturity date were recorded. After harvesting, 100 grain-weight and grain yield were measured and recorded. Results of combined analysis of variance indicated that there was significant differences between the grain yield of the crop in spring and winter (entezary) seasons. The highest grain yield belonged to 200 seed per m2 in Entezary sowing time (812 Kg/ha), that was a significantly different in comparison to the other treatments. These results recommend that in dryland conditions of Northern Khorasan lentil are to be grown as Entezary crop with 200 seed per m2.
    Keywords: Lentil, Seeding rate, Sowing season, Winter sowing, Grain yield, 100 seed weight
  • Bahrami Nejads., A. Papzan Page 241

    Black cumin (Nigella sativa) belongs to Ranunculaceae family, is one of the most useful medicinal plants which grows wildly in some region of Iran inclucling; Kermanshah. Considering the importance of this medicinal plant, a study with main objective of determination of phonological development cycle of the plant, and to find the best row spacings, was carried out in 2000 in the Faculty of Agriculture of the University of Razi, Kermanshah, Iran. Effect of four row spacings (40, 50, 60 and 70 cm) were studied using randomized complete block design with four replications. The measured traits were as follows; plant height, the number of follicle per plant, the number of seeds per follicle, 1000 kernel weight, biological yield, grain yield, harvest index, oil, and essence percentage. Mean comparison for grain yield, using Duncan Multiple Range Test, revealed that when the seeds were planted in 40 centimeters row spacing, the grain yield was highest (660 Kg/ha), and was significantly different when compared with means of the other treatments. The average oil and essence percentages of seeds in this study were 28% and 0.148%, respectively.

    Keywords: Black cumin, Row spacing, Grain yield, Yield components, Kermanshah
  • Mollahossienih., B. Z., M. Seilspour Page 250

    An experiment was conducted to evaluate the effect of different levels of nitrogen and plant density on quantitative and qualitative characteristics of silage maize (cv. SC704) in Varamin experimental field station in three consecutive growing seasons (2000-2002). The experiment was arranged in split plot, using randomizd compble block design (RCBD) with three replications. Four levels of nitrogen induding; No nitrogen fertilizer (N0), nitrogen fertilizer equal to the recommended rate based on soil test (N180), nitrogen fertilizer 30% more than recommended rate and nitrogen fertilizer 30% less than recommended rate (N230 and N130, respectively) assigned to main plots and plant density at four levels; 70 thousand plant/ha (D70), 90 thousand plants/ha (D90), 110 thousand plants/ha (D110) and 130 thousand plants/ha (D130) randomized in sub-plots. Combined analysis of variance showed that different nitrogen levels did not significantly affect total dry matter yield, stem, leaf, cobb, protein yield, diameter and plant height. Plant density significantly affected ear and leaf dry matter yield at 5% probability level, and interaction of nitrogen and plant density was significant on ear dry matter yield at 1% probability level. The highest dry matter 10.2 T/ha was produced in D130, treatment. Total dry matter 11.4, 11.3 and 10.2 T/ha, leaf dry matter yield of 2.2, 1.2 and 1.3 T/ha, cobb dry matter yield 3.3, 3.4 and 3.4 T/ha and protein yield 0.9, 0.8 and 0.7 Kg/ha were recorded in N230D110, N230D130, N180D130, respectively. Hence, it can be concluded that by increasing plant density to more than 50% of recommended and using of nitrogen fertilizer equal to the recommended rates based on soil test, can increase yield of silage maize and its quality.

    Keywords: Nitrogen fertilizer, Plant density, Silage maize, Total dry matter
  • Firozehf., A. H. Shirani Rad, A. Razaie, M. R. Naderi, S. A. Bani Taba Page 259

    This experiment was conducted to study effects of inter and intra row spacing on yield and yield components of sering safflower line (Isfahan-24) in summer sowing in Isfahan at the Agriculture Research Station of Khorasgan Islamic Azad University, during 2002 cropping season. Three inter-spacing row (30, 40 and 50 cm) were assigned to the main plots and three intra-spacing row (5, 10 and 15 cm) were arranged in the sub-plots using a randomized complete block design with four replications. In this research traits as: number of heads per plant, number of grains in main and axiuary-heads, 1000 kernel weight, grain yield were measured and recorded. Results showed that the effect of inter-spacing row on traits such as number of heads in plant and 1000 kernel weight were significant. The effect of the inter-row spacing on the grain yield was not significant. The effect of intra-row spacing on the most of the measured traits were significant. Interaction of inter and intra row spacing on the most of meausured traits was not significant. It can be concluded that 30 cm inter row spacing with 5 cm intra row spacing between plants on the row is the best planting pattern for safflower under the conditions of this study.

    Keywords: Safflower, Grain yield, 1000 grain weight, Head
  • Saeidi, M. F. Moradi, A. Ahmadi, K. Poostini, G. Najafian Page 268

    Plant growth regulators are the most important internal regulatory agents that adjust plant growth and development in relationship to gentic and environmental conditions. Among the plant growth regulators, cytokinins (CK) and abscisic acid (ABA) not only regulating the process of senescence and remobilization, but also have major roles on formation of sink and source strength and capacity. This study carried out to determine effect of exogenous application of CK and ABA (50 µM) on some physiological aspects of source and sink strength of two wheat cultivars (Marvdasht, Zagros), using a split plot arrangment based on Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications, in experimental field of the univereisty of Tehran, in 2005-2006 growing season. Results showed that when these plant growth regulators applied at different stages of grain growth including cell division (CD) and grain filling (GF), grain yield, biomass, harvest index (HI), 1000 grain weight and grain no. spike-1, significantly changed. Application of CK at CD stage, led to higher grain yield, biomass and grain no. spike-1. However, ABA at GF stage and CK at CD stage increased HI and significantly affected soluble proteins, chlorophyll content, photosynthesis rate, stomatal conductance and ABA and CK concentrations in flag leaves. In contrary, exogenous application of ABA increased ABA concentration of developing grains, while had inverse effect on IAA of the same grains. It can be coneluded that exogenous application of CK at cell division stage in grain growth phase may significantly improve biomass and grain yield.

    Keywords: Bread wheat, Cytokinin, Abscisic acid (ABA), Indol acetic acid (IAA), Soluble protein, Photosynthesis