فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش های جغرافیای انسانی
پیاپی 66 (زمستان 1387)
- تاریخ انتشار: 1387/10/11
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 1پیوندها و مناسبات متعددی بین شهرها و نواحی روستایی وجود دارد که یکی از این پیوندها و مناسبات، مبادلات پولی و مالی است. وجوه ارسالی مهاجران به خانوا ده های خود در روستاها و نیز سرمایه گذاری آن ها در نواحی روستایی یکی از زمینه های انتقال سرمایه و سرمایه گذاری در روستاها است که می تواند نقش مهمی در رشد و توسعه نواحی روستایی داشته باشد. این موضوع امروزه از اهمیت ویژه ای برخوردار است ولی تاکنون در ایران بدان پرداخته نشده است. هدف این مقاله یافتن پاسخ برای این سؤال است که مهاجران روستایی از طریق سرمایه گذاری و ارسال وجوه چه نقشی در روند توسعه و عمران داشته اند؟ تحقیق حاضر از نوع توصیفی و تحلیلی و روش انجام آن میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده بوده است. نتایج نشان می دهد که وجوه ارسالی مهاجران در روستاهای این ناحیه نقش مهمی در تجدید حیات، رشد و توسعه و به ویژه اشتغال زایی دهستان رامشه داشته است. همچنین در روستاهایی که این مبالغ صرفا در زمینه تامین مخارج روزانه خانوارها نبوده و در خدمت ایجاد اشتغال و تامین زیرساخت های روستاها به کارگرفته شده، نقش موثرتری در عمران و توسعه روستاها داشته است.
کلیدواژگان: مهاجران روستایی، وجوه ارسالی، سرمایه گذاری، توسعه روستایی، دهستان رامشه -
صفحه 17برنامه ریزان گردشگری در زمینه ظرفیت تحمل مقصد معتقدند، جامعه میزبان برای رشد و توسعه گردشگری ظرفیت معینی دارد و رشد فراتر از حد ظرفیت آن، منجر به بروز پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی خواهد شد و پس از مدتی کاهش منافع سرمایه گذاری های گردشگری را درپی خواهد داشت. تعیین ظرفیت تحمل حوزه مقصد از دو بعد جامعه میزبان و میهمان(گردشگران) صورت می گیرد. هدف این تحقیق بررسی و تعیین ظرفیت تحمل حوزه گردشگری کلاردشت با تاکید بر بعد جامعه میزبان می باشد. روش تحقیق، پیمایشی(زمینه یابی و اکتشافی)، توصیفی، تحلیلی، مبتنی بر پرسشنامه است. یافته های تحقیق نشان می دهد، از بعد جامعه میزبان حوزه کلاردشت در رابطه با نوع گردشگران خود ظرفیت تحمل متفاوتی دارد. به طوری که با توجه به عملکرد گردشگران خانه دوم، ظرفیت تحمل حوزه به آستانه خود رسیده است اما در رابطه با گردشگران با اقامت حداقل یک شب(گردشگران اقامتی) اشباع آستانه ظرفیت تحمل مورد تایید نمی باشد. همچنین از بعد جامعه میزبان، وضعیت ظرفیت تحمل حوزه کلاردشت، تحت تاثیر نگرش مردم نسبت به نوع گردشگران موثرتر به لحاظ اقتصادی، نوع گردشگران مطلوب به لحاظ عملکردی(میزان تاثیر گذاری بر محیط)، میزان وابستگی اقتصاد حوزه به گردشگری، آینده اقتصادی حوزه تحت تاثیر گردشگری، منافع شخصی افراد از گردشگری و میزان آگاهی و حساسیت مردم نسبت به مسایل محیطی حوزه، می باشد.
کلیدواژگان: ظرفیت تحمل، جامعه میزبان، اثرات گردشگری، کلاردشت -
صفحه 35دولت سرزمینی مدرن به حاکمیت سیاسی یکپارچه و متمرکز در درون مرزهای سیاسی معینی اطلاق می شود که در آن افراد، گروه ها و نهادها، تابع حکومت مرکزی اند. روی هم رفته به رغم تصور رایج، دولت سرزمینی مدرن از حیث ریشه ها و زمینه های شکل گیری، پدیده سیاسی جغرافیایی عام و جهانشمولی نیست، بلکه شکل خاصی از نظام جغرافیایی مغرب زمین است. از همین رو این پدیده در جوامع شرقی، به ویژه ایران، هیچگاه در یک فرایند طبیعی شکل نگرفت، بلکه همچون سایر ابعاد مدرنیته، به مثابه پدیده ای غربی وارد ساخت سیاسی و جغرافیای سیاسی این جوامع شد. مقاله حاضر با پذیرفتن این مفروض، در پی پاسخ گویی به این سؤال است که چرا درایران برعکس جوامع غرب، دولت سرزمینی مدرن فرایند طبیعی شکل گیری خود را طی نکرد؟ فرضیه مطرح شده، معطوف به جغرافیای فرهنگی و در هسته اصلی آن نقش ایدئولوژی اسلامی در آرایش فضای سیاسی جامعه سنتی ایران است. اسلام در جهت عکس مسیحیت که محیط جغرافیایی را برای شکل گیری دولت سرزمینی مدرن در غرب بارور کرد، ابعاد سیاسی جغرافیایی این پدیده را در ایران بر نتابید ودر مقابل نشانه های فرهنگی آن معطوف به شکل گیری زمینه های واحد سیاسی جغرافیایی امت اسلامی بود.
کلیدواژگان: جغرافیای فرهنگی، دولت سرزمینی، حکومت محلی، ناسیونالیسم دینی، امت اسلامی -
صفحه 53تاثیر ژئوپولیتیک در جهت گیری سیاست خارجی کشور ها و نظام بین الملل همواره یکی از دغدغه های ذهنی پژوهشگران حوزه روابط بین الملل بوده که طی سال های گذشته مخصوصا تحت تاثیر حادثه 11 سپتامبر دوچندان شده است. منطقه خاورمیانه از جمله مناطقی است که همواره با برخورداری از موقعیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک خود بیشترین تغییرات را در این زمینه داشته و نگاه های بسیاری را به سمت خود جلب کرده است. بنابراین شناخت ژئوپولیتیک جدید خاورمیانه و ارزیابی تحولات نظام بین الملل کنونی در بستر تحلیل ژئوپولیتیک نوین می تواند نقش مؤثری در اتخاذ سیاست خارجی مناسب از سوی کشور های منطقه ایفا کند. این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی انجام شده است و گردآوری اطلاعات نیز به روش کتابخانه ای- اسنادی می باشد. دوره بررسی در این پژوهش مربوط به تحولات پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 میلادی بوده و دوره های گوناگون روابط خارجی ایران بررسی و از نظر ژئوپولیتیک نوین مورد آزمون قرار گرفته است. با توجه به نقش تاثیرگذار ایران به عنوان یکی از مهمترین بازیگران منطقه ای بر روند تحولات سیاسی- اجتماعی خاورمیانه، پژوهش حاضر ضمن بررسی الگوهای مختلف رفتاری در سیاست خارجی کشور، جایگاه ژئوپولیتیک نوین در تعیین سیاست خارجی ایران را در خاورمیانه بررسی کرده و الگوی رقابت و تعامل را برای سیاست خارجی ایران معرفی و پیشنهاد می کند.
کلیدواژگان: ژئوپولیتیک، سیاست خارجی، روابط بین الملل، خاورمیانه، امنیت ایران -
صفحه 71بررسی اثرات و پیامدهای ناشی از گذران اوقات فراغت و گردشگری یکی از موضوعات مهم و مورد توجه جغرافیدان ها است. یکی از آثار ناشی از گذران کوتاه و میان مدت اوقات فراغت در فضاهای روستایی و پیرامون شهرها ساخت خانه های دوم است. در این پژوهش سعی شده با تاکید بر گونه شناسی گردشگران و از طریق مقایسه الگوی غالب زندگی گردشگران قدیمی و جدید خانه های دوم، اثرات کالبدی هر یک از این دو قشر به تفکیک، بر جوامع روستایی مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی بود. اطلاعات مورد نیاز با بررسی مستندات، مشاهده میدانی، مصاحبه نیمه ساختار یافته با مردم محلی و مالکان غیر بومی خانه های دوم ناحیه رودبار قصران که یکی از مقاصد مهم گردشگری خانه های دوم اهالی تهران است، جمع آوری شد. نتایج مطالعات حاکی از آن بود که اثرات منفی ناشی از حضور مالکان غیربومی قدیمی خانه های دوم به مراتب کمتر از اثرات متناظر آن از جانب مالکان غیربومی جدید خانه های دوم است.
کلیدواژگان: خانه های دوم، گردشگران، گونه شناسی، پیامدها، رودبار قصران -
صفحه 85هدف از این پژوهش، بررسی چالش های پدیده حاشیه نشینی در شهرستان کوهدشت در استان لرستان است که به این منظور از روش تحقیق پیمایشی برای انجام پژوهش استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 1560 خانوار حاشیه نشین شهرستان کوهدشت می باشد که تعداد 85 خانوار به عنوان جامعه نمونه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است. همچنین پایایی مقیاس اصلی ابزار پرسشنامه استفاده شده برای انجام پژوهش از طریق آلفای کرونباخ به میزان 72/0 به تایید رسید و روایی پرسشنامه نیز با توجه به نظر اساتید و متخصصین مربوط مورد تایید قرار گرفت. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها که به کمک نرم افزار WINSPSS11.5 انجام شد، حاکی از آن است که حاشیه نشینان از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیستند و بار تکفل زیادی را به دوش می کشند. اولویت بندی چالش های حاشیه نشینی نیز نشان می دهد که عدم برخورداری از سیستم فاضلاب مناسب و مشکل مالی و درآمد کم از مهم ترین چالش های حاشیه نشینان به شمار می روند. در نهایت طبق نتایج تحلیل عاملی، چالش های حاشیه نشینان به ترتیب اهمیت در قالب پنج دسته چالش های اجتماعی- فرهنگی، چالش های زیستی، چالش های اقتصادی، چالش های آموزشی- بهداشتی و چالش های رفاهی طبقه بندی شده اند که چالش های اجتماعی- فرهنگی به عنوان مهم ترین چالش حاشیه نشینان قابل شناسایی است.
کلیدواژگان: حاشیه نشینی، چالش های حاشیه نشینان، چالش های فرهنگی، اجتماعی، شهرستان کوهدشت، استان لرستان -
صفحه 99در مقطعی که نوسازی و بازسازی نواحی مختلف شهرهای کشور از جمله دغدغه های مسئولین و برنامه ریزان شهری است، ضرورت شناخت از چرایی، چگونگی و پیامدهای اجتماعی - فضایی مهاجرت های درون شهری برای دستیابی به قانونمندی های حاکم بر این حرکات، اصلی اجتناب ناپذیر می باشد. این مهاجرت ها که غالبا به تغییر محل سکونت افراد، به طور اختیاری به سایر نواحی شهر صورت می گیرد، سبب نابسامانی های اجتماعی - فرهنگی و بی قوارگی فیزیکی - کالبدی و مآلا کاهش حس همسایگی در مقطعی که مشارکت های مردمی ضرورت دارد، شده است. بافت قدیم تهرانپارس از منطقه 8 شهرداری تهران دستخوش چنین نابسامانی هایی است. تحقیق حاضر با شناخت عوامل مؤثر در مهاجرت های درون شهری و پیامدهای اجتماعی - فضایی ناشی از آن با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است. داده های تحقیق عمدتا از طریق روش میدانی(مصاحبه، پرسشگری و پیمایش) جمع آوری شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که با شناخت چرایی و چگونگی و پیامدهای این نوع مهاجرت ها می توان به کاهش نابسامانی های اجتماعی - فضایی ناشی از این نوع حرکات در نواحی مختلف شهری کمک نمود.
کلیدواژگان: مهاجرت های درون شهری، دیالیتیک اجتماعی، فضایی، تهران، تهرانپارس -
صفحه 117تحقیق حاضر با عنایت به اهمیت تعاونی ها در توانمند سازی زنان و لزوم بهبود عملکرد آن ها، با هدف بررسی عوامل متمایز کننده تعاونی های موفق و نا موفق زنان اجرا شده تا از این طریق به شناسایی شرایط موفقیت آمیز تعاونی ها دست یابد. این تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه آماری آن مشتمل بر 12819 نفر از اعضاءی هیات مدیره تعاونی ها و 1500 نفر از کارشناسان وزارت تعاون بودند. از بین این افراد 153 نفر از کارشناسان و 453 نفر از اعضاءی هیات مدیره به عنوان نمونه به شیوه چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات میدانی از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات تنی چند از اساتید و کارشناسان مورد تائید قرار گرفت و به منظور سنجش میزان پایایی ابزار تحقیق از آماره آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای مقیاس پرسشنامه اعضاءی هیات مدیره 97/. و برای مقیاس پرسشنامه کارشناسان 84/. بدست آمد که بیانگر قابلیت اعتماد مناسب این مقیاس ها برای سنجش مقیاس اصلی تحقیق است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش تحلیل خوشه ایو تحلیل تشخیصی در نرم افزار SPSS به کار گرفته شد. در این تحقیق شاخص ترکیبی عملکرد تعاونی های استان های مختلف کشور به عنوان یک متغیر مورد نظر بوده و به روش سلسله مراتبی مورد تحلیل خوشه ایقرار گرفت. به این ترتیب استان های منتخب بر حسب نحوه عملکرد طبقه بندی شدند. از طریق تحلیل تشخیصی نیز متغیرهای موثر بر عملکرد تعاونی ها شناسایی شدند. بر این اساس قدرت باز پرداخت وام، سرمایه در گردش، دارایی جاری، درآمد تعاونی و میزان بستانکاری از مهمترین متغیرهای اثر گذار بر موفقیت تعاونی ها شناخته شدند. سایر متغیرهای وارد شده به معادله نیز حاکی از نقش مدیریت مالی تعاونی ها به عنوان مهمترین عامل در ارتقائ عملکرد آن ها می باشد.
کلیدواژگان: تعاونی های زنان، عملکرد تعاونی ها، تعاونی های موفق، عوامل اقتصادی، ایران -
صفحه 1
-
Page 1There are various links and relations among cities and rural regions. One of the most important ones is considered to be money and finance exchanges. Migrant's remittance and their investment in rural regions is one of suitable ways to investment and delivering capital to rural regions that may play a key role in growth and development of rural regions. Nowadays, this issue has especial importance but until now has not been addressed well in Iran. Accordingly, this study indicates the role of rural immigrant's investment in the process of development of rural regions of Ramsheh. The research method of this article is field survey and the tools of research are questionnaires, interviews and observations. Achieved results show that migrant's remittance has had an important role in growth and development of these regions.
-
Page 17This study investigates the Carrying Capacity of Kelardasht as a Destination based on the Host attitude and perception. A survey of 314 residents of Kelardash in three different group include: residents, entrepreneurs and public sector providers, show that respondents supported the current magnitude of Tourism and favored its expansion. Despite this, there is a significant difference in Host attitudes toward two types of Tourists in the area, so that the Host attitudes toward second home Tourists is completely negative and it is positive toward overnight Tourists. Therefore the Carrying Capacity of case study has different position with regard to two types of Tourism, so that with regard to Second Homes, the Carrying Capacity of study Area has reached on its threshold and this position for overnight Tourists hasnt confirmed. The results show that there is a direct relationships between the attitudes of Host Community(as a key factor in determining the carrying capacity of a destination) and one's individual benefits of Tourism, one's attitude to the future of destination influenced by Tourism and dependence of destination to Tourism.
-
Page 35In general, the modern state in the west was the product of relationships and interactions of socio-political actors in pre-capitalist order. The Christianity's approach toward the phenomenon of power turned out to be starting-point for the modern state in the west. In reverse, Iran's pre-capitalist order did not transform to the new order in the period between the dissolution of the Sassanid till the rise of the Safavid and even in the epoch of the dominance of Islamic ideology. In Iran, Islam with its cultural signs deterred the transition to the new order of the modern state in political, economic and social arenas. The Iranian state adapted its territorial relationships to the framework of Islamic Omma.
-
Page 53The influence of geopolitics on the direction of the nations’ foreign policies and the international system has always been a major preoccupation of the international relations scholars. Over the recent years, particularly after 9/11, the influence has doubled. Enjoying geopolitical and geostrategic significance, the Middle East is a region which has witnessed many changes in this regard, drawing considerable attention. Thus, knowledge of modern Middle Eastern geopolitics and assessing current international developments within a geopolitical framework are bound to have an effective influence on adoption of proper foreign policy on the part of the regional countries. This essay studies developments after 9/11, using modern geopolitics to examine different periods in Iran’s foreign policy. Given Iran is a key, influential player in the political-social developments in the Middle East, the essay looks at the position of modern geopolitics in devising the foreign policy of Iran towards the Middle Eastern countries, advocating a model of competition and interaction for Iran’s foreign policy.
-
Page 71Impacts of tourism and tourist is one of the concerns of the geographers. One of the effects of expending leisure times in to build second homes rural areas. This study aims at exploring behaviors and typology of tourists and structural and social effects of their activities on the host environments. In this descriptive – analytic study we used existing data and also conducted semi structured interviews with native people and second home owners in Roodbar Ghasran, a rural area near the Tehran city, Metropolitan; which is a main destination for second homes of Tehran residents. The result of study shows that residents of second homes, action, belonging to three decades ago, had less negative impact tham recent second homes owners.
-
Page 85The main purpose of this research was to investigate the challenges of marginal settlement in Koohdasht County, Lorestan Province. This research used survey method and a questionnaire was used for the collection of data. Questionnaire's reliability was confirmed through computing Cronbach's Alpha coefficient which was 0.72 and Face validity of the questionnaire was confirmed by related experts. Study's statistical population and sample consisted of 1560 and 85 marginal settler households respectively by using of Cochran's formula; also sampling was carried out through random sampling method. Data analysis also carried out by WIN\SPSS11.5 software which finding showed that marginal settlers did not have good financial situation whereas they tolerated high sponsorship. Other results showed that both lack of appropriate sanitation systems and financial problems with low income were the following highest priorities of marginal settler's challenges. factor analysis showed the existence of factors(cultural, social, living environment, economic, hygienic-educational, welfare challenges) that totally determined the 63.03 of total variance and finally cultural-social challenge was recognized as the most important challenge of marginal settlers.
-
Page 99It is essential for the urban managers and planners, particularly when facing the challenges regarding the urban renewal to understand the causes and socio-spatial impacts of intra-urban migration. This kind of migration which is considered as a voluntary residential relocation within the urban areas are the causes for socio-cultural and physical irregularities as well as the degradation of sense of place needed for an effective people participation. The old neighborhood of Tehran pars in Tehran’s municipality No. 8- the study area- experiencing such irregularities. This Descriptive-analytical research was conducted to understand the causes and socio-spatial impacts of intra-urban migration, mentioned above in area. The research findings, based on data analysis, collected mainly by interview and questioner shows that understanding the regularities of this kind of move can reduce the socio-spatial problems in destinations.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.