فهرست مطالب

رشد فناوری - پیاپی 51 (تابستان 1396)

فصلنامه رشد فناوری
پیاپی 51 (تابستان 1396)

  • 82 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1396/07/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مهدی قرخلو، مریم موسوی صفحه 1
    استان تهران با پذیرش بخش عمده ای از محققین و پژوهشگران کشور سهم بسزایی در توسعه علوم و فناوری در کشور ایفا می کند، بدیهی است این تعداد از ظرفیت های علمی، نیاز به امکانات و زیرساخت هایی برای توسعه کسب و کار خود دارند. یکی از مهم ترین عوامل در رونق کسب و کارهای مبتنی بر دانش، بستر فیزیکی مناسب این بنگاه ها می باشد. نزدیکی شرکت های دانش بنیان از یکسو به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و از سوی دیگر به صنایع، سبب می شود فرایند تبدیل علم به صنعت تسریع گردد. استان تهران نیازمند ایجاد پارک ها و شهرک های فناوری بیشتری است تا بتواند از تمام ظرفیت های علمی خود بهره جوید.
    در این پژوهش ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی شهرک دانش بنیان را شناسایی کرده سپس با استفاده از روش AHP به وزن دهی این معیارها و زیرمعیارهای مربوط به آن پرداخته ایم، در مرحله بعد با اعمال این وزن ها در نرم افزار GIS نقشه های مربوط به هرکدام را در محیط ARC map تهیه نموده ایم. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی با روی هم گذاری معیارهای موثر در مکان یابی شهرک دانش بنیان، نقشه پهنه بندی شده این مناطق با دو اولویت در سطح استان شناسایی شده که اولویت اول مناسب تر بوده است. پس از تهیه نقشه نهایی با مطالعه در مورد پهنه های دارای اولویت به غربالگری پرداخته و نقاطی که دارای استانداردهای بالاتری می باشند را جهت مکان یابی شهرک دانش بنیان در نقشه نهایی نشان داده ایم. در مکان های انتخاب شده برای شهرک دانش بنیان به عواملی از جمله نزدیکی به دانشگاه ها و مراکز آموزشی، نزدیکی به مناطق صنعتی، وجود امکانات زیربنایی و طرح های توسعه ای استان و شهر تهران توجه ویژه نموده ایم.
    کلیدواژگان: مکان یابی، دانش بنیان، GIS، پارک فناوری، استان تهران
  • عطیه حقیقت صفحه 8
    در دنیای رقابتی امروز، سازمان ها برای رشد و توسعه موقعیت خود باید شیوه های جدید متناسب با این میزان تغییرات و پیشرفت سریع را اتخاذ کنند. یکی از الزامات توسعه بخشیدن و پیشرو بودن در صنعت، برخورداری از رویکرد نوآوری باز در سازمان است. نوآوری به عنوان عامل کلیدی در خلق ارزش و کسب مزیت رقابتی پایدار در محیط متغیر پیچیده کنونی بنگاه ها به حساب می آید. نوآوری باز با تاکید بر از بین بردن مرزهای سازمان و دخیل کردن عوامل ارزش آفرین خارج از سازمان، احتمال موفقیت و توسعه سازمانی را بالا برده و ریسک ناشی ازخطرات سرمایه گذاری را کاهش می دهد. به دلیل پیچیده شدن فضای رقابتی و سرعت بالای تغییرات در شرایط کنونی، ضروری است پژوهش هایی به منظور به کارگیری رویکرد نوآوری باز در بنگاه و صنایع مختلف توسعه یابد. به همین منظور، در این پژوهش پس از شناسایی عوامل موثر بر نوآوری باز، به مطالعه روابط این عوامل و اولویت بندی آنها با استفاده از روش دیمتل پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی است و ابزار گردآوری آن با کمک مرور ادبیات پژوهشی این حوزه و گردآوری اطلاعات پرسشنامه در بین مدیران نوآوری و خبرگان و کارشناسان این حوزه است. نتایج پژوهش نشان می دهد عوامل آمادگی سازمانی، مدیریت مالکیت فکری، توانمندی مشارکتی، ظرفیت جذب، واسطه های نوآوری و مدل کسب و کار به ترتیب بر نوآوری باز تاثیر می گذارند و اولویت بالایی دارند.
    کلیدواژگان: نوآوری باز، شاخص نوآوری باز، رتبه بندی عوامل نوآوری، دیمتل1، روابط علی
  • رضا سلامی، حسین میرزایی، عاطیه صفردوست صفحه 16
    در دهه حاضر، اقتصاد دانش بنیان واژه ای رایج و جذاب در محافل علمی کشور می باشد. این واژه توجه بسیاری از اندیشمندان و صاحب نظران را به خود جلب نموده است. شاخص جهانی اقتصاد دانش بنیان دارای چهار پایه بوده و نوآوری یکی از این پایه ها می باشد. در حوزه نوآوری، کشور ایران از امتیاز کمتری، نسبت به متوسط جهانی، برخوردار می باشد. در این نوشتار، به منظور ارتقای سطح نوآوری و به تبع آن، سطح اقتصاد دانش بنیان، با استفاده از آمارهای جهانی در حوزه اقتصاد دانش بنیان و نوآوری، ابتدا شاخص های ورودی مهم و اثرگذار بر نوآوری شناخته شده و سپس وضعیت این ورودی ها با متوسط جهانی مقایسه شده است. پس از مشخص شدن نقاط ضعف در سنجه های ورودی، وضعیت این سنجه ها در سند برنامه ششم توسعه بررسی شده است. با توجه به یافته ها، مشخص شد که در برنامه ششم توسعه تنها به سنجه درآمد ناخالص داخلی به ازای هر واحد مصرف انرژی اشاره شده است و اشاره مستقیمی به سایر سنجه های مهم نشده است. مقایسه سنجه ها با متوسط جهانی نشان داد که جهت بهبود خروجی های نوآوری، کشور نیازمند به ارتقای سطح سنجه های تحقیق و توسعه، کارکنان دانشی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، محیط سیاسی و پایداری بوم شناختی می باشد.
    کلیدواژگان: اقتصاد دانش بنیان، شاخص جهانی اقتصاد دانش بنیان، شاخص جهانی نوآوری، برنامه ششم توسعه اقتصادی
  • مهتاب پورآتشی، مرتضی پرهیزکار صفحه 26
    امروزه، کارآفرینی و مباحث مرتبط با آن از اهمیت خاصی در آموزش عالی برخوردار شده است و انتظار می رود که بعد از گذشت چند سال آموزش دانشگاهی، دانش آموختگان تفاوت معنی داری با افرادی داشته باشند که امکان بهره مندی از تجارب یادگیری دانشگاهی را نداشته اند. از آنجا که برای سوق دادن افراد به سوی کارآفرینی، ایجاد و توسعه صلاحیت های کارآفرینی ضروری است؛ به منظور موفقیت دانشگاه ها در پرورش دانش آموختگانی شایسته، لازم است تا صلاحیت های دانش آموختگان دانشگاه های کارآفرین مورد شناسایی و ارزیابی قرار گیرد. با توجه به آنچه ذکر شد، هدف مقاله حاضر که به صورت مروری و اسنادی نگاشته شده، طراحی مدل مفهومی صلاحیت های کارآفرینی دانش آموختگان دانشگاه کارآفرین می باشد. صلاحیت های کارآفرینی را می توان براساس موارد زیر مورد مطالعه قرار داد: مولفه های تشکیل دهنده صلاحیت کارآفرینی، پیش بین های صلاحیت کارآفرینی، و برآمدهای صلاحیت کارآفرینی. براساس نتایج حاصله، صلاحیت های کارآفرینی دانش آموختگان در شش گروه شامل صلاحیت فردی و شناختی، صلاحیت ارتباطی، صلاحیت رهبری و کار تیمی، صلاحیت ایجاد و مدیریت کسب و کار، صلاحیت اقتصادی و بازاریابی، و صلاحیت پژوهشی دسته بندی می شود. ماموریت دانشگاه به عنوان پیش بین صلاحیت کارآفرینی در سه دسته: آموزشی، پژوهشی، و خدمات حمایتی در نظر گرفته شد و نیت کارآفرینی به عنوان برآمد صلاحیت های کارآفرینی مطرح شد. در نهایت و براساس مولفه های بیان شده، مدل مفهومی سنجش صلاحیت های دانش آموختگان دانشگاه کارآفرین، به همراه پیش بین ها و برآمد ارایه گردید.
    کلیدواژگان: صلاحیت کارآفرینی، دانش آموخته، دانشگاه کارآفرین، آموزش، مدل مفهومی
  • مجتبی ناهید، رقیه ایزدی صفحه 35
    کارآفرینان در اقتصاد نقش مهمی را بازی می کنند. با تشخیص فرصت ها و اقدام به بهره برداری از آن ها، فرایند تولید بازار و انجام احتیاجات اقتصادی و اجتماعی را به پیش می رانند. درحالی که کارآفرینی به طور معمول به عنوان چیزی مثبت و مطلوب تصویر شده است این مقاله به معرفی بخش های تاریک و مبهم این مفهوم می پردازد. کارآفرینی جنایی در جرائم سازمان یافته مشاهده می شود بطوریکه کارآفرینان مجرم به منظور بهره برداری از فرصت های بازارهای غیرقانونی دست به سازمان دهی کسب وکار جنایی می زنند. با توجه به راهبرد و منابع در دسترس از فرصت های کارآفرینانه می توان به روش های مختلف بهره برد. از آنجایی که جرائم سازمان یافته به صورت منطقه ای و همچنین در سطح جهان در حال رشد است، لازم است سازمان های مجری قانون درک خود از کارآفرین راهبرد جنایی را بالا ببرند. این مقاله سعی دارد مسائل کلیدی در کارآفرینی مجرمانه را کشف و شناسایی کند و همچنین به بررسی رفتار سازمانی و توسعه نهادهای غیرقانونی بپردازد. این مقاله مفهومی و ترویجی برای اولین بار در ایران، مفهوم کارآفرینی جنایی را ارائه می دهد. برای این مهم از روش تحقیق کتابخانه ای ساختاریافته و مطالعه عمیق ادبیات موجود در مقالات و کتب مرتبط استفاده شده است. لذا ابتدا به تعریف کارآفرینی و کارآفرینی جنایی پرداخته شده و سپس با ارائه جامع دیدگاه های نظری، به توصیف جرائم سازمان یافته و سازمان های غیرقانونی می پردازد. پس از آن، کارآفرینان و جرم در قالب کارآفرینی غیرقانونی و در پایان راهبرد جرم ترکیب می شوند. امید است این مقاله بتواند توجه محققان را برای بررسی های بومی این موضوع در کشور به خود جلب نماید.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، کارآفرینی جنایی، کسب وکار مجرمانه (غیرقانونی)، جرم سازمان یافته، سازمان های غیرقانونی، راهبرد جرم
  • آرش بهشتیان اردکانی، محمد فتحیان صفحه 45
    روش های سنتی بازاریابی، تمرکز بر پوشش عده زیادی از مشتریان در مقیاس وسیع و با تبلیغات یکسان دارند و نظرات مشتریان مختلف را در نظر نمی گیرند. این تبلیغات با وجود هزینه زیاد، تعداد اندکی از مشتریان هدف را جذب می نمایند. این بدان معنا است که قسمت اعظمی از بودجه بازاریابی اتلاف می شود. با پیشرفت فناوری اطلاعات، اینترنت، تجارت الکترونیکی، کسب وکارهای الکترونیکی و توسعه انواع مدل های بازاریابی الکترونیکی، شرکت ها موفق به دریافت اطلاعات کاربران به صورت بلادرنگ و با هزینه کمتر شدند. رشد روزافزون داده های مشتریان، افزایش فضای رقابت و قابلیت های جدید فناوری اطلاعات، شرکت ها را به سمت بهبود راهبردهای بازاریابی با در نظر گرفتن ارتباط مستقیم با مشتریان و اجرای بازاریابی یک به یک سوق داده است. همچنین برای افزایش موفقیت بازاریابی یک به یک و شناسایی مشتریانی که با احتمال بیشتری به فعالیت های بازاریابی پاسخ مثبت می دهند، می توان از مدل سازی پاسخ استفاده کرد. در این مقاله، ابتدا مشکلات ناشی از بازاریابی انبوه و لزوم حرکت به سمت روش‏های نوین بازاریابی مطرح‏ شده است. سپس سیر تحول راهبردهای بازاریابی، از بازاریابی انبوه و سنتی تا بازاریابی الکترونیکی یک به یک با استفاده موثر از فناوری اطلاعات، مورد بررسی قرار گرفته شده اند. در ادامه آن نیز به تشریح اجزای اصلی بازاریابی الکترونیکی یک‏به‏یک پرداخته ‏شده‏ است. شرکت‏ها با شناسایی و اعمال مراحل اصلی بازاریابی یک به یک الکترونیکی، که در این مقاله ارائه شده اند، می توانند در راستای جذب مشتریان جدید، ترغیب مشتریان فعلی به خرید و حفظ مشتریان وفادار و در نتیجه افزایش سودآوری خود گام بردارند.
    کلیدواژگان: بازاریابی انبوه، بازاریابی الکترونیکی، بازاریابی یک به یک، مدل سازی پاسخ، فناوری اطلاعات
  • امین پژوهش جهرمی صفحه 52
    نگرانی مشترکی بین صاحب نظران مدیریت وجود دارد که پژوهش های این حوزه نتوانسته بر کنش ها و اقدامات مدیریتی به طور موثر تاثیرگذار باشد. منشا این نگرانی آن است که اتکای استدلال های تصمیم گیری در سازمان بر تجربه و شهود شخصی مدیر و یا نظرسنجی شورای مدیریت سازمانی، تضمین کننده تحقق اهداف سازمان نخواهد بود. مدیریت مبتنی بر شواهد به عنوان راه حل این مشکل، عبارت است از ترکیب بهترین شواهد حاصل از نظریات، دستاوردهای پژوهشی و تحقیقات حوزه مدیریت به منظور اتخاذ بهترین تصمیمات در حوزه سازمانی. ادبیات موضوعی در این باره در طی دهه اخیر افزایش قابل توجهی داشته، اما در داخل کشور توجهی بدان نشده است، چنان که به سختی می توان به مقاله ای فارسی در این باره دست یافت. هدف این یادداشت معرفی مدیریت مبتنی بر شواهد و ارائه راهکاری است تا مدیریت ها بیش از پیش نتیجه محور و مبتنی بر شواهد باشند. این تحقیق از نظر هدف، مروری، از نظر نوع، کیفی و با توجه نحوه گردآوری داده ها، کتابخانه ای (مطالعات ثانویه از نوع فراترکیب) و مبتنی بر مطالعه منابع اطلاعاتی برخط است. مقاله با پذیرش این فرض که کمبود آگاهی مدیران از رویکرد مبتنی بر شواهد موجب شده این مفهوم کمتر مورد توجه قرار گیرد، با بررسی ادبیات موضوعی درباره شاهد و طبقه بندی شواهد، و هم چنین مدیریت مبتنی بر شواهد، مدلی پنج مرحله ای (چه چیزی نیاز است بدانیم؟؛ پیدا کردن شواهد؛ دست یابی به بینشی که مورد نیاز است؛ ارتباط دادن پیام؛ و تصمیم گیری مبتنی بر شواهد درست) ارائه می دهد.
    کلیدواژگان: شواهد، طبقه بندی شواهد، عملکرد مبتنی بر شواهد، مدیریت مبتنی بر شواهد، مدل
  • غلامرضا ملک زاده، صدیقه صادقی صفحه 62
    امروزه ابزارهای هوشمند، محیط های مجازی و خلاقیت های فناورانه، بخشی از زندگی همه انسان ها شده است. اگرچه این پیشرفت ها می تواند متضمن تهدیدهای بسیاری برای جامعه انسانی باشد، اما مدیران و رهبران خلاق می توانند از آن ها در فرصت های فراروی سازمان خود بهره برداری کنند. از سوی دیگر فراگیرشدن فناوری اطلاعات در سازمان ها همراه با گستردگی انواع شبکه های اجتماعی، بستری برای جمع آوری حجم انبوهی از داده های مربوط به افراد را فراهم آورده است. با توجه به این حقایق می توان گفت تفکر خلاق و همسویی با امکانات، نیازها و الزامات عصر امروز موضوعی است که به ویژه در رابطه با سرمایه های انسانی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. توجه به تاثیر فلسفه وجودی سازمان بر انعطاف پذیری و خلاقیت سرمایه های انسانی و برخورداری از سواد بهره برداری بهینه از سامانه های اطلاعاتی از عمده ترین محورهای این بحث است. در این مقاله با تکیه بر پژوهش های انجام شده در سازمان های معتبری همچون مکنزی، چگونگی بهره گیری از سامانه های اطلاعاتی به ویژه کلان داده در مدیریت منابع انسانی حال حاضر و دهه های پیش رو مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به این واقعیت می توان انتظار داشت در حوزه مدیریت منابع انسانی، جایگزین کردن ساختارهای سنتی با نتایج تحلیلی حاصل از کلان داده های سامانه های اطلاعاتی تناسب بیشتری با تعامل و مدیریت منابع انسانی آینده خواهد داشت.
    کلیدواژگان: مدیریت منابع انسانی، عصر دیجیتال، سامانه های اطلاعاتی، کلان داده، داده کاوی